Αριθμός Απόφασης 423/2020

ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΕΚΟΥΣΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Αριθμός Απόφασης 423/2020

ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

Αποτελούμενο από τους Δικαστές Σπυριδούλα Μακρή, Πρόεδρο Εφετών, Χρυσούλα Πλατιά, Εφέτη, Ελευθέριο Γεωργίλη, Εφέτη – Εισηγητή και από τη Γραμματέα Τ.Λ..

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Ι. Νόμιμα φέρεται για συζήτηση, με την από 13.6.2019 κλήση του αιτούντος, η από 22.10.2018 αίτηση του τελευταίου, μετά τον ορισμό νέας δικασίμου, ύστερα από τη μη διεξαγωγή της συζήτησής της, κατά την ορισθείσα δικάσιμο, της 6.6.2019, λόγω της διενέργειας εκλογών, η οποία πρέπει να συνεκδικαστεί με την από 5.3.2020 κύρια παρέμβαση, που άσκησε ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, με τις προτάσεις του, επειδή είναι συναφείς και διευκολύνεται η διεξαγωγή της δίκης (άρθρα 31 §1 και 246 του Κ.Πολ.Δ.).

ΙΙ. Κατά τη διάταξη του άρθρου 109 §1 του Συντ., δεν επιτρέπεται η μεταβολή του περιεχομένου ή των όρων διαθήκης, Κωδίκελου ή δωρεάς, ως προς τις διατάξεις τους υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ κοινωφελούς σκοπού. Η συνταγματική αυτή διάταξη αποβλέπει στην προστασία και κατοχύρωση της θέλησης των διαθετών και δωρητών εναντίον των πράξεων της πολιτείας, ακόμη και αυτών που έχουν νομοθετικό περιεχόμενο, αφού, σύμφωνα με αυτή, δεν επιτρέπεται, κατ’ αρχήν, η μεταβολή σκοπού, όχι μόνο με διατάγματα, αλλά ούτε και με νόμο (Ολ.Α.Π. 1241/1979 Νο.Β. 1980, σελ. 709 και Α.Π. 1355/2017 Τ.Ν.Π. “ΝΟΜΟΣ”). Κατ’ εξαίρεση, όμως, επιτρέπεται, σύμφωνα με την §2 του ιδίου άρθρου του Συντ., η επωφελέστερη αξιοποίηση ή διάθεση του καταλειφθέντος ή δωρηθέντος περιουσιακού στοιχείου, υπέρ του ίδιου ή άλλου (συγγενούς) κοινωφελούς σκοπού, στην ίδια περιοχή που όρισε ο διαθέτης, ή ο δωρητής ή στην ευρύτερη περιφέρειά της, όταν βεβαιωθεί με δικαστική απόφαση, είτε ότι η θέληση του διαθέτη ή του δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί για οποιοδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου της, ως προς τον ορισθέντα σκοπό, είτε ότι η θέληση αυτή μπορεί να ικανοποιηθεί πληρέστερα με την μεταβολή της εκμετάλλευσης του υπ’ όψη περιουσιακού στοιχείου, όπως ειδικός νόμος θα ορίσει. Κατά τη διάταξη του άρθρου 10 του εκτελεστικού του Συντάγματος νόμου (4182/2013), περιουσίες που καταλείπονται υπέρ κοινωφελών σκοπών, αξιοποιούνται κατά τον τρόπο, που όρισε ο διαθέτης ή δωρητής. Απαγορεύεται η μεταβολή, τόσο των παραπάνω κοινωφελών σκοπών, όσο και του τρόπου και των όρων διαχείρισης της περιουσίας, καθώς και των ορισμών για τον τρόπο διοίκησής της. Αν υπάρχει αμφιβολία περί του περιεχομένου της βούλησης του διαθέτη ή δωρητή ή αμφισβήτηση επ’ αυτού, αυτή επιλύεται από το αρμόδιο, κατ’ άρθρο 825 Κ.Πολ.Δ., δικαστήριο. Η απόφαση εκδίδεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας και βεβαιώνει ότι η θέληση του διαθέτη ή του δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί για οποιονδήποτε λόγο, εξ ολοκλήρου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος της, ως και αν μπορεί να πραγματοποιηθεί καλύτερα, ύστερα από μεταβολή της εκμετάλλευσης της περιουσίας, καθώς και τον σκοπό και την περιοχή, για την οποία αυτή πρέπει να διατεθεί (Α.Π. 1355/2017, Α.Π. 2013/2014 και Α.Π. 13/2013 όλες στην Τ.Ν.Π. “ΝΟΜΟΣ”). Εξάλλου, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 79, 80, 747 και 752 του Κ.Πολ.Δ., συνάγεται ότι, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, είναι δυνατή η άσκηση κυρίας ή πρόσθετης παρέμβασης, εφόσον βέβαια συντρέχει η κατά το άρθρο 69 του ιδίου Κώδικα διαδικαστική προϋπόθεση της ύπαρξης εννόμου συμφέροντος στο πρόσωπο του παρεμβαίνοντος. Ειδικότερα, ενώ στη δίκη της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας το έννομο συμφέρον του παρεμβαίνοντος αναφέρεται στη θετική ή αρνητική διάγνωση του επιδίκου δικαιώματος, στις περιπτώσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας το έννομο συμφέρον του (παρεμβαίνοντος) συνίσταται στην παραδοχή ή απόρριψη της αίτησης, αναφορικά με το αιτούμενο ρυθμιστικό μέτρο. Επομένως, στη δίκη της εκούσιας δικαιοδοσίας, εφόσον η παρέμβαση του τρίτου επιδιώκει την απόρριψη της αίτησης, με την οποία ανοίχθηκε η δίκη, ή τη ρύθμιση του επιδίκου αντικειμένου, κατά τρόπο διαφορετικό από εκείνο που ζητείται με την αίτηση, η παρέμβαση αυτή είναι κυρία παρέμβαση (Α.Π. 1104/2019, Α.Π. 1020/2018, Α.Π. 208/2017 και Α.Π. 148/2014 όλες στην Τ.Ν.Π. “ΝΟΜΟΣ”), ενώ, αντίθετα, αν υποστηρίζει την αίτηση, εκείνου που κίνησε την διαδικασία, είναι πρόσθετη παρέμβαση (Α.Π. 1104/2019, Εφ.Αθ. 4238/2010, Εφ.Θεσ. 661/2017 και Εφ.Αν.Κρητ. 31/2018 όλες στην Τ.Ν.Π. “ΝΟΜΟΣ”). Περαιτέρω, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1 §4, 2 §1 και 69 §1 περ. δ΄ του ν. 4182/2013, προκύπτει ότι η αρμόδια αρχή, δηλαδή ο Υπουργός Οικονομικών ή ο Γενικός Γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, μπορούν να ασκούν παρέμβαση σε κάθε στάση δίκης, η οποία αφορά περιουσία υπέρ κοινωφελούς σκοπού ή κοινωφελών ιδρυμάτων, ή το κύρος των πράξεων τους, με την υποβολή προτάσεων και χωρίς την κοινοποίηση δικογράφου παρέμβασης (Α.Π. 1547/2010 Τ.Ν.Π. “ΝΟΜΟΣ”, Εφ.Θεσ. 661/2017 ό.π. και Εφ.Αν.Κρητ. 31/2018 ό.π.). Τέλος, στο άρθρο 10 §4 του ν. 4182/2013 ορίζεται ότι “η αίτηση προς το δικαστήριο υποβάλλεται από την αρμόδια αρχή, μετά από προηγούμενη ακρόαση του οργάνου διοίκησης της περιουσίας. Η αίτηση υποβάλλεται και από κάθε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, που έχει έννομο συμφέρον και κοινοποιείται στην αρμόδια αρχή, επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης. Περίληψη της υποβληθείσας αίτησης αναρτάται στην ιστοσελίδα της αρμόδιας αρχής ένα τουλάχιστον μήνα πριν τη δικάσιμο και παραμένει αναρτημένη μέχρι και την προηγούμενη ημέρα της δικασίμου. Η ίδια περίληψη τοιχοκολλάται στο κατάστημα της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, του Δήμου και της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας της έδρας της διοίκησης της περιουσίας και αναρτάται στο διαδικτυακό τους τόπο”. Για την ταυτότητα δε του νομικού λόγου, απαιτείται, επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης της αίτησης, όχι μόνο η ανάρτηση περίληψης της αίτησης στην ιστοσελίδα της αρμόδιας αρχής, για διάστημα ενός τουλάχιστον μηνός πριν τη δικάσιμο, αλλά και η τοιχοκόλληση της ίδιας περίληψης στο κατάστημα της έδρας της αποκεντρωμένης διοίκησης, του Δήμου και της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας της έδρας της διοίκησης της περιουσίας, με ανάρτηση αυτής (περίληψης) στο διαδικτυακό τους τόπο (Εφ.Αθ. 17/2018, Εφ.Πειρ. 153/2015 και Εφ.Πατρ.139/2019 όλες στην Τ.Ν.Π. “ΝΟΜΟΣ”, πρβλ. Εφ.Θεσ. 1309/2014 Τ.Ν.Π. “ΝΟΜΟΣ” και Εφ.Αθ. 9689/1991 Ελλ.Δ/νη 1995, σελ. 690).

ΙΙΙ. Στην προκείμενη περίπτωση, το αιτούν, με την από 22.10.2018 αίτηση, εκθέτει ότι συστάθηκε με την από 3.7.1985 ιδιόγραφη διαθήκη του αποβιώσαντος ……………., έλαβε δε την επωνυμία “…………..”. Ότι ο οργανισμός του εγκρίθηκε με το από 7.2.1909 β.δ., που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ, το ίδρυμα δε, είχε ως σκοπό την περίθαλψη, σε άσυλο, που συνίσταται στην Κίμωλο, των πτωχών και εγκαταλελειμμένων γερόντων, όπως και των ναυαγών από δυστυχήματα, που κατάγονται από τη νήσο ……... Ότι με το ν. 4289/1963 περί επεκτάσεως του σκοπού του, τροποποιήθηκαν οι σκοποί αυτού, ενώ με το π.δ. 507/1979, τροποποιήθηκε η επωνυμία και ο κανονισμός του και λειτουργώντας ως ν.π.ι.δ., απέκτησε την επωνυμία “……………..” με σκοπούς : α) την περίθαλψη στον “………….”, που βρίσκεται στην ……., των καταγόμενων από το νησί αυτό πτωχών, εγκαταλελειμμένων γερόντων, των ναυαγών από δυστυχήματα στη θάλασσα, καθώς και των άπορων και ανίκανων για εργασία, κάτοικων της ………, ανεξαρτήτως ηλικίας, β) την κατασκευή κοινωφελών έργων και την εκπλήρωση άλλων κοινωφελών και φιλανθρωπικών σκοπών στη νήσο ……….., για την οικονομική, κοινωνική και πνευματική πρόοδο του νησιού και των ………., γ) την παροχή υποτροφιών για οποιονδήποτε κύκλο σπουδών επιστήμης ή τέχνης στην ημεδαπή ή αλλοδαπή, σε μαθητές και σπουδαστές από την …….., δ) την ίδρυση στην …….. εργαστηρίων οικοτεχνίας ή σχολής τεχνικών και επαγγελματικών σπουδών και ε) την έκδοση μορφωτικών κειμένων κλπ., που αφορούν στην ……. και την ιστορία της. Τέλος, καταγράφηκε η περιουσία του, ενώ ως πόροι του ορίστηκαν τα εισοδήματα από την περιουσία του, τα τυχόν τροφεία των περιθαλπομένων και οποιαδήποτε επιχορήγηση. Ότι, μετά το ν. 2345/1995 και την Υ.Α. Π1γ//81551/2007, προβλέφθηκαν αυστηροί όροι και και προδιαγραφές, που θα έπρεπε να πληρούνται από τις Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να συνεχίσει τη λειτουργία του ως “………….”, στην ……, του οποίου η λειτουργία ανεστάλη από το 2014, με απόφαση του Δ.Σ. Ότι το τελευταίο, στις 10.6.2018, αποφάσισε τη μετατροπή του “τελευταίου, που λειτουργούσε ως γηροκομείο, σε “…………..”, προκειμένου να τύχουν στέγασης, περίθαλψης και φροντίδας, αναξιοπαθούντες από την ………, χωρίς όμως την παροχή υπηρεσιών υγείας, παρέχοντας επίσης υπηρεσίες τροφής και υποστηρικτικές δράσεις για την επανένταξη των κατοίκων στο κοινωνικό σύνολο. Ότι για την πλέον συμφέρουσα εκμίσθωση των ακινήτων κυριότητάς του, απαιτείται να συναφθούν μακροχρόνιες μισθώσεις, ενώ για την παροχή υπηρεσιών υγείας, που δεν θα προσφέρονται από τον “…………….”, είναι αναγκαία η συνεργασία με το Δήμο ……… και με άλλες κοινωνικές δομές της περιοχής, κάτι το οποίο δεν προβλέπεται από τους σκοπούς του. Κατόπιν τούτων, ζητεί, κατ’ ορθή εκτίμηση του δικογράφου από το Δικαστήριο, να βεβαιωθεί : α) ότι η βούληση του διαθέτη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, κατά το μεγαλύτερο μέρος της και ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί καλύτερα, ύστερα από μεταβολή της εκμετάλλευσης της περιουσίας, καθώς και του σκοπού της, ώστε να γίνει αλλαγή της χρήσης του ως άνω “………..” σε “……………….”, κατά τα ανωτέρω, χωρίς την παροχή υπηρεσιών υγείας, ως “…………..”, καθώς και β) να διευρυνθούν προς τούτο οι σκοποί του με : 1. τη δυνατότητα μακροχρόνιας μίσθωσης των ακινήτων του, 2. τη δυνατότητα παροχής ιατρικής φροντίδας στους δικαιούχους, σε συνεργασία με το Δήμο και άλλες δομές, 3. τη συμμετοχή και χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων και μελετών για αρχαιολογικούς χώρους και άλλους πολιτιστικούς σκοπούς του νησιού της ……., 4. την προώθηση και υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας και 5. την οργάνωση και διενέργεια εκθέσεων προγραμμάτων και εκδηλώσεων για την επιμόρφωση και ψυχαγωγία των κατοίκων της …… Με τέτοιο περιεχόμενο και αιτήματα, η αίτηση αρμόδια φέρεται, ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρο 825 του Κ.Πολ.Δ., όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 77 §3 του ν. 4182/2013, επειδή η αρμόδια αρχή, κατά τις διατάξεις των άρθρων 1 §4 και 2 §3 περ. α´ του ν. 4182/2013, είναι ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου και ο σκοπός της περιουσίας, που καταλείφθηκε, εκπληρώνεται, κατά κύριο λόγο, εντός των εδαφικών ορίων της ίδιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, που έχει έδρα στον Πειραιά. Ωστόσο, για το παραδεκτό της συζήτησης της αίτησης, κατ’ άρθρο 10 §4 του ίδιου νόμου, δεν τηρήθηκε η νόμιμη προδικασία. Και τούτο διότι, αν και επιδόθηκε αντίγραφό της στο Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου και αναρτήθηκε περίληψή της στην ιστοσελίδα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τον πίνακα ανακοινώσεων της τελευταίας, ένα μήνα πριν από τη δικάσιμο και παρέμεινε μέχρι και την προηγούμενη ημέρα της δικασίμου, όπως προκύπτει από τη βεβαίωση ……/4.3.2020 της Δ/νσης Εσωτερικών αυτής, τέτοια ανάρτηση δεν έλαβε χώρα, ούτε στο διαδικτυακό τόπο, ούτε στον πίνακα ανακοινώσεων του Δήμου Αθηναίων – έδρας της διοίκησης της περιουσίας. Οι αναρτήσεις αυτές δεν προκύπτουν ούτε από κάποιο στοιχείο της δικογραφίας, ούτε γίνεται επίκλησή τους, ούτε προσκομίστηκαν από το αιτούν, αν και ειδοποιήθηκε προς τούτο από το Δικαστήριο, όπως προκύπτει από την από 28.5.2020 επισημείωση της Γραμματέως του, στην τελευταία σελίδα της αίτησης και απαιτείται, με ποινή απαραδέκτου της συζήτησης, σύμφωνα και με όσα αναφέρονται στην ως άνω μείζονα σκέψη. Κατόπιν τούτων, πρέπει να κηρυχθεί απαράδεκτη η συζήτηση της αίτησης και κατ’ επέκταση και της κύριας παρέμβασης, που άσκησε, με τις προτάσεις του, κατά τη συζήτηση, ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, ζητώντας την απόρριψη της αίτησης, όπως ορίζεται στο διατακτικό.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Συνεκδικάζει την από 22.10.2018 αίτηση και την από 5.3.2020 κύρια παρέμβαση, αντιμωλία των διαδίκων.

Κηρύσσει απαράδεκτη τη συζήτηση των ανωτέρω, αίτησης και κύριας παρέμβασης.

Κρίθηκε και αποφασίστηκε στον Πειραιά στις 4 Ιουνίου 2020.

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Δημοσιεύτηκε στο ακροατήριό του, στον Πειραιά, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξούσιων δικηγόρου τους, στις 11 Ιουνίου 2020.

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ