Aριθμός απόφασης 483/2023
ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τους Δικαστές Αικατερίνη Νομικού Πρόεδρο Εφετών, Σοφία Καλούδη Εφέτη και Κωνσταντίνα Παπαντωνίου Εφέτη- Εισηγήτρια και τη Γραμματέα Τ.Λ..
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την ………….., για να δικάσει την υπόθεση:
ΤΟΥ ΑΙΤΟΥΝΤΟΣ : Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου και οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης α’ βαθμού με την επωνυμία «Δήμος Μυτιλήνης», που εδρεύει στη Μυτιλήνη. ………, όπως νόμιμα εκπροσωπείται από το Δήμαρχο αυτού, με ΑΦΜ …….., με την ιδιότητα του διαχειριστή του Κεφαλαίου Αυτοτελούς Διαχείρισης με την επωνυμία «Κληροδότημα …………», το οποίο εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Μαρία Ταμτάμη.
Κοινοποιούμενη:
Α) Στον Υπουργό Οικονομικών που κατοικοεδρεύει στην Αθήνα, ως νόμιμο εκπρόσωπο του Ελληνικού Δημοσίου, για την τυχόν άσκηση παρέμβασης ως προς την εκ του νόμου αρμοδιότητά του επί των εθνικών κληροδοτημάτων και των κοινωφελών περιουσιών του Ν.4182/2013 και
Β) Στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου (Διεύθυνση Κοινοφελών περιουσιών), που εδρεύει στον Πειραιά και εκπροσωπείται νόμιμα από το Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ως ασκούσα την εποπτεία επί του κληροδοτήματος ………….. μετά την εκχώρηση εκ μέρους του Υπουργού των Οικονομικών στον οικείο Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης των αρμοδιοτήτων του.
Το αιτούν κατέθεσε ενώπιον του Εφετείου Πειραιώς την από 14.6.2021 (ΓΑΚ/ΕΑΚ/…………/2021) αίτηση του περί ερμηνείας διαθήκης, η οποία προσδιορίστηκε να συζητηθεί αρχικά κατά τη δικάσιμο της 19.5.2022 και μετά από αναβολή κατά τη δικάσιμο που στην αρχή της παρούσας αναφέρεται, οπότε η υπόθεση εκφωνήθηκε με τη σειρά της από το οικείο πινάκιο με αριθμό 10 και συζητήθηκε.
Η πληρεξούσια δικηγόρος του αιτούντος αφού έλαβε τον λόγο από την Πρόεδρο, αναφέρθηκε στις έγγραφες προτάσεις που κατέθεσε.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ
Κατά τη διάταξη του άρθρου 109 παρ. 1 του Συντάγματος, δεν επιτρέπεται η μεταβολή του περιεχομένου ή των όρων διαθήκης, κωδικέλου ή δωρεάς, ως προς τις διατάξεις τους υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ κοινωφελούς σκοπού. Η συνταγματική αυτή διάταξη αποβλέπει στην προστασία και κατοχύρωση της θέλησης των διαθετών και δωρητών και εναντίον των πράξεων της πολιτείας ακόμη που έχουν νομοθετικό περιεχόμενο και σύμφωνα με αυτήν δεν επιτρέπεται κατ’ αρχήν η μεταβολή σκοπού περιουσίας που έχει ταχθεί υπέρ του Δημοσίου ή προς εξυπηρέτηση κοινής ωφελείας, όχι μόνο με διατάγματα, αλλά ούτε και με νόμο (βλ. ΟλΑΠ 1241/1979 ΝοΒ 28.709, ΑΠ 1547/2010). Κατ’ εξαίρεση όμως, επιτρέπεται, σύμφωνα με την παρ. 2 του ιδίου άρθρου του Συντάγματος, η επωφελέστερη αξιοποίηση ή διάθεση του καταλειφθέντος ή δωρηθέντος περιουσιακού στοιχείου, υπέρ του ίδιου ή άλλου (συγγενούς) κοινωφελούς σκοπού, στην ίδια περιοχή που όρισε ο διαθέτης ή ο δωρητής, ή στην ευρύτερη περιφέρεια της, όταν βεβαιωθεί με δικαστική απόφαση, είτε ότι η θέληση του διαθέτη ή του δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί για οποιοδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου της, ως προς τον ορισθέντα σκοπό, είτε ότι η θέληση αυτή μπορεί να ικανοποιηθεί πληρέστερα με την μεταβολή της εκμετάλλευσης του υπ’ όψη περιουσιακού στοιχείου, όπως ειδικός νόμος θα ορίσει (ΑΠ 1355/2017). Περαιτέρω, κατά το άρθρο 10 παρ. 1, 2, 3 και 4 του εκτελεστικού της ως άνω συνταγματικής διάταξης Ν. 4182/2013 «Κώδικας κοινωφελών περιουσιών, σχολαζουσών κληρονομιών και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ A 185/10.9.2013), που ισχύει από 1.11.2013, περιουσίες που καταλείπονται υπέρ κοινωφελών σκοπών αξιοποιούνται κατά τον τρόπο που όρισε ο διαθέτης ή δωρητής. Απαγορεύεται η μεταβολή, τόσο των κοινωφελών σκοπών, όσο και του τρόπου και των όρων διαχείρισης της περιουσίας καθώς και των ορισμών για τον τρόπο διοίκησής της (παρ. 1). Αν υπάρχει αμφιβολία περί του περιεχομένου της βούλησης του διαθέτη ή δωρητή ή αμφισβήτηση επ’ αυτού, επιλύεται, η αμφιβολία ή αμφισβήτηση από το αρμόδιο, κατ’ άρθρο 825 του ΚΠολΔ, δικαστήριο, με την ειδική διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, ήτοι των άρθρων 741-781 ΚΠολΔ (παρ. 2). Το ίδιο δικαστήριο του άρθρου 825 ΚΠολΔ αποφαίνεται επίσης, κατά την ειδική διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, επί του εάν η βούληση του διαθέτη ή δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, για οποιονδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος της και καθορίζει τον τρόπο της επωφελέστερης ή ασφαλέστερης αξιοποίησης της περιουσίας καθώς και το σκοπό και την περιοχή, για την οποία πρέπει αυτή να διατεθεί (παρ. 3). Η αίτηση προς το δικαστήριο για την έκδοση δικαστικής αποφάσεως με το ως άνω περιεχόμενο υποβάλλεται (και) από κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, που έχει έννομο συμφέρον και, επί ποινή απαραδέκτου της συζητήσεώς της, κοινοποιείται στην αρμόδια Αρχή (παρ. 4).
Η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 1 του Ν. 4182/2013 ορίζει, ως «κοινωφελή περιουσία», το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων, που διατίθενται με κληρονομιά, κληροδοσία ή δωρεά υπέρ του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή για κοινωφελή σκοπό. Ως «κοινωφελής περιουσία» νοείται επίσης και το νομικό πρόσωπο, που τα διαχειρίζεται και εκπροσωπεί, εφόσον υπάρχει. Οι όροι «κοινωφελής περιουσία», «περιουσία» και «εθνικό κληροδότημα» ταυτίζονται. Η διάταξη της παρ. 3 του ίδιου άρθρου του νόμου αυτού ορίζει ότι «κοινωφελής σκοπός» νοείται κάθε εθνικός, θρησκευτικός, φιλανθρωπικός, εκπαιδευτικός, πολιτιστικός, και γενικά επωφελής για την κοινωνία, εν όλω ή εν μέρει, σκοπός. Εξάλλου, κατ’ άρθρο 825 του ΚΠολΔ, όπως αυτό τροποποιήθηκε από την παρ. 3 του άρθρου 77 του ως άνω Ν. 4182/2013, κάθε αμφιβολία ή αμφισβήτηση για την ερμηνεία διαθήκης ή άλλης πράξης, με την οποία διαθέτονται περιουσιακά στοιχεία με κληρονομιά, κληροδοσία, ή δωρεά υπέρ του κράτους ή κοινωφελών σκοπών, εφόσον αναφέρεται στον τρόπο της εκκαθάρισης και γενικά της διαχείρισης και της εκτέλεσης της περιουσίας που έχει διατεθεί για το κράτος ή για κοινωφελή σκοπό, υπάγεται στην αρμοδιότητα του Εφετείου της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης που εποπτεύει την κοινωφελή περιουσία. (ΑΠ 2013/2014, ΕφΠειρ 312/2015, ΕφΘεσ 1309/2014 Νόμος).
Στην προκειμένη περίπτωση με την κρινόμενη από 14.6.2021 αίτησή του το αιτούν εκθέτει ότι με την υπ’αριθμ. …../8.10.1941 δημόσια διαθήκη που συντάχθηκε ενώπιον του Συμβολαιογράφου Μυτιλήνης ………., ο . …….. του Παναγιώτη κατέλειπε στην τότε κοινότητα ….. μια νεόδμητη τότε οικία κείμενη στη θέση …………, με τους όρους αφενός του αναπαλλοτρίωτου και αφετέρου της διάθεσης των εισοδημάτων αυτής μετά την αφαίρεση των δαπανών συντηρήσεώς της « δια την αποκατάστασιν ενάρετων άπορων νεανίδων, κατά την κρίση του Κοινοτικού Συμβουλίου και μέχρι ποσού μη υπερβαίνοντος το καθαρόν εισόδημα δυο ετών δι’έκαστην νεανίδα». Οτι δυνάμει του με αριθμό πρωτοκόλλου …………/15.7.163 εγγράφου του Υπουργείου Οικονομικών του τότε Βασιλείου της Ελλάδος, συστάθηκε κληροδότημα της κοινότητας ….. στην οποία περιήλθε η κυριότητα της ως άνω οικίας, από τα εισοδήματα της οποίας θα υλοποιείτο ο σκοπός του διαθέτη. Ότι, από το έτος 1975 το υπο κρίση κληροδότημα έπαψε να διοικείται με τρόπο που να εξασφαλίζει την εκπλήρωση του σκοπού του διαθέτη, αφού ο τελευταίος προϋπολογισμός του κληροδοτήματος, που υποβλήθηκε προς έγκριση αφορούσε το οικονομικό έτος 1998, ενώ ο τελευταίος προς έγκριση απολογισμός αφορούσε το έτος 1974, επιπλέον δε από το έτος 2010 μετά από διαδοχικές αποφάσεις του αιτούντος νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, που διαχειρίζεται το κληροδότημα, το εν λόγω κτήριο χρησιμοποιείται για τη στέγαση του βρεφονηπιακού σταθμού ……… Οτι, η βούληση του διαθέτη όπως διατυπώθηκε στη διαθήκη του προσκρούει στην κείμενη νομοθεσία, λόγω αντίθεσης στην αρχή της ισότητας των δύο φύλων και της κατάργησης του θεσμού της προίκας, επιπλέον δε η ρήτρα περί «ενάρετων» άπορων νεανίδων είναι πλέον αναντίστοιχη προς τη σύγχρονη επικρατούσα κοινωνική συνείδηση και συνεπώς η εκπλήρωσή της είναι αφενός αδύνατη και αφετέρου αντίθετη προς το κοινό αίσθημα. Για τους λόγους αυτούς το αιτούν ζητεί να γίνει δεκτή η αίτησή του, να βεβαιωθεί αφενός οτι η βούληση του διαθέτη …………….., ο οποίος κατέλειπε με την με αριθμό …./8.10.1941 δημόσια διαθήκη του στην τότε κοινότητα ……… μια οικία κείμενη στη θέση ……… μετά της περιοχής και των παρακολουθημάτων αυτής για την προικοδότηση ενάρετων άπορων νεανίδων δεν μπορεί πλέον να πραγματοποιηθεί και αφετέρου οτι η επωφελέστερη και ασφαλέστερη αξιοποίηση της ως άνω καταληφθείσας περιουσίας καθώς και η πληρέστερη και αποτελεσματικότερη χρήση αυτής, ήτοι του ως άνω περιγραφέντος ακινήτου, ως βρεφονηπιακού σταθμού της κοινότητας …. , διασφαλίζοντας την απρόσκοπτη λειτουργία αυτού. Με αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα η ένδικη αίτηση, για το παραδεκτό της οποίας τηρήθηκε η νόμιμη προδικασία του άρθρου 10 παρ.4 του Ν.4182/2013, καθόσον: 1) αντίγραφο της αιτήσεως με πράξη κατάθεσης και ορισμού δικασίμου κοινοποιήθηκε στην αρμόδια κατά το άρθρο 2 παρ. 3 του ν.4182/2013 Αρχή, ήτοι στον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, όπως προκύπτει από την με αριθμό …./27.7.2022 έκθεση επιδόσεως που συνέταξε ο Δικαστικός Επιμελητής του Εφετείου Αθηνών …………, 2) περίληψη της αίτησης αναρτήθηκε στις 3.8.2022 στην ιστοσελίδα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου όπου και παραμένει αναρτημένη μέχρι την προηγούμενη ημέρα της δικασίμου, όπως βεβαιώνεται στο με αριθμό πρωτοκόλλου ……/4.8.2022 αποδεικτικό ανάρτησης της Προϊσταμένης του τμήματος Δημόσιας περιουσίας Αιγαίου, 3) περίληψη της αιτήσεως τοιχοκολλήθηκε ενώπιον δύο μαρτύρων στον πίνακα ανακοινώσεων της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, στις 3.8.2022,όπως προκύπτει από το αποδεικτικό ανάρτησης, που υπογράφεται από τις ……… και ………, υπαλλήλους της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, 4) περίληψη της αιτήσεως τοιχοκολλήθηκε ενώπιον δύο μαρτύρων, (………… και ……….) στον πίνακα ανακοινώσεων του Δημοτικού καταστήματος του Δήμου Μυτιλήνης στις 14.7.2022, όπως προκύπτει από το πρακτικό ανάρτησης που υπογράφεται από τους δυο μάρτυρες και την διενεργήσασα την ανάρτηση ……….., 5) περίληψη της αιτήσεως τοιχοκολλήθηκε στον πίνακα ανακοινώσεων του κοινοτικού καταστήματος της Κοινότητας …………. στις 18.7.2022 όπως προκύπτει από το αποδεικτικό ανάρτησης περίληψης δικογράφου που υπογράφεται από τον ……… Πρόεδρο της Κοινότητας, 6) περίληψη της αιτήσεως αναρτήθηκε στις 18.8.2022 στην ιστοσελίδα του Δήμου Μυτιλήνης, όπου και παραμένει αναρτημένη μέχρι την προηγούμενη ημέρα της δικασίμου όπως προκύπτει από το με αριθμό πρωτοκόλλου …../15.7.2022 έγγραφο του Δήμου Μυτιλήνης, αρμοδίως εισάγεται ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, καθώς ο σκοπός του κληροδοτήματος εκπληρώνεται αποκλειστικά στη νήσο Μυτιλήνη γι’ αυτό και η εποπτεία του ασκείται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου (αρ. 2 παρ. 3α του ν. 4182/2013) που εδρεύει στον Πειραιά, κατά την ειδική διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 739,741 επ„ 825 ΚΠολΔ, 10 παρ. 3 και 4 του Ν.4182/2013). Περαιτέρω, είναι ορισμένη και νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 109 παρ.2 του Συντάγματος, 825 ΚΠολΔ, 1,10 παρ. 3 του Ν.4182/2013. Επομένως, πρέπει να ερευνηθεί και ως προς την ουσιαστική βασιμότητά της.
Από όλα τα νομίμως προσκομιζόμενα και επικαλούμενα από το αιτούν, που δεν εξέτασε μάρτυρα, έγγραφα αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Με την με αριθμό …/8.10.1941 δημόσια διαθήκη ενώπιον του Συμβολαιογράφου Μυτιλήνης ……., η οποία δημοσιεύθηκε νόμιμα με το με αριθμό …../1944 πρακτικό συνεδριάσεως του Δικαστηρίου των Πρωτοδικών της Μυτιλήνης, ο …….., η οποίος απεβίωσε την 8.2.1942 κατέλειπε στην τότε κοινότητα ……… μια νεόδμητη, κατά την εποχή αυτή, οικία κείμενη στη θέση ………, μετά της περιοχής και των παραρτημάτων αυτής «υπό τον όρο του αναπαλλοτρίωτου και όπως τα εισοδήματα αυτής μετά την αφαίρεσιν των δαπανών συντηρήσεώς της χρησιμοποιώνται δια την αποκατάστασιν ενάρετων άπορων νεανίδων εκ …………, κατά την κρίσιν του Κοινοτικού Συμβουλίου και μέχρι ποσού μη υπερβαίνοντος το καθαρόν εισόδημα δύο ετών δι εκάστην νεανίδα». Με τον τρόπο αυτό ο διαθέτης προέβη στη σύσταση κεφαλαίου αυτοτελούς διαχείρισης υπέρ της τότε κοινότητας ……. (άρθρο 50 παρ.2 Ν.4182/2013), κληροδότημα το οποίο περαιώθηκε με το με αριθμό πρωτ. ………../15.7.1963 έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών του τότε Βασιλείου της Ελλάδας, ενώ η καταλειφθήσα περιουσία, συνολικής έκτασης 754 τ.μ. εκ των οποίων τα 65 τ.μ., καταλαμβάνονται από την οικία, περιήλθε στην κυριότητα της τότε κοινότητας …., δυνάμει της με αριθμό 2/25.8.1961 απόφασης της Πρωτοβάθμιας Επιτροπής Καταρτήσεως των Κοινοτικών Κτηματολογίων και την εγγραφή της στο οικείο βιβλίο κτηματολογίου δήμων και κοινοτήτων. Οπως προκύπτει από την ίδια απόφαση η κοινότητα ……. προέβαινε στην εκμίσθωση του ακινήτου αυτού, ανά διετία, και το μίσθιο κατατίθετο στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος προς τον σκοπό της προικοδότησης άπορων κορασίδων της Κοινότητας ….. Περαιτέρω, συνημμένο στο, με αριθμό πρωτοκόλλου ……./23.7.1998, έγγραφο της κοινότητας … απευθυνόμενο στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, αποστέλλεται απόσπασμα από το πρακτικό της με αριθμό 8/1998 συνεδρίασης του Κοινοτικού Συμβουλίου …, με το οποίο εγκρίθηκε και ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία ο προϋπολογισμός εσόδων-εξόδων του κληροδοτήματος …………., όπως αυτός συντάχθηκε από τον πρόεδρο της διαχειριστικής επιτροπής του κληροδοτήματος και σύμφωνα με τις λεπτομέρειες του προϋπολογιστικού πίνακα εμφανίζει σύνολο εσόδων 3.084.283 δραχμών, σύνολο εξόδων 2.527.878 δραχμών και αποθεματικό 556.405 δραχμών, μειοψηφούντων τριών κοινοτικών συμβούλων επειδή δεν είχαν εισπραχθεί τα ενοίκια της οικίας του κληροδοτήματος από το έτος 1997. Στον προϋπολογισμό αυτόν που εγκρίθηκε και από την Κτηματική Υπηρεσία Λέσβου, όπως προκύπτει από το με αριθμό …../10.12.1998 έγγραφο αυτής, προβλεπόταν η δαπάνη ποσού 1.500.000 δραχμών για δαπάνη επισκευής της οικίας και δαπάνη ποσού 1.000.000 δραχμών για την προικοδότηση άπορων κοριτσιών. Ως έσοδα προβλεπόταν το ποσό των 802.278 δραχμών από την τακτική χρήση και το ποσό των 2.282.000 δραχμών από προηγούμενη χρήση, εκτιμήθηκε δε ως πλεόνασμα χρήσης το ποσό των 566.405 δραχμών. Την αμέσως επόμενη χρονιά δηλ. το έτος 1999 το τοπικό συμβούλιο της κοινότητας …, με την με αριθμό 27/1999 απόφασή του προτείνει την αξιοποίηση της οικίας του κληροδοτήματος …………. για την ίδρυση ……………., υποστηρίζοντας οτι το οίκημα είναι ιδιόκτητο και οτι τα έξοδα που χρειάζονται για την αξιοποίησή του είναι ελάχιστα, ανερχόμενα στο ποσό των 5.000.000 δραχμών περίπου. Η πρόταση αυτή, έγινε αποδεκτή από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Μυτιλήνης, το οποίο με την με αριθμό 657/2000 απόφασή του ενέκρινε την απευθείας ανάθεση της εκπόνησης αρχιτεκτονικής και στατικής μελέτης για το έργο της δημιουργίας βρεφονηπιακού σταθμού στο δημοτικό διαμέρισμα της ……., έργο το οποίο ολοκληρώθηκε και τέθηκε σε λειτουργία, το έτος 2010 αφού εντάχθηκε στο περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραμμα του Βορείου Αιγαίου 2000-2006. Στην ως άνω πρόταση αλλά και στις επακολουθήσασες αποφάσεις του αιτούντος, διαχειριστή του κληροδοτήματος, δεν γίνεται καμμία αναφορά σε αδυναμία εκπλήρωσης του σκοπού που έθεσε ο διαθέτης, ήτοι την προσφορά των εσόδων από την εκμίσθωση του ακινήτου για την προικοδότηση άπορων νεανίδων, λόγω της οποίας προτάθηκε, έστω και αυθαίρετα η μεταβολή του σκοπού του. Επιπλέον από κανένα αποδεικτικό μέσο δεν προέκυψε, ούτε το αιτούν ισχυρίζεται ότι ήταν αδύνατη η συνέχιση της εκμίσθωσης του κληροδοτηθέντος ακινήτου και η είσπραξη ενοικίων, ή η εν γένει επωφελής εκμετάλλευσή του, ούτε οτι υπήρξε αδυναμία εκπλήρωσης του σκοπού του εξαιτίας δημογραφικών παραγόντων. Η επικαλούμενη παράλειψη κατάθεσης προϋπολογισμών και ισολογισμών από την διοικούσα επιτροπή του κληροδοτήματος επί σειρά ετών στην εποπτεύουσα αρχή δεν συνιστά από μόνη της αδυναμία εκπλήρωσης του σκοπού αυτού, με δεδομένη την έγκριση του προϋπολογισμού του έτους 1998. Είναι δε αληθές οτι σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 109 του Συντάγματος επιτρέπεται η επωφελέστερη αξιοποίηση ή διάθεση του καταλειφθέντος περιουσιακού στοιχείου όταν βεβαιωθεί με δικαστική απόφαση, ότι η θέληση του διαθέτη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί για οποιοδήποτε λόγο, συνεπώς η αδυναμία πραγματοποίησης της βούλησης του διαθέτη μπορεί να οφείλεται σε νομικούς ή πραγματικούς λόγους, αλλά δεν μπορεί να οφείλεται αποκλειστικά στην αυθαίρετη μεταβολή του σκοπού του διαθέτη από την διοικούσα επιτροπή του κληροδοτήματος, όπως εν προκειμένω, καθώς αντίθετη παραδοχή, οδηγεί σε ευθεία καταστρατήγηση του νόμου. Περαιτέρω, το αιτούν ισχυρίζεται ότι η βούληση του διαθέτη περί προικοδότησης των άπορων νεανίδων της …….. προσκρούει στην αρχή της ισότητας των δυο φύλων, ενώ η ρήτρα περί «ενάρετων» νεανίδων δεν δύναται να τύχει εφαρμογής, σημεία της διαθήκης τα οποία καθιστούν αδύνατη την εκπλήρωση των σκοπών του διαθέτη. Ο όρος της παραπάνω διαθήκης ότι τα εναπομείναντα έσοδα από την εκμετάλλευση της κληροδοτηθείσας οικίας θα διατίθενται για την προικοδότηση ενάρετων άπορων νεανίδων της ……., ενόψει της κατάργησης του θεσμού της προίκας, αλλά και της διαφοροποίησης των κοινωνικών απόψεων περί αρετής, είναι πλέον παρωχημένος και δεν εναρμονίζεται με τις νέες συνθήκες της κοινωνίας πλην όμως δεν καθιστά αδύνατο τον σκοπό του διαθέτη και δύναται να ερμηνευθεί, (άρθρο 173 ΑΚ) ως χορήγηση βοηθήματος γάμου, το οποίο θα χορηγείται σε άπορες γυναίκες της ……., οι οποίες πρόκειται να παντρευτούν.(Τριμ.Εφ Ιωαν, 122/2022 Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών Qualex). Περαιτέρω, ο σκοπός του διαθέτη όπως αυτός εκφράστηκε ρητά, μέσω της διαθήκης του, ήταν η παροχή οικονομικού βοηθήματος χωρίς ανάγκη ερμηνείας ως προς το σημείο αυτό. Το βοήθημα αυτό προοριζόταν κατά την ερμηνεία που προεκτέθηκε για άπορες γυναίκες που επρόκειτο να παντρευτούν, προκειμένου να διευκολυνθεί η αρχή της συζυγικής τους ζωής. Η αξιοποίηση της καταληφθείσας περιουσίας ως βρεφονηπιακού σταθμού της ……., πόρρω απέχει από τους σκοπούς του διαθέτη καθώς, όπως προαναφέθηκε, αυτός περιοριζόταν στην καταβολή οικονομικού βοηθήματος με εισοδηματικά κριτήρια σε γυναίκες που επρόκειτο να παντρευτούν, σκοπός που δεν αποδείχθηκε οτι είναι αδύνατον να εκπληρωθεί ολικά ή μερικά. Η λειτουργία του βρεφονηπιακού σταθμού, εξυπηρετεί κοινωνικές ανάγκες, διαφορετικές από αυτές που ήθελε να καλύψει ο διαθέτης, ήτοι την διευκόλυνση των ζευγαριών που έχουν τεκνοποιήσει, μεταβάλλοντας τον σκοπό του διαθέτη, ο οποίος προέκρινε την ενίσχυση των άπορων γυναικών κατά τον χρόνο τέλεσης του γάμου τους. Επομένως, σύμφωνα με όσα ανωτέρω αναφέρθηκαν η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως ουσία αβάσιμη.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την αίτηση.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε στον Πειραιά στις 9.6.2023.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Και αντ αυτής λόγω
συνταξιοδότησης
από την υπηρεσία
η αρχαιότερη εφέτης της
συνθέσεως Σοφία Καλούδη
Δημοσιεύθηκε στον ίδιο τόπο, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, με άλλη σύνθεση, λόγω συνταξιοδότησης και αναχώρησης της Προέδρου Εφετών, Αικατερίνης Νομικού, αποτελούμενη από τους Δικαστές Σοφία Καλούδη, Προεδρεύουσα Εφέτη (ως η αρχαιότερη της σύνθεσης Εφέτης), Νικόλαο Κουτρούμπα και Κωνσταντίνα Παπαντωνίου, Εφέτη- Εισηγήτρια και με Γραμματέα την Τ.Λ., απόντων των διαδίκων και της πληρεξούσιας δικηγόρου του αιτούντος, στις 4 Σεπτεμβρίου 2023.
Η ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ ΕΦΕΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ