ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αριθμός 583/2024
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τον δικαστή, Ηλία Σταυρόπουλο, εφέτη, τον οποίο όρισε η πρόεδρος του τριμελούς συμβουλίου διοίκησης του Εφετείου Πειραιώς και τη γραμματέα Κ.Σ.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις ……….. για να δικάσει την εξής υπόθεση μεταξύ:
Του εκκαλούντος: …………, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο, Δημήτριο Σιβίλια.
Της εφεσίβλητης: ……….., η οποία παραστάθηκε με την πληρεξούσια δικηγόρο, Μαργαρίτα Πετράκη.
Η εφεσίβλητη άσκησε την με αρ. κατ. ………../2022 αγωγή προς το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιώς, το οποίο με την με αρ. 2923/2023 απόφασή του την έκανε εν μέρει δεκτή κατ’ ουσία.
Την οριστική αυτή απόφαση προσέβαλε ο εναγόμενος με την από …………../2023 έφεση προς το δικαστήριο τούτο, η οποία ορίστηκε να συζητηθεί (αρ. κατ. ………./2023 ΕφΠειρ), στη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της απόφασης.
Οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων αναφέρθηκαν στις προτάσεις που κατέθεσαν και ζήτησαν να γίνουν δεκτές.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η υπό κρίση έφεση κατά της υπ’ αρ. 2923/2023 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που δίκασε κατά τη διαδικασία των διαφορών από την οικογένεια, το γάμο και την ελεύθερη συμβίωση, ασκήθηκε νομοτύπως και εμπροθέσμως (ΚΠολΔ 518 παρ. 2). Είναι, επομένως, τυπικά δεκτή και πρέπει να ερευνηθεί ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της.
Η ενάγουσα, ήδη εφεσίβλητη, με την πρωτοδίκως κριθείσα αγωγή της, όπως αυτή εν μέρει περιορίστηκε νόμιμα, επικαλούμενη αδυναμία εξασφάλισης της πλήρους διατροφής της από τα εισοδήματα και την περιουσία της, λόγω του ότι αδυνατεί να εργαστεί, εξαιτίας της ηλικίας της, των προβλημάτων υγείας και της έλλειψης κατάλληλων προσόντων αλλά και επειδή συντρέχουν λόγοι επιείκειας, ζήτησε να υποχρεωθεί ο εναγόμενος ήδη εκκαλών, πρώην σύζυγός της, να της καταβάλει, ως συνεισφορά σε χρήμα στη διατροφή της, το μηνιαίο ποσό των 500 ευρώ και να αναγνωριστεί ότι της οφείλει, για την ίδια αιτία, το επιπλέον ποσό των 250 ευρώ, για το μετά την επίδοση της αγωγής χρονικό διάστημα έξι ετών, νομιμοτόκως από την καθυστέρηση πληρωμής κάθε μηνιαίας δόσης έως την εξόφληση. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με την εκκαλουμένη δέχθηκε εν μέρει κατ’ ουσία την αγωγή και υποχρέωσε τον εναγόμενο να καταβάλει στην ενάγουσα μεταγαμιαία διατροφή σε χρήμα, μηνιαίου ποσού 330 ευρώ, για διάστημα έξι ετών από την επίδοση της αγωγής, νομιμοτόκως από την καθυστέρηση πληρωμής κάθε μηνιαίας δόσης έως την εξόφληση. Εναντίον αυτής της απόφαση παραπονείται ο εναγόμενος εκκαλών με την υπό κρίση έφεση, για πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί να εξαφανιστεί αυτή και να απορριφθεί η αγωγή.
Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων που εξετάστηκαν ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, οι οποίες περιλαμβάνονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασής του, από όλα τα έγγραφα και τις μη αμφισβητούμενης γνησιότητας φωτογραφίες, που όλα νομότυπα με επίκληση προσκομίζονται από τους διαδίκους, αποδεικνύονται τα εξής πραγματικά περιστατικά: Οι διάδικοι τέλεσαν νόμιμο γάμο στις 2.9.1978, από τον οποίο απέκτησαν έναν ήδη ενήλικο υιό. Με την υπ’ αριθ. 1167/2006 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που κατέστη αμετάκλητη στις 11.2.2007, ο γάμος τους λύθηκε. Η εφεσίβλητη, κατά τη διάρκεια του γάμου της με τον εκκαλούντα, δεν εργαζόταν, απασχολούμενη κυρίως με τις οικιακές εργασίες και την περιποίηση και φροντίδα του εκκαλούντος, του ως άνω τέκνου τους, και κυρίως απασχολείτο με τη φροντίδα και επίβλεψη της από προηγούμενο γάμο της, ήδη αποβιωσάσης την 21.1.2021, κόρης της, η οποία από μικρή ηλικία έπασχε από μόνιμη ανίατη αναπηρία 90%, νοητική υστέρηση, καθημερινές επιληπτικές κρίσεις και πάρεση κάτω άκρων, με συνέπεια να έχει αδυναμία βάδισης και ψυχωσική συνδρομή. Κατά τον χρόνο της λύσης του γάμου (11.2.2007), η εφεσίβλητη δεν απασχολούνταν σε οποιαδήποτε εργασία, ούτε και μπορούσε να απασχοληθεί, αφενός μεν επειδή δεν διέθετε πτυχίο ή επαγγελματική κατάρτιση ή προϋπηρεσία ή εξειδίκευση σε κάποια εργασία, αφετέρου δε λόγω της ηλικίας της (τότε 61 ετών γεννημένη το έτος 1946) και της ασθενούς υγείας της (καρδιακές αρρυθμίες, κατάθλιψη, δισκοπάθεια και κάταγμα στη σπονδυλική στήλη) αλλά και της άφευκτης ανάγκης για συνεχή επίβλεψη και βοήθεια της ως άνω, εν ζωή τότε, θυγατέρας της. Κατά το χρόνο άσκησης και συζήτησης της αγωγής, το μορφωτικό επίπεδο της εφεσίβλητης, ήδη 76 ετών, παρέμενε το ίδιο χαμηλό, η ασθενής υγεία της χειροτέρευσε (εκτός των πιο πάνω ασθενειών υπεβλήθη και σε επέμβαση υστερεκτομής) και εξακολουθούσε να μη διαθέτει κατάλληλα προσόντα για εξεύρεση εργασίας προς βιοπορισμό, ενώ είχε κατά κυριότητα: α) σε ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου (του άλλου 50% ανήκοντος στον εκκαλούντα) ένα οικόπεδο επιφάνειας 161,95 τ.μ., επί της οδού ………. στο Κερατσίνι, με το επ’ αυτού ισόγειο κτίσμα, χτισμένο το έτος 1956, συνολικής επιφάνειας 121,27 τ.μ., με υπόγειο 41,52 τ.μ., που αποτέλεσε την οικογενειακή οικία, η οποία, μετά τη διακοπή συμβίωσης των διαδίκων και δυνάμει της υπ’ αριθ. 2746/1992 απόφασης Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, χωρίστηκε εν τοις πράγμασι σε δύο αυτόνομες οικίες, εμβαδού εκάστης περί τα 60 τ.μ., στις οποίες κατοικούσαν αντίστοιχα έκαστος των διαδίκων, η δε εφεσίβλητη με τη θυγατέρα της και τον υιό τους και, μετά το θάνατο της θυγατέρας της και την μετοίκηση του υιού λόγω του επισυμβάντος την 14.3.2022 γάμου του, μόνη της, β) σε ποσοστό 100%, μία οικοδομή, χτισμένη το έτος 1967, συνολικής επιφάνειας 66 τ.μ. περίπου, επί της οδού ………. στο Κερατσίνι, στη θέση «………..» απέναντι από την πλατεία …….. (…….), η οποία ήταν διαμορφωμένη σε δύο χώρους, εκ των οποίων η μία, εμβαδού 50 τ.μ., δεν είχε πρόσοψη στην οδό ………. αλλά σε εσωτερικό ακάλυπτο χώρο (αυλή), εκμισθωνόταν από την ίδια, ως οικία έναντι μηνιαίου μισθώματος 250 ευρώ και όχι 150, όπως υποστηρίζει και δήλωνε φορολογικά, και η άλλη, επιφάνειας 16 τ.μ., εκμισθωνόταν απ’ αυτήν έως και το 2011, αντί μηνιαίου μισθώματος 180 ευρώ, παρέμενε δε έκτοτε κενή, μπορούσε όμως, κατά την κρίση του δικαστηρίου, να εκμισθωθεί, ως κατάστημα, όπως γινόταν παλαιότερα, χωρίς να αποτελεί εμπόδιο η ύπαρξη μπαζών και άχρηστων αντικειμένων εντός αυτής, τα οποία ευχερώς μπορούσαν να απομακρυνθούν και να καθαριστεί ο χώρος, αφού δεν προέκυψε πρόβλημα στατικότητας ή επικινδυνότητας αυτής (βλ. προσκομιζόμενες φωτογραφίες και πινακίδα – επιγραφή που έχει παραμείνει), και, δεδομένου ότι βρίσκεται σε περιοχή με εμπορικά μαγαζιά, έχει πρόσοψη στην οδό …….., μήκους περίπου 3.5 μ., μπορούσε να αποκερδαίνει από την εκμίσθωση επιπλέον το ποσό των 150 ευρώ τουλάχιστον κατά μήνα, άλλωστε και στο παρελθόν το εν λόγω οίκημα είχε εκμισθωθεί συνολικά έναντι μηνιαίου μισθώματος 450 ευρώ (βλ. τις υπ’ αρ. 3893/2014, 4836/2011 αμετάκλητες αποφάσεις του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς) και γ) σε ποσοστό 33,33% το δικαίωμα υψούν επί του οικοπέδου που βρίσκεται στην οδό …. ….. στο Κερατσίνι, το οποίο αντιστοιχεί σε 94,72 τ.μ. οικοπέδου (βλ. βεβαίωση ΑΑΔΕ περιουσιακής κατάστασης που προσκομίζεται), το οποίο δεν της απέφερε κανένα εισόδημα. Τα ως άνω περιουσιακά στοιχεία, πάντως, η εφεσίβλητη δεν ενδείκνυται να τα εκποιήσει για να αντιμετωπίσει τις ανάγκες διατροφής της, καθώς αποτελούν τα μοναδικά περιουσιακά της στοιχεία και το πρώτο είναι αυτό που κατοικεί, το δεύτερο το εκμισθώνει και της αποφέρει έσοδα με τα οποία καλύπτει μέρος των διατροφικών της αναγκών, ενώ το τρίτο δεν προέκυψε ότι είναι πρόσφορο για εκποίηση, λόγω της έλλειψης αγοραστικού ενδιαφέροντος, ενόψει του είδους του δικαιώματος και του μικρού εξ αδιαιρέτου ποσοστού συγκυριότητας που της αναλογεί. Αποδείχθηκε, επίσης, ότι, κατά τον χρόνο άσκησης και συζήτησης της αγωγής, είχε στην ιδιοκτησία της ένα ΙΧΕ αυτοκίνητο TOYOTA CARINA, 1600 CC, με έτος πρώτης κυκλοφορίας το 1994. Άλλα περιουσιακά στοιχεία, εισοδήματα ή πόρους από άλλη πηγή δεν αποδείχθηκε ότι διαθέτει, ούτε βαρύνεται κατά το νόμο με τη διατροφή άλλου κατά νόμο προσώπου. Βαρύνεται με τις συνήθεις δαπάνες λειτουργίας της οικίας της (ηλεκτρικού, νερού, θέρμανσης κλπ). Καλύπτεται δε για την ιατροφαρμακευτική της περίθαλψη από το ΙΚΑ με αυτασφάλιση, ως διαζευγμένη πλέον σύζυγος, καταβάλλοντας, για το λόγο αυτό, το ποσό των 52 ευρώ μηνιαίως. Κατά τα λοιπά οι δαπάνες διαβίωσής της (διατροφής, ένδυσης, ψυχαγωγίας) είναι αυτές των συνομηλίκων της και ανέρχονται στο ποσό των 600 ευρώ μηνιαίως. Εξάλλου αποδείχθηκε ότι, κατά το χρόνο άσκησης και συζήτησης της αγωγής, ο εκκαλών, ηλικίας 69 ετών (γεννηθείς το έτος 1953), είναι συνταξιούχος του ΕΦΚΑ (ΙΚΑ), λαμβάνοντας μηνιαίως ως σύνταξη το συνολικό ποσό των 1.100 ευρώ περίπου. Στην κυριότητά του ανήκαν: α) κατά ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου (του άλλου 50% ανήκοντος στην ενάγουσα) το προαναφερθέν οικόπεδο επί της οδού …….. στο Κερατσίνι, με τα δύο επ’ αυτού ισόγεια κτίσματα, στο ένα εκ των οποίων, εμβαδού περί τα 60 τ.μ., διαμένει ο ίδιος, β) δύο ισόγεια καταστήματα στη …… Εύβοιας, σε οικόπεδο επί της οδού …………, επιφάνειας 62,13 τ.μ. και 22 τ.μ. αντίστοιχα, με δύο υπόγειους χώρους, επιφάνειας 52,20 τ.μ. και 38 τ.μ. αντίστοιχα, που τα εκμισθώνει ως ένα ενιαίο σύνολο έναντι μηνιαίου μισθώματος 800 ευρώ και όχι 200 ευρώ, όπως ισχυρίζεται και δηλώνει φορολογικά, γ) ποσοστό 58,62% επί του δικαιώματος υψούν επί του οικοπέδου που βρίσκεται στη οδό ……… στη …. Εύβοιας, το οποίο αντιστοιχεί σε 258,20 τ.μ. οικοπέδου (βλ. βεβαίωση ΑΑΔΕ περιουσιακής κατάστασης που προσκομίζεται), το οποίο δεν του απέφερε κανένα εισόδημα και δ) ένα αγροτεμάχιο έκτασης 2.323 τ.μ. στη θέση «……..» στα Καμένα Βούρλα, που δεν του απέφερε κάποιο εισόδημα, ενώ ήταν ιδιοκτήτης και ενός Ι.Χ.Ε. επιβατηγού αυτοκινήτου BMW 520, 2.000 cc, με πρώτη άδεια κυκλοφορίας το έτος 1997. Άλλη περιουσία ή εισοδήματα από οποιαδήποτε πηγή δεν αποδείχθηκε ότι διέθετε. Βαρύνεται με τις συνήθεις δαπάνες λειτουργίας της οικίας που διαμένει, όπως και η εφεσίβλητη. Ενόψει του ότι διαγνώσθηκε από τον Ιούλιο του 2020 με καρκίνο του πνεύμονα υποβάλλεται σε τακτικές θεραπείες σε ιδιωτική κλινική (Ιατρικό Κέντρο Μητέρα) και δαπανά μηνιαίως το χρηματικό ποσό των 200 ευρώ, ενώ δεν προέκυψαν δαπάνες ταξί. Άλλες ιδιαίτερες δαπάνες, πλην των συνήθων διατροφής και συντήρησής για συνομηλίκους του, δεν αποδείχθηκαν ούτε επιβαρύνεται με την υποχρέωση διατροφής τρίτων προσώπων. Κατόπιν των ανωτέρω, ενόψει του ότι η εφεσίβλητη δεν μπορεί να αντιμετωπίσει πλήρως τις ανάγκες διατροφής της, όπως αυτές προκύπτουν από τις μετά το διαζύγιο συνθήκες ζωής της, την ηλικία της, την κατάσταση της υγείας της και της αδυναμίας της εξαιτίας αυτών προς άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος, ώστε να εξασφαλίσει απ’ αυτό τη διατροφή της, σε συνδυασμό με την καλύτερη οικονομική κατάσταση του εκκαλούντος συγκριτικά με αυτήν της εφεσίβλητης, κρίνεται ότι, και για λόγους επιείκειας, ενόψει της πολυετούς διάρκειας του γάμου της και της αφοσίωσής της στην φροντίδα των μελών της οικογενείας της και στην κάλυψη των αναγκών της κοινής οικογενειακής στέγης, καθ’ όλο αυτό το χρονικό διάστημα, οφείλεται σ’ αυτήν από τον εκκαλούντα, ως συμπληρωματική διατροφή της, το ποσό των 200 ευρώ το μήνα, το οποίο αυτός μπορεί να καταβάλλει χωρίς να διακινδυνεύσει η δική του διατροφή, δεδομένου ότι το υπολειπόμενο εκ των ως άνω συνολικών μηνιαίων εισοδημάτων του ποσό επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών διατροφής και συντήρησής του. Επομένως, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που έκρινε ότι η εφεσίβλητη δικαιούται από τον εκκαλούντα ως μηνιαία διατροφή της το ποσό των 330 ευρώ το μήνα έσφαλε ως προς την εκτίμηση των αποδεικτικών στοιχείων, ως βασίμως διατείνεται ο εκκαλών με την έφεσή του και, ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει δεκτή η έφεση ως ουσιαστικά βάσιμη, να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη απόφαση, να κρατηθεί η υπόθεση, να γίνει δεκτή η αγωγή κατά ένα μέρος ως ουσιαστικά βάσιμη και να υποχρεωθεί ο εκκαλών (εναγόμενος), να προκαταβάλλει στην εφεσίβλητη (ενάγουσα), εντός του πρώτου πενθημέρου εκάστου μηνός, ως διατροφή της κατά μήνα, το ως άνω ποσό των 200 ευρώ, για χρονικό διάστημα έξι ετών από την επομένη της επίδοσης της αγωγής, με το νόμιμο τόκο, από την καθυστέρηση πληρωμής κάθε μηνιαίας δόσης μέχρι την εξόφληση. Μέρος, τέλος, των δικαστικών εξόδων της ενάγουσας-εφεσίβλητης και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας, πρέπει να επιβληθεί σε βάρος του εναγομένου-εκκαλούντος, λόγω της εκατέρωθεν εν μέρει νίκης και ήττας (άρθρα 178 παρ. 1 και 183 ΚΠολΔ), αφαιρουμένου από τα έξοδα αυτά του ποσού εκείνου το οποίο ο εναγόμενος έχει ήδη προκαταβάλει, κατ άρθρο 173 παρ. 4 ΚΠολΔ, κατά τα διαλαμβανόμενα στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται την έφεση.
Εξαφανίζει την με αριθμό 2923/2023 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς.
Διακρατεί την υπόθεση και δικάζει επί της αγωγής.
Δέχεται εν μέρει την αγωγή.
Υποχρεώνει τον εναγόμενο να προκαταβάλλει, εντός του πρώτου πενθημέρου εκάστου μηνός, στην ενάγουσα, ως μηναία διατροφή της, το ποσό των 200 ευρώ, για χρονικό διάστημα έξι (6) ετών από την επομένη επίδοσης της αγωγής, νομιμοτόκως από την καθυστέρηση καταβολής κάθε μηνιαίας δόσης και μέχρι την εξόφληση.
Καταδικάζει τον εναγόμενο εκκαλούντα σε μέρος των δικαστικών εξόδων της ενάγουσας εφεσίβλητης και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας, τα οποία ορίζει στο ποσό των 800 ευρώ, από το οποίο αφαιρεί το ποσό των 300 ευρώ που έχει ήδη προκαταβάλει ο εναγόμενος για την αιτία αυτή και απομένει υπόλοιπο προς καταβολή ποσό 500 ευρώ.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε, με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξουσίους δικηγόρους, στον Πειραιά στις 4-12-2024.
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ