ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ
Περίληψη
Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 89 του Ν. 4759/2020, 8 και 26 του ΚΑΑΑ συνάγεται ότι, στην περίπτωση επανεπιβολής ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης η αποζημίωση που κατατίθεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υπέρ του δικαιούχου δύναται να αποδοθεί σ’ αυτόν, αφού αναγνωριστεί δικαιούχος τελεσίδικα με δικαστική απόφαση, δηλαδή με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου του τόπου όπου κείται το απαλλοτριωτέο ακίνητο, κατά τη διαδικασία του άρθρου 26 του ΚΑΑΑ, η οποία από της δημοσίευσής της είναι τελεσίδικη και αμετάκλητη, αφού δεν χωρούν εναντίον της ένδικα μέσα (άρθρ. 26 παρ. 12 του ΚΑΑΑ). Επιπλέον, μπορεί ο καθ’ ου η απαλλοτρίωση, ακόμη και μετά την είσπραξη της ως άνω αποζημίωσης, να ζητήσει τον καθορισμό προσωρινής ή οριστικής τιμής μονάδας απαλλοτρίωσης ενώπιον των αρμοδίων πολιτικών δικαστηρίων. Το ίδιο μπορεί να κάνει, δηλαδή να εισπράξει την αποζημίωση που παρακατατέθηκε (εφόσον έχει αναγνωριστεί δικαστικά) και μετά την υποβολή της αίτησης δικαστικού καθορισμού αποζημίωσης ακόμη και μετά την έκδοση της δικαστικής απόφασης περί προσωρινού ή οριστικού καθορισμού αυτής. Και τούτο ισχύει, γιατί η σειρά με την οποία θα ασκήσει τα ως άνω δικαιώματά του ο καθ’ ου η απαλλοτρίωση δικαιούχος της αποζημίωσης, δεν ασκεί καμία έννομη επιρροή, αφού από το νόμο απονέμονται αυτά σωρευτικά και όχι διαζευκτικά, ανεξαρτήτως του χρόνου ασκήσεώς τους. Εάν δεν ασκήσει αίτηση για δικαστικό καθορισμό αποζημίωσης, τότε η μόνη συνέπεια που επέρχεται είναι ότι η απαλλοτρίωση θεωρείται συντελεσθείσα με μόνη την παρακατάθεση της αποζημίωσης εντός δύο μηνών με την απόφαση επανεπιβολής. Σε περίπτωση που καθοριστεί δικαστικά αποζημίωση μεγαλύτερη από αυτήν που αρχικά παρακατατέθηκε, η τελευταία αποτελεί μέρος της πρώτης και, σε περίπτωση που ο αναγνωρισθείς δικαιούχος έχει εισπράξει την πρώτη, τότε ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση οφείλει να παρακαταθέσει και το υπόλοιπο για να ολοκληρωθεί η συντέλεση, ενώ ο ήδη αναγνωρισθείς δικαιούχος δικαιούται να εισπράξει και αυτό το επιπλέον μέρος. Η δε δικαστική απόφαση με την οποία αναγνωρίζεται κάποιος δικαιούχος της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση καθιστά αυτόν δικαιούχο τόσο της ήδη κατατεθείσας εντός δύο μηνών από την κήρυξη επανεπιβολής αποζημίωσης, όσο και της ενδεχομένως συμπληρωματικής βάσει του προσωρινού ή οριστικού δικαστικού καθορισμού αυτής σε περίπτωση που είναι μεγαλύτερη, αφού και οι δύο (η αρχική και η συμπληρωματική) αποτελούν υποσύνολα της πλήρους αποζημίωσης που δικαιούται ο καθ’ ου η απαλλοτρίωση δικαιούχος για τη στέρηση της ιδιοκτησίας του.
Αριθμός Απόφασης 276/2023
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Συγκροτήθηκε από τον δικαστή, Ηλία Σταυρόπουλο, εφέτη, τον οποίο όρισε ο πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης του Εφετείου Πειραιώς χωρίς τη σύμπραξη γραμματέα.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την ………., για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Των αιτούντων : 1) …………. 2) ……….. και 3) ………….., εκ των οποίων ο μεν πρώτος παραστάθηκε αυτοπροσώπως, ως δικηγόρος, και οι λοιποί εκπροσωπήθηκαν από αυτόν, ως πληρεξούσιο δικηγόρο τους.
Καθ’ ου η αίτηση : ΝΠΔΔ με την επωνυμία «Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων Πειραιά», που εδρεύει στον Πειραιά, όπως εκπροσωπείται νόμιμα, το οποίο εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο, Μαρία Ξιφαρά.
Οι αιτούντες άσκησαν την με αρ. κατ. ………/2023 αίτησή τους, η οποία ορίστηκε να συζητηθεί τη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή αυτής της απόφασης.
Οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων ζήτησαν να γίνουν δεκτά τα όσα αναφέρονται στα πρακτικά και στις προτάσεις τους.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ NOMO
Κατά τη διάταξη του άρθρου 89 του Ν. 4759/2020 : «…Εάν, (με σχετική πρόταση) προτείνεται η ολική ή μερική επανεπιβολή της απαλλοτρίωσης, ο περιφερειάρχης λαμβάνει απόφαση εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία της συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου… Μετά από την έκδοση της απόφασης επανεπιβολής της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ο οικείος δήμος είτε παρακαταθέτει, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών, την προσήκουσα αποζημίωση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υπέρ δικαιούχου, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 8 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (δηλαδή υπέρ του δικαιούχου), είτε εκδίδει χρηματικό ένταλμα πληρωμής της προσήκουσας αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη. Παράβαση οποιασδήποτε από τις παραπάνω προθεσμίες, έχει ως συνέπεια την αυτοδίκαιη οριστική άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης… Ο δικαιούχος της αποζημίωσης, ακόμη και εάν εισπράξει την προσήκουσα αποζημίωση, δικαιούται, εντός έξι (6) μηνών από την παρακατάθεσή της ή την έκδοση του χρηματικού εντάλματος πληρωμής, να ασκήσει ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων αίτηση για τον προσδιορισμό προσωρινής ή οριστικής τιμής μονάδας απαλλοτρίωσης, στρεφόμενος κατά του οικείου δήμου σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων. Μετά από την παρέλευση της προθεσμίας αυτής συνάγεται αποδοχή της προσήκουσας αποζημίωσης από τον ιδιοκτήτη και η ρυμοτομική απαλλοτρίωση θεωρείται συντελεσθείσα. Το ίδιο δικαίωμα διατηρεί και ο οικείος δήμος». Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 2 του Ν. 2882/2001 (ΚΑΑΑ): «2. Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων αποδίδει στο δικαιούχο το ποσό που κατατέθηκε αφού προσκομισθεί σε αυτό τελεσίδικη αναγνωριστική απόφαση…». Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγεται ότι, στην περίπτωση επανεπιβολής ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης η αποζημίωση που κατατίθεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υπέρ του δικαιούχου δύναται να αποδοθεί σ’ αυτόν, αφού αναγνωριστεί δικαιούχος τελεσίδικα με δικαστική απόφαση, δηλαδή με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου του τόπου όπου κείται το απαλλοτριωτέο ακίνητο, κατά τη διαδικασία του άρθρου 26 του ΚΑΑΑ, η οποία από της δημοσίευσής της είναι τελεσίδικη και αμετάκλητη, αφού δεν χωρούν εναντίον της ένδικα μέσα (άρθρ. 26 παρ. 12 του ΚΑΑΑ). Επιπλέον, μπορεί ο καθ’ ου η απαλλοτρίωση, ακόμη και μετά την είσπραξη της ως άνω αποζημίωσης, να ζητήσει τον καθορισμό προσωρινής ή οριστικής τιμής μονάδας απαλλοτρίωσης ενώπιον των αρμοδίων πολιτικών δικαστηρίων. Το ίδιο μπορεί να κάνει, δηλαδή να εισπράξει την αποζημίωση που παρακατατέθηκε (εφόσον έχει αναγνωριστεί δικαστικά) και μετά την υποβολή της αίτησης δικαστικού καθορισμού αποζημίωσης ακόμη και μετά την έκδοση της δικαστικής απόφασης περί προσωρινού ή οριστικού καθορισμού αυτής. Και τούτο ισχύει, γιατί η σειρά με την οποία θα ασκήσει τα ως άνω δικαιώματά του ο καθ’ ου η απαλλοτρίωση δικαιούχος της αποζημίωσης, δεν ασκεί καμία έννομη επιρροή, αφού από το νόμο απονέμονται αυτά σωρευτικά και όχι διαζευκτικά, ανεξαρτήτως του χρόνου ασκήσεώς τους. Εάν δεν ασκήσει αίτηση για δικαστικό καθορισμό αποζημίωσης, τότε η μόνη συνέπεια που επέρχεται είναι ότι η απαλλοτρίωση θεωρείται συντελεσθείσα με μόνη την παρακατάθεση της αποζημίωσης εντός δύο μηνών με την απόφαση επανεπιβολής. Σε περίπτωση που καθοριστεί δικαστικά αποζημίωση μεγαλύτερη από αυτήν που αρχικά παρακατατέθηκε, η τελευταία αποτελεί μέρος της πρώτης και, σε περίπτωση που ο αναγνωρισθείς δικαιούχος έχει εισπράξει την πρώτη, τότε ο υπέρ ου η απαλλοτρίωση οφείλει να παρακαταθέσει και το υπόλοιπο για να ολοκληρωθεί η συντέλεση, ενώ ο ήδη αναγνωρισθείς δικαιούχος δικαιούται να εισπράξει και αυτό το επιπλέον μέρος. Η δε δικαστική απόφαση με την οποία αναγνωρίζεται κάποιος δικαιούχος της αποζημίωσης για την απαλλοτρίωση καθιστά αυτόν δικαιούχο τόσο της ήδη κατατεθείσας εντός δύο μηνών από την κήρυξη επανεπιβολής αποζημίωσης, όσο και της ενδεχομένως συμπληρωματικής βάσει του προσωρινού ή οριστικού δικαστικού καθορισμού αυτής σε περίπτωση που είναι μεγαλύτερη, αφού και οι δύο (η αρχική και η συμπληρωματική) αποτελούν υποσύνολα της πλήρους αποζημίωσης που δικαιούται ο καθ’ ου η απαλλοτρίωση δικαιούχος για τη στέρηση της ιδιοκτησίας του.
Με την υπό κρίση αίτηση οι αιτούντες, επικαλούμενοι άρνηση του καθ’ ου να τους αποδώσει την αποζημίωση, που ο Δήμος Πειραιά του παρακατέθεσε, για το στον Πειραιά κείμενο ακίνητό τους, στο οποίο επανεπιβλήθηκε ρυμοτομική απαλλοτρίωση, ζητούν να αναγνωριστεί ότι εφόσον τελεσιδίκως έχουν αναγνωριστεί δικαστικά δικαιούχοι, κατά το 1/3 έκαστος, της προσωρινής ή οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης για το πιο πάνω απαλλοτριωτέο ακίνητό τους, είναι δικαιούχοι, κατά το αυτό κλάσμα, και της αποζημίωσης που παρακατατέθηκε αρχικά με την επανεπιβολή της απαλλοτρίωσης, την οποία δικαιούνται να εισπράξουν και το καθ’ ου οφείλει να τους αποδώσει. Η αίτηση αυτή αρμοδίως καθ’ ύλην και κατά τόπον φέρεται ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου για να εκδικαστεί κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (αρ. 8 παρ. 3, 19 παρ. 1 του ΚΑΑΑ και 686επ ΚΠολΔ). Είναι νόμιμη (αρ. 89 Ν. 4759/2020, 8 παρ. 1-2 και 26 του ΚΑΑΑ). Πρέπει επομένως να εξεταστεί και ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα.
Από όλα τα έγγραφα που προσκομίζουν και επικαλούνται οι διάδικοι με τα σημειώματά τους πιθανολογήθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Με το από 4.11.2019 ΠΔ (ΦΕΚ Δ 704/29.11.2019) επανεπιβλήθηκε ρυμοτομική απαλλοτρίωση σε ακίνητο συνιδιοκτησίας των αιτούντων, που βρίσκεται στον Πειραιά, επί της οδού …………….. Παρακατατέθηκε εμπροθέσμως, λόγω της επανεπιβολής (αρ. 89 Ν. 4759/2020), η εκ του νόμου οφειλόμενη αποζημίωση με το υπ’ αρ. ……/2.12.2021 γραμμάτιο παρακαταθήκης, συνολικού ποσού 76.827,99 ευρώ και δημοσιεύτηκε η σχετική ειδοποίηση στο ΦΕΚ (Δ 961/31.12.2021). Οι αιτούντες άσκησαν εμπρόθεσμα την από 28.12.2021 αίτηση για τον προσωρινό καθορισμό τιμή μονάδας απαλλοτριώσεως, επί της οποίας δημοσιεύτηκε η 689/2022 απόφαση αυτού του Δικαστηρίου, με την οποία καθορίστηκε αυτή σε ποσό μεγαλύτερο αυτής που είχε αρχικά παρακατατεθεί, ενώ εκκρεμεί σχετική από 15.12.2022 αίτησή τους για οριστικό καθορισμό. Εν τω μεταξύ, με την από 21.1.2022 αίτηση οι αιτούντες ζήτησαν να καθοριστούν δικαιούχοι της αποζημίωσης που παρακατατέθηκε και αυτής που θα καθοριστεί προσωρινά ή οριστικά. Το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιώς με την 511/2023 τελεσίδικη και αμετάκλητη απόφασή του έκανε δεκτή την αίτηση τους, αναγνωρίζοντας τους δικαιούχους της αποζημίωσης που θα καθοριστεί προσωρινά ή οριστικά, ενώ για την αποζημίωση που παρακατατέθηκε δεν διέλαβε ειδική διάταξη, απορρίπτοντας σχετικό αίτημα των αιτούντων, θεωρώντας, ορθώς, ότι το καθ’ ου υποχρεούται να τους αποδώσει και αυτήν ως αναγκαία συνέπεια της αναγνωρίσεώς τους ως δικαιούχων με την απόφασή του. Την 24.2.2023 οι αιτούντες υπέβαλαν στο καθ’ ου σχετική αίτηση με την οποία ζήτησαν να τους αποδοθεί η αρχικώς κατατεθείσα αποζημίωση, προσκομίζοντας την προαναφερόμενη τελεσίδικη δικαστική απόφαση αναγνώρισης αυτών ως δικαιούχων. Το καθ’ ου, θεωρώντας ότι οι αιτούντες με την ως άνω δικαστική απόφαση δεν αναγνωρίζονται δικαιούχοι της αποζημίωσης που παρακατατέθηκε αλλά μόνο αυτής που θα κατατεθεί στο μέλλον σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση καθορισμού προσωρινής ή οριστικής αποζημίωσης, αρνήθηκε την άμεση απόδοση αυτής και ζήτησε και τη νομική θέση του Γραφείου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Η θέση όμως αυτή του καθ’ ου, ότι δηλαδή οι αιτούντες δεν δικαιούνται να εισπράξουν την κατατεθείσα αποζημίωση, είναι εσφαλμένη, γιατί, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην ως άνω νομική σκέψη, η αρχικώς κατατεθείσα αποζημίωση αποτελεί μέρος της προσωρινά ή οριστικά δικαστικά καθορισθείσας αποζημίωσης και ο δικαστικά αναγνωρισθείς δικαιούχος αυτής μπορεί να εισπράξει και την αρχικά κατατεθείσα οποτεδήποτε, είτε πριν είτε μετά την αίτηση ή τη δικαστική απόφαση περί καθορισμού προσωρινής ή οριστικής αποζημίωσης, ενόψει των σχετικών σωρευτικών δικαιωμάτων που του παρέχονται από το νόμο. Επομένως, καλώς οι αιτούντες άσκησαν την κρινόμενη αίτησή τους ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, καθότι δεν υποχρεούνται να αναμένουν τη σχετική γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους προς το καθ’ ου, όπως εσφαλμένως υποστηρίζει το καθ’ ου ότι όφειλαν να κάνουν. Μετά ταύτα η αίτησή τους πρέπει να γίνει και βάσιμη κατ’ ουσίαν και να αναγνωριστεί η σχετική υποχρέωση του καθ’ ου να τους αποδώσει την επίδικη κατατεθείσα αποζημίωση. Τέλος πρέπει το καθ’ ου να καταδικαστεί στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων των αιτούντων.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται την αίτηση.
Αναγνωρίζει ότι οι αιτούντες, οι οποίοι, με την 511/2023 τελεσίδικη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, έχουν αναγνωριστεί δικαιούχοι, κατά το 1/3 έκαστος, της προσωρινής ή οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης για το απαλλοτριωτέο ακίνητό τους επί της οδού …………. στον Πειραιά, είναι δικαιούχοι, κατά το αυτό κλάσμα έκαστος, και της αποζημίωσης που παρακατατέθηκε στο καθ’ ου από τον Δήμο Πειραιώς με το υπ’ αρ. ……../2.12.2021 γραμμάτιο παρακαταθήκης συνολικού ποσού 76.827,99, την οποία δικαιούνται να εισπράξουν και το καθ’ ου οφείλει να τους αποδώσει άμεσα.
Καταδικάζει το καθ’ ου στην πληρωμή της δικαστικής δαπάνης των αιτούντων που καθορίζει σε 400 ευρώ.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά στο ακροατήριό του, σε έκτακτη συνεδρίαση, με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους, στις 16.5.2023.
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ