Αριθμός 371/2022
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Τμήμα 4ο
Αποτελούμενο από τη Δικαστή Σοφία Καλούδη, Εφέτη, η οποία ορίσθηκε από την Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διευθύνσεως του Εφετείου Πειραιώς, και από τη Γραμματέα Κ.Σ.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις …………, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ των :
ΕΚΚΑΛΟΥΣΑΣ: ……….. η οποία παραστάθηκε μετά της πληρεξουσίας της δικηγόρου Γεωργίας Θεοδωροπούλου.
ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΟΥ: ………. ο οποίος εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσιά του δικηγόρο Αικατερίνη Μονιά (με δήλωση κατ΄ άρθρο 242 παρ 2 ΚΠολΔ).
Ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς άσκησαν α) ο εφεσίβλητος την από 7.11.2019 (ΓΑΚ/ΕΑΚ ………/2019) αγωγή και β) η εκκαλούσα την από 10.1.2020 (ΓΑΚ/ΕΑΚ ………/2020) αγωγή, επί των οποίων εκδόθηκε η υπ΄ αριθμ. 3923/2020 απόφαση του ως άνω Δικαστηρίου, που δέχθηκε τα σε αυτήν αναφερόμενα.
Την απόφαση αυτή προσέβαλε ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου η εναγομένη της υπό στοιχ. α ως άνω αγωγής-ενάγουσα της υπό στοιχ. β ως άνω αγωγής και ήδη εκκαλούσα με την από 22.2.2021 (ΓΑΚ/ΕΑΚ ………/2021) έφεσή της, της οποίας δικάσιμος ορίσθηκε (ΓΑΚ/ΕΑΚ Εφετείου ………./2021) η αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας απόφασης.
Η υπόθεση εκφωνήθηκε με τη σειρά της από το οικείο πινάκιο και συζητήθηκε.
Η πληρεξούσια δικηγόρος της εκκαλούσας, αφού έλαβε το λόγο από την Πρόεδρο, αναφέρθηκε στις έγγραφες προτάσεις που κατέθεσε και η πληρεξούσια δικηγόρος του εφεσιβλήτου, η οποία παραστάθηκε με δήλωση ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, ανέπτυξε τις απόψεις της με τις έγγραφες προτάσεις που προκατέθεσε.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Η υπό κρίση έφεση κατά της με αριθμό 3923/2020 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την ειδική διαδικασία των διαφορών από την οικογένεια, το γάμο και την ελεύθερη συμβίωση (άρθρα 592 παρ.3β, 593-602, 610-613 ΚΠολΔ) με την παρουσία των διαδίκων, παραδεκτά φέρεται προς συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου (άρθρο 19 του ΚΠολΔ) και έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα, με την κατάθεση του δικογράφου της στη γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου στις 16-4-2021, δηλαδή εντός της από το άρθρο 518 παρ. 1 του ΚΠολΔ οριζόμενης προθεσμίας από την επίδοση αντιγράφου της εκκαλουμένης απόφασης στις 22-1-2021 (βλ. τη με αριθμό ………./22-1-2021 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή στο Εφετείο Πειραια, ……….), συνυπολογιζόμενου και του χρονικού διαστήματος αναστολής των νομίμων και δικαστικών προθεσμιών για τη διενέργεια διαδικαστικών πράξεων λόγω της πανδημίας covid 19 από 23-1-2021 έως 5-4-2021 (βλ. σχετ. ΚΥΑ Δ1α/ ΓΠ.οικ. ΦΕΚ B/186/ 23.1.2021, B/341/ 29.1.2021, B/454/ 5.2.2021, B/534/ 10.2.2021, B/793/ 27.2.2021, B/843/ 3.3.2021, B/895/ 6.3.2021, B/996/13.3.2021, B/1076/ 20.3.2021, B/1194/ 27.3.2021, B/1308/3.4.2021). Πρέπει, επομένως, να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί περαιτέρω, κατά την ίδια διαδικασία, ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των λόγων της (άρθρο 533 παρ. 1 ΚΠολΔ).
ΙΙ. Με τις με αρ. εκθ. καταθ. ../ …./ 2019 και …/ …./ 2020 αντίθετες αγωγές των διαδίκων, επί των οποίων εκδόθηκε η εκκαλούμενη απόφαση, έκαστος εξ αυτών ζητούσε να του ανατεθεί η αποκλειστικά η επιμέλεια του προσώπου του ανήλικου τέκνου τους, ……….., που γεννήθηκε κατά την διάρκεια του ήδη αμετακλήτως λυθέντος γάμου τους, άλλως να ρυθμισθεί το δικαίωμα της επικοινωνίας τους με αυτό. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με την εκκαλούμενη οριστική απόφασή του, αφού απέρριψε την αγωγή της εκκαλούσας κατά το κύριο αίτημα της, ακολούθως έκανε δεκτή την αγωγή του εφεσίβλητου και του ανέθεσε την άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου, ενώ ομοίως δέχθηκε την αγωγή της εκκαλούσας κατά το επικουρικό της αίτημα και ρύθμισε το δικαίωμα επικοινωνίας της με αυτό. Κατά της αποφάσεως αυτής η τελευταία παραπονείται με την υπό κρίση έφεση της, επικαλούμενη εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων, και ζητεί την εξαφάνιση της εκκαλουμένης, προκείμενου να απορριφθεί η αγωγή του αντιδίκου της και να γίνει δεκτή η δική της κατά το κύριο αυτής αίτημα .
ΙΙΙ. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1510, 1511, 1512, 1513, 1514 και 1518 ΑΚ συνάγεται, ότι η γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου του (η οποία εμπεριέχει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευση του τέκνου, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του), επιπλέον δε, τη διοίκηση της περιουσίας του και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του. Σε περίπτωση διακοπής της συζυγικής συμβίωσης, όταν ανατρέπονται πλέον οι συνθήκες της ζωής της οικογένειας, καταργείται ο συζυγικός οίκος, δημιουργείται χωριστή εγκατάσταση του καθενός από τους γονείς και ανακύπτει το θέμα της διαμονής των ανηλίκων τέκνων πλησίον του πατέρα ή της μητέρας τους, η ρύθμιση της γονικής μέριμνας και της επιμέλειας αυτών γίνεται από το δικαστήριο. Ως κατευθυντήρια γραμμή για την άσκηση της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας, στην περίπτωση διαφωνίας των γονέων των τέκνων και της προσφυγής τους στο δικαστήριο, αλλά και πυρήνας για τον προσδιορισμό της άσκησής, της είναι το αληθινό συμφέρον του τέκνου, σωματικό, υλικό, πνευματικό, ψυχικό, ηθικό και γενικά κάθε είδους συμφέρον, που αποσκοπεί στην ανάπτυξη του ανηλίκου σε μια ανεξάρτητη και υπεύθυνη προσωπικότητα. Για την εξειδίκευση της αόριστης αυτής νομικής έννοιας δεν παρέχονται από τον νομοθέτη εκ των προτέρων προσδιοριστικά στοιχεία, πέραν από το επιβαλλόμενο στο δικαστή καθήκον να σεβαστεί την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσιακής – οικονομικής κατάστασής τους. Η μικρή ηλικία του ανηλίκου τέκνου και το φύλο του δεν αποτελούν κυρίαρχο, κατά νόμο, στοιχείο για τον προσδιορισμό του συμφέροντος του ανηλίκου, αναφορικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας στον έναν από τους γονείς του, διότι η άποψη ότι η γονική μέριμνα των μικρής ηλικίας τέκνων πρέπει να ανατίθεται στη μητέρα τους, λόγω του ότι έχουν ανάγκη της μητρικής στοργής και ιδιαιτέρων περιποιήσεων, εξακολουθεί να ισχύει, κατά τις νεότερες ιατρικές παιδαγωγικές και ψυχολογικές έρευνες, μόνο για τη νηπιακή ηλικία για την οποία αναγνωρίζεται σαφής βιοκοινωνική υπεροχή στη μητέρα, ενώ για το μεταγενέστερο χρόνο αναγνωρίζεται ο σοβαρός ρόλος του πατέρα στην όλη διαμόρφωση των διαπροσωπικών σχέσεων του τέκνου. Στην δικαστική, συνεπώς, κρίση καταλείπεται ευρύ πεδίο, ώστε, αφού ληφθούν υπόψη όλες οι σχέσεις και οι περιστάσεις, να καταλήξει σε ρύθμιση τέτοια, που να εξυπηρετείται καλύτερα το συμφέρον του ανηλίκου τέκνου. Κρίσιμα προς τούτο στοιχεία είναι, μεταξύ άλλων, η καταλληλότητα του ή των γονέων για την ανάληψη του έργου της διαπαιδαγώγησης και της περίθαλψης του ανηλίκου τέκνου, καθώς και οι αναπτυχθέντες μέχρι τότε, με ανεπηρέαστη επιλογή, δεσμοί του διαθέτοντος ικανότητα διάκρισης τέκνου με τους γονείς του και τυχόν αδελφούς του. Για το σκοπό αυτό λαμβάνεται υπόψη η προσωπικότητα και η παιδαγωγική καταλληλότητα του κάθε γονέα και συνεκτιμώνται οι συνθήκες κατοικίας και η οικονομική κατάσταση τούτων. Επίσης, οι ικανότητες των γονέων, το περιβάλλον, το επάγγελμα, η πνευματική τους ανάπτυξη και η δράση τους στο κοινωνικό σύνολο, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας μέσα στο πλαίσιο της λογικής και ορθολογικής αντιμετώπισης των θεμάτων των νέων, η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης, περιλαμβάνονται στα κριτήρια προσδιορισμού του συμφέροντος του τέκνου. Τούτο δε ισχύει ανεξάρτητα από την υπαιτιότητα των γονέων ως προς το διαζύγιο ή τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης, εκτός εάν η συμπεριφορά του υπαίτιου έχει επιδράσει και στην άσκηση της γονικής μέριμνας- επιμέλειας, ώστε να ανακύπτει αντίθεση στο συμφέρον του τέκνου, λόγω της έκτασης και της βαρύτητας της συμπεριφοράς του αυτής, δηλωτικής της δομής του χαρακτήρα του και της εν γένει προσωπικότητάς του, έτσι, ώστε, και έναντι του τέκνου να αναμένεται από αυτόν η τήρηση της ίδιας συμπεριφοράς. Το συμφέρον του τέκνου λαμβάνεται υπό ευρεία έννοια, προς διαπίστωση δε της συνδρομής του εξετάζονται πάντα τα επωφελή και πρόσφορα για τον ανήλικο στοιχεία και περιστάσεις. Ουσιώδους σημασίας είναι και η επισημαινόμενη στο νόμο ύπαρξη ιδιαιτέρου δεσμού του τέκνου προς τον έναν από τους γονείς του και η περί αυτού ρητώς εκφραζόμενη προτίμησή του, την οποία συνεκτιμά το δικαστήριο, ύστερα και από τη στάθμιση του βαθμού της ωριμότητάς του, καθώς και οι τυχόν συμφωνίες, που έκαναν οι γονείς του τέκνου, σχετικά με την επιμέλεια και τη διοίκηση της περιουσίας του. Με δεδομένη την ύπαρξη του εν λόγω δεσμού του τέκνου προς το συγκεκριμένο γονέα, αυτός θεωρείται ότι έχει τη δυνατότητα αποτελεσματικότερης διαπαιδαγώγησης προς όφελος του ανηλίκου και, επομένως, ότι είναι ο πλέον κατάλληλος για την επιμέλειά του, υπό την αυτονόητη όμως προϋπόθεση, ότι ο ιδιαίτερος αυτός δεσμός του τέκνου προς τον έναν από τους γονείς του έχει αναπτυχθεί φυσιολογικά και αβίαστα ως ψυχική στάση, η οποία είναι προϊόν της ελεύθερης και ανεπηρέαστης επιλογής του ανηλίκου, που έχει τη στοιχειώδη ικανότητα διάκρισης. Πρέπει δε, να λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη, ότι ο ανήλικος, που έχει ακόμη ατελή την ψυχοπνευματική ανάπτυξη και την προσωπικότητά του υπό διαμόρφωση, υπόκειται ευχερώς σε επιδράσεις και υποβολές των γονέων ή άλλων, οι οποίες, έστω και χωρίς επίγνωση γενόμενες, οδηγούν ασφαλώς στο σχηματισμό της μονομερούς διαμόρφωσης και προτίμησης προς τον έναν από τους γονείς, οπότε η προτίμησή του δεν εξυπηρετεί πάντοτε και το αληθές συμφέρον του (ΑΠ 535/ 2022, 358/2019 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
IV. Στην προκειμένη περίπτωση, ο ενάγων στην με αρ. εκθ. καταθ. …………../ 2019 αγωγή και ήδη εφεσίβλητος εκθέτει ότι η εναγομένη, κατά την διάρκεια του γάμου τους, που τελικώς λύθηκε συναινετικά με την με αριθμό …../ 4-3-2019 πράξη της συμβ/φου Σαλαμίνας, . …., τον απειλούσε ότι θα εγκαταλείψει το γεννηθέν στις 16-11-2017 άρρεν τέκνο τους, σε ίδρυμα, ότι με το από 21-2-2019 συναφθέν μεταξύ τους ιδιωτικό συμφωνητικό, ενόψει της συναινετικής λύσης του γάμου τους, αυτή συνήνεσε να ανατεθεί στον ίδιο αποκλειστικά η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου τους, ότι έκτοτε αδιαφορεί για τις ανάγκες του τέκνου τους, δεν έχει σταθερή επικοινωνία μαζί του, είναι οκνηρή και φιλοχρήματη, εργάζεται περιστασιακά και δεν έχει σταθερό υποστηρικτικό συγγενικό περιβάλλον, ενώ η κατοικία της, στην οποία συνοικεί με τα τρία αδέρφια της, ηλικίας 23, 22 και 12 ετών περίπου, με την φροντίδα των οποίων είναι επιφορτισμένη (διότι τα δύο εξ αυτών έχουν νοητική υστέρηση), δεν είναι κατάλληλη για να μεγαλώσει εκεί το παιδί τους. Περαιτέρω, η ενάγουσα στην με αρ. εκθ. καταθ. ………../ 2020 αγωγή και ήδη εκκαλούσα εκθέτει, ότι ο αντίδικος της ενεργεί εκδικητικά σε βάρος της χρησιμοποιώντας το τέκνο τους, επειδή η ίδια αποφάσισε να διακόψει την έγγαμη σχέση τους, ενώ περαιτέρω, με την έφεση της διατείνεται ότι αυτός δεν φροντίζει επαρκώς το τέκνο τους, το οποίο εμφανίζεται σε πρόσφατες φωτογραφίες να φέρει τραύματα στο πρόσωπο, γεγονός το οποίο και κατήγγειλε στον Εισαγγελέα Ανηλίκων. Ενόψει των ως άνω εκατέρωθεν ισχυρισμών και αιτιάσεων των διαδίκων, το Δικαστήριο κρίνει, ότι πρέπει να επαναληφθεί η συζήτηση της υπόθεσης κατ’άρθρο 254 ΚΠολΔ, διότι επιβάλλεται για τη διάγνωση της διαφοράς, να διαταχθεί, κατόπιν ενεργειών του επιμελέστερου των διαδίκων, η προσκόμιση έκθεσης των αρμόδιων Κοινωνικών Υπηρεσιών (διά των υπηρετούντων σε αυτές κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων), περί της προσωπικότητας των διαδίκων -γονέων του τέκνου, της σχέσης τους με αυτό καθώς και των συνθηκών ζωής τόσο στο περιβάλλον της μητέρας, όσο και του πατέρα αυτού, κατόπιν του σχετικού ελέγχου. Τα παραπάνω διατάσσονται στην παρούσα φάση, χωρίς την εξαφάνιση της εκκαλουμένης απόφασης, καθόσον επιφυλάσσεται το Δικαστήριο να εκδώσει την οριστική απόφασή του, ως προς τη βασιμότητα των λόγων της έφεσης, στην συζήτηση που θα ακολουθήσει.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει την έφεση με την παρουσία των διαδίκων.
Δέχεται τυπικά αυτήν.
Αναβάλλει την έκδοση οριστικής απόφασης.
Διατάζει την επανάληψη της συζήτησης της υπόθεσης στο ακροατήριο, προκειμένου να προσκομιστεί, με επιμέλεια του επιμελέστερου των διαδίκων, έκθεση των αρμόδιων Κοινωνικών Υπηρεσιών, περί της προσωπικότητας των διαδίκων -γονέων του τέκνου της σχέσης τους με αυτό και των συνθηκών ζωής τόσο στο περιβάλλον της εκκαλούσας μητέρας, όσο και του εφεσιβλήτου πατέρα αυτού.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά σε έκτακτη, δημόσια στο ακροατήριό του συνεδρίαση, στις 23 Ιουνίου 2022, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων τους δικηγόρων.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ