ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αριθμός απόφασης 207/2025
ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τους Δικαστές, Θεώνη Μπούρη, Πρόεδρο Εφετών, Νικόλαο Κουτρούμπα, Εφέτη, Ηλία Σταυρόπουλο, Εφέτη – Εισηγητή και τη Γραμματέα, Ε.Δ.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις ……. για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Των εκκαλούντων: 1) ………. και 2) …………, οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν (με δήλωση, ΚΠολΔ 242 παρ. 2) από τον πληρεξούσιο δικηγόρο, Κυριάκο Ροζάκη.
Των εφεσιβλήτων: 1) ΝΠΔΔ «Δήμος Πόρου» (ΑΦΜ ………..) με έδρα τον Πόρο Αττικής, όπως εκπροσωπείται νόμιμα από τον Δήμαρχο και 2) ΝΠΔΔ «Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Δήμου Πόρου» (ΑΦΜ …….), με έδρα τον Πόρο Αττικής, όπως εκπροσωπείται νόμιμα από τον Πρόεδρο του ΔΣ αυτού, τα οποία εκπροσωπήθηκαν (με δήλωση, ΚΠολΔ 242 παρ. 2) από τον πληρεξούσιο δικηγόρο, Πέτρο Πιτσιλό.
Οι εφεσίβλητοι άσκησαν την με αρ. κατ. …………./2018 αγωγή ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που ζήτησαν να γίνει δεκτή.
Το Δικαστήριο με τη με αριθμό 1481/2024 οριστική του απόφαση έκανε δεκτή την αγωγή.
Την οριστική αυτή απόφαση προσέβαλαν οι εκκαλούντες με την με αρ. κατ. ………./2024 έφεση, η οποία ορίστηκε να συζητηθεί (αρ. κατ. …………../2024 στο Εφετείο Πειραιώς) τη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της απόφασης.
Οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων αναφέρθηκαν στις προτάσεις που κατέθεσαν και ζήτησαν να γίνουν δεκτές.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η υπό κρίση έφεση κατά της υπ’ αρ. 1481/2024 οριστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που δίκασε κατά την τακτική διαδικασία ασκήθηκε νομοτύπως και εμπροθέσμως (ΚΠολΔ 518 παρ. 1), με την κατάθεση του σχετικού παραβόλου (…………./2024). Είναι, επομένως, τυπικά δεκτή και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της.
Με την πρωτοδίκως κριθείσα αγωγή τους, οι ενάγοντες και ήδη εφεσίβλητοι, ζήτησαν να αναγνωριστεί η ακυρότητα της από 25.8.2005 ιδιόγραφης διαθήκης της …………….., που απεβίωσε στον Πόρο Αττικής, την 3.5.2007, κατοίκου εν ζωή ομοίως, με την οποία κατέλειπε στους εναγόμενους και ήδη εκκαλούντες, ισομερώς και αδιαιρέτως, ένα ελαιόκτημα δύο στρεμμάτων, που βρίσκεται στη θέση «…», ….. Πόρου, επειδή αυτή δεν έχει γραφεί και υπογραφεί από το χέρι της διαθέτιδας, ώστε μετά την αναγνώριση της ακυρότητάς της να περιέλθει το εν λόγω ακίνητο, ως κληρονομιά, στην μοναδική εξ αδιαθέτου κληρονόμο κόρη της, ……….., η οποία είναι οφειλέτιδα των εναγόντων και συγκεκριμένα, των χρηματικών ποσών των 688.229,03 ευρώ και 20.000 ευρώ, στο πρώτο, και των 181.961,03 ευρώ, 35.778,6 ευρώ και 10.000 ευρώ, στο δεύτερο, πλέον προσαυξήσεων και τόκων, προκειμένου αυτοί να ικανοποιηθούν με την επιβολή επ’ αυτού αναγκαστικής κατάσχεσης. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο εκδίκασε την αγωγή και εξέδωσε αρχικά την υπ’ αρ. 3862/2020 μη οριστική απόφαση, με την οποία διέταξε την επανάληψη της συζήτησης και τη διενέργεια γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης και, στη συνέχεια, την υπ’ αρ. 1481/2024 οριστική του απόφαση, με την οποία δέχθηκε την αγωγή και αναγνώρισε την ακυρότητα της επίδικης διαθήκης. Οι εκκαλούντες με την υπό κρίση έφεση τους, χωρίς να αμφισβητούν το έννομο συμφέρον των εναγόντων για την άσκηση της υπό κρίση αγωγής, ως δανειστών της μητέρας τους, μοναδικής εξ αδιαθέτου κληρονόμου της διαθέτιδας μετά την αναγνώριση της ακυρότητας της επίδικης διαθήκης, παραπονούνται κατά της απόφασης αυτής, για πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων, μόνο ως προς το ζήτημα της ακυρότητας της διαθήκης, ζητούν δε την εξαφάνισή της, προκειμένου να απορριφθεί η αγωγή.
Από τα έγγραφα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η από Σεπτεμβρίου 2018 ιδιωτική γραφολογική γνωμοδότηση του ειδικού δικαστικού γραφολόγου, ……….., τα οποία νόμιμα επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι με τις προτάσεις τους, καθώς επίσης και από την από 26.3.2023 έκθεση γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης του δικαστικού γραφολόγου …………, που διορίστηκε με την υπ’ αρ. 3862/2020 μη οριστική απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, που νόμιμα προσκομίζουν και επικαλούνται οι διάδικοι, είτε για άμεση απόδειξη είτε για συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, αποδείχτηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Την 3.5.2007 απεβίωσε στη νήσο Πόρο η ……….., το γένος ……….. Η αποβιώσασα άφησε την από 25.8.2005 ιδιόγραφη διαθήκη της, η οποία δημοσιεύθηκε με το υπ’ αρ. …./16.3.2017 πρακτικό του Ειρηνοδικείου Αθηνών και κηρύχθηκε κυρία με την υπ’ αρ. …/16.3.2017 πράξη του. Με τη διαθήκη αυτή η διαθέτιδα εγκατέστησε μοναδικούς κληρονόμους, ισομερώς και αδιαιρέτως, τα εναγόμενα εγγόνια της αφήνοντάς τους ένα ελαιόκτημα δύο στρεμμάτων, που βρίσκεται στη θέση «…..…», ….. Πόρου. Η ως άνω διαθήκη δεν γράφηκε με το χέρι της διαθέτιδας ούτε υπογράφηκε από αυτήν. Και τούτο γιατί σε σύγκριση με το υπ’ αρ. …/1971 αγοραπωλητήριο συμβόλαιο του συμβ/φου Καλαυρίας . …. με αγοράστρια την αποβιώσασα, με το υπ’ αρ. ……../1984 αγοραπωλητήριο συμβόλαιο του συμβ/φου Καλαυρίας …. με πωλήτρια την αποβιώσασα, με το υπ’ αρ. …./1996 συμβόλαιο γονικής παροχής της συμβ/φου Καλαυρίας ………… με παρέχουσα την αποβιώσασα και με τις δύο από 23.7.1996 υπεύθυνες δηλώσεις της αποβιώσασας που προσαρτήθηκαν στο ως άνω συμβόλαιο γονικής παροχής και με την αστυνομική της ταυτότητα, όλα δε τα έγγραφα σε φωτοτυπίες, τα οποία φέρουν την υπογραφή και τη γραφή της διαθέτιδας, αποδείχθηκε ότι η γραφή της επίδικης διαθήκης και η υπογραφή διαφέρει εντελώς από τη γραφή και την υπογραφή της διαθέτιδας. Συγκεκριμένα, οι διαφορές που εντοπίστηκαν τόσο στη γραφή όσο και στην υπογραφή είναι οι εξής: Tα κεφαλαία γράμματα «Κ» και «Α» στη διαθήκη χαράσσονται ως «Κ» και «Α» με ίσιες γραμμές, ενώ η διαθέτιδα τα έγγραφε με άγκιστρα στην έναρξη. Tο πεζό γράμμα «λ» χαράσσεται στη διαθήκη με τα δύο σκέλη ενωμένα κάτω από τη γραμμή γραφής, ενώ η διαθέτιδα το έγραφε με δύο χαρακτικές κινήσεις, μη εφαπτόμενες και με άγκιστρο στην έναρξη της πρώτης κίνησης και στο τέλος της δεύτερης κίνησης. Tο πεζό γράμμα «μ» στη διαθήκη χαράσσεται με την πρώτη γραμμή να κατεβαίνει ίσα κάτω από τη γραμμή γραφής και η τελευταία γραμμή του γράμματος να τελειώνει ευθεία και κάθετα στη γραμμή γραφής, ενώ η διαθέτιδα το έγραφε με δύο χαρακτικές κινήσεις με άγκιστρο προς τα δεξιά στο τέλος των δύο κινήσεων. Tο πεζό γράμμα «η» στη διαθήκη χαράσσεται με την τελευταία γραμμή να κατεβαίνει ίσια κάτω από τη γραμμή γραφής, ενώ η διαθέτιδα το έγραφε με την τελευταία γραμμή να μην κατεβαίνει κάτω από τη γραμμή γραφής και με άγκιστρο στο τέλος. Tο πεζό γράμμα «τ» στη διαθήκη χαράσσεται με την κάθετη γραμμή να έχει στο τέλος μια μικρή τεθλασμένη προς τα δεξιά γραμμή, ενώ η διαθέτιδα το έγραφε με εμφανή καμπύλη στο τελείωμα. Tο πεζό γράμμα «α» στη διαθήκη χαράσσεται με την τελευταία γραμμή ίσια, ενώ η διαθέτιδα το έγραφε με εμφανή καμπύλη στο τέλος. Οι ως άνω διαφορές ανάμεσα στη γραφή χάραξης και στην υπογραφή της διαθήκης και στη γραφή και την υπογραφή της διαθέτιδας δεν μπορούν να δικαιολογηθούν λόγω της παρόδου πολλών ετών από την ημερομηνία σύνταξης των συγκριτικών γραφών (συμβόλαια ετών 1971, 1984 και 1996, υπεύθυνες δηλώσεις έτους 1996 και ταυτότητα έτους 1962) και της διαθήκης (2005), αφού δεν προέκυψε ότι ο γραφικός της χαρακτήρας μεταβλήθηκε τόσο ριζικά. Στο ίδιο συμπέρασμα περί μη γραφής και υπογραφής της διαθήκης από τη διαθέτιδα κατέληξε και ο διορισθείς από το δικαστήριο γραφολόγος πραγματογνώμονας ……….. αλλά και ο ιδιώτης γραφολόγος ………… Αντίθετα οι εναγόμενοι, οι οποίοι είχαν και το βάρος απόδειξης της εγκυρότητας της διαθήκης, αφού μέχρι την άσκηση της αγωγής (2018) δεν παρήλθε πενταετία από την κήρυξη αυτής κυρίας (2017), ώστε να τεκμαίρεται η γνησιότητα αυτής και να αντιστρέφεται το βάρος απόδειξης (ΑΠ 155/2019, ΑΠ 1595/2006 δημ ΝΟΜΟΣ), δεν προσκόμισαν κανένα στοιχείο που να αντικρούει τα συμπεράσματα των γραφολόγων, ούτε σύγχρονα ή εγγύτερα του χρόνου γραφής της διαθήκης έγγραφα γραμμένα από τη διαθέτιδα, από τα οποία να συνάγεται ότι η επίδικη διαθήκη γράφηκε με το χέρι της και υπογράφηκε απ’ αυτήν. Επομένως, για τους πιο πάνω λόγους έπρεπε να γίνει δεκτή η αγωγή και να αναγνωριστεί η ακυρότητα της επίδικης διαθήκης. Τα ίδια που δέχθηκε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με την εκκαλουμένη δεν έσφαλε ως προς την εκτίμηση των αποδείξεων, τα αντίθετα δε που υποστηρίζουν με την έφεσή τους οι εκκαλούντες κρίνονται αβάσιμα, γι’ αυτό και πρέπει να απορριφθεί η έφεση, να διαταχθεί η εισαγωγή του παραβόλου της έφεσης στο δημόσιο ταμείο και να καταδικαστούν οι εκκαλούντες στη δικαστική δαπάνη των εφεσιβλήτων αυτού του βαθμού δικαιοδοσίας.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει την έφεση κατ’ αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται αυτή τυπικά και απορρίπτει κατ’ ουσίαν.
Διατάσσει την εισαγωγή του παραβόλου της έφεσης στο δημόσιο ταμείο.
Καταδικάζει τους εκκαλούντες στην πληρωμή της δικαστικής δαπάνης των εφεσιβλήτων αυτού του βαθμού δικαιοδοσίας, που καθορίζει σε εξακόσια (600) ευρώ.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε στην Πειραιά στις 27/3/2025 και δημοσιεύθηκε στο ακροατήριό του, σε έκτακτη συνεδρίαση, στις 4/4/2025 με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ