ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αριθμός Αποφάσεως 390 /2024
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από την Δικαστή Ελένη Μοτσοβολέα, Εφέτη, που ορίσθηκε από το Τριμελές Συμβούλιο Διεύθυνσης του Εφετείου Πειραιως και την Γραμματέα Κ.Σ.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στον Πειραιά, την ……….., για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Του εκκαλούντος : ………… ο οποίος στο ακροατήριο παραστάθηκε μετά του πληρεξουσιου δικηγόρου Θεόδωρου Π. Καραγιαννάκου .
Των εφεσιβλήτων: 1) ………… ατομικώς και ως εξ αδιαθέτου κληρονόμου της αρχικώς ενάγουσας -συζύγου του, ………., κατοίκου Πειραιώς, 2) …….., ατομικώς και εξ αδιαθέτου κληρονόμων της αρχικώς ενάγουσας – μητέρας τους, ………….., κατοίκων Πειραιώς, οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν στο ακροατήριο από τον πληρεξούσιο δικηγόρο Θεόδωρο Σαρρή, βάσει δηλώσεως.
Οι ενάγοντες ………. και η αρχικώς ενάγουσα ………. (ήδη αποβιώσασα), άσκησαν ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς την από 25-6-2013 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ………/2013 αγωγή τους κατά του εναγομένου και ήδη εκκαλούντος επί της οποίας εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 4822/2018 απόφαση του παραπάνω Δικαστηρίου, που δέχθηκε εν μέρει την αγωγή. Την απόφαση αυτή προσέβαλε ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου ο εναγόμενος και ήδη εκκαλών με την από 6-6-2019 και με αριθμ. εκθ. καταθ. …………./2019 έφεσή του, αντίγραφο της οποίας κατατέθηκε στη Γραμματεία αυτού του Δικαστηρίου με αριθμό κατάθεσης …………/2019. Επί της εφέσεως συζητήσεως γενομένης εξεδόθη η υπ’ αριθμ. 143/2022 απόφαση του Δικαστηρίου τούτου, διά της οποίας διετάχθη η επανάληψη της περαιωθείσας συζήτησης της έφεσης και η διενέργεια πραγματογνωμοσύνης. Ήδη, μετά την διενέργεια της πραγματογνωμοσύνης, επαναφέρεται η έφεση με την από 4-3-2023 (αρ. κατ. ………../2023) κλήση η οποία προσδιορίσθηκε για τη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας και γράφηκε στο πινάκιο.
Κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο, κατά την οποία η υπόθεση εκφωνήθηκε νόμιμα με τη σειρά της από το οικείο πινάκιο, ο πληρεξούσιος δικηγόρος των εφεσιβλήτων δεν παραστάθηκε στο ακροατήριο, αλλά κατέθεσε μονομερή δήλωση κατ’ άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και προκατέθεσε προτάσεις, ενώ ο πληρεξούσιος δικηγόρος του εκκαλούντος αναφέρθηκε στις έγγραφες προτάσεις που κατέθεσε.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ
Νόμιμα επαναφέρεται προς συζήτηση, με την από 4-3-2023 (αρ. κατ. ……./2023) κλήση, η από 6-6-2019 και με αριθμ. εκθ. καταθ. ………/2019 έφεση, μετά την διενέργεια πραγματογνωμοσύνης, που διετάχθη με την υπ’ αριθμόν 143/2022 απόφαση του Δικαστηρίου τούτου.
Η υπό κρίση έφεση του εναγομένου κατά της υπ’ αριθμ. 4822/2018 οριστικής αποφάσεως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την τακτική διαδικασία και δέχθηκε εν μέρει την εναντίον του από 25-6-2013 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ………/2013 αγωγή των …………… και της αρχικώς ενάγουσας …….. (ήδη αποβιωσάσης στην θέση της οποίας υπεισήλθαν οι λοιποι τρεις ενάγοντες ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι της), κατ’ ουσίαν, έχει ασκηθεί νομοτύπως και εμπροθέσμως (άρθρα 495 παρ. 1, 2 , 498, 511, 513 παρ. 1β, 516 παρ. 1, 517, 518 ΚΠολΔ), αφού δεν προκυπτει επίδοση της εκκαλουμένης, ενώ εξάλλου δεν έχει παρέλθει διετία από την δημοσίευσή της, αρμοδίως δε φέρεται προς εκδίκαση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου (άρθρο 19 ΚΠολΔ) και για το παραδεκτό της έχει καταβληθει και το νόμιμο παράβολο (βλ. το με κωδικό πληρωμής …………/2023 παράβολο) σύμφωνα με το άρθρο 495 παρ. 3 του ΚΠολΔ. Επομένως, είναι τυπικά δεκτή και πρέπει να ερευνηθει περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των κατ’ ιδίαν λόγων της κατά την αυτή ως άνω διαδικασία (533 παρ. 1 ΚΠολΔ). Με την από 25-6-2013 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ……../2013 αγωγή, κατ’ ορθήν εκτίμηση του δικογράφου, οι ενάγοντες, …………. και ήδη εφεσίβλητοι καθώς και η αρχικώς ενάγουσα, ……….., εξέθεταν ότι δυνάμει συμβάσεως έργου, την οποία κατήρτισαν ατύπως τον μήνα Ιούνιο 2008 με τον εναγόμενο, οι πρώτοι ανέθεσαν σ’ αυτόν την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών επί της ιδιόκτητης διώροφης οικίας τους, που βρίσκεται στον Πειραιά στη θέση «………….» για την προσθήκη τρίτου, τέταρτου και πέμπτου ορόφου και δώματος, πλέον κλιμακοστασίων, διαμόρφωση πυλωτής και ακάλυπτου χώρου και εγκατάσταση κοινόχρηστων μετρητών νερού και ρεύματος, αντί συμφωνηθείσης αμοιβής που δεν θα υπερέβαινε τα 1.100,00 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, με χρονο παραδόσεως του υπό κατασκευή έργου σε ένα έτος από την έκδοση της οικοδομικής αδείας, ήτοι από 16-3-2009. Ότι περί τα τέλη του μηνός Νοεμβρίου 2009, και ενώ είχαν καταβάλει στον εναγόμενο τμηματικά το σύνολο σχεδόν του ποσού για το έργο (204.803,69 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ποσού των 25.000 ευρώ για την έκδοση της οικοδομικής αδείας), αυτό δεν είχε ολοκληρωθεί και παρουσίαζε κακοτεχνίες και ελλείψεις, όπως ειδικότερα αναφέρονται στην αγωγή. Ότι, κατόπιν συνεχόμενων διαμαρτυριών των εναγόντων και δημιουργίας κλίματος έντασης στις σχέσεις τους με τον εναγόμενο, ο τελευταίος τους δήλωσε περί τα τέλη Δεκεμβρίου ότι σταματά την εκτέλεση του έργου, οπότε οι ενάγοντες του ζήτησαν να τους αποδώσει αναλυτικό λογαριασμό για τις εργασίες που είχαν γίνει μέχρι το στάδιο των χρωματισμων, στο οποίο έμεινε ημιτελές το έργο, να αποκαταστήσει τις κακοτεχνίες και να συμπληρώσει όλες τις παραλείψεις και ελλείψεις του έργου και να τους παραδώσει το έργο. Ότι ο εναγόμενος απέφευγε να συναντηθεί μαζί τους, παρα τις υποσχέσεις του, οπότε τον Δεκέμβριο του ετους 2010 του έταξαν προθεσμία ενός μηνός για να αποκαταστήσει τις κακοτεχνίες και τις ελλείψεις του έργου και να συνεχίσει τις εργασίες αποπεράτωσης του έργου, μετά την παρέλευση του οποίου του δήλωσαν ότι θα υπαναχωρούσαν από την σύμβαση. Ότι για την ολοκλήρωση του έργου απαιτούντο επιπλέον και οι κάτωθι εργασίες τις οποίες όφειλε να εκτελέσει ο εναγόμενος και ειδικότερα η αγορά και τοποθέτηση δαπέδων, ανελκυστήρα, επίπλων κουζίνας, ειδών υγιεινής και μπαταριών, ντουλαπιών, ληβητοστασίου και θερμαντικών σωμάτων, καθώς και η αγορά και διάστρωση του κλιμακοστασίου με μάρμαρα, η αγορά και τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων των εξωστών και η διαμόρφωση του ακάλυπτου χώρου, εργασίες οι οποίες συμπεριλαμβάνοντο στην εκτέλεση του έργου. Ότι, παρά τις υποσχέσεις του, ο εναγόμενος δεν προέβη σε καμία ενέργεια για την αποκατάσταση των ελαττωμάτων και ελλείψεων του έργου και για την ολοκλήρωσή του, οπότε, οι ενάγοντες περί τα τέλη Ιανουαριου 2011, δήλωσαν ότι υπαναχωρούν από την μεταξύ τους σύμβαση. Ότι σύμφωνα με την έκθεση πραγματογνωμοσύνης, που συντάχθηκε ύστερα από αίτησή τους στο ΤΕΕ, ο εναγόμενος έπρεπε να λάβει για τις εργασίες που εκτέλεσε μέχρι την υπαναχώρηση το ποσό των 94.899,90 ευρώ. Ότι στο ως άνω ποσό θα πρέπει να προστεθεί και το εγολαβικό όφελος (15%) ποσού 14.234,98 ευρώ και ότι συνολικα εναγόμενος θα έπρεπε να λάβει για τις εργασίες που πραγματοποίησε και για το εργολαβικό όφελος το ποσό των 109.134,88 ευρώ. Ότι στο ποσό αυτό θα πρέπει να προστεθεί και το ποσό των 25.000 ευρώ που είχαν συμφωνήσει ως έξοδα και αμοιβή του για την έκδοση της οικοδομικής άδειας, και συνολικώς το ποσό που δικαιούται ανέρχεται στο ποσό των 134.134,88 ευρώ. Ότι αφαιρουμενου του ως άνω ποσού από το συνολικο ποσό των 204.803,69 ευρώ, που του κατέβαλαν, τους οφείλει το ποσό των 70.668,81 (204.803,69- 134.134,88) ευρώ, κατά το οποίο κατέστη αδικαιολογήτως πλουσιότερος, μετά την λύση της μεταξύ τους σύμβασης. Ότι για την αποκατάσταση των ελαττωμάτων του έργου κατέβαλαν το ποσό των 3.700 ευρώ και για την σύνταξη της έκθεσης στο ΤΕΕ το ποσό των 2.613 ευρώ. Ότι όλα τα ανωτέρω ποσά κατέβαλαν κατά ποσοστό 20% ο πρώτος, 20% η δεύτερη, 50% ο τρίτος και 10% η τέταρτη. Ότι τέλος από τις ως άνω παράνομες και υπαίτιες πράξεις του εναγομένου, προσβλήθηκε η προσωπικότητά τους και υπέστησαν σημαντική ηθική βλάβη. Με βάση το ιστορικό αυτό ζητούσαν να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να τους καταβάλει κατά τα προαναφερθέντα ποσοστά α) ποσό 70.668,81 ευρώ, κατά τις διαταξεις του αδικαιολογήτου πλουτισμού και β) ως αποζημίωση, ποσό 3.700,00 ευρώ, για την αποκατασταση των ελαττωμάτων του έργου, καθώς και ποσό 2.613,00 ευρώ στο οποίο ανέρχεται η αμοιβή που κατέβαλαν στο ΤΕΕ για τη διενέργεια της πραγματογνωμοσύνης και την συνταξη της σχετικής εκθέσεως, και ειδικότερα στον πρώτο και την δεύτερη ποσό 15.396,36 ευρώ σε έκαστο, στον τρίτο ποσό 38.490,90 ευρώ και στην τέταρτη ποσό 7.698,18 ευρώ καθώς και να αναγνωρισθεί, κατόπιν μετατροπης του αιτήματος καταβολής χρηματικής ικανοποιησης λόγω ηθικής βλάβης σε αναγνωριστικό με δήλωση του πληρεξουσίου δικηγόρου των εφεσιβλήτων καταχωρηθείσα στα πρακτικά, ότι οφείλει να καταβάλει το ποσό των 20.000,00 ευρώ σε έκαστο των εναγόντων ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης σύμφωνα με τις διατάξεις περί αδικοπραξιών, άπαντα τα ανωτέρω ποσά νομιμοτόκως από την δήλωση υπαναχωρήσεως τους προς τον εναγόμενο άλλως από της επιδόσεως της αγωγής και να καταδικασθεί ο εναγόμενος στη δικαστική τους δαπάνη. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, και αφού ήδη μετά τον θάνατο της δεύτερης ενάγουσας, στις 8.3.2016, συνεχισαν την δίκη, ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι της οι λοιποί ενάγοντες, κατά ποσοστό 2/8 ο πρώτος και από 3/8 ο τρίτος και η τέταρτη, δικάζοντας αντιμωλία των διαδίκων, αφού απέρριψε ως μη νόμιμα α) τα αιτήματα της αγωγής περί καταβολής αποζημίωσης 3.700 ευρώ και 2.613 ευρώ, που δαπάνησαν οι ενάγοντες για την αποκατάσταση των ελαττωμάτων του έργου και για την σύνταξη της πραγματογνωμοσύνης αντίστοιχα, με την αιτιολογία ότι μετά την υπαναχώρηση των εναγόντων, δεν δικαιούντο πλήρους, αλλά εύλογης αποζημίωσης β) το αίτημα περί καταβολής χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, με την αιτιολογία ότι, υπό τα εκτιθέμενα στην αγωγή, η αντισυμβατική ευθύνη του εναγομένου δεν συνιστούσε και αδικοπραξία, έκρινε αυτην νόμιμη μόνον ως προς το αίτημα για την καταβολή του ποσού των 70.668,81 ευρώ, που ζητούσαν κατά τις διατάξεις του αδικαιολογήτου πλουτισμού και περαιτέρω, μετ ‘ εκτίμηση αποδείξεων δέχθηκε την αγωγή εν μέρει και ως ουσιαστικά βάσιμη υποχρεώνοντας τον εναγόμενο να καταβάλει στους ενάγοντες- εφεσιβλήτους το συνολικό ποσό των 63.175,13 ευρώ και δη στον πρώτο εξ αυτών το ποσό των 12.635,03 ευρώ, στον δεύτερο εξ αυτών το ποσό των 37.905,07 ευρώ και στον τρίτο εξ αυτών το ποσό των 12.635,03 ευρώ. Κατά της απόφασης αυτής παραπονείται ο εναγόμενος και ήδη εκκαλών, με την υπό κρίση έφεσή του για τους αναφερόμενους σε αυτήν λόγους που ανάγονται σε εσφαλμένη ερμηνεία και κακή εφαρμογή του νόμου και σε πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων και διώκει την εξαφάνισή της εκκαλουμένης, ώστε να απορριφθεί η αγωγή. Η αγωγή είναι νόμιμη ερειδόμενη επί των διατάξεων των άρθρων 340, 341, 383, 385, 387 εδ. β, 389 εδ. β, 390, 681, 686 εδ. β και 904 ΑΚ.
Με τον πρώτο λόγο έφεσης ο εκκαλών επαναφέρει την προβληθείσα πρωτοδίκως ένσταση περί ελλείψεως ενεργητικής νομιμοποίησης ως προς τους δεύτερο και τρίτο των εφεσιβλήτων, ισχυριζόμενος ότι ουδέποτε συμβλήθηκε μαζί τους. Η ως άνω ένσταση θα πρέπει να απορριφθεί, καθόσον για την νομιμοποίηση των διαδίκων (άρθρο 68 ΚΠολΔ), η οποία συνιστά διαδικαστική προϋπόθεση της δίκης, αρκούσε ο ισχυρισμός τω αρχικών εναγόντων ότι αυτοί και ο εναγόμενος είναι υποκείμενα της επίδικης έννομης σχέσης και η παράθεση στην αγωγή των περιστατικών, που θεμελιώνουν τον ισχυρισμό τους , η μη απόδειξη των οποίων συνεπαγεται την απόρριψη της αγωγής ως κατ’ ουσίαν αβάσιμης, η δε αμφισβήτηση και απόκρουση της νομιμοποίησης από τον εναγόμενο συνιστά άρνηση της αγωγής (ΑΠ 75/2018, ΑΠ 1397/2006 ΝΟΜΟΣ). Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που έκρινε ότι, λόγω της επικλησης στην αγωγή ότι άπαντες οι ενάγοντες που συμβλήθηκαν με τον εναγόμενο, νομιμοποιούνται ενεργητικά στην άσκηση της αγωγής και ότι , εφόσον δεν αποδειχθούν τα πραγματικά περιστατικά, που αφορούν στην νομιμοποίση κάποιων από αυτούς, η αγωγή θα απορριφθεί ως αβάσιμη κατ’ ουσίαν, ορθώς εφάρμοσε τον νόμο, και ο ως άνω λόγος έφέσεως θα πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.
Με τον δεύτερο λόγο έφεσης ο εκκαλών επαναφέρει την ένσταση συντρέχοντος πταίσματος, ισχυριζόμενος ότι οι ενάγοντες ήταν συνυπαίτιοι κατά 99,9% της ζημίας της οποίας υπέστησαν, αφού δεν αναζήτησαν άλλες προσφορές πλην αυτής που εκείνος συνέταξε. Η ως άνω ένσταση είναι μη νόμιμη και θα πρέπει να απορριφθεί, διότι οι εκκαλούντες με την από 25.6.2013 αγωγή τους, κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη και εκκαλείται, δεν ζητούσαν αποζημίωση, αλλά μετά την υπαναχώρησή τους από την σύμβαση έργου, ζητούσαν την αυτοδίκαιη λύση και την αναδρομικη απόσβεση των υποχεώσεων των διαδίκων για παροχή, που πηγάζουν από αυτήν, την απόδοση της παροχής που του έδωσαν, σύμφωνα με τις διατάξεις για το αδικαιολόγητο πλουτισμό, ο οποιος δεν έχει ως προϋπόθεση την ύπαρξη παράνομης και υπαίτιας πράξης, ώστε να τίθεται και ζήτημα συνυπαιτιότητας (ΕφΑθ 227/2019, ΕφΑθ 44/2006 ΝΟΜΟΣ). Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο που (σιγή) απέρριψε την ως άνω ένσταση ως μη νόμιμη έστω και χωρίς αιτιολογία, η οποία συμπληρώνεται με αυτήν της παρούσας (άρθρο 534 ΚΠολΔ) ορθως εφάρμοσε τον νόμο, όσα δε περί του αντιθέτου υποστηρίζονται με τον ως άνω λόγο εφέσεως είναι αβάσιμα και απορριπτέα.
Κατά το άρθρο 281 ΑΚ, η άσκηση του δικαιώματος απαγορεύεται αν υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, το δικαίωμα θεωρείται ότι ασκείται καταχρηστικά, όταν η συμπεριφορά του δικαιούχου, που προηγήθηκε ή η πραγματική κατάσταση που διαμορφώθηκε, κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε, ή οι περιστάσεις που μεσολάβησαν, χωρίς κατά νόμο να εμποδίζουν τη γένεση ή να επάγονται την απόσβεση του δικαιώματος, καθιστούν μη ανεκτή τη μεταγενέστερη άσκησή του, κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου. Τούτο συμβαίνει, ιδίως, όταν από την προηγηθείσα συμπεριφορά του δικαιούχου έχει δημιουργηθεί στον υπόχρεο, και μάλιστα ευλόγως, η πεποίθηση ότι ο δικαιούχος δεν πρόκειται να ασκήσει το δικαίωμά του. Μόνη δε η αδράνεια του δικαιούχου ή του δικαιοπαρόχου του για μακρό χρόνο και πάντως μικρότερο απ` αυτόν της παραγραφής, δεν αρκεί για να καταστήσει καταχρηστική την μετέπειτα άσκηση του δικαιώματος, ακόμη και όταν δημιούργησε στον οφειλέτη την πεποίθηση ότι δεν υπάρχει το δικαίωμα ή ότι δεν πρόκειται πλέον να ασκηθεί, αλλά απαιτείται να συντρέχουν επιπλέον ειδικές συνθήκες και περιστάσεις, προερχόμενες κυρίως από τη συμπεριφορά των μερών και σε αιτιώδη μεταξύ τους συνάφεια ευρισκόμενες, με βάση τις οποίες, καθώς και την αδράνεια του δικαιούχου, η μεταγενέστερη άσκηση του δικαιώματος, που τείνει σε ανατροπή της κατάστασης, που δημιουργήθηκε υπό τις παραπάνω ειδικές συνθήκες και περιστάσεις και διατηρήθηκε για μακρό χρόνο, να εξέρχεται των ορίων που επιβάλλει η διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ. Δεν είναι πάντως απαραίτητο η επιχειρούμενη από το δικαιούχο ανατροπή της διαμορφωμένης αυτής κατάστασης να προκαλεί αφόρητες ή δυσβάστακτες συνέπειες στον οφειλέτη, αλλά αρκεί να έχει και απλώς δυσμενείς επιπτώσεις στα συμφέροντά του (Ολ ΑΠ 2/2019, ΑΠ 45/2021).
Με τον τρίτο λόγο εφέσεως ο εκκαλών επαναφέρει την ένσταση περί καταχρηστικής ασκήσεως του δικαιώματος της αγωγής, ισχυριζόμενος ότι οι εφεσίβλητοι υπαναχώρησαν μετά την παροδο έτους από την ολοκλήρωση του έργου που του είχαν αναθέσει, χωρις ουδέποτε προηγουμένως να έχουν ζητήσει επιμέτρηση των επιμέρους εργασιών και αφήνοντάς τον να προχωρά στο επόμενο στάδιο του έργου. Στην προκειμένη περίπτωση ο ανωτέρω ισχυρισμός του εναγομένου που τείνει να θεμελιωθεί στην κατάχρηση δικαιώματος είναι απορριπτέος ως μη νόμιμος διότι τα ως άνω πραγματικά περιστατικά που επικαλείται δεν συνιστούν κατάχρηση δικαιώματος. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο που (σιγή) απέρριψε την ως άνω ένσταση ως μη νόμιμη έστω και χωρίς αιτιολογία, η οποία συμπληρώνεται με αυτήν της παρούσας (άρθρο 534 ΚΠολΔ) δεν έσφαλε, όσα δε περί του αντιθέτου υποστηρίζονται με τον ανωτέρω λόγο εφέσεως, είναι αβάσιμα και απορριπτέα.
Κατά τη διάταξη του εδ. β` του αρθ. 686 του ΑΚ σε περίπτωση υπερημερίας του εργολάβου, ο εργοδότης μπορεί να υπαναχωρήσει από την σύμβαση κατά τους όρους των άρθρων 383 – 385 του ΑΚ, δηλαδή αφού τάξει στον εργολάβο εύλογη προθεσμία εκπληρώσεως, συνοδευόμενη και από τη σαφή δήλωση, ότι μετά την πάροδο της προθεσμίας αποκρούει την παροχή, και παρέλθει πράγματι άπρακτη η παροχή, εκτός αν από την όλη στάση του υπερήμερου οφειλέτη προκύπτει χωρίς αμφιβολία, ότι το μέτρο να ταχθεί σε αυτόν προθεσμία θα ήταν άσκοπο. Η υπαναχώρηση επιφέρει την απόσβεση των υποχρεώσεων για παροχή, που πηγάζουν από τη σύμβαση και οι συμβαλλόμενοι έχουν την υποχρέωση να αποδώσουν τις παροχές, που έλαβαν κατά τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού (ΟλΑΠ 568/1975, ΑΠ 791/2020). Από τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 686, 387, 389 και 390 ΑΚ προκύπτει ότι, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της πρώτης από τις διατάξεις αυτές, με την κατά τη διάταξη αυτή δήλωση του εργοδότη προς τον εργολάβο, ότι υπαναχωρεί από τη σύμβαση της μισθώσεως έργου, η σύμβαση αυτή καταργείται από τη στιγμή της καταρτίσεώς της (ex tunk), η νομική σχέση ανάμεσα στον εργοδότη και τον εργολάβο διαλύεται αυτοδικαίως και αναδρομικά, επέρχεται απόσβεση όλων των υποχρεώσεων αυτών για παροχή που πηγάζουν από τη σύμβαση και δημιουργείται υποχρέωσή τους να αποδώσουν αμοιβαίως τις παροχές που έλαβαν κατά τις διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό (ΑΠ 997/2010). Στην περίπτωση αδυναμίας της αυτούσιας απόδοσης του ληφθέντος αντικειμένου ο οφειλέτης αποδίδει το ληφθέν γι` αυτό αντάλλαγμα. Επί παροχής έργου αντάλλαγμα είναι η κατά το χρόνο της παροχής αξία του μέρους του έργου που εκτελέστηκε και παραδόθηκε. Η αξία αυτή δεν αποτελεί αμοιβή, αλλά ωφέλεια κατά τη διάταξη του άρθρου 904 ΑΚ (ΑΠ 445/2019, ΑΠ 1113/2017 ΝΟΜΟΣ).
Από την προσήκουσα εκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων, που εξετάσθηκαν με επιμέλεια των διαδίκων, ενώπιον του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου και περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη πρακτικά δημοσιας συνεδρίασης του, της νομίμως επικαλούμενης και προσκομιζόμενης από τους εφεσιβλήτους υπ’ αριθμ. …./6.2.2017 ενορκης ενώπιον της Ειρηνοδίκη Πειραιώς, βεβαιώσεως, μετά την νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση του εκκαλούντος (σχετ. η υπ’ αριθμ. …/1.2.2017 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή της Περιφέρειας του Εφετείου Πειραιώς . ……), και όλων ανεξαιρέτως των μετ’ επικλήσεως νομίμως προσκομιζομένων υπό των διαδίκων εγγράφων, τα οποία λαμβάνονται υπόψη είτε προς άμεση απόδειξη (άρθρα 432 επ. ΚΠολΔ) είτε για την συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων (άρθρα 336 § 3, 339, 395 ΚΠολΔ), και από τις κάτωθι ειδικώς αναφερόμενες ομολογίες των διαδίκων, σε συνδυασμό με τα διδάγματα της κοινής πείρας, που το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψιν αυτεπαγγέλτως (άρθρο 336 παρ. 4 ΚΠολΔ), αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο πρώτος εφεσίβλητος και η αρχική διάδικος και σύζυγός του ………… είχαν την κυριότητα, κατά ποσοστό ½ εξ αδιαιρέτου έκαστος, ενός οικοπέδου επιφανείας 124,11 τ.μ., που βρίσκεται εντός του εγκεκριμένου σχεδίου του Δήμου Πειραιά, στην θέση ……… (επί της οδού ……….). Οι ως άνω ανήγειραν οικοδομή επί του ως άνω οικοπέδου τους, αποτελούμενη από υπογειο, πυλωτή, πρώτο και δεύτερο όροφο, για τους οποιους εκδόθηκε η οικοδομική άδεια …./1998 της Πολεοδομιας Πειραιά και τους μέλλοντες να ανεγερθούν τριτο, τέταρτο, πέμπτο όροφο και δώμα. Την οικοδομή αυτή υπήγαγαν στις διατάξεις περί οριζόντιας ιδιοκτησίας, σύμφωνα με τον ν. 3741/1929 και τα άρθρα 1002 και 1117 του ΑΚ, δυνάμει της πράξης σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας …/3.3.1998 της συμβολαιογράφου Πειραιώς ……., νομίμως μεταγραφείας στα βιβλία μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Πειραιώς. Ακολούθως, δυνάμει της πράξης σύστασης γονικών παροχών μελλοντικών ορόφων της ιδίας συμβολαιογράφου, νομίμως μεταγραφείσας στα βιβλία μεταγραφών του ως άνω Υποθηκοφυλακείου, μεταβίβασαν στην τρίτη εφεσίβλητη- θυγατέρα τους, την ψιλή κυριότητα τόσο του διαμερίσματος – μεζονέτας του πρώτου και του δεύτερου ορόφου, όσο και του ½ εξ αδιαιρέτου του διαμερίσματος του πέμπτου ορόφου, στον δε δεύτερο εφεσίβλητο–υιό τους, την ψιλή κυριότητα του διαμερίσματος- μεζονετας των τρίτου και τεταρτου ορόφων και αυτή του έτερου ½ εξ αδιαιρέτου του διαμερίσματος του πεμπτου ορόφου, παρακρατώντας για τον εαυτό τους την επικαρπία όλων των ανωτέρω οριζοντίων ιδιοκτησίων εφ’ ορου ζωής. Μετά την έκδοση της ως άνω οικοδομικής άδειας, ο πρώτος εφεσίβλητος και η αρχική διάδικος και σύζυγός του ………. αποφάσισαν να κτίσουν επί του ως άνω οικοπέδου το διαμέρισμα – μεζονέτα του πρώτου και δεύτερου ορόφου. Την ανέγερσή του ανέθεσαν στον εκκαλούντα – πολιτικό μηχανικό, ο οποίος συνδεόταν με τον πρώτο εφεσίβλητο με στενούς δεσμούς φιλίας, μετά δε, την ολοκλήρωσή του κατοίκησαν σε αυτό. Περαιτέρω, τον Ιούνιο του έτους 2008, ο πρώτος εφεσίβλητος, η αρχική διάδικος – σύζυγός του ……….. και τα τέκνα τους – δεύτερος και τρίτη των εφεσιβλήτων αποφάσισαν να ολοκληρώσουν την κατασκευή της οικοδομής, με βάση την ανωτέρω πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας. Προς τούτο απευθύνθηκαν εκ νέου στον εκκαλούντα και του ανέθεσαν την έκδοση της σχετικής οικοδομικης άδειας. Η σχετική αίτηση έκδοσής της, με την προσθήκη καθ’ ύψος Γ΄Δ΄ και Ε΄ορόφου στην ήδη υπάρχουσα διώροφη οικοδομή υποβλήθηκε στην Πολεοδομία Πειραιώς από τον πρώτο εφεσίβλητο, στις 16.7.2008, το δε κόστος της οικοδομικής άδειας, συμπεριλαμβανομένων όλων των μελετών, κατόψεων και λοιπών εξόδων συμφωνήθηκε στο ποσό των 25.000 ευρώ, το οποίο και καταβλήθηκε στον εκκαλούντα. Μέχρι να εκδοθεί η οικοδομική άδεια ο πρώτος εφεσίβλητος και η σύζυγός του …………., ενεργώντας και για λογαριασμό των τέκνων τους, δεύτερου και τρίτης των εφεσιβλήτων, ξεκίνησαν τις διαπραγματεύσεις με τον εκκαλούντα για την ανέγερση των ανωτέρω ορόφων και το κόστος του έργου. Ο εναγόμενος ως πρόταση για την κατάρτιση της σύμβασης του έργου παρέδωσε στους εφεσιβλήτους έναν προϋπολογισμό για συγκεκριμένες εργασίες Α΄ και Β΄ φάσης, όπως κατωτέρω περιγράφονται καθώς και την με ημερομηνία Δεκέμβριος 2008 γενική συγγραφή υποχεώσεων, που συνοδευόταν από έναν πίνακα, ο οποίος καθόριζε τα χρηματικά ποσά που έπρεπε να του καταβάλουν οι εργοδότες, ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών της Α΄ φάσης, που αναφερόταν ως «πίνακας ροής χρημάτων», την πρόταση δε αυτήν απεδέχθησαν οι εφεσίβλητοι. Ετσι δυνάμει της από Δεκεμβρίου 2008 ατύπου συμβάσεως έργου που συνήφθη μεταξύ των εναγόντων ως εργοδοτών και του εναγομένου ως εργολαβου, οι πρώτοι του ανέθεσαν και εκείνος ανέλαβε την υποχρέωση να προβεί στις κάτωθι εργασίες όπως αυτές περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό – εργασίες της Α΄φάσης και Β φάσης. Ειδικότερα ο προϋπολογισμός–εργασίες της Α΄ φάσης περιελάμβανε: 1. τις κατεδαφίσεις (κατεδάφιση του δώματος, των στηθαίων, απομάκρυνση κεραμιδιών και ξύλων της στέγης του δώματος, κατεδάφιση με κομπρεσέρ του κουβουκλίου του ασανσέρ, οδήγηση με χοάνη των υλικών κατεδάφισης στον ακάλυπτο χώρο και καθαιρέσεις των γεμισμάτων με τσιμεντοκονίες (μονώσεις) της ταράτσας, κόστου 5.500 ευρώ. 2. τα σκυροδέματα (κατασκευή με οπλισμένο σκυρόδεμα των Γ, Δ, Ε ορόφων, του δώματος και της πέργκολας με τη χρήση βλήτρων για την προσθήκη νέου οπλισμού στα υποστηλώματα, οπου απαιτείται, εργασίες σκυροδέτησης σκαλοπατιών, στηθαίων, εμφανών σκυροδεμάτων, σκωτιών, φαλτσογωνιών, καθαρισμός οικοδομής και απομάκρυνση αδρανών υλικών) κόστους 56.000 ευρώ. 3. τις τοιχοποιίες (όλες από οπτόπλινθους διαστάσεων 9/12/19 με ισχυρό τσιμεντοκονίαμα – 175 κιλά τσιμέντο ανά m3, στους εξωτερικού τοίχους με τοποθέτηση θερμομονωτικού υλικού Dow 3 cm, με κατασκευή στο μέσον του ύψους των τοίχων σενάζ, με τοποθέτηση μετά την κατασκευή των δικτύων και προ των επιχρισμάτων πλέγματος, στις ενώσεις και τις ραφές, και απομάκρυνση αδρανών υλικών μετά το πέρας των τοιχοποιών), κόστους 22.500 ευρώ. 4. την τοποθέτηση προ των επιχρισμάτων μεταλλικών ανοξείδωτων κασών (ψευτοκάσες) στα εξωτερικά κουφώμτα, κάστους 1.200 ευρώ, 5. την τοποθέτηση στις εσωτερικές πόρτες προ των επιχρισμάτων μεταλλικών διάτρητων κασών για στήριξη των ξύλινων θυρών και ενίσχυση κουφωμάτων, κόστους 600 ευρώ, 6. την τοποθέτηση μαρμαροποδιών στα παράθυρα, προ των επιχρισμάτων, από μάραρμαρο λευκό πάχους 3 cm, κόστους 1.500 ευρώ, 7. τα επιχρίσματα (κατασκευή σε τρεις στρώσεις, πρώτη (πεταχτό)σε όλη την επιφάνεια, δεύτερη (λάσπωμα) με άμμο, τσιμέντο και ασβέστη και τρίτη με μαρμαροκονίαμα, στους εξωτερικούς χώρους πεταχτό, με τοποθέτηση σκαλωσιών σε ύψος 18 μ. και στο τέλος καθαρισμός και απομάκρυνση των αδρανών υλικών με κάδους), κόστους 27.000 ευρώ, 8) τις μονωτικές πλάκες (τοποθέτηση στις πλάκες των Δ και Ε ορόφων, προ της σκυροδέτησης των πλακών και της τοποθέτησης του οπλισμού, θερμομονωτικές πλάκες με ραβδώσεις για σκυρόδεμα) Dow 3 cm, κόστους 1.200 ευρώ, 9. την καμινάδα λεβητοστασίου (προέκταση της υπάρχουσας καμινάδας με δακτυλίδια σκυροδέματος διπλού τοιχώματος με ύψος πάνω από τηνπέργκολα του δώματος, κτίσιμο και επίχρισμα της καμινάδας) κόστους 800 ευρώ, 10. την ύδρευση – αποχέτευση (μετά τις τοιχοποιίες δίκτυο για τέσσερα λουτρά, δύο κουζίνες και λουτρό δώματος, σύμφωνα με την προσφορά του υδραυλικού – το δίκτυο ύδρευσης με συμβατική εγκατάσταση) κόστους 9.000 ευρώ, 11. το δίκτυο φωταερίου – μετά τα επιχρίσματα σύμφωνα με την προσφορά του υδραυλικού, κόστους 4.900 ευρώ, 12. την θέρμανση – μετά τα επιχρίσματα η οποία περιλαμβάνει και το δώμα, χωρίς την τοποθέτηση σωμάτων και λέβητα – κόστους 11.600 ευρώ και 13. τα ηλεκτρικά – σωληνώσεις και οι πίνακες μετά τις τοιχοποιίες και η καλωδίωση μετά τα επιχρίσματα (περιλαμβάνει και πλήρη παροχή για το δώμα με υποπίνακα, συναγερμό, κλιματισμό, παροχή ηλιακού, κεραία συμβατικής – δορυφορικής, παροχή αυτόνομης θέρμανσης, φωτισμό ασφαλείας κλιμακοστασίου, σύμφωνα με την προσφορά ηλεκτρολόγου ) κόστους 19.500 και συνολικό κόστος Α’ φάσης 161.300 ευρώ. Ως προς τις υδραυλικές εραγασίες, σύμφωνα με την προσφορά του υδραυλικού ……….. (τρία έγγραφα περιγραφής εργασιών) που επισυνάπτονταν στον προϋπολογισμο εργασιών Α φάσης, περιγράφονταν ειδικότερα οι εργασίες που αφορούσαν στην υδραυλική εγκατάσταση (σωληνώσεις λουτρών από χαλκοσωλήνα επενδυμένη TALOS Φ 15 με πινακα κολεκτέρ, η παροχή κάθε διαμερίσματος επενδυμένη TALOS Φ 16 και κατάληξη στο πεζοδρόμιο, οι σωληνώσεις δαπέδου μέσα σε ειδικό σπιράλ προστασίας, τοποθέτηση παροχής για βρύσες στο μπαλκόνι κάθε ορόφου, αναμονές για ηλιακό και θερμοσίφωνα, πλήρη εγκατάσταση νεροχύτη, πλυντηρίου πιάτων, τοποθέτηση ειδών και αναμονές για λουτρό στο δώμα, ξήλωμα όλων των σωληνώσεων ύδρευσης που υπήρχαν στην ταράτσα και τοποθέτησή τους στην ταράτσα του Ε ορόφου), το αποχετευτικό δίκτυο (κατακόρυφες στήλες από πλαστική σωλήνα 6 ατμ. NOVADUR Φ 100, οι οποίες θα ενωθούν με τις ήδη υπαρχουσες, αποχετευτικό δίκτυο μπάνιου και WC, τοποθέτηση σε όλο το αποχετευτικό δίκτυο των λουτρών και WC πλαστικής σωλήνας NOVADUR Φ 40, εκτός από την έξοδο των σιφονιών, που θα είναι Φ 50, τα δε, σιφώνια δαπέδου θα είναι πλαστικά τύπου PETZETAKIS), τις υδροροές (τοποθέτηση υδροροών από πλαστικό 6χ10 6 ατμ., τοποθέτηση στα μπαλκονια πλαστικών σιφονιών με μεταλλικό σχαράκι – οι υδρορροές θα ενωθούν με τις ήδη υπάρχουσες – και έλεγχος σωστής λειτουργίας αποχετευτικού και υδραυλικού δικτύου) – (αφορά σε απλά είδη υγιεινής, χωρίς να περιλαμβανονται οι εργασίες εξαερισμού των λουτρών και WC και η τοποθέτηση αξεσουάρ μπάνιου και WC), τις εργασίες για την εγκατάσταση φυσικού αερίου στο κάθε διαμέρισμα και το λεβητοστάσιο (χρήση χαλκοσωλήνων TALOS U.B.T. ειδικές για το αέριο με διάμετρο Φ22 για τα διαμερίσματα Φ 35 για το λεβητοστασιο, τοποθέτηση εξαρτημάτων τύπου ΒΙΕΚΑ μηχανικής συμπίεσης, προστασία των σωλήνων του φυσικού αερίου, όπου περνούν τοίχους, με πλαστική σωλήνα μεγαλύτερης διατομής, κατασκευή σωληνώσεων και υλικά του δικτύου σύμφωνα με τον κανονισμό εξωτερικών εγκαταστάσεων φυσικού αερίου, πρεσάρισμα των σωλήνων φυσικού αερίου με ειδικό μηχάνημα για τυχόν διαρροές – υποχρέωση αφορά στην αγορά και τοποθέτηση σωληνώσεων από τα ρολόγια μέχρι τις κουζίνες, ενώ δεν περιλαμβάνεται η πληρωμή του τεχνικού του καυστήρα) και την κεντρική θέρμανση (ένωση των ήδη υπαρχουσών κεντρικών στηλών με τις νέες από χαλκοσωλήνα Φ 35 με κατάληξη Φ 28, επιδαπέδιο μονοσωλήνιο από χαλκοσωλήνα ΤΑLOS Φ 35 πεπερασμένο σε ειδικό σπιράλ προστασίας, τοποθετηση βάνας στην επιστροφή κάθε διαμερίσματος, τοποθέτηση τριών ηλεκτροβανών και μίας δώματος, τοποθέτηση ρυθμιστικών διακοπτών σε όλες τις σωληνώσεις των σωμάτων με έναρξη από τα κολεκτέρ και κατάληξη στα σώματα, μόνωση κεντρικών στηλών με αρμοφλεξ ( με υποχρέωση αγοράς σωλήνων κεντρικής θέρμανσης τοποθέτηση επιδαπέδιου μονοσωλήνιου, τοποθέτηση ηλεκτροβανών, κολεκτέρ βανών κεντρικής στήλης, καθώς και τοποθέτηση όλου του λεβητοστασίου, σωματων και διακοπτών, ενώ υποχρέωση των εργοδοτών ήταν η αγορά λέβητα, καυστήρα, κυκλοφορητή, σωμάτων, θερμοστάτη χώρου, πίνακα αυτονομίας, βαλβίδας ασφαλείας, μειωτή πίεσης, αυτόματο πληρώσεως, δοχείου διαστολής, βαλβίδας ανοδικής προστασίας και ο τεχνικός για τον καυστήρα). Εξάλλου με χωριστό έγγραφο του ηλεκτρολόγου ……… που επισυνάπτοντο στο έγγραφο – προϋπολογισμό εργασιών Α φάσης, περιγράφονται αναλυτικά οι ηλεκτρολογικές εργασίες ανά όροφο και δωμάτιο : (Γ Όροφος : παροχές (παροχή 5 χ 10 + 1,5 Κεντρικός ΄πίνακας, παροχή ηλιακού, αυτόνομης θέρμανσης, κεραίας συμβατικής – δορυφορικής, τηλεφώνου από κατανεμητή ΟΤΕ προς κατανεμητή διαμερίσματος, θυροτηλεόρασης, συναγερμού – ραντάρ, επαφές, πληκτρολόγιο, σειρήνα), καθιστικό (ρευματοδότες 8χ60, φωτιστικά σημεία κομμινατέρ 3χ80, φωτισιτά σημεία απλά 2χ40, παροχή κλιματισμού, πρίζα τηλεόρασης και τηλεφώνου), – WC – χολ σκάλες (ρευματοδότες 2χ60, φωτιστικά σημεία αλλέ ρετούρ 2χ80, φωτιστικό σημείο απλό 1χ40), κουζίνα (ρευματοδότες 4χ60, φωτιστικά σημεία απλά 2χ40, παροχή ηλεκτρικής κουζίνας, πλυντηρίου πιάτων και φούρνου μικροκυμάτων), Δ Όροφος: παροχές (παροχή από κεντρικό πινακα 5χ6, υποπίνακας, παροχή αυτόνομης θέρμανσης, θυροτηλεόρασης, συναγερμου – ραντάρ, επαφές, πληκτρολόγιο, σειρήνα), Α Υπνοδωματιο (ρευματοδότες 4Χ60, φωτιστικά σημεία αλλέ ρετούρ 1χ 80, παροχή κλιματισμού, πρίζα τηλεόρασης και τηλεφωνου), Β υπνοδωμάτιο (ρευματοδότες 4χ60, φωτιστικά σημεία αλλέ ρετούρ 1χ 80, παροχή κλιματισμού, πρίζα τηλεόρασης και τηλεφώνου) Γ υπνοδωμάτιο (ρευματοδότες 4χ60, φωτιστικά σημεία αλλέ ρετούρ 1χ80, παροχή κλιματισμού, πρίζα τηλεόρασης και τηλεφώνου), τουαλέτα – χολ σκάλες (ρευματοδότες 2χ60, φωτιστικά σημεία αλλέ ρετούρ 2χ80, φωτιστικό σημείο απλό 1χ40), Ε Όροφος: Παροχες (παροχή 3 χ16 + 1,5, κεντρικός πίνακας, παροχή ηλιακού, αυτόνομης θέρμανσης, κεραίας συμβατικής – δορυφορικής, τηλεφώνου από κατανεμητή ΟΤΕ προς κατανεμητή διαμερίσματος, θυροτηλεόρασης, συναγερμού – ραντάρ, επαφές, πληκτρολόγιο, σειρήνα), Καθιστικό (ρευματοδότες 5 χ 60, φωτιστικά σημεία κομμινατέ 2χ80, φωτισιτκά σημεία απλά 2χ 40, παροχη κλιματισμού, πρίζα τηλεόρασης και τηλεφώνου) – WC- Χολ σκάλες (ρευματοδότες 2 χ60, φωτιστικά σημεία αλλέ ρετούρ 1χ80, φωτιστικό σημείο απλο 1χ40), Κουζίνα (ρευματοδότες 4 χ 60, φωτιστικά σημεία απλά 2χ40, παροχή ηλεκτρικής κουζίνας, πλυντηρίου πιάτων και φούρνου μικροκυμάτων), Υπνοδωμάτιο (ρευματοδότες 4 χ60, φωτιστικά σημεία αλλέ ρετούρ 1 χ80, παροχή κλιματισμού, πρίζα τηλεόρασης και τηλεφώνου), Δώμα πλήρης ηλεκτρολογική παροχή (παροχή 3 χ6 , υποπίνακας, παροχή αυτόνομης θέρμανσης, θυροτηλεόρασης, συναγερμού – ραντάρ, επαφές, πληκτρολόγιο, σειρήνα, ρευματοδότες 4χ60, φωτιστικά σημεία αλλέ ρετούρ 1χ80, παροχή κλιματισμού, πρίζα τηλεόρασης και τηλεφώνου). Ο προϋπολογισμός – εργασίες της Β φάσης περιελάμβανε : 1. Τους χρωματισμούς εργασία και υλικά με χρώματα της εταιρείας VITEX ή VIVEROM, σπατουλάρισμα εσωτερικών τοιχων και κιμακοστασίου, προσθήκης με ένα χέρι παρετίνα και δύο χέρια παρετίνα με αστάρι νερού και δύο χέρια πλαστικό, ακρυλικά χρώματα με τρίψιμο, στοκάρισμα τοίχων, με κόλλα πλακιδίων, ένα χέρι αστάρι και δύο χέρια ακρυλικό, εμφανή σκυροδέματα σπατουλαριστά με καθαρισμό σκυροδεμάτων, χοντρό στοκάρισμα με κόλλα πλακιδίων, τρία χέρια παρετίνα, τρίψιμο αστάρι με νέφτι λαδιου, ψιλοστοκάρισμα με βελατούρα και δύο χέρια ακρυλικο, κάγκελα κλιμακοστασίου, πόρτες ανελκυστήρα καθαρισμός, στοκάρισμα, ένα χέρι αστάρι μετάλλου και ένα χέρι σφυρήλατο – επίσης χρωματισμός της υπάρχουσας οικοδομής (προσοψη, pilotis, εξώστες, υπάρχον κλιμακοστάσιο και καθαρισμός των χώρων) κόστους 18.500 ευρώ, 2. τα κουφώματα (εξωτερικά κουφώματα αλουμινιου λευκά σειράς ALLUMIL ή ALLLOUSYSTEM, με μπόγια 39 mm, συρόμενα ή ανοιγόμενα ανάλογα με την θέση τους και τοποθέτηση αυτών στα δωμάτια), κόστους 7.900 ευρώ και 3. Τα γύψινα (γύψινα διακοσμητικά πηχάκια σε όλους τους ορόφους και τους χώρους και στα κλιμακοστάσια της προσθήκης, πλάτους 5 cm, κάλυψη με γυψοσανίδες των σωληνώσεων του κλιμακοστασίου και των σωληνώσεων αερίου στο φωταγωγό) κόστους 1.800 ευρώ και συνολικό κόστος εργασιών της Β’ φάσης 28.200 ευρώ. Έτσι, συμφωνήθηκε μεταξύ των διαδίκων ότι το κόστος των εργασιών των δύο αυτών φάσεων (Α΄ και Β΄) θα ανέλθει στο συνολικό ποσό των 189.500 ευρώ (εργασίες Α΄ φάσης 161.300 ευρώ + εργασίες Β΄ φάσης 28.200 ευρώ). Περαιτέρω, με την γενική συγγραφή υποχρεώσεων του έργου συμφωνήθηκε ότι οι οικονομικές υποχρεώσεις των ιδιοκτητών αναφέρονται στον προϋπολογισμό με την περιγραφή κάθε εργασίας, οι δε, επιμέρους καταβολές χρημάτων ανά εργασία και στάδιο εργασίας αναφέρονται στον πίνακα ροής χρημάτων, που συνοδεύει τη συγγραφή (άρθρο 2) καθώς και ότι οι εισφορές του ΙΚΑ επιβαρύνουν τον ιδιοκτήτη (άρθρο 3). Επιπλέον οριζόταν ότι τα απαιτούμενα τιμολόγια των υλικών και εργασιών θα εκδίδοντο στο όνομα του ιδιοκτήτη και θα καλύπτουν τις απαιτήσεις του ελάχιστου κόστους οικοδομής, όπως ορίζεται στους σχετικούς εγκεκριμένους πίνακες της πολεοδομίας, καθώς και ότι ο απαιτούενος ΦΠΑ υλικών και εργασιών των μη εστεγασμένων επαγγελμάτων (αυτών που έχουν ΙΚΑ) περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό, ενώ ο ελάχιστα απαιτούμενος ΦΠΑ των εργασιών εστεγασμένων επαγγελμάτων (υδραυλικά, ηλεκτρολογικά) επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη (άρθρο 4). Επισης, στο άρθρο 5 της ιδίας συγγραφής υποχρεώσεων οριζόταν ότι η κατασκευή της οικοδομής, η οργάνωση και η επιλογή των συνεργείων των εργασιών που αναφέρονται στον προϋπολογισμό, η σύνταξη καταστάσεων του ΙΚΑ, η εξόφληση και η συλλογή των απαραίτητων τιμολογίων, όπως κατ’ ελάχιστον απαιτούνται βάσει του ελάχιστου κόστους οικοδομής, η τήρηση των εγκεκριμένων σχεδίων και μελετών και γενικώς η τήρηση των παραπάνω είναι υποχρέωση και θα γίνει με ευθύνη του εκκαλούντος. Συμφωνήθηκε ότι η περάτωση των παραπάνω εργασιών θα ολοκληρωθεί σε επτά μήνες περίπου από την έναρξη των εργασιών σκυροδέτησης (άρθρο 6), ενώ για τις τυχόν εργασίες που δεν περιγράφονταν, το κόστος τους θα καθορίζεται απολογιστικά (αρθρο 7). Τέλος στο άρθρο 8 της συγγγραφής υποχρεώσεων αναφερόταν ότι ο έλεγχος ολοκλήρωσης των εργασιών από την Πολεοδομία γίνεται αφού ολοκληρωθούν τα επιχρίσματα, γίνει το δίκτυο φωταερίου (έλεγχος ΔΕΦΑ), τοποθετηθούν τα κάγκελα, τα εξωτερικά κουφώματα (παντζούρια) και δεν απαιτείται καμία εργασία που να χρειάζεται τοποθέτηση ικριωμάτων πάνω από ύψος 3 μέτρων, μετά δε την αυτοψία της πολεοδομίας, μπορούν να γίνουν οι αιτήσεις συνδεσης με τα δίκτυα ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ από τους ιδιοκτήτες. Επομένως, δυνάμει της συμβάσεως έργου ο εκκαλών ανέλαβε να κατασκευασει τις εργασίες που αναφέρονταν στον προϋπολογισμό των Α΄ και Β΄ φασεων, όπως προεκτέθηκαν. Ο ισχυρισμός των εφεσιβλήτων ότι ο εκκαλών ανέλαβε την πλήρη αποπεράτωση της οικοδομής «με το κλειδί στο χέρι» και ότι η μόνη συμφωνία με τον εκκαλούντα ήταν η ολοκλήρωση του έργου αντί του ποσού των 250.000 ευρώ, με τιμή ανά τ.μ. όχι άνω των 1.100 ευρώ δεν απεδείχθη. Αντιθέτως απεδείχθη ότι όσον αφορά τις υπόλοιπες εργασίες που θα απαιτούντο για την πλήρη αποπεράτωση της οικοδομής, αυτές θα πραγματοποιούντο είτε από τον τελευταίο κατόπιν νέας κοινης συμφωνίας με τους εργοδότες, είτε από άλλους εργολάβους. Το γεγονός ότι η συμφωνία των διαδίκων ήταν να κατασκευασθούν μόνον οι εργασιες των ανωτέρω δύο φάσεων του έργου (Α και Β) κατέθεσε ο μάρτυς του εκκαλούντος, ο οποίος είχε άμεση και ιδιαν αντίληψη ως συνεργάτης του, ενώ δεν κρίνονται πειστικά τα όσα ανεφερε ο μάρτυς των εφεσιβλήτων, αφού δεν είχε ιδία γνώση. Η κρίση αυτή του Δικαστηρίου ενισχύεται και από το ότι η προαναφερόμενη γενική συγγραφή υποχρεώσεων του έργου παραδόθηκε από τον πρώτο ενάγοντα και την αρχικώς δεύτερη ενάγουσα-σύζυγό του στον διορισθέντα από το ΤΕΕ πραγματογνώμονα, κατόπιν αιτήσεώς τους για τον έλεγχο της ποσότητας και του κόστους των εργασιών που εκτέλεσε ο εκκαλών, ενώ ανέφεραν στον προγματογνώμονα ότι τους δόθηκαν από τον εκκαλούντα και οι προϋπολογισμοί Α΄και Β΄ φάσεων, επιπλέον δε και από το ότι για το υπόλοιπο έργο, πλην των εργασιών των Α και Β΄ φάσεων, δεν συντάχθηκε ακριβής κατάλογος ούτε των εργασιων, υλικών και μηχανημάτων που θα έπρεπε να αγορασθούν και να τοποθετηθούν ούτε του κόστους αυτών, κάτι που θα είχε γίνει, όπως ακριβώς είχε γίνει και για την ως άνω συμφωνία (για τις Α και Β φάσεις του έργου), για την οποία υπήρχε, ως απεδείχθη, συγκεκριμένη συγγραφή υποχρεώσεων και προϋπολογισμός του έργου, το οποίο ανατέθηκε στον εκκαλούντα. Μάλιστα οι εφεσιβλητοι, τον Νοεμβρίου 2009 , πριν την περατωση των εργασιών που είχαν ανατεθεί στον εναγόμενο, ζήτησαν προσφορά κατασκευής μονώσεως της ταράτσας από τον εργολάβο οικοδομών …………, εργασία που δεν περιλαμβανόταν στις ανωτέρω ανατεθείσες στον εναγόμενο εργασίες, γεγονός που ενισχύει την κρίση του Δικαστηρίου ότι δεν υπήρχε συμφωνία μεταξύ των διαδίκων για εκτέλεση περαιτέρω, περαν των ως άνω της Α΄ και Β΄ φάσης, εργασιών, πολλώ μάλλον για την ολοκλήρωση της οικοδομής από τον εναγόμενο “με το κλειδί στο χέρι”, όπως οι εφεσίβλητοι ισχυρίζονται. Περαιτέρω απεδείχθη ότι μετά την έκδοση της οικοδομικης αδείας (…./16.3.2009 της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Πειραιώς) και περί τα μέσα Απριλίου του ιδίου έτους άρχισαν οι εργασίες σκυροδέτησης και κατ’ επέκταση η επτάμηνη προθεσμία για την περάτωση των εργασιών των Α΄ και Β΄ φάσεων του έργου. Περί τα τέλη Νοεμβρίου του 2009 είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί οι ως άνω αναφερομενες εργασίες των Α΄ και Β΄ φάσεων, εκτος από το δεύτερο χέρι των εσωτερικών χρωματισμών, τον χρωματισμό εξ ολοκλήρου του κλιμακοστασίου, καθώς και την τοποθέτηση των πριζών, διακοπτών και φωτιστικών σωμάτων. Επειδή οι εφεσίβλητοι περιήλθαν σε διαφωνία με τον εναγόμενο, αναφορικά με το κόστος των υλικων και των εργασιών, που είχαν γίνει από τον εκκαλούντα, ενώ υπήρχαν και κάποια (επουσιώδη) ελαττώματα, του ζήτησαν να κάνουν επιμέτρηση και να ολοκληρώσει τις εργασίες. Ο εκκαλών, όμως, δεν συμφώνησε με το αίτημα για την επιμέτρηση των εκτελεσθεισών εργασιών και περί το τέλος Δεκεμβρίου 2009 σταμάτησε την ολοκλήρωση των εργασιών, που του είχαν ανατεθεί, εγκαταλείποντας το έργο, οι δε εργοδότες αναζητησαν άλλους εργολάβους για να ολοκληρώσουν το έργο. Το γεγονός, ότι ο εκκαλών, προέβη σε δήλωση προς την ΔΕΗ, ως επιβλέπων μηχανικός, ότι το έργο εκτελέσθηκε σύμφωνα με τα εγκεκριμένα σχέδια της αδείας, προκειμένου, να ακολουθήσει αυτοψία από υπαλλήλους της Πολεοδομίας, δεν αναιρεί το γεγονός ότι ο τελευταίος άφησε ημιτελές το έργο που του είχε ανατεθεί (εργασίες Α΄και Β΄ φάσεων), καθόσον η δήλωσή του αυτή έλαβε χώρα κατόπιν επίμονων οχλήσεων της τρίτης εφεσίβλητης και του συζύγου της προκειμενου να γίνει σύνδεση της οικοδομής με το δίκυτο της ΔΕΗ, όπως ο τελευταίος κατέθεσε ως μάρτυς ενώπιον του ακροατηρίου του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου. Περαιτέρω απεδειχθη ότι μετά την πάροδο έτους από την εγκατάλειψη από τον τελευταίο του έργου (Δεκέμβριο του 2010) αν και λόγω της προγενέστερης συμπεριφοράς του εκκαλούντος δεν απαιτείτο, οι εφεσίβλητοι του έταξαν προθεσμία ενός μηνός, προκειμένου να διορθώσει τις κακοτεχνίες και να ολοκληρώσει τις εργασίες, που είχαν μείνει ανεκτέλεστες, μετά την πάροδο της οποίας (προθεσμίας), του δήλωσαν ότι υπαναχωρούν από την μεταξύ τους σύμβαση. Ο ισχυρισμός του εναγομένου ότι μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2010 δεν εκλήθη από τους ενάγοντες να ολοκληρώσει τις εργασιες, που ομολογεί ότι έμειναν ανεκτέλεστες (τοποθετηση πριζοδιακοπτών, τελευταιο χέρι χρωματισμού των εσωτερικων τοιχων του διαμερίσματος Ε΄ ορόφου και κιλακοστασίου) είναι άνευ εννόμου επιρροής διότι, όπως εσημειώθη, δεν απεδείχθη ο ισχυρισμός του ότι παρέδωσε στους ενάγοντες το έργο και συνεπώς ο εκκαλών μπορούσε, ευρισκόμενος ως εκ της μη παραδόσεως στην κατοχή του ακινήτου όπου εκτελούσε το έργο, να το συνεχίσει ακωλύτως. Ενόψει της νόμιμης αυτής υπαναχώρησης, που σε κάθε περίπτωση συντελέσθηκε και με την άσκηση της από 25.6.2013 αγωγής, αποσβέσθηκαν αναδρομικά οι απορρέουσες από την σύμβαση έργου εκατέρωθεν υποχρεώσεις των μερών, οι δοθείσες παροχές ως άνευ αιτίας αναζητούνται και οι οφειλόμενες έως την άσκηση της υπαναχώρησης δεν οφείλονται στο εξής. Κρίσιμο εν προκειμένω είναι ποια είναι η αξία του εκτελεσθέντος μέχρι την χρονική στιγμή της υπαναχωρήσεως έργου. Ο διορισθείς από το Δικαστήριο τούτο πραγματογνώμων προέβη στην επιμέτρηση με αντίστοιχα επιμετρητικά σχέδια κάθε εργασίας και την κοστολόγηση των εργασιών Α΄ και Β΄ φάσης με βάση τις τιμές μονάδας που ίσχυαν κατά τον χρόνο εκτέλεσης των εργασιών (Απρίλιο έως Νοέμβριο 2009), αφού έλαβε υπόψιν τους επιβαρυντικούς παράγοντες του κόστους κατασκευής (στενός δρόμος, διερχόμενα καλώδια της ΔΕΗ, μεγάλη κλίση του δρόμου, ύψος στο οποίο έγιναν οι εργασίες και το μικρό εμβαδόν των ορόφων), το κόστος ΦΠΑ βάσει των αποδείξεων και αφού αφαίρεσε τα (επουσιώδη) ελαττώματα, το δεύτερο χέρι των εσωτερικών χρωματισμών και εξ ολοκλήρου τον χρωματισμό του κλιμακοστασίου καθώς και και την μη τοποθέτηση των πριζών, διακοπτών και φωτιστικών σωμάτων. Έτσι με βάση την δικαστική πραγματογνωμοσύνη το τελικό κοστος των εργασιών Α΄και Β΄φάσης (το κόστος βάσει των επιμετρήσεων εργασία και υλικά) μέχρι την υπαναχώρηση με βάση τις τιμές που ίσχυαν κατά τον χρόνο εκτέλεσης του έργου (Απρίλιος έως και Νοέμβριος 2009), ανέρχεται σε 137.020 ευρώ [καθαιρέσεις 5.954 ευρώ, σκυροδέματα 31.263 ευρώ, τοιχοποιίες 16.234 ευρώ, ψευτόκασες 970 ευρω, μεταλλικές και διάτρητες ψευτόκασες 480 ευρώ, μαρμαροποδιές 638 ευρώ, επιχρίσματα 17.100 ευρώ, θερμομόνωση 1.162 ευρώ, καμινάδα λεβητοστασίου 640 ευρώ, ύδρευση – αποχέτευση 8.770 ευρώ, φυσικό αέριο 3.976 ευρώ, θέρμανση 2.735 ευρώ, ηλεκτρολογικά 16.040 ευρω, χρωματισμοί 13.329 ευρώ, κουφώματα αλουμινίου και τζάμια 8.239 ευρώ, γύψινα 1.690 ευρώ, σκαλωσιά 7.800 ευρώ] πλέον 26.289 ευρώ για ΦΠΑ που καταβλήθηκε, ήτοι τελικό κόστος 163.309 ευρώ. Στο ποσό αυτό (163.309 ευρώ) θα πρέπει να προστεθεί α) το ποσό των 14.234,98 ευρώ που που ο ίδιος ενάγων προαφαιρεί με την αγωγή του ως εργολαβικό αντάλλαγμα και β) η συμφωνηθείσα αμοιβή για την έκδοση οικοδομικής αδείας ανερχομένη στο ποσό των 25.000, την οποία ο ενάγων προαφαιρεί και συνεπως το συνολικό ποσό που δικαιούται να λάβει ο εναγόμενος για τις ανωτέρω αιτίες ανέρχεται στο ποσό των 202.543,98 (163.309 ευρώ+14.234,98+ 25.000). Απεδείχθη ,ότι οι εφεσίβλητοι κατέβαλαν στον εκκαλούντα το συνολικό ποσό των 204.803,69 ευρώ [ποσό 179.803,69 ευρώ για την κατασκευή των εργασιών Α και Β φάσεων συν ποσό 25.000 αμοιβή για την οικοδομικη άδεια]. Επομένως με βαση τα ανωτέρω, εφόσον το καταβληθέν ποσό υπερκαλύπτει την αξία του εκτελεσθέντος μέχρι την στιγμή της υπαναχωρήσεως έργου, κατά το ποσό των 2.259,71 (204.803,69 – 202.543,98) ευρώ, ο εναγόμενος κατέστη αδικαιολογήτως πλουσίωτερος κατά το ως άνω ποσό και οφείλει να το επιστρέψει στους εφεσιβλήτους. Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο με την εκκαλουμένη απόφαση δέχθηκε εν μέρει την αγωγή των εφεσιβλήτων κατ’ ουσίαν και υποχρέωσε τον εναγόμενο να καταβάλει στους ενάγοντες-εφεσιβλήτους το συνολικό ποσό των 63.175,13 ευρώ νομιμοτόκως από της επιδόσεως της αγωγής, έσφαλε, και πρέπει, αφού γίνουν δεκτοί οι συναφείς λόγοι εφέσεως ως και η υπό κρίση έφεση στο σύνολό της, να εξαφανισθεί η εκκαλουμένη, να διακρατηθεί η υπόθεση από το παρόν Δικαστήριο για να δικασθεί, κατά τη διάταξη του άρθρου 535ΚΠολΔ, και κατ’ ουσίαν, να γίνει εν μέρει δεκτή η αγωγή κατ’ ουσίαν και να υποχρεωθεί ο εναγόμενος-εκκαλών να καταβάλει στους εφεσιβλήτους το συνολικο ποσό των 2.259,71 ευρώ, επιμερισμένο κατά το αίτημα των εναγόντων κατά τα οριζόμενα στο διατακτικό, νομιμοτόκως από της επιδόσεως της αγωγής μέχρις εξοφλήσεως. Τέλος, μέρος των δικαστικων εξόδων (και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας) των εναγόντων-εφεσιβλήτων πρέπει να επιβληθούν εις βάρος του εναγομένου-εκκαλούντος λόγω της εν μερει νίκης και ήττας τους (178 ΚΠολΔ), κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό, ενώ μετά την αποδοχή της εφέσεως πρέπει να διαταχθεί η απόδοση του κατατεθέντος παραβόλου στον εκκαλούντα (495 παρ. 3 εδ. 3 ΚΠολΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται τύποις και κατ’ ουσίαν την έφεση.
Εξαφανίζει την εκκαλουμένη με αριθμό 4822/2018 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (τακτική διαδικασία), κατά το σκεπτικό.
Κρατεί την υπόθεση.
Δικάζει επί της από 25-6-2013 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ………/2013 αγωγής.
Δέχεται εν μέρει την αγωγή.
Υποχρεωνει τον εναγόμενο-εκκαλούντα να καταβάλει στους ενάγοντες-εφεσιβλήτους το συνολικο ποσό των δύο χιλιάδων διακοσίων πενήντα εννέα ευρώ και εβδομήντα ενός λεπτών (2.259,71) και ειδικότερα α) ποσό πεντακόσια εξήντα τέσσερα ευρώ και ενενήντα τρία λεπτά (564,93) ευρώ στον πρώτο εξ αυτών, β) ποσό χίλια διακόσια ενενήντα εννέα ευρώ και τριάντα τρία λεπτά (1.299,33) ευρώ στον δεύτερο εξ αυτών και γ) ποσό τριακόσια ενενήντα πέντε ευρώ και σαράντα πέντε λεπτά (395,45) στην τρίτη εξ αυτών, νομιμοτόκως από της επιδόσεως της αγωγής μέχρις εξοφλήσεως.
Επιβάλλει μέρος των δικαστικών εξόδων των εφεσιβλήτων και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας εις βάρος του εκκαλούντος, τα οποία ορίζει σε τετρακόσια (400,00) ευρώ.
Διατάσσει την απόδοση του εις το σκεπτικό παραβόλου στον εκκαλούντα.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά σε έκτακτη, δημόσια στο ακροατήριό του συνεδρίαση, στις 2.8.2024, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων τους δικηγόρων.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ