ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Αριθμός απόφασης 634/2023
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
(2Ο Τμήμα)
Αποτελούμενο από τη Δικαστή Μαρία Τσιάλτα, Εφέτη, η οποία ορίστηκε από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Πειραιά και από τη Γραμματέα, Κ.Σ.
Συνεδρίασε δημόσια, στο ακροατήριό του στις ………….. για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Του εκκαλούντος: ……………που παραστάθηκε στο Δικαστήριο δια της πληρεξουσίας του Μαγδαληνής-Πολυξενής Στ. Μελά (Δ.Σ. Αθηνών με Α.Μ. …., που προσκόμισε το με αριθμ. Α… . γραμμάτιο προκαταβολής εισφορών και ενσήμων) παριστάμενη, κατ’ άρθρο 242 παρ.2 του ΚΠολΔ, με την από 15-2-2023 δήλωση.
Του εφεσιβλήτου: ……………… που παραστάθηκε στο Δικαστήριο δια του πληρεξουσίου του δικηγόρου Αλέξανδρου Α. Μαστέλλου (Δ.Σ. Αθηνών με Α.Μ. …. που προσκόμισε το με αριθμ. …. γραμμάτιο προκαταβολής εισφορών και ενσήμων) παριστάμενος στο Δικαστήριο κατ’ άρθρο 242 παρ.2 ΚΠολΔ με την από 15-2-2023 δήλωση.
Ο εκκαλών άσκησε την από 9-6-2022 (αριθ. καταθ. Πρωτοδικείου Πειραιώς ΓΑΚ/ΕΑΚ/………./2022, αριθ. καταθ. Εφετείου Πειραιώς ΓΑΚ/ΕΑΚ/ ……………/2022) έφεσή κατά της με αριθμ. 1365/2022 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (τακτικής διαδικασίας), η οποία εγγράφηκε στο πινάκιο για τη συζήτηση της οποίας ορίστηκε δικάσιμος η αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας δικάσιμος.
Οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων που παραστάθηκαν όπως ανωτέρω αναφέρεται κατέθεσαν παραδεκτώς προτάσεις, αιτούμενοι να γίνουν δεκτοί οι προβαλλόμενοι ισχυρισμοί τους.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Η κρινόμενη έφεση κατά της με αριθμ. 1365/2022 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς που εκδόθηκε αντιμωλίαν κατά την τακτική διαδικασία ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα καθότι το δικόγραφο της έφεσης κατατέθηκε στη Γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου στις 10-6-2022, ενώ δεν αποδεικνύεται, ούτε γίνεται επίκληση επίδοσης της εκκαλούμενης απόφασης (άρθρα 495, 511,513 παρ.1, περ β, 516 παρ.1 και 518 παρ.2 του ΚΠολΔ). Επομένως η κρινόμενη έφεση, πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των λόγων της, σύμφωνα με το άρθρο 533 παρ.1 ΚΠολΔ κατά την προαναφερόμενη διαδικασία, ενόψει του ότι για το παραδεκτό αυτής κατατέθηκε το προβλεπόμενο εκ του άρθρου 495 παρ.3 του ΚΠολΔ παράβολο ποσού εκατό ευρώ (100,00) ευρώ (βλ. σχετικά την έκθεση κατάθεσης δικογράφου του Γραμματέα του Πρωτοδικείου Πειραιώς, το με αριθμ. ………………./2022 ηλεκτρονικό παράβολο και το σχετικό έγγραφο εξόφλησης αυτού).
IΙ. Ο ενάγων, ήδη εφεσίβλητος, με τη με αριθμ. κατ. ΓΑΚ/ΕΑΚ/…………../2015 αγωγή τακτικής διαδικασίας την οποία άσκησε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, εξέθεσε ότι μεταξύ του ίδιου και του εναγομένου, ήδη εκκαλούντος, τον Απρίλιο του 2013 προφορικά καταρτίστηκε σύμβαση έργου, δυνάμει της οποίας ο τελευταίος θα αναλάμβανε τη σύνταξη των απαραίτητων μελετών για την έκδοση άδειας δόμησης νέας διώροφης οικοδομής σε οικόπεδο του ενάγοντος που βρίσκεται στον Αδάμαντα Μήλου Ν. Κυκλάδων, προκειμένου να λειτουργήσει ως τουριστικό κατάλυμα, επένδυση για την οποία ο ενάγων είχε λάβει έγκριση επιδότησης από το ΕΣΠΑ. Ότι έναντι ο ενάγων για τον σκοπό αυτό κατέβαλε στο εναγόμενο αμοιβή ποσού 16.848,76 ευρώ, πλην όμως λόγω της ειδικώς περιγραφόμενης υπαίτιας συμπεριφοράς του εναγομένου, το ανατεθέν σε αυτόν έργο δεν εκτελείτο εντός του απαιτούμενου χρόνου, ήτοι εντός του οριζόμενου σύμφωνα με το πρόγραμμα ΕΣΠΑ χρονοδιαγράμματος με αποτέλεσμα ο ενάγων στις 15-10-2014 προφορικά να προβεί σε δήλωση υπαναχώρησης από τη σύμβαση, αιτούμενος την σε αυτόν απόδοση του ανωτέρω καταβληθέντος χρηματικού ποσού. Ότι παρά την ανωτέρω υπαναχώρηση ο εναγόμενος παράνομα παρακρατούσε το ως άνω ποσό χωρίς νόμιμη αιτία. Με βάση το ανωτέρω ιστορικό ζήτησε να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να του καταβάλει α) το ποσό των 16.848,76 ευρώ, άλλως για την περίπτωση που κριθεί ότι οφείλεται στον εναγόμενο ως αμοιβή για τη σύνταξη τοπογραφικού διαγράμματος και αρχιτεκτονικών σχεδίων παρά το ότι αυτά δεν εγκρίθηκαν το ποσό των 4.856,26 ευρώ πλέον ΦΠΑ ποσοστού 16%, ήτοι το συνολικό ποσό των 11.215,54 ευρώ και β) το ποσό των 10.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης συνεπεία της αδικοπραξίας, τα δε ποσά αυτά νομιμοτόκως από τις 16-10-2014, άλλως από την επίδοση της αγωγής έως την πλήρη εξόφληση. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφαση, αφού απέρριψε ως μη νόμιμο το σωρευόμενο αιτούμενο κονδύλιο περί επιδίκασης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, δέχθηκε κατά τα λοιπά την αγωγή ως ουσιαστικά βάσιμη και υποχρέωσε τον εναγόμενο να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των 16.848,76 ευρώ με τον νόμιμο τόκο από τις 16-10-2014 έως την πλήρη εξόφληση και τον καταδίκασε σε δικαστική δαπάνη ποσού 1.200 ευρώ. Ήδη με την κρινόμενη έφεση, ο εκκαλών παραπονείται κατά της εκκαλούμενης απόφασης για λόγους που ειδικότερα εκτίθενται, συνιστάμενοι σε εσφαλμένη εφαρμογή και ερμηνεία του νόμου κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα και σε εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων εκ μέρους του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και ζητεί να γίνει δεκτή η έφεσή του, να εξαφανιστεί η εκκαλούμενη απόφαση, να απορριφθεί στο σύνολό της η ασκηθείσα με αριθμ κατ. ΓΑΚ/ΕΑΚ/. ……./2015 αγωγή και να καταδικαστεί ο εφεσίβλητος στη δικαστική του δαπάνη και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας.
ΙΙΙ. Με τον πρώτο λόγο της υπό κρίση έφεσης ο εκκαλών ισχυρίζεται ότι το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο εσφαλμένα εκτίμησε τις προσκομισθείσες ενώπιόν του αποδείξεις μη λαμβάνοντας υπόψη τα προσκομισθέντα από αυτόν σχετικά έγγραφα με αριθμ. 1,7 και 9 (τοπογραφικά διαγράμματα) λόγω έλλειψης της σφραγίδας και της υπογραφής αυτών. Ωστόσο, σύμφωνα με την αιτιολογία της εκκαλούμενης απόφασης το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη του τα προσκομισθέντα από τον εκκαλούντα: α) Σχετικό 1, ήτοι δέκα (10) ανυπόγραφα αρχιτεκτονικά σχέδια που φέρουν χρονολογία Φεβρουάριο 2013), β) σχετικό 7, ήτοι έντεκα (11) ανυπόγραφα αρχιτεκτονικά σχέδια που φέρουν χρονολογία Φεβρουάριος 2014 και γ) σχετικό 9, ήτοι έντεκα (11) αρχιτεκτονικά σχέδια που φέρουν χρονολογία Φεβρουάριος 2014, λόγω του ότι όλα τα προαναφερόμενα σχετικά έγγραφα προσκομίστηκαν χωρίς επίκληση από τον εναγόμενο και χωρίς να προκύπτει αφενός μεν, ότι τα ανωτέρω υπό στοιχ. (α) και (β) αρχιτεκτονικά σχέδια αποτελούν τους οικείους φακέλους που κατέθεσε στην Υπηρεσία Δόμησης Μήλου (και προσκομίστηκαν από αυτόν ως σχετικά με αριθμ. 1 και 7) ,αφετέρου δε, ότι τα υπό στοιχ (γ) αρχιτεκτονικά σχέδια αποτελούν την από 14-10-2014 νεότερη συνημμένη μελέτη (που προσκομίστηκε από αυτόν ως σχετικό 9). Επομένως, ενόψει της ανωτέρω αιτιολογίας της εκκαλούμενης απόφασης (η οποία-παρά το ότι αναφέρεται το ανυπόγραφο των ανωτέρω εγγράφων- δεν αφορούσε το ζήτημα της υπογραφής και της σφραγίδας των προσκομισθέντων εγγράφων) με το ανωτέρω περιεχόμενο, ο πρώτος λόγος της κρινομενης έφεσης πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτος καθότι αλυσιτελώς προβαλλόμενος.
IV. Σύμφωνα με το άρθρο 686 του Α.Κ. αν ο εργολάβος δεν αρχίσει εγκαίρως την εκτέλεση του έργου ή αν, χωρίς υπαιτιότητά του εργοδότη, επιβραδύνει την εκτέλεση στο σύνολό της ή εν μέρει με τρόπο που αντιβαίνει στη σύμβαση και καθιστά αδύνατη την έγκαιρη περάτωση του έργου, ο εργοδότης μπορεί να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, χωρίς να περιμένει το χρόνο της παράδοσης του έργου. Όταν υπάρχει υπερημερία του εργολάβου, διατηρούνται ακέραια τα δικαιώματα που έχει ο εργοδότης εξαιτίας της. Ειδικότερα από την ανωτέρω διάταξη προκύπτει ότι για την άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης από τη σύμβαση έργου εκ μέρους του εργοδότη δεν απαιτείται η συνδρομή των προϋποθέσεων της υπερημερίας του εργολάβου, ούτε η ύπαρξη υπαιτιότητας του εργολάβου στην καθυστέρηση, η οποία μπορεί να οφείλεται και σε αντικειμενικές δυσχέρειες, ήτοι ανεξαρτήτως πταίσματος του εργολάβου, όπως σε περίπτωση ευθύνης τρίτου ή ακόμα και ανώτερης βίας (Α.Π. 825/2020, δημ. σε Τρ. Νομ. Πληρ «Νόμος). Επίσης δε, απαιτείται η τήρηση των διατάξεων των άρθρων 383 επ. του Α.Κ. γιατί πρόκειται για υπαναχώρηση που παρέχεται ευθέως από το νόμο και σε αυτήν εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 389 έως 396 Α.Κ. Από τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 686 εδ. α, 387 παρ. 2, 389 και 390 ΑΚ προκύπτει ότι, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της πρώτης από τις διατάξεις αυτές, με την κατά τη διάταξη αυτή δήλωση του εργοδότη προς τον εργολάβο ότι υπαναχωρεί από τη σύμβαση της μίσθωσης έργου, η σύμβαση αυτή καταργείται από τη στιγμή της κατάρτισής της (ex tunc), η νομική σχέση ανάμεσα στον εργοδότη και τον εργολάβο διαλύεται αυτοδικαίως και αναδρομικά επέρχεται απόσβεση όλων των υποχρεώσεων αυτών για παροχή που πηγάζουν από τη σύμβαση και δημιουργείται υποχρέωσή τους να αποδώσουν αμοιβαίως τις παροχές που έλαβαν κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό (άρθ. 904 επ. Α.Κ.) για αιτία που έληξε. Στην περίπτωση δε, αδυναμίας της αυτούσιας απόδοσης του ληφθέντος αντικειμένου ο οφειλέτης αποδίδει το γι’ αυτό ληφθέν αντάλλαγμα. Επί παροχής έργου αντάλλαγμα είναι η κατά το χρόνο της παροχής αξία του μέρους του έργου που εκτελέστηκε και παραδόθηκε. Η αξία αυτή δεν αποτελεί αμοιβή, αλλά ωφέλεια κατά τη διάταξη του άρθρου 904 Α.Κ. Η δήλωση του εργοδότη ότι υπαναχωρεί από την σύμβαση είναι απρόθεσμη και δεν υπόκειται σε παραγραφή, για την εγκυρότητα δε αυτής είναι αδιάφορο αν κατά το χρόνο που αυτή έλαβε χώρα έχει εκτελεστεί ένα μεγάλο μέρος του ανατεθέντος έργου. Είναι τελείως διαφορετικό ότι στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης έχει κατά τη διακριτική του ευχέρεια το δικαίωμα να υπαναχωρήσει από το τμήμα του έργου που δεν έχει εκτελεστεί κατά το χρόνο της υπαναχώρησης, οπότε ο εργοδότης οφείλει στον εργολάβο μόνο την αντίστοιχη αμοιβή για το μέχρι τότε εκτελεσθέν έργο με βάση τη σύμβαση (ΑΠ 1035/2010) και να μην υπαναχωρήσει από την όλη σύμβαση. Το παρεχόμενο με το άρθρο 686 εδ. α του ΑΚ δικαίωμα υπαναχώρησης μπορεί να ασκηθεί και μετά τον συμφωνημένο χρόνο παράδοσης του έργου, αν δεν πληρώθηκαν μέχρι τη λήξη της προθεσμίας παράδοσης αυτού, οι από το άρθρο 686 εδ.α του Α.Κ. υποχρεώσεις του εργολάβου για την έγκαιρη έναρξη και για τη μη επιβράδυνση των εργασιών εκτέλεσης του έργου κατά τρόπο, που αντιβαίνει στη σύμβαση και καθιστά αδύνατη την έγκαιρη περάτωση αυτού, αφού κατ’ εξοχή στην περίπτωση αυτή προκύπτει ότι είναι ανέφικτη η έγκαιρη ολοκλήρωση και παράδοση του έργου. Για τη θεμελίωση του προβλεπομένου από τη διάταξη του άρθρου 686 εδ. α του Α.Κ. δικαιώματος υπαναχώρησης του εργοδότη από την εργολαβική σύμβαση, απαιτείται α) αντισυμβατική καθυστέρηση έναρξης της εκτέλεσης του έργου ή αντισυμβατική επιβράδυνση εκτέλεσης του έργου, χωρίς υπαιτιότητα του εργοδότη και β) αδυναμία έγκαιρης αποπεράτωσης του έργου, εξαιτίας της καθυστέρησης έναρξης ή της επιβράδυνσης της εκτέλεσης (445/2019, δημ. σε Τρ. Νομ. Πληρ «Νόμος»). Ειδικότερα, «μη έγκαιρη έναρξη» σημαίνει πραγματικά το να μην αρχίζει η εκτέλεση στο συμφωνημένο χρόνο και εφόσον ο χρόνος αυτός συνδέεται και με το χρόνο περάτωσης του έργου, σημαίνει επιπλέον το να καθυστερεί η έναρξη κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι πλέον αδύνατη η έγκαιρη περάτωση. Περαιτέρω, δικαίωμα προτερόχρονης υπαναχώρησης έχει κατά τη διάταξη του άρθρου 686 εδ.α Α.Κ. ο εργοδότης και όταν ο εργολάβος, παρά την έγκαιρη έναρξη, επιβραδύνει το ρυθμό της εκτέλεσης του έργου, με τρόπον τέτοιο ώστε αυτός να μην είναι ο συμφωνημένος. Αυτό προϋποθέτει βέβαια την ύπαρξη υποχρέωσης του εργολάβου να υποβάλλει τις διάφορες φάσεις της εκτέλεσης του έργου σε ορισμένο χρονικό ρυθμό με την έννοια ότι η μη συμμόρφωση σ αυτόν τον ρυθμό θα καθιστά τη χρονική πορεία της εκτέλεσης αντικανονική ως αντίθεση στη σύμβαση. Όσον αφορά τον προσδιορισμό του περιεχομένου του κατάλληλου ρυθμού εκτέλεσης, αναφέρεται ότι υπάρχουν περιπτώσεις που δεν υπάρχει μεν ειδική συμφωνία για το ρυθμό της εκτέλεσης, πλην όμως έχει συμφωνηθεί ορισμένη προθεσμία παράδοσης του έργου από την οποία μπορεί να συναχθεί και ο ρυθμός της εκτέλεσης που απαιτείται κατά την έλλογη πείρα και την καλή πίστη, για την τήρηση της εν λόγω προθεσμίας. Επίσης, όσον αφορά το αδύνατο της έγκαιρης περάτωσης του έργου εξαιτίας της καθυστέρησης αυτό πρέπει να κρίνεται σύμφωνα με την έλλογη πείρα και τα ισχύοντα στις συναλλαγές ενόψει και των ειδικών ατομικών συνθηκών του εργολάβου. Ιδίως πρέπει να εκτιμώνται οι αντικειμενικές δυνατότητες που υπάρχουν σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση για ενδεχόμενη εντατικοποίηση του ρυθμού της εκτέλεσης του έργου σε συνδυασμό και με τις υποκειμενικές δυνατότητες και την εν γένει στάση του εργολάβου, πάντοτε υπό το πρίσμα της αρχής της καλής πίστης και των συναλλακτικών συνηθειών. Όσον δε, αφορά την απόδειξη πρέπει βάσει των αποδεικτικών στοιχείων που υπάρχουν κάθε φορά να μορφώνεται πλήρης δικανική πεποίθηση σχετικά με την ικανότητα της καθυστέρησης που σημειώθηκε σύμφωνα με τους κανόνες της πρόσφορης αιτιότητας, αδύνατη την έγκαιρη περάτωση. Πρέπει δε, να σημειωθεί ότι για τη λειτουργία της εν λόγω διάταξης πρέπει να συντρέχει αντικειμενική αντίθεση της συμπεριφοράς του εργολάβου στη σύμβαση, με αποτέλεσμα ο εργοδότης να μην έχει δικαίωμα υπαναχώρησης όταν ο εργολάβος δεν έχει καν υποχρέωση να αρχίσει ή να συνεχίσει τις εργασίες για λόγους αντικειμενικούς και ανεξάρτητους από τη θέληση και τις δυνατότητές του οπότε, με το να μην τις αρχίζει ή να μην τις συνεχίζει, δε συμπεριφέρεται αντισυμβατικά (βλ. για τα ανωτέρω, Ι. Δεληγιάννης, Π.Κ. Κορνηλάκης «Ειδικό Ενοχικό Δίκαιο», τόμος ΙΙ,, εκδ. 1992, σελ. 154,155,156, 159, 160, 161, 162). Περαιτέρω στην περίπτωση που η μη έγκαιρη έναρξη του έργου, ή η επιβράδυνση των εργασιών οφείλεται σε υπαιτιότητα του εργολάβου, τότε τα δικαιώματα του εργοδότη από την υπερημερία του εργολάβου διατηρούνται ακέραια, σύμφωνα με το εδάφιο β της πιο πάνω διάταξης του άρθρου 686 του ΑΚ και κατά συνέπεια κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 686 εδ. β, 343 παρ.2, 383, 385, 389 παρ.2 και 390 του ΑΚ ο εργοδότης μπορεί και πάλι να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση έργου και μάλιστα χωρίς να τάξει στον υπερήμερο εργολάβο εύλογη προθεσμία για την εκπλήρωση της παροχής, αν από την όλη στάση του τελευταίου προκύπτει ότι το μέτρο αυτό θα ήταν άσκοπο ή αν ο εργοδότης δεν έχει πλέον συμφέρον στην εκτέλεση της σύμβασης. Οι, σε αμφότερες τις περιπτώσεις, υπαναχώρηση εκ μέρους του δικαιούχου συνιστά μονομερή απευθυντέα δικαιοπραξία διαπλαστικού χαρακτήρα, η δε δήλωση αυτής, ρητή ή και σιωπηρά, δεν υπόκειται σε τύπο, είναι απρόθεσμη και μπορεί να γίνει και με την άσκηση αγωγής (ΑΠ 1759/2009, δημ. σε Τρ. Νομ. Πληρ «Νόμος»).
V. Στην προκείμενη περίπτωση από την επανεκτίμηση των, χωρίς όρκο, καταθέσεων των διαδίκων που περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη, πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, από τις νομίμως προσκομισθείσες με επίκληση από τον εφεσίβλητο στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με αριθμ. …/12-11-2019 και …./12-11-2019 ένορκες βεβαιώσεις που λήφθηκαν ενώπιον της Ειρηνοδίκου Μήλου με επιμέλεια του εφεσίβλητου ύστερα από νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση του εκκαλούντος (βλ. τη με αριθμ. …../7-11-2019 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή της Περιφέρειας του Εφετείου Αθηνών, με έδρα το Πρωτοδικείο Αθηνών, ………………..) από όλα τα νομίμως προσκομισθέντα με επίκληση από τους διαδίκους έγγραφα, τα οποία παραδεκτώς επαναπροσκομίζονται στο παρόν Δικαστήριο (πλην των προσκομιζόμενων από τον εκκαλούντα με αριθμ. σχετ. 1,7 και 9 σχεδιαγράμματα τα οποία δε λαμβάνονται υπόψη από το παρόν Δικαστήριο, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα κατά την απόρριψη του πρώτου λόγου της υπό κρίση έφεσης) και όλα όσα παραδεκτώς προσκομίζονται με επίκληση από αυτούς για πρώτη φορά στο παρόν Δικαστήριο, κατ’ άρθρο 529 παρ. 1 του ΚΠολΔ είτε αυτά συνιστούν αυτοτελή αποδεικτικά μέσα, είτε χρησιμεύουν για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Τον Απρίλιο του έτους 2013 μεταξύ των διαδίκων καταρτίστηκε προφορικά σύμβαση έργου, δυνάμεις της οποίας ο εφεσίβλητος ανέθεσε στον εκκαλούντα, πολιτικό μηχανικό κατ’ επάγγελμα, το έργο της σύνταξης μελετών για την έκδοση άδειας δόμησης νέας διώροφης οικοδομής (με σκοπό τη χρήση της ως επιχείρηση ενοικιαζόμενων επιπλωμένων διαμερισμάτων Γ τάξης, με επιφάνεια 300 τ.μ. και χώρο γυμναστηρίου) με υπόγειο σε οικόπεδο εμβαδού 604 τ.μ. της κυριότητας του εφεσίβλητου που βρίσκεται στην περιοχή «Αδάμας» της Μήλου του Ν. Κυκλάδων και την επίβλεψη της ανέγερσης της οικοδομής. Για την εν λόγω επιχείρηση ο εφεσίβλητος είχε λάβει έγκριση επιδότησης από το ΕΣΠΑ της περιόδου 2007-2013 και εξ αυτού του λόγου η αποπεράτωση του οικοδομής έπρεπε να ολοκληρωθεί, κατ’ αρχάς, τον Ιούνιο του έτους 2015, γεγονός το οποίο είχε γνωστοποιηθεί στον εκκαλούντα (σημειώνεται ότι ο ανωτέρω χρόνος παρατάθηκε στη συνέχεια έως τον Ιούνιο του έτους 2016). Ως αμοιβή του εκκαλούντος συμφωνήθηκε το συνολικό ποσό των 26.830,84 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, αναλυόμενο περαιτέρω για αμοιβή το ποσό των 21.813,69 ευρώ (12.696,62 ευρώ αμοιβή για μελέτες και ποσό 9.117,07 ευρώ για την επίβλεψη), συμπεριλαμβανομένου του ποσού των 986,45 ευρώ και του ποσού των 2.433,29 ευρώ για μελέτη και επίβλεψη αντίστοιχα λόγο της έδρας του εκκαλούντος (Πειραιάς) σε απόσταση μεγαλύτερη των 160 χλμ από τον τόπο εκτέλεση του έργου και για ΦΠΑ το ποσό των 5.017,15 ευρώ (βλ. το προσκομιζόμενο με επίκληση από τον εφεσίβλητο με αριθμ. πρω. ……./21-4-2023 αναλυτικό υπολογισμό αμοιβών του Τ.Ε.Ε). Ο εφεσίβλητος εκ του ανωτέρω ποσού τον Απρίλιο του 2013 κατέβαλε στον εκκαλούντα το συνολικό ποσό των 16.848,76 ευρώ. Ο εκκαλών στο πλαίσιο του αναληφθέντος έργου κατέθεσε στην Υπηρεσία Δόμησης Μήλου τη με αρ. κατ. ……/29-4-2013 αίτηση για άδεια έγκρισης δόμησης «Νέα διώροφη οικοδομή με υπόγειο-ενοικιαζόμενα δωμάτια», προς τούτο δε, ζητήθηκε από την ανωτέρω Υπηρεσία, η προσκόμιση τοπογραφικού διαγράμματος όλου του οικοδομικού τετραγώνου στο οποίο να αποτυπώνονται τα σημεία των όμορων ιδιοκτησιών. Λόγω του ότι ο εκκαλών προσκόμισε τοπογραφικά διαγράμματα, τα οποία παρουσίαζαν ασάφειες και ελλείψεις, έλαβε χώρα αυτοψία από τους αρμόδιους υπαλλήλους της Υπηρεσίας Δόμησης στο οικείο οικοδομικό τετράγωνο και συντάχθηκε σχετικό τοπογραφικό. Κατά την αυτοψία, όσον αφορά το οικοδομικό τετράγωνο στο οποίο βρίσκεται το ακίνητο της κυριότητας του εφεσίβλητου, διαπιστώθηκαν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο με αριθμ. πρωτ. …./11-3-2014 έγγραφο της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Μήλου προς τον Δήμαρχο του Δήμου Μήλου: α) Ο δρόμος ο οποίος στο τοπογραφικό (Α.Π. 82/28-1-2014) του εκκαλούντος αναγραφόταν ως «προβλεπόμενος δημοτικός δρόμος πλάτους 6,00μ. δεν έχει διανοιχθεί και το κτίριο ιδιοκτησίας ……………… βρίσκεται εντός του προβλεπόμενου δρόμου από το ρυμοτομικό σχέδιο του Αδάμαντα, β) ο δρόμος ο οποίος στο ίδιο τοπογραφικό αναγράφηκε ως «παραχωρημένος δημοτικός δρόμος πλάτους 6,00 μέτρων» δεν έχει διανοιχθεί, γ) ο δρόμος που στο ανωτέρω τοπογραφικό διάγραμμα αναγράφηκε ως «ρυμοτομούμενο τμήμα» (προβλεπόμενος δημοτικός δρόμος) ήταν πρόσφατα διανοιγμένος, δ) εντός της ιδιοκτησίας ……. στο γωνιακό τμήμα του εν λόγω οικοδομικού τετραγώνου υφίσταται και κτίριο άγνωστης νομιμότητας που αποτυπώνεται στο τοπογραφικό της Υπηρεσίας Δόμησης (που δεν αποτυπώθηκε σε τοπογραφικό του εκκαλούντος) και ε) για την ιδιοκτησία ……. υφίστανται υλοποιημένα όρια (ξερολιθιές) που αποτυπώθηκαν στο τοπογραφικό της Υπηρεσίας Δόμησης Μήλου. Βάσει των ανωτέρω, διαπιστώθηκε ανακριβής αποτύπωση του οικοδομικού τετραγώνου στα εκ μέρους του εκκαλούντος συνταχθέντα τοπογραφικά διαγράμματα, ενώ στο ίδιο έγγραφο της Υπηρεσίας Δόμησης Μήλου, αναφέρεται ότι «στην υπεύθυνη δήλωση του Ν. 651/1977 αναφέρεται ψευδώς ότι το οικόπεδο ιδιοκτησίας …………….. βρίσκεται εντός οικισμού του Δήμου Μήλου αντί του ορθού ότι είναι εντός σχεδίου πόλεως του Αδάμαντα…..».Πέραν των ανωτέρω, η Υπηρεσία Δόμησης Μήλου διατύπωσε την άποψη και ενημέρωσε τον εκκαλούντα ότι δεν ήταν δυνατό να εγκριθεί η δόμηση του ακινήτου του εφεσιβλήτου χωρίς την προηγούμενη τακτοποίηση των γειτονικών οικοπέδων σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 7 του Ν. 4067/2012 στο οποίο ορίζεται ότι «Δεν επιτρέπεται η δόμηση ακόμα και σε οικόπεδο άρτιο και οικοδομήσιμο, έστω και κατά το άρθ. 25 του Ν. 1137/1983, όπως εκάστοτε ισχύει, αν για οποιονδήποτε λόγο απαιτείται η τακτοποίηση των γειτονικών του οικοπέδων και κατά την κρίση της πολεοδομικής υπηρεσίας, η δόμηση θα παρεμποδίσει ή θα δυσχεράνει με οποιονδήποτε τρόπο την τακτοποίηση». Ακολούθως, ο εκκαλών υπέβαλε τη με αριθμ. πρωτ. …………./4-2-2014 αίτηση για τη θεώρηση των όρων δόμησης χωρίς προηγούμενη τακτοποίηση του οικοδομικού τετραγώνου, πλην όμως το Τμήμα Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Εφαρμογών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου (Γενική Διεύθυνση Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Νοτίου Αιγαίου) με το με το με αριθ. πρωτ. …/…../28-2-2014 έγγραφο του γνωμοδότησε περί της ορθότητας των ενεργειών της Υπηρεσίας Δόμησης Μήλου. Στη συνέχεια ο εκκαλών υπέβαλε τη με αριθμ. πρωτ. …./14-4-2014 αίτηση επί του οποίου η αμέσως προαναφερόμενη υπηρεσία με έγγραφό της με αριθμ. πρωτ. ……./20-5-2014 αναφέρθηκε στη με αριθμ. …/2012 εγκύκλιο του Γενικού Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης ΧΩ.ΠΕ.ΠΟ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου σχετικά με παρεχόμενες οδηγίες στην ΥΔΟΜ Βορείου και Νοτίου Αιγαίου για την πληρότητα των αιτημάτων για τη θεώρηση των όρων δόμησης και χρήσεων γης, και στο άρθρο 7 παρ. 7 του Ν. 4067/2012, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η Υπηρεσία Δόμησης για τη θεώρηση των όρων δόμησης επί τοπογραφικού διαγράμματος, οφείλει να προβεί σε έλεγχο όλων των στοιχείων, ανεξάρτητα εάν πρόκειται να οικοδομήσει ή όχι ο ενδιαφερόμενος. Περαιτέρω, ο εκκαλών στο πλαίσιο του ίδιου έργου υπέβαλε και σχετικό φάκελο των αρχιτεκτονικών σχεδίων στο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Περιφερειακής Ενότητας Μήλου, το οποίο γνωμοδότησε μετά από συνεδρίαση στις 11-9-2013 για την επιστροφή του φακέλου μετά από γενόμενες παρατηρήσεις αναφορικά με στοιχεία του κτιρίου που έπρεπε να διορθωθούν. Παρόμοιες παρατηρήσεις για τη συμπλήρωση του οικείου φακέλου από το ανωτέρω Συμβούλιο έλαβαν χώρα και στις συνεδριάσεις του στις 17-6-2014 και στις 13-10-2014 πλην όμως μετά από ένσταση του εκκαλούντος κατά των από 17-6-2014 και 13-10-2014 αποφάσεων του εν λόγω Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής που υποβλήθηκε στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Αιγαίου (ΚΕΣΑΑ),τα μέλη αυτού ομόφωνα γνωμοδότησαν θετικά υπέρ της αρχιτεκτονικής μελέτης υπό την προϋπόθεση να μπαζωθεί η εξωτερική σκάλα (όπως διορθώθηκε στα σχέδια), σύμφωνα με το με αριθμ. …./15-12-2014 πρακτικό. Ο εφεσίβλητος, ήδη από τον Μάρτιο του έτους 2014 είχε ενημερωθεί αναφορικά με το με αριθμ. ……/11-3-2014 έγγραφο της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Μήλου και το ανακύψαν ζήτημα περί τακτοποίησης των γειτονικών προς αυτών ιδιοκτησιών, χωρίς να έχει ενημερωθεί σε προγενέστερο χρόνο από τον εκκαλούντα περί τούτου, ο οποίος εκκαλών, το Φεβρουάριο του 2014 προέβη σε καταγγελία σε βάρος του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Δόμησης Δήμου Μήλου, …………. (επικαλούμενος τη μη εκτέλεση εκ μέρους του τελευταίου των καθηκόντων του). Λόγω δε, του ανωτέρω ζητήματος, ο εφεσίβλητος ενημέρωσε τον εκκαλούντα ότι εάν μέχρι το καλοκαίρι του έτους 2014 δεν είχε επιλυθεί το πρόβλημα με την έκδοση αδείας θα υπαναχωρούσε από τη σύμβαση, ενέργεια στην οποία προέβη προφορικά στις 15-10-2014, ενώ στις 24-11-2014 με την από 14-11-2014 εξώδικη διαμαρτυρία-πρόσκληση αιτήθηκε εκ μέρους του εκκαλούντος την απόδοση στον ίδιον, του ήδη καταβληθέντος ποσού των 16.848,76 ευρώ γνωστοποιώντας σχετικά αριθμό τραπεζικού λογαριασμού στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Σε απάντηση του ανωτέρω εξώδικου εγγράφου, ο εκκαλών στις 9-12-2014 επέδωσε στον εφεσίβλητο το από 5-12-2014 έγγραφο με το οποίο αυτός δεν αρνήθηκε τη λύση της σύμβασης και δήλωσε ότι το αργότερο εντός δεκαπέντε ημερών από την επομένη της επίδοσης του εν λόγω εγγράφου, θα απέστελε στον εφεσίβλητο ανάλυση λογαριασμού των χρηματικών προς αυτόν, καταβολών, το οποίο όμως δεν έπραξε. Πρέπει δε, να σημειωθεί ότι ήδη ο εφεσίβλητος αφού προσέλαβε άλλον πολιτικό μηχανικό υλοποίησε την επένδυσή του σε άλλο ακίνητο της κυριότητάς του ευρισκόμενο στην περιοχή Απολλωνία της Μήλου. Σύμφωνα με τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά, αποδείχθηκε ότι πράγματι ο εκκαλών είχε προβεί αρχικά στη σύνταξη τοπογραφικών διαγραμμάτων που παρουσίαζαν ελλείψεις σύμφωνα με τη γνώμη της Υπηρεσίας Δόμησης Μήλου, πλην όμως η αδυναμία έγκαιρης έκδοσης άδειας δόμησης στο ακίνητου του εφεσίβλητου στον Αδάμαντα Μήλου προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ως άνω επένδυση μέσω ΕΣΠΑ, δεν οφείλεται σε αντισυμβατική εκ μέρους του εκκαλούντος συμπεριφορά, αλλά σε αιτία συνιστάμενη σε γεγονός εκτός των δυνατοτήτων και των υποχρεώσεων αυτού, αφού απαιτείτο, όπως προαναφέρθηκε, η προηγούμενη τακτοποίηση των γειτονικών ιδιοκτησιών προς το οικόπεδο του εφεσίβλητου (παραδοχή που αναφέρεται στην εκκαλούμενη απόφαση), διαδικασία η οποία θα ήταν χρονοβόρα. Το χρονοβόρο της διαδικασίας κατατέθηκε στη με αριθμ. 35/2019 ένορκη βεβαίωση που επαναπροσκομίζει στο παρόν Δικαστήριο με επίκληση ο εφεσίβλητος εκ μέρους της μητέρας του ……………, σύμφωνα με την οποία «…Το σημαντικότερο όμως ήταν ότι από το έγγραφο αυτό (σημ. εννοείται το με αριθμ. …../2014) η Υπηρεσία Δόμησης Μήλου έθετε ως προϋπόθεση για την έκδοση τη αδείας δόμησης του ακινήτου, στο οποίο επρόκειτο να υλοποιήσει την επένδυσή του ο ……., την προηγούμενη τακτοποίηση γειτονικών οικοπέδων εντός του ίδιου οικοδομικού τετραγώνου, η οποία είναι χρονοβόρος διαδικασία και σε κάθε περίπτωση δεν επέτρεπε την υλοποίηση του έργου του ….. εντός του χρονοδιαγράμματος που είχε τεθεί από το ΕΣΠΑ..». Επίσης στη με αριθμ. ……/2019 ένορκη βεβαίωση, η εξετασθείσα μάρτυρας ……………, πολιτικός μηχανικός και Έπαρχος της Περιφερειακής Ενότητας Μήλου κατέθεσε αναφορικά με το αδύνατο της έγκρισης της δόμησης του ακινήτου της κυριότητας του εφεσίβλητου χωρίς την προηγούμενη τακτοποίηση των γειτονικών οικοπέδων. Σημειώνεται δε, ότι οι τυχόν παρατηρήσεις στα υποβληθέντα αρχιτεκτονικά σχέδια (πλην του μπαζώματος της εξωτερικής σκάλας), προκύπτει ότι είχαν συμπληρωθεί ήδη από τον Ιούνιο του έτους 2014, ενόψει του ότι όπως εκτίθεται ανωτέρω, έγινε δεκτή η ένστασή του εκκαλούντος κατά των από 17-6-2014 και 13-10-2014 αποφάσεων του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Επομένως, βάσει των ανωτέρω, συνάγεται ότι το αδύνατο της έγκαιρης περάτωσης του έργου, στην προκείμενη περίπτωση, δεν οφειλόταν σε επιδειχθείσα αντισυμβατική καθυστέρηση του εκκαλούντος, αλλά σε γεγονός το οποίο τον παρεμπόδιζε αντικειμενικά να συνεχίσει και να περατώσει το έργο του. Σημειωτέων ότι ο εκκαλών, ο οποίος διαφώνησε έντονα με τον Προϊστάμενο και τα μέλη της Υπηρεσίας Δόμησης Μήλου, επιχείρησε με αιτήσεις να επιτύχει την αναθεώρηση των όρων δόμησης. Όσον αφορά το γεγονός της επικαλούμενης εκ μέρους του εφεσιβλήτου, μη έγκαιρης ενημέρωσης του ίδιου εκ μέρους του εκκαλούντος, ισχυρισμό τον οποίο ο εφεσίβλητος επαναφέρει στο παρόν Δικαστήριο με τις κατατεθείσες προτάσεις, πρέπει να σημειωθεί ότι αυτός, όπως προαναφέρθηκε, αν και ενημερώθηκε για το σχετικό ζήτημα (ήτοι αυτό της υποχρεωτικής προηγούμενης τακτοποίησης των γειτονικών ακινήτων) τον Μάρτιο του έτους 2014 (χρόνο έκδοσης του με αριθμ. πρωτ ……/2014 εγγράφου), δεν υπαναχώρησε, ούτε κατήγγειλε τη σύμβαση άμεσα, αντίθετα δε, σύμφωνα με τα ως άνω εκτιθέμενα, αφού επιβεβαίωσε τελικά την αδυναμία έκδοσης της σχετικής άδειας στο εν λόγω ακίνητο, τον Οκτώβριο του 2014 δήλωσε προφορικά στον εκκαλούντα τη βούλησή του να διακοπεί η μεταξύ τους συνεργασία και προχώρησε στην ανάθεση παρόμοιου έργου σε άλλον πολιτικό μηχανικό σε άλλη περιοχή της Μήλου, το οποίο και ολοκληρώθηκε στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος ΕΣΠΑ, ενώ τυχόν ενημέρωσή του σε προγενέστερο χρονικό σημείο δε θα μπορούσε να οδηγήσει στην ολοκλήρωση του έργου αφού η τεθείσα προϋπόθεση για τη έγκριση της άδειας δόμησης αφορούσε άλλες ιδιοκτησίες. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα ανωτέρω εκτέθηκαν, ο εφεσίβλητος δεν είχε το δικαίωμα υπαναχώρησης σύμφωνα με τα επικαλούμενα στην αγωγή πραγματικά περιστατικά. Επομένως, βάσει των ανωτέρω, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο το οποίο δέχθηκε αντισυμβατική καθυστέρηση εκ μέρους του εκκαλούντος στην εκτέλεση του έργου (η υπαιτιότητα δεν αποτελεί σύμφωνα με όσα εκτίθενται στη νομική σκέψη της παρούσας προϋπόθεση για την άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης κατ’ άρθρο 686 εδ. α Α.Κ), εσφαλμένα εκτίμησε τις προσκομισθείσες ενώπιόν του αποδείξεις και έκρινε ως νόμιμο το δικαίωμα υπαναχώρησης του εφεσίβλητου δεχόμενο εν μέρει την αγωγή ως ουσιαστικά βάσιμη. Ως εκ τούτου, τα όσα υποστηρίζονται με τον δεύτερο λόγο έφεσης πρέπει να γίνουν δεκτά ως ουσιαστικά βάσιμα. Κατά συνέπεια το παρόν Δικαστήριο αφού εξαφανίσει την εκκαλούμενη απόφαση κατά το μέρος με το οποίο έγινε δεκτή ως ουσιαστικά βάσιμη η με αρ. κατ. ΓΑΚ/ΕΑΚ/………../2015 αγωγή, θα κρατήσει και θα δικάσει αυτήν (άρθρο 535 του ΚΠολΔ), την οποία πρέπει να απορρίψει ως ουσιαστικά αβάσιμη, γενομένης δεκτής την κρινόμενης έφεσης ως κατ’ ουσίαν βάσιμης. Επίσης, πρέπει να διαταχθεί η απόδοση του καταβληθέντος, εκ μέρους του εκκαλούντος με αριθμ. ……………/2022 ηλεκτρονικού παραβόλου ποσού εκατόν (100,00) ευρώ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 495 παρ.3 του ΚΠολΔ, λόγω του ότι η υπό κρίση έφεση έγινε δεκτή. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα του εκκαλούντος και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας πρέπει να επιβληθούν στον εφεσίβλητο λόγω της ήττας του (άρθρα 106, 176, 183 και 191 παρ.2 του ΚΠολΔ), κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό της παρούσας.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζοντας αντιμωλία των διαδίκων
Δέχεται τυπικά και ουσιαστικά την έφεση.
Εξαφανίζει τη με αριθμ. 1365/2022 απόφαση τακτικής διαδικασίας του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς κατά το μέρος με το οποίο έγινε δεκτή, η με αρ. κατ. ΓΑΚ/ΕΑΚ/………./2015 αγωγή.
Κρατεί και δικάζει την αγωγή.
Απορρίπτει την αγωγή.
Διατάσσει την απόδοση στον εκκαλούντα του καταβληθέντος εκ μέρους του με αριθμ. ……………../2022 ηλεκτρονικού παραβόλου, ποσού εκατό (100,00) ευρώ και
Καταδικάζει τον εφεσίβλητο, στα δικαστικά έξοδα του εκκαλούντος και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας, τα οποία ορίζει στο ποσό των χιλίων (1.000,00) ευρώ.
Κρίθηκε αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στον Πειραιά, στις 10 Νοεμβρίου 2023 χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων τους δικηγόρων.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Κι αντ΄ αυτής λόγω
μεταθέσεως
και αναχωρήσεώς της,
ο Πρόεδρος του
Τριμελούς Συμβουλίου
Διεύθυνσης του Εφετείου
Πειραιώς, Ιωάννης
Αποστολόπουλος,
Πρόεδρος Εφετών