ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 225/2024
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ
Αποτελούμενο από τoν Δικαστή Λάζαρο Γιαπαλάκη Εφέτη, ο οποίος ορίσθηκε από τον Προϊστάμενο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Πειραιά και από τον Γραμματέα Σ.Τ..
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις ……. για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ :
ΤΗΣ ΕΚΚΑΛΟΥΣΗΣ : ………, η οποία παραστάθηκε αυτοπροσώπως ως δικηγόρος και μετά του πληρεξουσίου της δικηγόρου Κωνσταντίνου Λαμπράκη του Δ.Σ.Π. με Α.Μ. ………..
ΤΟΥ ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΟΥ: Του Ν.Π.Δ.Δ.(Ο.Τ.Α.) με την επωνυμία ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ, το οποίο εδρεύει στον Πειραιά, οδός …….., με Α.Φ.Μ. ………, εκπροσωπείται νόμιμα και το οποίο εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Παναγιώτη Νικολετόπουλο του Δ.Σ.Α. με Α.Μ. ………..
Η ενάγουσα άσκησε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά την από 5-8-2022 και με αριθμό έκθεση κατάθεση αγωγή ……../2022 η οποία εκδικάστηκε κατά την δικάσιμο της 17-11-2023 κατά την ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών-εργατικών διαφορών και εκδόθηκε η με αριθ. 2142/2023 οριστική απόφαση του παραπάνω Δικαστηρίου.
Την απόφαση αυτή προσέβαλε ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου η ενάγουσα και ήδη εκκαλούσα με την με αριθ. εκθ. καταθ. ……../2023 έφεσή της ενώπιον του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και με αριθμό εκθ. κατ. δικ. ………/2023 ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου της οποίας δικάσιμος η 7-12-2023 και μετά από αναβολή αυτή που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας απόφασης.
Η υπόθεση εκφωνήθηκε με τη σειρά της από το οικείο πινάκιο και συζητήθηκε. Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, όταν η υπόθεση εκφωνήθηκε κατά τη σειρά εγγραφής της στο οικείο πινάκιο, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων ζήτησαν να γίνουν δεκτά όσα αναφέρονται στις έγγραφες προτάσεις τους.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ
Στην προκειμένη περίπτωση φέρεται προς συζήτηση η από με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ενδίκου μέσου ……./2023 έφεση κατά της με αριθμό 2142/2023 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά η οποία εκδόθηκε κατά την ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών-εργατικών διαφορών αντιμωλία των διαδίκων επί της από με αριθμό έκθεσης κατάθεσης δικογράφου ……/2022 αγωγής της ενάγουσας και ήδη εκκαλούσης κατά του εναγόμενου και ήδη εφεσίβλητου. Η ως άνω έφεση έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα από τους εναγόμενους και σύμφωνα με τις νόμιμες διατυπώσεις, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 495, 511, 513 § 1 β, 516 και 518 § 2 ΚΠολΔ δεδομένου ότι η εκκαλουμένη απόφαση δημοσιεύτηκε στις 4-7-2023 ενώ η έφεση της ασκήθηκε στις 31-7-2023 (βλ την με αριθμό …./2023 έκθεση κατάθεσης δικογράφου ένδικου μέσου της Γραμματέα του Πρωτοδικείου Πειραιά) καθόσον δεν προκύπτει επίδοση της εκκαλουμένης απόφασης. Δεδομένου ότι δεν απαιτείται η καταβολή του νόμιμου παράβολου κατ’ άρθρο 495 ΚΠΟΛΔ καθόσον στην προκειμένη περίπτωση πρόκειται για εφαρμογή του άρθρου 614 παρ.3 ΚΠΟΛΔ πρέπει να γίνει αυτή τυπικά δεκτή(άρθρο 533 ΚΠΟΛΔ και να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των κατ’ ιδίαν λόγων της(άρθρο 524 παρ.1 ΚΠΟΛΔ).
Με την ένδικη αγωγή της η ενάγουσα εκθέτει ότι προσλήφθηκε το έτος 2.003 από τον εναγόμενο Δήμο Πειραιώς με σχέση έμμισθης εντολής με πάγια αντιμισθία στη νομική του υπηρεσία ως δικηγόρος έως τις 9-1-2011 χρόνο κατά τον οποίο αυτή επιλέχθηκε για την θέση της προϊσταμένης της νομικής του υπηρεσίας θέση την οποία διατήρησε μέχρι την 4-10-2021 οπότε αποφασίστηκε η αντικατάσταση της με απόφαση του Δημάρχου του εναγόμενου. Ότι καθ’ όλο το χρονικό διάστημα που υπηρέτησε το εναγόμενο ως δικηγόρος είχε διακριθεί για την εκτέλεση των καθηκόντων της και για τον λόγο αυτό της ανατέθηκε η θέση ευθύνης το 2.011 της προϊσταμένης της νομικής του υπηρεσίας ενώ το ίδιο ίσχυσε και κατά την παραμονή της στην θέση αυτή όπως εκθέτει στην αγωγή της. Ότι στις 4-10-2021 ο εναγόμενος Δήμος της απέστειλε αιφνίδια και αναιτιολόγητα επιστολή τριών σειρών ανακοινώνοντας της την αντικατάσταση της από την παραπάνω θέση από άλλο συνάδελφο της παντελώς άπειρο για την θέση εκείνη με πολύ λιγότερα χρόνια δικηγορίας από εκείνη και τον υποβιβασμό της σε απλή δικηγόρο. Ότι η απόφαση αντικατάστασης της και υποβιβασμού είναι αναιτιολόγητη διότι ο δήμος Πειραιά είχε ευνοηθεί από τις δικές της ενέργειες κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της. Ότι ο Δήμαρχος του εναγόμενου ενεργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο άσκησε καταχρηστικά το διευθυντικό του δικαίωμα όπως ειδικότερα εκθέτει στην αγωγή της. Ότι συνεπεία του παραπάνω αναιτιολόγητου υποβιβασμού της έχει υποστεί υλική (μείωση των αποδοχών της) αλλά και ηθική βλάβη διότι προσβλήθηκε η προσωπικότητα της, η υπηρεσιακή της σταδιοδρομία, η επαγγελματική της αξία στην μάχιμη δικηγορία από τα προκληθέντα ποικίλα δυσμενή για εκείνη σχόλια καθόσον η υποβάθμιση της και η αντικατάσταση της από την θέση της προϊσταμένης στην θέση της απλής δικηγόρου λίγο πριν την συνταξιοδότηση της προκάλεσε τον ανεπανόρθωτο διασυρμό της, έδωσε αφορμή άνευ λόγου και αιτίας σε σχόλια σε βάρος της καθώς και την εντύπωση στο επαγγελματικό και προσωπικό της περιβάλλον ότι αδυνατούσε να ανταποκριθεί στα καθήκοντα της αυτά. Ότι έκτοτε συνεχίστηκε η προσβλητική και αντιδεοντολογική συμπεριφορά του εναγόμενο προς αυτή διότι έχει ουσιαστικά παροπλιστεί με ανάθεση ελάχιστων υποθέσεων κατά κανόνα ήσσονος σημασίας παρά τις διαμαρτυρίες της. Με βάση αυτό το ιστορικό και εκθέτοντας ότι από τις ανωτέρω ενέργειες του εναγόμενου αυτή έχει υποστεί παράνομη προσβολή στην προσωπικότητα της και ηθική βλάβη ζητεί μετά από παραδεκτό περιορισμό του αγωγικού αιτήματος της αγωγής (άρθρα 223,224,295 παρ.1 και 297ΚΠΟΛΔ) από καταψηφιστικό σε έντοκο αναγνωριστικό για το πέραν των 20.000 ευρώ να υποχρεωθεί το εναγόμενο να της καταβάλει το ποσό των 20.000 ευρώ και να αναγνωριστεί ότι υποχρεούται να της καταβάλει το ποσό των 80.000 ευρώ για την αποκατάσταση της ηθικής της βλάβης με το νόμιμο τόκο από της επιδόσεως της αγωγής. Τέλος ζητεί να κηρυχθεί η απόφαση προσωρινέ εκτελεστή καθώς επίσης να καταδικαστεί το εναγόμενο στην δικαστική της δαπάνη. Το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο εκδικάζοντας την ένδικη αγωγή κατά την ειδική διαδικασία των περιουσιακών-εργατικών διαφορών την απέρριψε ως αόριστη. Κατά της απόφασης αυτής με την από με αριθμ. Εκθ. Καταθ. …………/2023 έφεση της παραπονείται η ενάγουσα και ήδη εκκαλούσα για τον περιεχόμενο στην ανωτέρω έφεση της μοναδικό λόγο ο οποίος ανάγεται σε εσφαλμένη ερμηνεία του νόμου ζητεί την εξαφάνιση της εκκαλουμένης απόφασης έτσι ώστε να γίνει εν όλω δεκτή η αγωγή της.
Δεν είναι όμως καταχρηστική, κατά την έννοια της διατάξεως του άρθρου 281 ΑΚ, η άσκηση του δικαιώματος του εργοδότη να τοποθετεί συγκεκριμένο εργαζόμενο ως προϊστάμενο ενός τμήματος η ενός καταστήματος της επιχειρήσεώς του κατά παράλειψη άλλου μισθωτού, ο οποίος υπερέχει, έστω και καταφανώς, σε τυπικά και ουσιαστικά προσόντα έναντι του τοποθετηθέντος. Και τούτο διότι δεν πρόκειται για απλή βαθμολογική ή μισθολογική προαγωγή, που εντάσσεται στα εκ της εργασίας δικαιώματα του μισθωτού, τα οποία ευλόγως συνδέονται με τις αντικειμενικώς εκτιμώμενες ικανότητες αυτού, αλλά για επιλογή του έχοντος την εκμετάλλευση εργοδότη που αφορά αποφασιστικώς την οργάνωση και διεύθυνση της επιχειρήσεώς. Για να είναι καταχρηστική, στη περίπτωση αυτή, η άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος του εργοδότη, απαιτείται η συνδρομή και άλλων πραγματικών περιστατικών, τα οποία, σε συνδυασμό με την καταφανή υπεροχή του παραλειφθέντος, να θεμελιώνουν προφανή υπέρβαση από μέρους του εργοδότη των ορίων που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος (Ολομ. ΑΠ 25/2003, ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1/2012, ΝΟΜΟΣ, βλ. και ΑΠ 927/2013, ΝΟΜΟΣ). Τέτοια πραγματικά περιστατικά είναι η εξειδικευμένη γνώση του αντικειμένου, η εξαιρετική κρίση και αντίληψη, η αδιαμφισβήτητη ικανότητα αντιμετωπίσεως υπηρεσιακών προβλημάτων και η μεθοδικότητα επιλύσεώς τους, η πολύχρονη εμπειρία και το συντονιστικό πνεύμα συνεργασίας, τα οποία, σε συνδυασμό με την καταφανή υπεροχή του παραλειφθέντος σε τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, να θεμελιώνουν προφανή υπέρβαση από μέρους του εργοδότη των ορίων που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος (Ολ. ΑΠ 25/2003, ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 927/2013, ΝΟΜΟΣ).
Ως προς τον ανωτέρω λόγο έφεσης λεκτέα είναι τα παρακάτω: Από το προεκτεθέν περιεχόμενο της ένδικης αγωγής προκύπτει ότι στο δικόγραφό της εκτέθηκαν με πληρότητα και σαφήνεια τα πραγματικά περιστατικά που απαιτούνται, κατά τις διατάξεις που προαναφέρθηκαν, για τη θεμελίωση των αξιώσεων της ενάγουσας από την επικαλούμενη μεταβολή των όρων της εργασίας της. Ειδικότερα, έγινε μνεία της μεταβολής της θέσης της στην ιεραρχία των δικηγόρων της νομικής υπηρεσίας του εναγόμενου με απόφαση του Δημάρχου κατά καταχρηστική άσκηση του διευθυντικού του δικαιώματος την οποία χαρακτήρισε ως υποβιβασμό της, καθώς και των συνεπειών της, υλικών, εντοπιζόμενων στη μείωση των μηνιαίων αποδοχών της κατά συγκεκριμένο χρηματικό ποσό ανά μισθολογική περίοδο, αλλά και ηθικών, σχετιζόμενων με την προσβολή της τιμής και την τρώση της επαγγελματικής και κοινωνικής υπολήψεώς της. Τα περιστατικά αυτά αρκούν για τη γένεση των αξιώσεων που ασκούνται με την αγωγή, αφού, αν θεωρηθούν αληθή, συνιστούν καταχρηστική άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος του εναγόμενου και βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας της ενάγουσας, χωρίς να είναι αναγκαία για το ορισμένο της αγωγής η αναφορά σ’ αυτήν και άλλων περιστατικών για τη θεμελίωση της αξιώσεως χρηματικής ικανοποίησης της ηθικής βλάβης της ενάγουσας ή της βλαπτικής μεταβολής των όρων της εργασίας της ούτε και η ειδικότερη περιγραφή των καθηκόντων της σε καθεμία από τις δύο θέσεις εργασίας της, πριν και μετά τη μεταβολή, ώστε να κριθεί αν τα νεότερα είναι υποδεέστερα των προηγούμενων ή των προσόντων του διαδόχου της στη διευθυντική θέση, δεδομένου, αντιστοίχως, ότι η μεταβολή των όρων της εργασίας της επί το δυσμενέστερο προκύπτει από μόνη την απαλλαγή της ενάγουσας από τα διευθυντικά της καθήκοντα και την ανάθεση σ’ αυτήν καθηκόντων δικηγόρου και όχι Προϊσταμένης και ότι με την αγωγή εκτίθεται ανεπίτρεπτος υποβιβασμός της ενάγουσας σε θέση με καθήκοντα κατώτερα από εκείνα που αντιστοιχούσαν στην προηγούμενη και όχι για διεκδίκηση από περισσότερους υπαλλήλους της θέσης του Προϊστάμενου του εναγόμενου που θα καθιστούσε αναγκαία τη σύγκριση των τυπικών και ουσιαστικών προσόντων αυτού και του συναδέλφου της, που τοποθετήθηκε στη θέση της (ΑΠ 746/2010, Τ.Ν.Π. ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1146/2001, ΕΕΔ 2002/1211, βλ. και ΑΠ 798/2018, ΕΦ. ΠΕΙΡ. 638/2023 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, Κ. Βαλμαντώνη, Τα όρια του διευθυντικού δικαιώματος & η νομολογιακή αντιμετώπιση, σε Δνη 2009/656 επομ. [658]). Στην ένδικη αγωγή η ενάγουσα εκθέτει ότι αντικαταστάθηκε από άλλο συνάδελφο δικηγόρο της νομικής υπηρεσίας του εναγόμενου ενώ αυτή ασκούσε περισσότερα χρόνια την δικηγορία, είχε μεγαλύτερη εμπειρία από τον αντικαταστάτη της ενώ παράλληλα αναφέρει επαγγελματικές της επιτυχίες ως Προϊσταμένης της νομικής του υπηρεσίας καθόσον κατ’ αυτόν τον τρόπο υπερασπίστηκε τα συμφέροντα του. Όμως η ενάγουσα δεν εκθέτει τα περιστατικά εκείνα που θεμελιώνουν την υπέρβαση των ορίων της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικού και οικονομικού σκοπού του δικαιώματος όπως επίσης ότι αυτή υπερέχει καταφανώς του αντικαταστάτη της σε τυπικά και ουσιαστικά προσόντα αναλύοντας τα, ότι έχει μεγαλύτερη διοικητική εμπειρία, ότι έχει πετύχει διαρκούσης της θητείας της την άρτια οργάνωση και λειτουργία της νομικής υπηρεσίας του δήμου εκθέτοντας τον τρόπο λειτουργίας της διαρκούσης της θητείας της διότι η θέση του Προϊσταμένου συνέχεται και με την οργάνωση και την διοίκηση αυτής και συνεπώς ότι το διευθυντικό δικαίωμα ασκείται καταχρηστικά από το εναγόμενο. Αυτό διότι μόνο το γεγονός της παροχής επί σειρά ετών της εργασίας στην θέση του Προϊσταμένου της νομικής του υπηρεσίας ακόμη και με σημαντικές επιτυχίες της ενάγουσας δεν σημαίνει, χωρίς άλλο και ότι δημιουργήθηκε σιωπηρά συμβατικός όρος για την απασχόληση της μόνο στη θέση αυτή ώστε η αντικατάσταση της που γίνεται από τον εργοδότη στα πλαίσια του διευθυντικού του δικαιώματος, να συνιστά μονομερή βλαπτική μεταβολή. Για να συμβεί τούτο απαιτείται να συντρέχουν και άλλα πραγματικά περιστατικά από τα οποία να συνάγεται καταχρηστική άσκηση διευθυντικού δικαιώματος του εργοδότη. Γεγονός είναι ότι καθήκοντα Προϊσταμένου ασκεί ο εκάστοτε οριζόμενος από τον Δήμαρχο δικηγόρος χωρίς να προηγείται ουδεμία κρίση ή επιλογή από το Υπηρεσιακό Συμβούλιο ή άλλο όργανο, αφού οι δικηγόροι με έμμισθη εντολή δεν έχουν την ιδιότητα του υπαλλήλου και δεν υπάγονται στις διατάξεις του νόμου 3584/2007 περί επιλογής Προϊσταμένου ούτε άλλωστε και προβλέπεται καμία διαδικασία αξιολόγησης από τον Οργανισμό Εσωτερικής Λειτουργίας του εναγόμενου. Επομένως η εκλογή Προϊσταμένου της Νομικής Υπηρεσίας του εναγόμενου ανήκει στην διακριτική ευχέρεια του Δημάρχου αυτού στο πλαίσιο της άσκησης των αρμοδιοτήτων του ως Προϊσταμένου όλων των υπηρεσιών του δήμου και η αντικατάσταση του δεν απαιτεί ειδική αιτιολογία πλην όμως ελέγχεται ως προς το αν το διευθυντικό του δικαίωμα ασκείται καταχρηστικά. Περαιτέρω η ενάγουσα δεν αναφέρει ότι η αντικατάσταση της εξυπηρετεί άλλους σκοπούς άσχετους με την καλύτερη οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών του δήμου σκοπούς που είχε ο εναγόμενος κατά την λήψη της απόφασης αντικατάστασης της. Η μοναδική αναφορά σε άλλους σκοπούς εκ μέρους του δήμου γίνεται ασαφώς όταν αυτή αναφέρεται στην συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου του εναγόμενου της 16-2-2022 όπου η κα ………… αναφέρεται στην αγορά ενός ακινήτου όπου και θεωρεί ότι η απαλλαγή της ενάγουσας έγινε γιατί αυτή πίστευε ότι δεν υπάρχει διασφάλιση εγγυήσεων. Συνεπώς το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο που απέρριψε την ένδικη αγωγή ως αόριστη για τον βασικό λόγο ότι η ενάγουσα δεν εκθέτει πραγματικά περιστατικά που να θεμελιώνουν τον ισχυρισμό της ότι υπερέχει καταφανώς συγκρίνοντας τα τυπικά της προσόντα σε σχέση με τον συνάδελφο της που επιλέχτηκε ως Προϊστάμενος της νομικής υπηρεσίας του εναγόμενου καίτοι εσφαλμένα όπως αναλύθηκε ανωτέρω έκρινε ορθά κατ’ αποτέλεσμα διότι αυτή δεν εκθέτει επακριβώς την καταφανή της υπεροχή σε σχέση με τον αντικαταστάτη της ούτε επίσης αναφέρει και άλλα πραγματικά περιστατικά που συνιστούν την καταχρηστική άσκηση δικαιώματος(π,χ, σκοποί που θα επιτύχει το εναγόμενο με την αντικατάσταση της και οι οποίοι δεν συνάδουν με την ορθή λειτουργία της υπηρεσίας) και απέρριψε την ένδικη αγωγή έστω και με εσφαλμένη αιτιολογία την οποία το παρόν Δικαστήριο αντικαθιστά με την παρούσα. Συνεπώς με βάση τα παραπάνω πρέπει να απορριφθεί ο μοναδικός λόγος έφεσης που συνίστανται στην εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και η με αριθμό έκθεση κατάθεσης δικογράφου έφεση ……../2023 στο σύνολο της. Η δικαστική δαπάνη των διαδίκων πρέπει να συμψηφιστεί μεταξύ τους στο σύνολο τους (άρθρο 179 ΚΠΟΛΔ) λόγω του δυσερμήνευτου του εφαρμοστέου κανόνα δικαίου.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΔΙΚΑΖΕΙ κατ’ αντιμωλία των διαδίκων.
ΔΕΧΕΤΑΙ τυπικά και
ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την με αριθμό ……../2023 έφεση κατά της με αριθμό 2142/2023 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς(ειδική διαδικασία περιουσιακών-εργατικών διαφορών). Συμψηφίζει εν όλω την δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε στο ακροατήριο του στον Πειραιά στις 16.5.2024 απόντων των διαδίκων και των πληρεξουσίων τους δικηγόρων.
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ