Μενού Κλείσιμο

Αριθμός απόφασης 479/2018

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 479/2018

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΟ από τη Δικαστή Ελένη Σκριβάνου ,Εφέτη, η οποία ορίστηκε από τον  Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Πειραιώς και από την Γραμματέα Κ.Δ .

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ

Η κρινόμενη έφεση κατά της υπ’αρ. 5137/2017 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την ειδική διαδικασία των άρθρων 593-602, 610-613 ΚΠολΔ, όπως αυτά ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με το Ν.4335/23-7-2015, (που καταλαμβάνει τις αγωγές, οι οποίες ασκήθηκαν μετά την 1η-1-2016, σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ.2 ως άνω νόμου), έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα ( άρθρα 495 επ., 511, 513, 516 παρ.1, 518 παρ.2, 591 παρ.1  ΚΠολΔ), δεδομένου ότι δεν προκύπτει ούτε επικαλούνται οι διάδικοι ότι έλαβε χώρα επίδοση της εκκαλουμένης απόφασης, πριν την άσκηση της έφεσης. Πρέπει, επομένως, να γίνει τυπικά δεκτή και να εξετασθεί περαιτέρω από το Δικαστήριο τούτο, που είναι καθ΄υλην και κατά τόπο αρμόδιο, κατά την ίδια διαδικασία με την οποία εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της ( άρθρα 19, 533 παρ.1,2 ΚΠολΔ), ενώ δεν απαιτείται η κατάθεση εκ μέρους της εκκαλούσας των προβλεπόμενων, από τη διάταξη του άρθρου 495 παρ. 3εδ.α του ΚΠολΔ, παραβόλων, καθώς, σύμφωνα με το εδ.στ της παρ.3 του ίδιου άρθρου ,από την υποχρέωση αυτή εξαιρούνται οι διαφορές του άρθρου 592 παρ.3, όπως εν προκειμένω.

               Από τη διάταξη του άρθρου 1511 σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 1510, 1512-1514 ΑΚ προκύπτει ότι, όταν το δικαστήριο καλείται να αποφασίσει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή επιμέλειας ανηλίκου τέκνου σε έναν από τους εν διαστάσει ευρισκόμενους γονείς του, πρέπει να έχει ως αποκλειστικό οδηγό της δικαιοδοτικής του κρίσης το γενικό συμφέρον και μόνον του ανήλικου τέκνου σωματικό, υλικό πνευματικό, ψυχικό και ηθικό, χωρίς να επιδρά αυτοτελώς στη λήψη της απόφασής του κανένας από τους διαφορετικούς παράγοντες, που συνοδεύουν το πρόσωπο κάθε γονέα, όπως είναι το φύλο, η φυλή, η γλώσσα, η θρησκεία, η κοινωνική προέλευση, η περιουσιακή κατάσταση κλπ. Για τη λήψη της απόφαση το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη και τους με ανεπηρέαστη επιλογή αναπτυχθέντες μέχρι τότε δεσμούς του διαθέτοντος ικανότητα διάκρισης τέκνου με τους γονείς του, τις τυχόν συμφωνίες των γονέων σχετικά με την επιμέλεια και την περιουσία του, καθώς και τη γνώμη του, εφόσον αυτό, κατά την ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου, εν όψει της ηλικίας του και της πνευματικής του ανάπτυξης, είναι ικανό να αντιληφθεί το πραγματικό του συμφέρον. Οι ικανότητες των γονέων, το περιβάλλον, το επάγγελμα, η πνευματική τους ανάπτυξη και η δράση τους στο κοινωνικό σύνολο, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας μέσα στα πλαίσια της ορθολογικής αντιμετώπισης των θεμάτων των νέων, η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης, περιλαμβάνονται στα κριτήρια προσδιορισμού του συμφέροντος του τέκνου. Αυτό δε ισχύει ανεξάρτητα από την υπαιτιότητα των γονέων ως προς το διαζύγιο ή τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης, εκτός εάν η συμπεριφορά του υπαιτίου έχει επιδράσει και στην άσκηση της γονικής μέριμνας-επιμέλειας, ώστε να ανακύπτει αντίθεση στο συμφέρον του τέκνου, λόγω της έκτασης και της βαρύτητας της συμπεριφοράς του αυτής, δηλωτικής της δομής του χαρακτήρα του και της εν γένει προσωπικότητάς του, έτσι ώστε και έναντι του τέκνου να αναμένεται από αυτόν η τήρηση της ίδιας συμπεριφοράς (ΑΠ 1736/2007, 1316/2009). Η μικρή ηλικία του τέκνου και το φύλο του δεν αποτελούν κυρίαρχο, κατά νόμο, στοιχείο για τον προσδιορισμό του συμφέροντος του τέκνου προς ανάθεση της γονικής μέριμνάς του σε έναν από τους γονείς του μετά τη νηπιακή ηλικία του, οπότε παύει η σαφής βιοκοινωνική υπεροχή της μητέρας από άποψη καταλληλότητας για τη γονική μέριμνα του τέκνου (ΑΠ 952/2007), ενώ συνεκτιμάται αυτή κατά τη νηπιακή ηλικία του τέκνου με τους υπόλοιπους παράγοντες που εξασφαλίζουν την ομαλή σωματική και ψυχοπνευματική του ανάπτυξη. Δηλαδή το συμφέρον του τέκνου, λαμβάνεται υπό ευρεία έννοια και προς διαπίστωσή του αξιολογούνται όλα τα επωφελή για το ανήλικο στοιχεία και περιστάσεις, χωρίς η εκφρασθείσα γνώμη του τέκνου να αποτελεί, χωρίς άλλο, αποφασιστικό παράγοντα με ιδιαίτερη βαρύτητα, διότι πολλές φορές η θέληση του ανηλίκου είναι αποτέλεσμα επηρεασμού και πρόσκαιρη και δεν σημαίνει ότι εξυπηρετεί πράγματι το συμφέρον του. Το συμφέρον του τέκνου αποτελεί αόριστη νομική έννοια με αξιολογικό περιεχόμενο, το οποίο εξειδικεύεται από το δικαστήριο της ουσίας. Για την εξειδίκευση της έννοιας αυτής σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, εκτιμώνται από το δικαστήριο τα περιστατικά που αποδείχθηκαν, με βάση αξιολογικά κριτήρια, τα οποία αντλεί το δικαστήριο από τους κανόνες της λογικής και κοινής πείρας, λαμβάνοντας υπόψη, σχετικά με το πρόσωπο του ανηλίκου και τα πορίσματα της ψυχολογίας, πρέπει δε να αιτιολογείται ειδικώς και εμπεριστατωμένως. (ΑΠ 104/2012, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Ο ενάγων, ζητούσε  με την από 9-1-2016 και με Ειδικό Αριθμό Κατάθεσης …….. αγωγή του, κατ΄ορθή εκτίμηση του δικογράφου της και όπως το αίτημά της περιορίστηκε με δήλωση του πληρεξουσίου δικηγόρου του ενώπιον του ακροατηρίου του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, που εμπεριέχεται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη απόφαση πρακτικά αυτού, να μεταρρυθμιστεί η υπ΄αρ. 4181/2012 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, με την οποία είχε ανατεθεί η άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων ……. (γεννηθέντος στις 6-10-2010, το οποίο απέκτησαν εντός γάμου), στην εναγομένη-μητέρα του, με την οποία βρίσκονται σε διάσταση από το Μάιο του 2011, λόγω μεταβολής, εν τω μεταξύ, των συνθηκών, και να ανατεθεί σε αυτόν η επιμέλεια του ως άνω τέκνου, για τους λόγους που αναλυτικότερα αναφέρει στην αγωγή και αφορούν στην παραμέληση της φροντίδας του τέκνου αυτού εκ μέρους της εναγομένης, άλλως να καθορισθεί το δικαίωμα επικοινωνίας του με το εν λόγω τέκνο, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην αγωγή.

Με την εκκαλουμένη απόφασή του, (υπ΄αρ. 5137/2017) το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιώς, αφού έκρινε την αγωγή ορισμένη και νόμιμη, ακολούθως την  έκανε δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη ως προς την κύρια βάση της, μεταρρύθμισε δε την ως άνω απόφαση και ανέθεσε την επιμέλεια του τέκνου των διαδίκων στον ενάγοντα –πατέρα του.

Ήδη κατά της ως άνω οριστικής απόφασης παραπονείται η εναγομένη -ήδη εκκαλούσα, με την κρινόμενη έφεσή της,  για  τους λόγους που εκθέτει σ΄ αυτήν και ανάγονται σε εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων, ζητεί δε την εξαφάνισή της, ώστε να απορριφθεί η ως άνω αγωγή του αντιδίκου της.

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 245 παρ. 1 του Κ ΠολΔ, το δικαστήριο μπορεί αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από αίτηση κάποιου διαδίκου να διατάξει ο,τιδήποτε μπορεί να συντελέσει στη διάγνωση της διαφοράς και ιδιαίτερα την αυτοπρόσωπη εμφάνιση των διαδίκων ή των νομίμων αντιπροσώπων τους στο ακροατήριο για την υποβολή ερωτήσεων και την παροχή διασαφήσεων σχετικών με την υπόθεση. Η πιο πάνω διάταξη εφαρμόζεται και στην ειδική διαδικασία των γαμικών διαφορών, σύμφωνα με το άρθρο 591 παρ. 1 του ΚΠολΔ, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ρύθμιση που προσκρούει στις διατάξεις που διέπουν τη διαδικασία αυτήν. Επίσης, η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και στη δευτεροβάθμια δίκη, σύμφωνα με το άρθρο 524 αρ. 1 του ΚΠολΔ (ΑΠ 238/1977 ΝοΒ 25.1183, Εφ.Αθ. 464/1995 ΑρχΝ ΜΖ.55, Εφ.Θεσ. 1995/2003, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Τη δυνατότητα να διατάξει την αυτοπρόσωπη εμφάνιση των διαδίκων στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, καθώς και την εκ νέου εξέταση των μαρτύρων έχει το Εφετείο, προκειμένου να κρίνει τη βασιμότητα των λόγων της έφεσης, που ανάγονται σε κακή εκτίμηση των αποδείξεων, χωρίς προηγουμένως να εξαφανίσει την εκκαλούμενη απόφαση, αφού πριν από την εξαφάνισή της δεν κωλύεται να τάξει και νέες ή συμπληρωματικές αποδείξεις (Ολ.ΑΠ 2285/1982 ΝοΒ 31.219, Εφ.Θεσ. 1995/2003, ο.π).

Στην προκειμένη περίπτωση, ο ενάγων –ήδη εφεσίβλητος ισχυρίζεται ότι  η εναγομένη , δεν είναι κατάλληλη για την ανατροφή του ανηλίκου τέκνου τους , διότι παραμελεί συστηματικά τα καθήκοντά της ως προς την επιμέλεια αυτού και πιο συγκεκριμένα δεν φροντίζει για τη σωστή διατροφή του, η οποία είναι ελλιπής, την πνευματική του μόρφωση, την ψυχαγωγία του και την κοινωνικοκοποίησή του, καθώς αποφεύγει να το συνοδεύει σε δραστηριότητες εκτός οικίας, είναι δε επιθετική και στο παρελθόν ελάμβανε ηρεμιστικά χάπια , τα οποία πιθανώς συνεχίζει να λαμβάνει κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην ως άνω αγωγή αλλά και τις προτάσεις του, τόσο ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, (το οποίο δέχθηκε εν πολλοίς τους ισχυρισμούς αυτούς και έκανε δεκτή, όπως προαναφέρθηκε, την εν λόγω αγωγή),όσο και ενώπιον του παρόντος. Αντίθετα η εναγομένη – ήδη εκκαλούσα, ισχυρίζεται τόσο στην κρινόμενη έφεσή της, όσο και στις πρωτόδικες αλλά και ενώπιον του παρόντος δικαστηρίου, προτάσεις της, ότι φρόντιζε και φροντίζει με τον προσήκοντα τρόπο το τέκνο της, τόσο ως προς τις πρακτικές  ανάγκες του,  όσο και ως προς αυτές για κοινωνικές επαφές, εκπαίδευση κλπ, ενώ  η αλλαγή τόπου κατοικίας του τέκνου από το ….. Αττικής (όπου διέμενε μαζί της , βάσει της ως άνω υπ΄αρ.4181/2012 απόφασης, με την οποία της είχε ανατεθεί η επιμέλειά του), στο ……… Λοκρίδος, που βρίσκεται η οικία του πατέρα του, και συνακόλουθα και (η αλλαγή) σχολικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, είναι εις βάρος του συμφέροντος αυτού, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην έφεσή της και τις προτάσεις της. Υποστηρίζει, ακόμη, ότι το περιβάλλον της οικίας όπου διαμένει ο πατέρας του –ενάγων με τη νέα σύντροφό του, δεν ενδείκνυνται για το τέκνο , έχει δε απευθυνθεί με την από 9-3-2018 αναφορά της προς το Τμήμα Ανηλίκων της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Λαμίας, για να διενεργηθεί από την αρμόδια Κοινωνική Υπηρεσία έλεγχος της καταλληλότητας του ως άνω περιβάλλοντος  που διαβιώνει ο ανήλικος (μετά την έκδοση της εκκαλουμένης απόφασης με την οποία ανατέθηκε, όπως προεκτέθηκε, η επιμέλειά του στον ενάγοντα), για την πορεία, όμως, της οποίας δεν προσκομίζεται κάποιο στοιχείο.

Με βάση, όμως, τους ως άνω αντικρουόμενους ισχυρισμούς των διαδίκων, οι οποίοι υποστηρίζονται από αντικρουόμενα επίσης εκ μέρους τους, αντίστοιχα, αποδεικτικά μέσα, το δικαστήριο δεν μπορεί να αχθεί σε ασφαλή κρίση για το κρίσιμο ζήτημα, ποιος από τους διαδίκους είναι ο καταλληλότερος, με γνώμονα το αληθινό συμφέρον του τέκνου, κατά τα προαναφερθέντα στη μείζονα σκέψη, για να ασκήσει την επιμέλεια του προσώπου αυτού. Με τα παραπάνω, λοιπόν, δεδομένα, το παρόν δικαστήριο, κρίνει ότι παρουσιάζεται κενό κατά τη διάσκεψή του, που  χρειάζεται συμπλήρωση και γι` αυτό, κατ` εφαρμογή του άρθρου 254 Κ.Πολ.Δ, που εφαρμόζεται και στη δευτεροβάθμια δίκη (άρθρο 524§1 του ιδίου Κώδικα), κατά τα επίσης εκτεθέντα στην σχετική μείζονα σκέψη, πρέπει να διαταχθεί η επανάληψη της επ` ακροατηρίω συζήτησης της έφεσης, για να εμφανισθούν αυτοπροσώπως οι δύο διάδικοι – γονείς του εν λόγω ανηλίκου, ώστε, μετά από την ακρόαση αυτών και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους, και την  άμεση επαφή του δικαστηρίου μαζί τους, αφενός μεν  να γίνει προσπάθεια συμβιβαστικής επίλυσης της διαφοράς, που είναι υποχρεωτική σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 611 ΚΠολΔ, (αν και όχι πλέον με ποινή απαραδέκτου, όπως ορίζονταν πριν την τροποποίηση της εν λόγω διάταξης με το Ν. 4335/2015), η οποία (προσπάθεια) δεν προκύπτει ότι έγινε ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, ούτε έλαβε χώρα ενώπιον του παρόντος δικαστηρίου, κατά τη συζήτηση της ένδικης έφεσης στην αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας δικάσιμο, (ενόψει και του ότι, η εκκαλούσα παραστάθηκε στο ακροατήριο μετά της πληρεξουσίου δικηγόρου της, αλλά ο εφεσίβλητος δεν εμφανίσθηκε στο ακροατήριο αυτοπροσώπως, αλλά εκπροσωπήθηκε από πληρεξούσιο δικηγόρο, βάσει δηλώσεως του άρθρου 242 ΚΠολΔ), αφετέρου δε, σε περίπτωση που αποτύχει η απόπειρα συμβιβαστικής επίλυσης, να υποβληθούν σε αυτούς ( διαδίκους) ερωτήματα και να παρασχεθούν εκ μέρους τους διασαφήσεις, ως προς τα  ως άνω, και λοιπά ανακύπτοντα, κρίσιμα, για τη διάγνωση της ένδικης διαφοράς, ζητήματα. Ακόμη, δεδομένου ότι μόνη η ηλικία του ανηλίκου, το οποίο είναι περίπου 8 ετών σήμερα, δεν αρκεί για να αποκλείσει την ωριμότητα αυτού να αντιληφθεί τη σημασία της διαφοράς των γονέων του και να εκφράσει τη γνώμη του (Εφ.Αθ. 4242/2001 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), κρίνεται από το Δικαστήριο σκόπιμο, κατά τη νέα δικάσιμο που θα ορισθεί, με επιμέλεια του επιμελέστερου των διαδίκων, να έρθει σε επαφή μαζί του προκειμένου να ληφθεί η αποψή του, (αφού άλλωστε, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 612 ΚΠολΔ και όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω στη μείζονα σκέψη, ΄΄το δικαστήριο πριν την έκδοση της απόφασής του, ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου, λαμβάνει υπόψη τη γνώμη του’’), κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό. Τέλος, το δικαστήριο κρίνει, επίσης, ότι είναι εξαιρετικά χρήσιμο για τη διάγνωση της διαφοράς, να διαταχθεί, κατόπιν ενεργειών του επιμελέστερου και πάλι των διαδίκων, η προσκόμιση έκθεσης των αρμόδιων Κοινωνικών Υπηρεσιών, (διά των υπηρετούντων σε αυτές κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων), περί της προσωπικότητας των διαδίκων -γονέων του τέκνου καθώς και του ίδιου του τέκνου, και των συνθηκών ζωής τόσο στο περιβάλλον της μητέρας, όσο και του πατέρα αυτού, κατόπιν του σχετικού ελέγχου.

Τα παραπάνω, διατάσσονται δε στην παρούσα φάση, χωρίς την εξαφάνιση της εκκαλουμένης απόφασης, όπως προεκτέθηκε στη μείζονα σκέψη, ενώ επιφυλάσσεται το Δικαστήριο να εκδώσει την οριστική απόφασή του, ως προς τη βασιμότητα των λόγω της έφεσης, στην επαναληφθησομένη συζήτηση, κατά τα ειδικότερα επίσης εκτιθέμενα στο διατακτικό .

ΓΙΑ  ΤΟΥΣ  ΛΟΓΟΥΣ  ΑΥΤΟΥΣ

Δικάζει ,κατ` αντιμωλίαν των διαδίκων  την έφεση.

Δέχεται τυπικά αυτήν.

Αναβάλλει την έκδοση οριστικής απόφασης.

Διατάζει την επανάληψη της συζήτησης της υπόθεσης στο ακροατήριο,  προκειμένου. Α) να εμφανισθούν αυτοπροσώπως σ` αυτό και οι δύο διάδικοι γονείς των ανηλίκου, ώστε α) μετά την ακρόαση αυτών και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους, να γίνει προσπάθεια επίλυσης συμβιβαστικά της διαφοράς, β) να υποβληθούν σε αυτούς (διαδίκους) ερωτήματα και να παράσχουν οι ίδιοι διευκρινίσεις, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό, γ) να εμφανιστεί το ανήλικο τέκνο των διαδίκων, με την επιμέλεια του ενάγοντος -εφεσίβλητου -πατέρα του με τον οποίο διαμένει, προς το σκοπό να επικοινωνήσει το Δικαστήριο με αυτό και να ακούσει τη γνώμη του, καθώς και Β) να προσκομιστεί, με επιμέλεια του επιμελέστερου των διαδίκων, έκθεση των αρμόδιων Κοινωνικών Υπηρεσιών, περί της προσωπικότητας των διαδίκων -γονέων του τέκνου και του ίδιου του τέκνου, καθώς και των συνθηκών ζωής τόσο στο περιβάλλον της μητέρας, όσο και του πατέρα αυτού.

 

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά στις  25     Ιουλίου 2018, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους.

 

           Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ                                                               Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ