Αριθμός απόφασης 13/2018

Αριθμός     13/2018

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Αποτελούμενο από τη Δικαστή Χρυσούλα Πλατιά, Εφέτη, η οποία ορίσθηκε από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διευθύνσεως του Εφετείου Πειραιώς, και από τη Γραμματέα  Δ.Π.

ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΑΙ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

 Ι. Η υπό κρίση από 14-3-2017 (με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ………../15-3-2017) έφεση του ηττηθέντος ενάγοντος-εναγόμενου …….. κατά της υπ’ αριθ. 3121/2016 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (αναγκαίως δε, κατ’ άρθρο 513 παρ. 2 ΚΠολΔ, και  κατά της προηγηθείσης υπ’ αριθ. 1689/2015 μη οριστικής απόφασης του ιδίου Δικαστηρίου), που εκδόθηκε, αντιμωλία των διαδίκων, κατά την ειδική διαδικασία των διαφορών που αφορούν διατροφή και επιμέλεια τέκνων (άρθρα 666 παρ. 1, 667, 670, 671 παρ. 1 έως 3, 672 έως 676, 681Β ΚΠολΔ, όπως ίσχυαν πριν την έμμεση κατάργησή τους με το άρθρο 1 άρθρο τέταρτο του Ν. 4335/2015), έχει ασκηθεί νομοτύπως και εμπροθέσμως, αφού από τα έγγραφα της δικογραφίας δεν προκύπτει επίδοση της εκκαλούμενης απόφασης πριν την άσκηση αυτής (έφεσης), ούτε παρήλθε διετία από τη δημοσίευσή της (άρθρα 495 παρ. 1, 2, 511, 513 παρ. 1β, 516 παρ.1, 517, 518 παρ. 1 και 2 του ΚΠολΔ), παραδεκτώς δε φέρεται προς εκδίκαση ενώπιον του παρόντος αρμόδιου Δικαστηρίου (άρθρο 19 ΚΠολΔ, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν. 3994/2011). Σημειώνεται, ότι δεν απαιτείται η κατάθεση παραβόλου εκ μέρους του εκκαλούντος, λόγω της φύσεως της προκειμένης διαφοράς (εκ του άρθρου 681Β ΚΠολΔ όπως ίσχυε και ήδη του άρθρου 592 παρ. 3 ΚΠολΔ), κατ’ άρθρο 495 παρ. 3 εδ. τελευταίο ΚΠολΔ (όπως ήδη ισχύει, μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 1 άρθρο τρίτο του Ν. 4335/2015 και με το άρθρο 35 παρ. 2 του Ν. 4446/2016). Πρέπει, επομένως, η έφεση αυτή να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί περαιτέρω, κατά την ίδια ως άνω διαδικασία, ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των λόγων της (άρθρο 533 παρ. 1 ΚΠολΔ). Πρέπει δε να αναφερθεί ότι, στην προκειμένη περίπτωση, τυγχάνουν εφαρμογής οι νέες διατάξεις του Ν. 4335/23-7-2015 κατά το μέρος που τροποποίησαν τις διατάξεις του τρίτου βιβλίου του ΚΠολΔ (άρθρα 495-590 ΚΠολΔ), οι οποίες αφορούν και τα ένδικα μέσα, δεδομένου ότι, κατά την μεταβατική διάταξη του άρθρου 1 άρθρου ένατου παρ. 2 του ως άνω νόμου, οι διατάξεις αυτές τυγχάνουν εφαρμογής για τα ένδικα μέσα τα κατατιθέμενα από τις 1-1-2016 και εφεξής, όπως συμβαίνει στην προκειμένη περίπτωση με την κρινόμενη έφεση που κατατέθηκε την 15-3-2017.

ΙΙ. Με την από 17-7-2013 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ……./2013 Εξαίρεση ….) αγωγή της ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου (Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς) η ενάγουσα ……. (ήδη εφεσίβλητη) ισχυρίσθηκε ότι την 17-2-2006 τέλεσε με τον εναγόμενο ………. (ήδη εκκαλούντα) στο Κερατσίνι νόμιμο πολιτικό γάμο, από τον οποίο απέκτησαν ένα ανήλικο τέκνο, την ……, η οποία γεννήθηκε την 10-10-2007. Ότι ήδη, με την υπ’ αριθ. 2961/2012 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, λύθηκε αμετάκλητα ο μεταξύ τους γάμος με συναινετικό διαζύγιο και επικυρώθηκε η από 6-5-2012 έγγραφη συμφωνία τους, με βάση την οποία αυτή ανέλαβε την άσκηση της επιμέλειας και τη διατροφή του ανήλικου τέκνου τους και ρυθμίστηκε η επικοινωνία αυτού με τον εναγόμενο, με τον όρο να μην μετοικήσει η ίδια στο εξωτερικό με το ανήλικο τέκνο της, μέχρι αυτό να γίνει 14 ετών. Ότι, στη συνέχεια και συγκεκριμένα την 31-5-2012, αυτή (ενάγουσα) απολύθηκε από την αναφερόμενη εργασία της, ενώ την 7-11-2012 τέλεσε νόμιμο πολιτικό γάμο στην Αθήνα με τον αναφερόμενο Γερμανό υπήκοο, με συνέπεια, εξαιτίας των γεγονότων αυτών, να αναγκαστεί η ίδια, τον Δεκέμβριο του έτους 2012, να φύγει από την Ελλάδα και να εγκατασταθεί μαζί με το ως άνω ανήλικο τέκνο της, του οποίου ασκούσε την επιμέλεια, στην οικία του Γερμανού συζύγου της, στο Μόναχο Γερμανίας, γεγονός το οποίο γνωστοποίησε στον εναγόμενο. Ότι ο τελευταίος κίνησε δικαστική διαδικασία στη Γερμανία, προκειμένου να επιστρέψει στην Ελλάδα αυτή και το ανήλικο τέκνο τους, αμφισβητώντας, με τον τρόπο αυτό, το δικαίωμα της ιδίας για την αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας του ως άνω ανηλίκου τέκνου. Με βάση το ιστορικό αυτό, η ενάγουσα ζήτησε α) να της επιτραπεί να διαμένει στη Γερμανία με την ανήλικη κόρη της, ως ασκούσα την επιμέλεια αυτής, αφού αυτό επιβάλλει το συμφέρον της ανήλικης, η οποία έχει προσαρμοστεί πλήρως στο νέο περιβάλλον της και β) να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να της καταβάλει ποσό 600 ευρώ μηνιαίως ως διατροφή για το ανήλικο τέκνο τους. Εξάλλου, με την από 10-2-2014 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ……/14-2-2014) αγωγή του ενώπιον του ιδίου πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, ο ενάγων …… (ήδη εκκαλών), επικαλούμενος ότι η εναγομένη (ήδη εφεσίβλητη), με την εκτιθέμενη συμπεριφορά της, απέκοψε με πρόθεση το ανήλικο τέκνο τους από κάθε δυνατότητα επικοινωνίας με αυτόν, ζήτησε να του ανατεθεί αποκλειστικά η άσκηση της επιμέλειας της ως άνω ανήλικης θυγατέρας τους, ……., αφού αυτό επιβάλλει του συμφέρον αυτής, ενώ επικουρικά, σε περίπτωση, ανάθεσης της επιμέλειας στην ενάγουσα μητέρα της, ζήτησε να ρυθμιστεί το δικαίωμα επικοινωνίας του με την ανήλικη κατά τον αναφερόμενο στην αγωγή τρόπο. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, αφού συνεκδίκασε τις ως άνω (αντίθετες) αγωγές αντιμωλία των διαδίκων, εξέδωσε αρχικά την υπ’ αριθ. 1689/2015 μη οριστική απόφασή του, με την οποία α) διατάχθηκε η επανάληψη της συζήτησης της υπόθεσης στο ακροατήριο, προκειμένου, κατ’ άρθρο 681Γ παρ. 2 εδ. α΄ ΚΠολΔ, να προσκομισθεί, με επιμέλεια της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Πειραιώς, έκθεση κοινωνικής έρευνας της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας (σε συνεργασία με την αντίστοιχη υπηρεσία του τόπου διαμονής της ανήλικης στο Μόναχο Γερμανίας) σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης της ανήλικης στην Γερμανία και β) διατάχθηκε, κατ’ άρθρο 5 ΚΠολΔ, η αυτοπρόσωπη εμφάνιση της ως άνω ανήλικης ενώπιον του Έλληνα Προξένου στο Μόναχο Γερμανίας, προκειμένου να τηρηθεί η προβλεπόμενη από τις διατάξεις του άρθρου 681Γ παρ. 3-4 ΚΠολΔ επικοινωνία με το ανήλικο τέκνο και να ληφθεί υπόψη και η γνώμη αυτού για το ζήτημα της ρύθμισης της επιμέλειάς του μεταξύ των γονέων του. Ακολούθως, αφού προσκομίσθηκε, με επιμέλεια της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Πειραιώς, η σχετική έκθεση κοινωνικής έρευνας της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας για τις συνθήκες διαβίωσης της ανήλικης και αφού έλαβε χώρα η αυτοπρόσωπη εμφάνιση αυτής ενώπιον της Γενικής Προξένου της Ελλάδας στο Μόναχο Γερμανίας, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο εξέδωσε, αντιμωλία των διαδίκων, την εκκαλούμενη υπ’ αριθ. 3121/2016 οριστική απόφασή του, με την οποία, κατόπιν συνεκδίκασης των εν λόγω αγωγών, αφού διαγνώσθηκε ότι η ως άνω αγωγή της ενάγουσας μητέρας είναι νόμιμη ως προς το περί επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου αίτημά της, ως στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1510-1514, 1516, 1518 ΑΚ, 5 της Διεθνούς Σύμβασης της Χάγης της 25-10-1980, 5 του Συντάγματος και 12 του Διεθνούς Συμφώνου της Ν. Υόρκης που κυρώθηκε με τον Ν. 2462/1997, έγινε δεκτή αυτή (αγωγή) κατά το ως άνω αίτημά της, ως βάσιμη κατ’ ουσία, και ανατέθηκε αποκλειστικά στην ενάγουσα, η άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, αναγνωριζομένης, στο πλαίσιο του εν λόγω δικαιώματός της, της δυνατότητάς της να απομακρύνει το τέκνο από την Ελλάδα και να το εγκαταστήσει σε άλλη χώρα της επιλογής της, ενώ απορρίφθηκε η ως άνω αγωγή της, κατά το περί διατροφής του ανηλίκου τέκνου αίτημά της, ως αόριστη. Επίσης, με την ίδια απόφαση (εκκαλουμένη) απορρίφθηκε, ως ουσιαστικά αβάσιμο, το κύριο αίτημα της ως άνω αγωγής του ενάγοντος πατέρα περί ανάθεσης σ’ αυτόν της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, ενώ έγινε δεκτό το επικουρικό αίτημα της αγωγής αυτής και ρυθμίστηκε η επικοινωνία του ενάγοντος με το ανήλικο τέκνο του κατά τον αναφερόμενο σ’ αυτήν (απόφαση) τρόπο. Κατά της απόφασης αυτής παραπονείται ήδη ο ενάγων-εναγόμενος, με την υπό κρίση έφεσή του για τους διαλαμβανόμενους σ’ αυτήν λόγους, που ανάγονται σε εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και σε πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων, και ζητεί την εξαφάνισή της, ώστε αφενός να γίνει δεκτή η αγωγή του κατά το κύριο αίτημά της περί ανάθεσης σ’ αυτόν αποκλειστικά της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων και αφετέρου να απορριφθεί η αγωγή της αντιδίκου του καθ’ ολοκληρίαν.

ΙΙΙ. Α. Σύμφωνα με το άρθρο 1441 εδ. γ΄ ΑΚ, αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να εκδοθεί συναινετικό διαζύγιο πρέπει να προσκομίζεται έγγραφη συμφωνία των συζύγων, που να ρυθμίζει την επιμέλεια των τέκνων και την επικοινωνία με αυτά, η οποία (συμφωνία) επικυρώνεται από το Δικαστήριο και ισχύει μέχρι να εκδοθεί απόφαση για το θέμα αυτό σύμφωνα με το άρθρο 1513 ΑΚ. Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι η συμφωνία των γονέων ανηλίκου τέκνου, που ρυθμίζει την επιμέλειά του και την επικοινωνία τους με αυτό, η οποία επικυρώνεται από το Δικαστήριο που εκδίδει το συναινετικό διαζύγιο, αποτελώντας προϋπόθεση για την έκδοση του, έχει μόνον προσωρινό χαρακτήρα, πλην όμως η ισχύς της εξακολουθεί εωσότου εκδοθεί απόφαση του Δικαστηρίου, κατά την αμφισβητούμενη δικαιοδοσία, που να ρυθμίζει είτε μόνον την επιμέλεια είτε την άσκηση γενικά της γονικής μέριμνας, περιεχόμενο της οποίας είναι και η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου τέκνου των διαζευγμένων γονέων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 1513 ΑΚ. Οι διαζευγμένοι γονείς του ανηλίκου τέκνου και μετά το συναινετικό διαζύγιο είναι ενδεχόμενο να εφαρμόζουν τη συμφωνημένη ρύθμιση της επιμέλειας του τέκνου τους και της επικοινωνίας τους με αυτό, που επικυρώθηκε από το Δικαστήριο που εξέδωσε το συναινετικό διαζύγιο, οπότε δεν είναι ανάγκη να καταφύγουν στο Δικαστήριο, για να εκδοθεί σχετική απόφαση για το θέμα αυτό, κατά την αμφισβητούμενη δικαιοδοσία. Αν, όμως, οι γονείς του ανηλίκου επιθυμούν διαφορετική ρύθμιση της επιμέλειας του τέκνου (σε όλα ή σε μέρος από τα δικαιώματα-καθήκοντα που αυτή περιλαμβάνει) ή της επικοινωνίας με αυτό, μετά το διαζύγιο, οφείλουν να καταφύγουν στο Δικαστήριο, προκειμένου να ρυθμιστεί το σχετικό θέμα οριστικά, με τη διαδικασία που προβλέπει το άρθρο 681Β του ΚΠολΔ σε συνδυασμό με το άρθρο 1513 ΑΚ ή προσωρινά με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων στο πλαίσιο των άρθρων 682 παρ. 1 και 735 ΚΠολΔ, χωρίς να απαιτείται να επικαλεστούν προς τούτο μεταβολή των συνθηκών υπό τις οποίες προέβησαν στην άνω ρύθμιση (ΕφΘεσ 330/2000 Αρμ 2001.1494, ΕφΔωδ 191/2003 δημ. σε ΝΟΜΟΣ, βλ. Απ. Γεωργιάδη, Σύντομη Ερμηνεία ΑΚ, τόμ. ΙΙ, έκδ. 2013, άρθρο 1441, αρ. 15, σελ. 704-705).

Β. Από τη διάταξη του άρθρου 1511 ΑΚ σε συνδυασμό με αυτές των άρθρων 1510,1512-1514 ΑΚ προκύπτει ότι, όταν το δικαστήριο καλείται να αποφασίσει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή επιμέλειας ανηλίκου τέκνου σε έναν από τους εν διαστάσει ευρισκομένους γονείς του, πρέπει να έχει ως αποκλειστικό οδηγό της δικαιοδοτικής του κρίσης το συμφέρον και μόνο του ανηλίκου τέκνου, χωρίς να επιδρά αυτοτελώς στη λήψη της απόφασής του κανένας από τους διαφορετικούς παράγοντες, που συνοδεύουν το πρόσωπο κάθε γονέα, όπως είναι το φύλο, η φυλή, η γλώσσα, η θρησκεία, η κοινωνική προέλευση, η περιουσιακή κατάσταση κλπ. Οι ικανότητες των γονέων, το περιβάλλον, το επάγγελμα, η πνευματική τους ανάπτυξη και η δράση τους στο κοινωνικό σύνολο, η ικανότητα προσαρμογής τους στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας μέσα στα πλαίσια της λογικής και ορθολογικής αντιμετώπισης των θεμάτων των νέων, η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης, περιλαμβάνονται στα κριτήρια προσδιορισμού του συμφέροντος του τέκνου. Επίσης, για τη λήψη της απόφασης το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη και τους μέχρι τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς του και τους τυχόν αδελφούς του, τις τυχόν συμφωνίες των γονέων σχετικά με την επιμέλεια και την περιουσία του τέκνου, καθώς και τη γνώμη του τέκνου, εφόσον αυτό, κατά την ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου, ενόψει της ηλικίας του και της πνευματικής του ανάπτυξης, είναι ικανό να αντιληφθεί το πραγματικό του συμφέρον. Το συμφέρον του τέκνου λαμβάνεται υπό ευρεία έννοια και προς διαπίστωσή του λαμβάνονται υπόψη και αξιολογούνται όλα τα επωφελή για το ανήλικο στοιχεία και περιστάσεις, χωρίς η εκφρασθείσα γνώμη του τέκνου να αποτελεί, χωρίς άλλο, αποφασιστικό παράγοντα με ιδιαίτερη βαρύτητα, διότι πολλές φορές η θέληση του ανηλίκου είναι αποτέλεσμα επηρεασμού και πρόσκαιρη, και δεν σημαίνει ότι εξυπηρετεί πράγματι το συμφέρον του. Το συμφέρον του τέκνου αποτελεί αόριστη νομική έννοια με αξιολογικό περιεχόμενο, το οποίο εξειδικεύεται από το δικαστήριο της ουσίας. Για την εξειδίκευση της έννοιας αυτής, σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, εκτιμώνται από το δικαστήριο τα περιστατικά, που αποδείχθηκαν με βάση αξιολογικά κριτήρια, τα οποία αντλεί το δικαστήριο από τους κανόνες της λογικής και κοινής πείρας, λαμβάνοντας υπόψη, σχετικά με το πρόσωπο του ανηλίκου, και τα πορίσματα ψυχολογίας, (ΑΠ 550/2017, ΑΠ 174/2015, ΑΠ 882/2015, ΑΠ 104/2012 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 537/2012 ΝοΒ 2012.2359 και σε ΝΟΜΟΣ). Περαιτέρω, κατά το άρθρο 1518 παρ. 1 ΑΚ η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου πε­ριλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλε­ψη, την μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου δι­αμονής, ενώ, κατά το άρθρο 1520 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, ο γονέας, με τον οποίο δεν δι­αμένει το τέκνο, διατηρεί το δικαίωμα προ­σωπικής επικοινωνίας με αυτό. Εξάλλου στο άρθρο 5 της Διεθνούς Σύμβασης της Χάγης της 25-10-1980, η οποία κυρώθηκε με το Ν. 2102/1992, ορί­ζεται ότι: Κατά την έννοια της παρούσας Σύμβασης: α) το δικαίωμα επιμέλειας πε­ριλαμβάνει το δικαίωμα που αφορά στη μέριμνα για το πρόσωπο του παιδιού και ιδίως το δικαίωμα καθορισμού του τόπου διαμονής του και β) το δικαίωμα επικοινω­νίας περιλαμβάνει το δικαίωμα να μετα­φέρει κάποιος το παιδί για ορισμένο χρο­νικό διάστημα σε τόπο άλλο από το τόπο της συνήθους διαμονής του». Από τις διατάξεις αυτές συνάγε­ται ότι ο γονέας στον οποίο έχει ανατε­θεί, έστω και προσωρινά, η επιμέλεια του προσώπου του ανηλίκου τέκνου, έχει δι­καίωμα καθορισμού του τόπου διαμονής του, στο πλαίσιο δε αυτού του δικαιώ­ματος μπορεί να απομακρύνει το τέκνο από την Ελλάδα και να το εγκαταστήσει σε άλλη χώρα της επιλογής του. Στην περίπτωση αυτή, ο άλλος γονέας έχει δικαίωμα, στο πλαίσιο άσκη­σης του δικαιώματος επικοινωνίας με το τέκνο, να το μεταφέρει στην Ελλάδα (όπου είναι ο τόπος της δικής του δια­μονής) για ορισμένο χρονικό διάστημα, η διάρκεια του οποίου θα ορισθεί από το δικαστήριο με τη ρυθμίζουσα την άσκη­ση του δικαιώματος της προσωπικής επικοινωνίας δικαστική απόφαση (ΕφΠατρ 293/2011, ΕφΛαρ 387/2006 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, βλ. και την Γνωμοδότηση Εισ.ΑΠ 1/1999 ΝοΒ 2000. 272), ενώ για τον εξαναγκασμό του έχοντος την επιμέλεια γονέα να ανέχεται την επικοινωνία, θα αρκούν συνήθως τα μέτρα που λαμβάνονται κατ’ εφαρμογή της διάταξης 1520 ΑΚ σε συνδυασμό με αυτές των άρθρων 950 παρ. 2 και 947 ΚΠολΔ (βλ. Απ. Γεωργιάδη, ό.π., άρθρο 1520, αρ. 9, σελ. 885-886 και άρθρα 1532-1533, αρ. 6, σελ. 898). Ωστόσο, το δικαίωμα προσδιορισμού ή μεταβολής του τόπου διαμονής του τέκνου δεν πρέπει να ασκείται καταχρηστικώς με αποκλειστικό σκοπό τη ματαίωση της επικοινωνίας, γιατί διαφορετικά συντρέχει, ενδεχομένως, περίπτωση κακής άσκησης της γονικής μέριμνας (άρθρα 1532-1533 ΑΚ). Σε κάθε δε περίπτωση, η μεταφορά του τέκνου από τον γονέα που έχει την επιμέλεια του στο εξωτερικό μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα του άλλου γονέα να ζητήσει την αφαίρεση της επιμέλειας και την ανάθεση της σε αυτόν στο πλαίσιο του συμφέροντος του τέκνου (1511 ΑΚ) και όχι την απαγόρευση της απομάκρυνσής του από τον γονέα που έχει την επιμέλειά του, αφού κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στην πραγματικότητα σε απαγόρευση εξόδου από τη χώρα του γονέα, που έχει την επιμέλεια, η οποία δεν επιτρέπεται κατά τα άρθρα 5 του Συντάγματος και 12 του Διεθνούς Συμφώνου της Ν. Υόρκης που κυρώθηκε με τον Ν. 2462/1997 (πρβλ. ΟλΣτΕ 4674/1998 δημ. στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

5. IV. Aπό την επανεκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων …….. και ……., που εξετάσθηκαν (η πρώτη με επιμέλεια της ενάγουσας-εναγομένης και η δεύτερη με επιμέλεια του ενάγοντος-εναγομένου) στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, οι οποίες (καταθέσεις) περιέχονται στα υπ’ αριθ. 1689/2015 πρακτικά συνεδρίασης του ιδίου Δικαστηρίου, από την προσκομιζόμενη μετ’ επικλήσεως από την εφεσίβλητη υπ’ αριθ. ……../30-5-2014 ένορκη βεβαίωση της ……., ενώπιον της Γενικής Προξένου της Ελλάδος στο Μόναχο Γερμανίας, η οποία έχει ληφθεί κατόπιν νόμιμης, κατ’ άρθρο 671 παρ. 1 εδ. τελευταίο του ΚΠολΔ (όπως ίσχυε τότε), κλήτευσης του αντιδίκου του (βλ. την υπ’ αριθμ. …../19-5-2014 έκθεση επιδόσεως της δικαστικής επιμελήτριας στο Πρωτοδικείο Αθηνών, . …..), από όλα τα έγγραφα (στα οποία περιλαμβάνονται και τα ξενόγλωσσα, που έχουν νομίμως μεταφρασθεί στην ελληνική γλώσσα), που επικαλούνται και προσκομίζουν νομίμως οι διάδικοι και τα οποία λαμβάνονται υπόψη είτε ως αυτοτελή αποδεικτικά μέσα είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων (σημειώνεται ότι η τυχόν αναφορά κατωτέρω ορισμένων μόνο από τα έγγραφα αυτά είναι απλώς ενδεικτική, αφού δεν παραλείφθηκε κάποιο για την ουσιαστική διάγνωση της ένδικης διαφοράς – ΑΠ 1001/2012 δημ. σε ΝΟΜΟΣ), χωρίς να μπορεί να ληφθεί υπόψη η από 9-7-2013 έγγραφη επιστολή της Διευθύντριας του Παιδαγωγικού Τμήματος του Νηπιαγωγείου ……. του Μονάχου, ………., ούτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, γιατί, κατά την κρίση του Δικαστηρίου έγινε για να χρησιμοποιηθεί στην προκειμένη δίκη (ΑΠ 887/2015, ΑΠ 906/2013 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), από τις φωτογραφίες που προσκομίζονται από την εφεσίβλητη, η γνησιότητα των οποίων δεν αμφισβητείται από τον αντίδικό της, καθώς και από την νομίμως μεταφρασμένη στην ελληνική γλώσσα υπ’ αριθ. πρωτ. ……../24-8-2015 έκθεση κοινωνικής έρευνας, που διενεργήθηκε από την αρμόδια κοινωνική λειτουργό της Υπηρεσίας Προστασίας Νέων του Μονάχου σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης της ανήλικης ………και της μητέρας της, αλλά και από την αυτοπρόσωπη εμφάνιση της ως άνω ανήλικης (ηλικίας ήδη 9 ετών), που έλαβε χώρα, κατ’ άρθρο 5 ΚΠολΔ, την 4-2-2016 ενώπιον της Γενικής Προξένου της Ελλάδας στο Μόναχο Γερμανίας, προκειμένου να εκφρασθεί και η γνώμη αυτής για το ζήτημα της ρύθμισης της επιμέλειάς της μεταξύ των γονέων της (σημειώνεται ότι τα τελευταία ως άνω έγγραφα προσκομίσθηκαν σε φάκελο εμπιστευτικού περιεχομένου, με επιμέλεια της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Πειραιώς), σε συνδυασμό με τα διδάγματα της κοινής πείρας, που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως (άρθρο 336 παρ. 4 ΚΠολΔ), αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Οι διάδικοι τέλεσαν νόμιμο πολιτικό γάμο στο Δημαρχείο Κερατσινίου την 17-2-2006 και, από το γάμο τους αυτό, απέκτησαν ένα τέκνο, την ………, που γεννήθηκε την 10-10-2007 και είναι ήδη 10 ετών. Με την υπ’ αριθ. 2961/2012 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (διαδικασίας εκούσιας δικαιοδοσίας), λύθηκε ο μεταξύ των διαδίκων γάμος και επικυρώθηκε η από 6-5-2012 έγγραφη συμφωνία τους σχετικά με την επιμέλεια, τη διατροφή και την επικοινωνία του ως άνω ανήλικου τέκνου τους με τους όρους, που αναφέρονται σ’ αυτήν. Ειδικότερα, με την ως άνω έγγραφη συμφωνία ορίστηκε, μεταξύ άλλων, ότι: « .. 3α. Την επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου τους, ……, θα ασκεί η αφετέρου συμβαλλόμενη μητέρα της, ……, ενώ από κοινού θα ασκείται η γονική μέριμνα. Η συμβαλλόμενη μητέρα ……. στην περίπτωση που μετοικήσει στο εξωτερικό δεν θα πάρει μαζί της το άνω τέκνο μέχρι την ηλικία των δέκα τεσσάρων (14) ετών. Ο αφενός συμβαλλόμενος …….. όποτε θελήσει να επικοινωνεί με το τέκνο θα το παραλαμβάνει από την κατοικία της μητέρας του, …….., και θα το παραδίδει επίσης στην κατοικία της μητέρας του … 5. Ο αφενός συμβαλλόμενος ……… συμφωνείται να μην καταβάλλει στην αφετέρου συμβαλλόμενη, με την ιδιότητά της, ως ασκούσης την επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου τους, οποιοδήποτε ποσό για το χρονικό διάστημα που είναι άνεργος …». Συνεπώς, με βάση τους ανωτέρω όρους, η ενάγουσα-εναγομένη (ήδη εφεσίβλητη) ασκούσε την επιμέλεια του ως άνω ανήλικου τέκνου της, περιοριζόμενη ως προς τον προσδιορισμό του τόπου κατοικίας του τέκνου, το οποίο δεν μπορούσε να πάρει μαζί της στο εξωτερικό μέχρι την ηλικία των δέκα τεσσάρων (14) ετών, ενώ, συγχρόνως, μόνο αυτή κάλυπτε τα έξοδα της διατροφής του, καθόσον ο εναγόμενος-ενάγων ήταν άνεργος. Στη συνέχεια, λίγες ημέρες μετά την συζήτηση της αίτησης του συναινετικού διαζυγίου, που έλαβε χώρα την 28-5-2012, και συγκεκριμένα την 31-5-2012, η ενάγουσα-εναγομένη απολύθηκε από την εργασία της, ως υπάλληλος γραφείου, στην εταιρία με την επωνυμία «………..» (βλ. την προσκομιζόμενη από αυτήν από 31-5.2012 καταγγελία της σύμβασης εργασίας της), με συνέπεια να αντιμετωπίσει άμεσο πρόβλημα κάλυψης των εξόδων διαβίωσης της ίδιας και ανήλικου τέκνου της. Εξάλλου, παρά τις προσπάθειές της, δεν κατάφερε, ενόψει και της γενικότερης οικονομικής κρίσης, να ανεύρει άλλη θέση εργασίας. Παράλληλα, η σχέση της ενάγουσας-εναγομένης με τον Γερμανό υπήκοο ….., με τον οποίο αυτή είχε γνωρισθεί μετά από τη διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης το καλοκαίρι του έτους 2010, κατέληξε στην τέλεση μεταξύ τους νόμιμου πολιτικού γάμου στο Δημαρχείο Αθηνών την 7-11-2012 (βλ. το προσκομιζόμενο αντίγραφο της υπ’ αριθ. πρωτ. ……/9-11-2012 ληξιαρχικής πράξης γάμου της Ληξιάρχου του Δήμου Αθηναίων). Ο τελευταίος, όμως, ασκούσε το επάγγελμα του οικονομικού αναλυτή στη εταιρία με την επωνυμία «……….» με έδρα στο Μόναχο Γερμανίας και, συνεπώς, ήταν υποχρεωμένος να επιστρέψει στη χώρα του. Έτσι, η ενάγουσα-εναγομένη τον ακολούθησε, τον Δεκέμβριο του έτους 2012, μαζί με το ως άνω ανήλικο τέκνο της, στη Γερμανία, χωρίς όμως να συνεννοηθεί προηγουμένως με τον εναγόμενο-ενάγοντα, για το εάν αυτός συναινούσε στην αλλαγή αυτή, δεδομένου ότι, κατ’ αρχήν, δυσχεραινόταν σε μεγάλο βαθμό η δυνατότητα επικοινωνίας του τελευταίου με την ανήλικη κόρη του. Ακολούθως, η ενάγουσα-­εναγομένη, μετά την μετοίκηση της ιδίας και του τέκνου της στη Γερμανία, επέδωσε στον εναγόμενο-ενάγοντα την 7-12-2012, την από 7-12-2012 έγγραφη «εξώδικη δήλωση-γνωστοποίηση», με την οποία του ανακοίνωσε τη διεύθυνση κατοικίας, στην οποία μετεγκαταστάθηκε με το τέκνο τους και το νέο σύζυγό της στο Μόναχο Γερμανίας, καθώς και τον αριθμό της τηλεφωνικής σύνδεσής της, αναφέροντας σ’ αυτόν αφενός μεν ότι θα διευκόλυνε την επικοινωνία του, ως πατέρα, με το τέκνο, αφετέρου δε ότι, ως έχουσα την επιμέλεια του τέκνου, ήταν δικαίωμά της να προσδιορίζει τον τόπο της κατοικίας του, ακόμη και στην  αλλοδαπή (βλ. την υπ’ αριθ. …../7-12-2012 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας του Πρωτοδικείου Αθηνών, ………..). Αρχικά, ο εναγόμενος-ενάγων, κατόπιν συμβουλής ψυχολόγου, δεν επιχείρησε να επικοινωνήσει με το τέκνο του στη Γερμανία, αλλά άρχισε δικαστική διαδικασία επαναπατρισμού αυτού, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Χάγης για τη διεθνή απαγωγή τέκνων, ενώπιον του Ειρηνοδικείου του Μονάχου, επικαλούμενος ότι η ενάγουσα-εναγομένη δεν είχε δικαίωμα, βάσει της επικυρωθείσας με την υπ’ αριθ. 2961/2012 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς από 6-5-2012 συμφωνίας των διαδίκων, να ορίσει τόπο διαμονής του τέκνου τους στο εξωτερικό. Στη συνέχεια, κατά το χρονικό διάστημα που παρήλθε μέχρι την έκδοση της απόφασης του Ειρηνοδικείου του Μονάχου (στα μέσα Ιουλίου 2013) και ενώ η ενάγουσα-εναγομένη κατέβαλε προσπάθειες ανεύρεσης εργασίας στην Γερμανία, η ανήλικη θυγατέρα των διαδίκων, ………, προσαρμόσθηκε πλήρως και ομαλά στις νέες συνθήκες ζωής στην Γερμανία. Ειδικότερα, αυτή είχε το δικό της δωμάτιο σε μεγάλο διαμέρισμα τεσσάρων (4) δωματίων, που μίσθωσε ο νέος σύζυγος της ενάγουσας-εναγομένης στο Μόναχο για να διαμένουν όλοι μαζί (βλ. τις προσκομιζόμενες φωτογραφίες της οικίας αυτής και του δωματίου της ανήλικης) και, επίσης, από τον Ιανουάριο του έτους 2013, παρακολουθούσε τις δραστηριότητες του νηπιαγωγείου «…….», μαθαίνοντας γρήγορα και σε ικανοποιητικό επίπεδο τη γερμανική γλώσσα, συνάπτοντας φιλίες με παιδιά της ηλικίας της και αναπτύσσοντας, επίσης, μία καλή σχέση με τον σύζυγο της μητέρας της, όπως προκύπτει από την προσκομιζόμενη (σε νόμιμη μετάφραση στην ελληνική γλώσσα) από 15-7-2013 έκθεση της κοινωνικής λειτουργού του Γραφείου Κοινωνικών Υποθέσεων του Μονάχου (Υπηρεσίας Ανηλίκων). Επίσης, την 4-6-2013, η ενάγουσα-εναγομένη προχώρησε σε εγγραφή της ανήλικης θυγατέρα της στο Δημοτικό Σχολείο ……… στο Μόναχο για την παρακολούθηση γερμανικών μαθημάτων για το σχολικό έτος 2013-2014, ενώ, ακόμη, προέβη σε εγγραφή αυτής, την 2-8-2013, στο τμήμα προσχολικής ηλικίας του ελληνικού σχολείου «……» στο Μόναχο ομοίως για το σχολικό έτος 2013-2014 (βλ. τις προσκομιζόμενες απ’ αυτήν από 4-6-2013 και από 2-8-2013 αιτήσεις εγγραφής της ανήλικης στα ανωτέρω σχολεία). Επιπροσθέτως και η ίδια η ενάγουσα-εναγομένη, κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα, κατέβαλε προσπάθειες ανεύρεσης εργασίας στην Γερμανία, αφού παρακολούθησε εντατικά μαθήματα γερμανικής γλώσσας για επαγγελματίες και προέβη σε εγγραφή της σε πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης του Τοπικού Πρακτορείου του Μονάχου Γερμανίας (βλ. τα προσκομιζόμενα απ’ αυτήν, σε μετάφραση στην ελληνική γλώσσα, από 15-7-2013 πιστοποιητικό επιτυχούς συμμετοχής στο εντατικό πρόγραμμα εκμάθησης γλώσσας «Γερμανικά για επαγγελματίες» που είχε διάρκεια 480 διδακτικών ωρών κατά το χρονικό διάστημα από 2-4-2013 έως 28-6-2013 και την από 27-6-2013 απόφαση επιδότησης του Πρακτορείου Εργασίας Μονάχου για την συμμετοχή αυτής σε πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης διάρκειας από 23-7-2013 έως 3-9-2013). Τελικώς, περί τα μέσα Ιουλίου του έτους 2013, εκδόθηκε η απόφαση του Ειρηνοδικείου του Μονάχου, η οποία διέταξε τον επαναπατρισμό-επιστροφή της ανήλικης κόρης των διαδίκων στην Ελλάδα και έτσι η ενάγουσα-εναγομένη αναγκάσθηκε, την 21-8-2013, να επιστρέψει με το ανήλικο τέκνο της, ……, στην Ελλάδα, διαμένοντας προσωρινά μαζί με τους γονείς της, στην κατοικία αυτών, στη νήσο Λέσβο και συγκεκριμένα στο … ….., αφού η ίδια δεν είχε ιδιόκτητη κατοικία στην Αθήνα. Εκεί η ως άνω ανήλικη άρχισε, από το Σεπτέμβριο του έτους 2013, να παρακολουθεί μαθήματα στην Α΄ Τάξη του Δημοτικού Σχολείου ……. Λέσβου για το σχολικό έτος 2013-2014 (βλ. την υπ’ αριθ. πρωτ. ……/16-9-2013 σχετική βεβαίωση του Δημοτικού Σχολείου ….). Σημειώνεται ότι, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα (Σεπτέμβριος 2013), η ενάγουσα-εναγομένη ήδη διένυε τους πρώτους μήνες (συγκεκριμένα το πρώτο τρίμηνο) της εγκυμοσύνης της από τον δεύτερο γάμο της, αντιμετωπίζοντας μάλιστα και προβλήματα ιατρικής φύσεως αναφορικά με την εγκυμοσύνη της, αφού διαγνώσθηκε ότι πάσχει από κολπική αιμόρροια και της συνεστήθη να παραμείνει κλινήρης επί δεκαήμερο (βλ. τα προσκομιζόμενα απ’ αυτήν από 3-9-2013 και από 26-9-2013 ενημερωτικό ιατρικό σημείωμα και ιατρική γνωμάτευση, αντίστοιχα, της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Μυτιλήνης «Βοστάνειο»). Παράλληλα, οι σχέσεις μεταξύ των διαδίκων εξακολουθούσαν να βρίσκονται σε ένταση και οι προστριβές μεταξύ τους, με αφορμή την επικοινωνία του πατέρα με το τέκνο, συνεχίζονταν (βλ. το προσκομιζόμενο υπ’ αριθ. πρωτ. ……../6-9-2013 αντίγραφο από το βιβλίο αδικημάτων­-συμβάντων του Α.Τ. …. Λέσβου της 4-9-2013 για επεισόδιο που έλαβε χώρα μεταξύ των διαδίκων, την ίδια ημέρα, στην οικία της ενάγουσας στο ………). Μάλιστα η ενάγουσα-εναγομένη, με την από 18-10-2013 «εξώδικη διαμαρτυρία-πρόσκλησή» της, που επιδόθηκε στον εναγόμενο-ενάγοντα την 21-10-2013 (βλ. την υπ’ αριθ. …./21-10-2013 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας στο Πρωτοδικείο Αθηνών, .. ….), αφού διαμαρτυρήθηκε για την περιγραφόμενη συμπεριφορά του τελευταίου, τον κάλεσε, με κύριο γνώμονα, όπως η ίδια ανέφερε, «την ψυχική-ψυχολογική ισορροπία και το συμφέρον» της ανήλικης θυγατέρας τους, να επικοινωνήσει με την ειδική κλινική ψυχολόγο-οικογενειακή σύμβουλο, ………, στη Μυτιλήνη, προκειμένου να τον βοηθήσει να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την ανήλικη, ώστε να έχει καλύτερη επικοινωνία με αυτήν. Σημειώνεται ότι η ως άνω ψυχολόγος είχε ήδη πραγματοποιήσει τρεις συναντήσεις, μία μόνο με την ενάγουσα (την 19-9-2013), μία με αυτήν και την ανήλικη μαζί (την 21-9-2013) και μία μόνο με την ανήλικη (την 28-9-2013). Μετά δε τις συναντήσεις αυτές, η ανωτέρω κλινική ψυχολόγος συνέταξε την (προσκομιζόμενη) από 28-9-2013 έκθεσή της, στην οποία αναφέρει ότι, από την κλινική συνέντευξη που έλαβε από την ανήλικη, ……., η τελευταία «φαίνεται να επιθυμεί να παραμείνει με τη μητέρα της και με το νέο σύζυγό της στη Γερμανία και ότι της παρέχονται τα κατάλληλα μέσα (σχολικό περιβάλλον, προσωπικό δωμάτιο, συστηματική φροντίδα και αγάπη καθώς και προετοιμασία για τις μαθησιακές απαιτήσεις της ηλικίας της), τα οποία ευνοούν την καλή ψυχοπνευματική ανάπτυξή της», ενώ περιγράφηκε με θετικά λόγια από την ανήλικη και η σχέση της με το νέο σύζυγό της μητέρας της. Καταλήγει δε η ως άνω ψυχολόγος, με την εν λόγω έκθεσή της, στην εξής πρότασή της: «Προσωπικά προτείνω ότι το παιδί είναι καλό να μεγαλώσει με την μητέρα του, η οποία είναι πρόθυμη και ικανή να του παρέχει ότι χρειάζεται ένα παιδί για να μεγαλώσει σωστά. Ωστόσο, θεωρώ πως πρέπει να υπάρχουν προγραμματισμένα χρονικά διαστήματα τα οποία θα τα περνάει με τον πατέρα του, κ. .. …., για τα οποία θα είναι ενήμερο το παιδί εκ των προτέρων προκειμένου να υπάρχει ένα σταθερό πλαίσιο αναφοράς για το ίδιο…». Η ίδια ως άνω ψυχολόγος συνέταξε και την από 3-11-2013 έκθεσή της, στην οποία, αφού αναφέρει ότι η μητέρα …… συνέχισε την παρακολούθηση συνεδριών, στις 12-10-2013 και 3-11-2013, για να συζητήσουν θέματα σχετικά με τη διαπαιδαγώγηση και ανατροφή του παιδιού της καθώς και ότι η ίδια (μητέρα) δέχεται να παρακολουθεί συμβουλευτική υποστήριξη στο μέρος όπου θα συνεχίσει να ζει, καταλήγει ότι, παρά την πρόσκλησή της στον πατέρα, μέσω της ενάγουσας, για κοινή συνεδρία, μέχρι τις 3-11-2013 «που πραγματοποιήθηκε η πέμπτη συνάντηση με την κ. … δεν έλαβα κάποια τηλεφωνική κλήση από τον κ. …. (πατέρα)». Στη συνέχεια, η ενάγουσα-εναγομένη, με την από 16-7-2013 (με αριθ. έκθ. κατάθ. …./2013) αίτησή της ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά (διαδικασίας ασφαλιστικών μέτρων), επικαλούμενη ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ρυθμισθεί προσωρινά το ζήτημα του τόπου διαβίωσης του ανήλικου τέκνου των διαδίκων, δεδομένου ότι η ίδια, που έχει την επιμέλειά του, αφενός αδυνατεί να ανεύρει εργασία στη Λέσβο για να καλύψει τις βιοποριστικές της ανάγκες αυτής και του τέκνου, ενώ αφετέρου είναι και έγκυος από τον Γερμανό σύζυγό της στον 5^ο μήνα της κύησης και, για το λόγο αυτό, επιθυμεί να επιστρέψει στην οικογενειακή στέγη της, ζήτησε, να της επιτραπεί να επιστρέψει προσωρινά μαζί µε το ως άνω ανήλικο τέκνο στη Γερμανία. Σημειώνεται, ότι η ενάγουσα, κατά τα εκτιθέμενα στη νομική σκέψη στην παράγραφο ΙΙΙ Α της παρούσας, είχε δικαίωμα να ζητήσει δικαστικά, όπως και έπραξε τόσο με την από 17-7-2013 κύρια αγωγή της, όσο και με την ως άνω αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, την ρύθμιση της επιμέλειας της ανήλικης (ως προς το ειδικότερα ζήτημα του τόπου διαμονής της τελευταίας) με διαφορετικό τρόπο από την αρχική, στο πλαίσιο του συναινετικού διαζυγίου, συμφωνία των διαδίκων. Πράγματι, το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιώς, με την υπ’ αριθ. 2803/28-11-2013 απόφασή του,  αφού έκρινε α) ότι η ήδη ενάγουσα-εναγομένη, ως παντρεμένη µε Γερμανό υπήκοο και αναμένοντας τη γέννηση του παιδιού τους, επιπλέον δε έχοντας την οικογενειακή της στέγη στο Μόναχο Γερμανίας και έχοντας εγγραφεί στον γερμανικό Ο.Α.Ε.Δ. για να ανεύρει εργασία, δεν μπορούσε, πλέον, να υποχρεωθεί να παραμείνει στην Ελλάδα και β) ότι η ίδια εξακολουθούσε να είναι η, πλέον, κατάλληλη να ασκεί την επιμέλεια της ανήλικης κόρης των διαδίκων, έχοντας αφιερώσει περισσότερο χρόνο από τον ήδη εναγόμενο-ενάγοντα στο μεγάλωμα του παιδιού και όντας το τελευταίο περισσότερο δεμένο μαζί της, επέτρεψε σ’ αυτήν να πάρει μαζί της το ανήλικο τέκνο στη Γερμανία για προσωρινή εκεί διαμονή μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της από 17-7-2013 αγωγής της. Παράλληλα δε υποχρέωσε την ήδη ενάγουσα-εναγομένη είτε να επιστρέψει η ίδια μαζί µε την ανήλικη, είτε να επιτρέψει στην ανήλικη κόρη της να ταξιδέψει στην Ελλάδα, για τις εορτές των Χριστουγέννων του έτους 2013 και του Πάσχα του έτους 2014 για χρονικό διάστημα που οι γονείς θα συμφωνούσαν, το οποίο θα έπρεπε να ήταν τουλάχιστον µία εβδομάδα για κάθε εορτή, ομοίως δε και για το καλοκαίρι του 2014 θα έπρεπε να επιστρέψει η ανήλικη στην Ελλάδα για διάστημα τουλάχιστον ενός (1) μηνός προκειμένου να έχει τη δυνατότητα ο εναγόμενος πατέρας της να επικοινωνήσει μαζί της. Μετά την έκδοση της απόφασης αυτής, η ενάγουσα-εναγομένη επέστρεψε και πάλι µε την ανήλικη θυγατέρα της, ……, στη νέα συζυγική οικία της στο Μόναχο της Γερμανίας, στην οποία, έκτοτε, διαμένουν μόνιμα. Ήδη η ανήλικη θυγατέρα των διαδίκων μοιράζεται, πλέον, το δωμάτιο της εντός της οικίας αυτής µε τον ετεροθαλή αδελφό της, ………, που γεννήθηκε στο Μόναχο την 31-3-2014, ενώ, παράλληλα µε τη φοίτησή της σε Γερμανικό Δημοτικό σχολείο, παρακολουθεί και μαθήματα ελληνικής γλώσσας. Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι, επειδή το δικαίωμα της επικοινωνίας του εναγομένου-ενάγοντος για το μετά από το καλοκαίρι του έτους 2014 χρονικό διάστημα, έμεινε αρρύθμιστο (αφού η οριστική απόφαση επί των ως άνω αντίθετων αγωγών των διαδίκων εκδόθηκε την 22-12-2016), ο εναγόμενος-ενάγων κατέθεσε την από 30-5-2016 (με αριθ. έκθ. κατάθ. …../2016) αίτησή του ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (διαδικασίας ασφαλιστικών μέτρων), με την οποία, επικαλούμενος επείγουσα περίπτωση, ζήτησε να ρυθμιστεί προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας του με την ανήλικη θυγατέρα του. Επί της αίτησης αυτής εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 694/8-8-2016 απόφαση του ως άνω Δικαστηρίου, με την οποία, αφού κρίθηκε ότι «η επικοινωνία του αιτούντος (πατέρα) με το ανήλικο τέκνο του είναι δυσχερής, όπως είναι αναμενόμενο, λόγω της μόνιμης εγκατάστασης της καθ’ ης στο εξωτερικό, χωρίς, ωστόσο, να πιθανολογείται ότι η τελευταία προσπαθεί να αποκλείσει την επικοινωνία του τέκνου της με τον αιτούντα πατέρα του», έγινε δεκτή η ως άνω αίτησή του και ρυθμίστηκε προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας αυτού με την ανήλικη θυγατέρα του, ……., με τον αναφερόμενο σ’ αυτήν τρόπο, ήτοι ορίσθηκε ότι αυτός έχει δικαίωμα επικοινωνίας μαζί της α) κατά τις εορτές των Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, επί δέκα (10) τουλάχιστον ημέρες, β) κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα των καθολικών, επί δέκα (10) τουλάχιστον ημέρες και γ) κατά τη διάρκεια των θερινών διακοπών εκάστου έτους, επί είκοσι (20) τουλάχιστον ημέρες, κατά το μήνα Αύγουστο, κατόπιν προηγούμενης συνεννόησης των διαδίκων. Πρέπει, πάντως, να αναφερθεί ότι  οι σχέσεις των διαδίκων, καθ’ όλο το χρονικό διάστημα μέχρι την έκδοση της εκκαλούμενης οριστικής απόφασης αλλά και μετά την έκδοση αυτής, δεν έπαυσαν να είναι ιδιαιτέρως τεταμένες, με τον μεν εναγόμενο-ενάγοντα να προβαίνει σε υποβολή μηνύσεων σε βάρος της ενάγουσας-εναγομένης, παραπονούμενος για παραβίαση των προαναφερόμενων δικαστικών αποφάσεων (βλ. τις προσκομιζόμενες απ’ αυτόν από 7-8-2014, από 14-1-2015, από 28-9-2016 και από 21-7-2017 μηνύσεις του ενώπιον του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Πειραιώς, τις από 21-4-2016 και από 27-8-2017 εξώδικες διαμαρτυρίες του που επιδόθηκαν στην αντίδικό του στις 26-4-2016 και 28-8-2017 αντίστοιχα, καθώς και τα προσκομιζόμενα αποσπάσματα ημερήσιου δελτίου οχήματος στις 1-8-2016 και 28-12-2016 της Διεύθυνσης Άμεσης Δράσης Αττικής), την δε ενάγουσα­-εναγόμενη να παραπονείται για αδιαφορία του εναγομένου-ενάγοντος ως προς την επικοινωνία του µε το τέκνο τους (βλ. τα προσκομιζόμενα απ’ αυτήν αεροπορικά εισιτήρια στο όνομα του αντιδίκου της για την μετάβασή του στο Μόναχο της 14-4-2014 και την επιστροφή του στην Αθήνα την 21-4-2014, την από 18-10-2013 εξώδικη δήλωση-διαμαρτυρία της, η οποία επιδόθηκε στον αντίδικό της την 21-10-2013 και την από 19-6-2016 εξώδικη διαμαρτυρία-απάντησή της, η οποία επιδόθηκε στον αντίδικό της την 28-6-2016). Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι η ενάγουσα-εναγομένη είναι ικανή και φιλόστοργη μητέρα έναντι της ανήλικης θυγατέρας της και έχει επιδείξει αμέριστο ζήλο και ενδιαφέρον για τη σωστή ψυχοσωματική της ανάπτυξη και ορθή διαπαιδαγώγησή της. Μετά δε τη διάζευξή της με τον εναγόμενο-ενάγοντα και το γάμο της με τον Γερμανό υπήκοο …………, δημιούργησε, με την βοήθεια του τελευταίου, στο Μόναχο Γερμανίας ένα ήρεμο οικογενειακό περιβάλλον για την ανήλικη, το οποίο παρέχει όλα τα εχέγγυα για τη σωστή ανάπτυξή της και την ανάδειξη ελεύθερης και ολοκληρωμένης προσωπικότητας αυτής. Εξάλλου, δεν αποδείχθηκε από οποιοδήποτε στοιχείο ότι παραβαίνει τα καθήκοντα που της επιβάλλει το λειτούργημά της για την επιμέλεια του προσώπου της ανήλικης, ότι δεν είναι σε θέση να την ασκήσει κατά τον προσήκοντα τρόπο και ότι η συμπεριφορά της δημιουργεί συνθήκες ακατάλληλες για την ομαλή και σύμφωνη με το συμφέρον της ανήλικης ανατροφή και διαπαιδαγώγησή της, όπως αβασίμως ο εναγόμενος-ενάγων ισχυρίζεται. Επομένως, δεν επιβάλλεται η αφαίρεση της άσκησης της επιμέλειας του προσώπου του ως άνω ανηλίκου τέκνου από αυτήν (μητέρα), στην οποία είχε ανατεθεί αρχικά με συμφωνία των διαδίκων επικυρωθείσα με την περί διαζυγίου υπ’ αριθ. 2961/2012 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, και η ανάθεσή της στον ενάγοντα-εναγόμενο (πατέρα). Ειδικότερα δεν αποδείχθηκαν συγκεκριμένα περιστατικά που να επιβεβαιώνουν τέτοια αδυναμία της ενάγουσας-εναγομένης ή ακαταλληλότητά της να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της ως μητέρας ή περιστατικά που να την μειώνουν ηθικώς ή να συνιστούν αδιαφορία της για την ανατροφή, επίβλεψη ή τη μόρφωση του τέκνου της της, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική εκ μέρους της η άσκηση της ευχέρειας που της παρέχει ο νόμος (άρθρο 1518 εδ. α΄ ΑΚ) να προσδιορίζει αυτή, ως έχουσα την επιμέλεια, τον τόπο διαμονής του τέκνου των διαδίκων, ακόμη και στην αλλοδαπή (και, μάλιστα, σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είναι η Γερμανία). Ούτε αποδείχθηκε ότι η εκ μέρους της ενάγουσας-εναγομένης επιλογή της Γερμανίας ως τόπου διαμονής του τέκνου των διαδίκων, έγινε από αυτήν με σκοπό την παρεμπόδιση της επικοινωνίας του εναγόμενου-ενάγοντα πατέρα στην άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας του με το τέκνο τους, αλλά έγινε επειδή στη Γερμανία δημιούργησε τη νέα οικογενειακή της στέγη, όπως είχε δικαίωμα προς τούτο, αφού τέλεσε γάμο με τον προαναφερόμενο Γερμανό υπήκοο, με τον οποίο ήδη έχει αποκτήσει και ένα ακόμη τέκνο, τον ………, που γεννήθηκε την 31-3-2014. Το γεγονός, βέβαια, ενός τέτοιου προσδιορισμού δυσχεραίνει σημαντικά την επικοινωνία του τέκνου με τον πατέρα του και το συγγενικό περιβάλλον στην ημεδαπή, πλην όμως, αυτό είναι διαφορετικό ζήτημα και τα περιστατικά που συνδέονται μαζί του δεν στοιχειοθετούν, τόσο γενικώς όσο και στην συγκεκριμένη περίπτωση, κακή άσκηση της επιμέλειας εκ μέρους της ενάγουσας-εναγομένης, όπως αβασίμως ισχυρίζεται ο εναγόμενος-ενάγων, αλλά δημιουργούν την ανάγκη ειδικότερης ρύθμισης του τρόπου επικοινωνίας του με το ανήλικο τέκνο. Ως προς το ζήτημα αυτό, με την εκκαλούμενη απόφαση, έγινε δεκτό, ως ουσιαστικά βάσιμο, το επικουρικό αίτημα του ενάγοντος (πατέρα) και ρυθμίστηκε η επικοινωνία του με το τέκνο του κατά τον οριζόμενο σ’ αυτήν τρόπο, ενώ το κεφάλαιο αυτό της εκκαλούμενης απόφασης, δεν προσβάλλεται με αντίθετη έφεση ή αντέφεση της εναγομένης μητέρας και, επομένως, δεν μεταβιβάστηκε ως προς αυτό η υπόθεση στο Εφετείο (άρθρο 522 ΚΠολΔ). Εξάλλου, δεν αποδείχθηκε ότι η ενάγουσα-εναγομένη παρεμποδίζει την προσωπική επικοινωνία (όπως αυτή καθορίστηκε με τις ανωτέρω δικαστικές αποφάσεις) της ανήλικης θυγατέρας της με τον αντίδικο πατέρα της, όπως αβασίμως ο τελευταίος ισχυρίζεται. Περαιτέρω, από το γεγονός ότι η ενάγουσα-εναγομένη δεν εργάζεται, προκύπτει ότι αυτή διαθέτει περισσότερο χρόνο να ασκήσει τα καθήκοντά της ως μητέρα, δηλαδή να ασχοληθεί με την ανατροφή και ανάπτυξη τόσο της ανήλικης, ……., όσο και του δεύτερου ανήλικου τέκνου της. Επίσης, η ανήλικη εκτός από το Γερμανικό Δημοτικό Σχολείο στο Μόναχο, στο οποίο είναι μαθήτρια, δεν στερείται και της ελληνικής παιδείας, αφού  είναι εγγεγραμμένη και παρακολουθεί, κάθε Σάββατο, μαθήματα ελληνικής γλώσσας, διάρκειας 4 ωρών, στο Ελληνικό Σχολείο «……» στην ίδια πόλη. Ήδη, όπως προαναφέρθηκε, έχει προσαρμοσθεί πλήρως στο νέο περιβάλλον της ζωής της και δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα. Τέλος, μεταξύ της ενάγουσας-εναγόμενης και της ανήλικης έχει δημιουργηθεί ένας ιδιαίτερος δεσμός αγάπης και αλληλοκατανόησης, ώστε τυχόν απομάκρυνσή της από το γνωστό και οικείο περιβάλλον της μητέρας της, θα αποτελούσε, ενόψει ιδίως της μικρής ηλικίας της (εννέα ετών), βίαιη μεταβολή του ενεστώτος τρόπου ζωής της και αλλαγή του περιβάλλοντός της και θα της δημιουργούσε αίσθημα ανασφάλειας, με δυσμενείς  επιπτώσεις στην ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητάς της. Τέτοια δε τραυματική για το τέκνο μεταβολή δεν δικαιολογείται από τις συνθήκες, με τις οποίες αυτό διαβιώνει και τον τρόπο που φροντίζει γι` αυτό η μητέρα του. Η κρίση του Δικαστηρίου για τα ανωτέρω περιστατικά στηρίζεται, μεταξύ άλλων, και στην, νομίμως μεταφρασμένη στην ελληνική γλώσσα, υπ’ αριθ. ……../24-8-2015 κοινωνική έκθεση της Υπηρεσίας Προστασίας Νέων του Μονάχου, για την ανήλικη ……., με την οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρεται, ως συμπέρασμα της Υπηρεσίας αυτής, ότι η συμπεριφορά και οι στάσεις της μητέρας προσανατολίζονται προς το καλύτερο συμφέρον του παιδιού, ότι ασκεί τα γονεϊκά της δικαιώματα με μεγάλη υπευθυνότητα, ότι δείχνει πολύ αφοσιωμένη στην ικανοποίηση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών αναγκών της κόρης της, ότι βλέπει πολύ θετικά την προσωπική επικοινωνία μεταξύ της …… και του πατέρα της και ότι η μητέρα κάνει τα πάντα για την ομαλή ένταξη της …. στη γερμανική κοινωνία, ενώ, κατά την άποψη της ίδιας Υπηρεσίας, για το καλύτερο συμφέρον του παιδιού, η …… θα έπρεπε να παραμείνει με την μητέρα της στην Γερμανία λόγω της συνέπειας και των στενών συναισθηματικών δεσμών που έχει με τα εκεί άτομα. Επίσης, στην προσκομιζόμενη, σε μετάφραση στην ελληνική γλώσσα, από 15-7-2013 έκθεση, που συντάχθηκε στο πλαίσιο της µε αριθμό ……../13 υπόθεσης κατόπιν αίτησης, που υποβλήθηκε εκ μέρους του εναγομένου-ενάγοντος για την επιστροφή του παιδιού σύμφωνα με τη διαδικασία της Χάγης, αναφέρονται, ως συμπεράσματα της κοινωνικής υπηρεσίας, και τα εξής: «η πράξη της μητέρας είναι πολύ καλά προσανατολισμένη στο καλό της κόρης της και ότι εκείνη αντιλαμβάνεται και ασκεί ευσυνείδητα και υπεύθυνα την επιμέλεια του παιδιού … μεταξύ του συζύγου της μητέρας και της …… παρατηρήθηκε ένας καλός δεσμός. Η μητέρα σε συνεργασία με εκείνον κάνουν τα πάντα με σκοπό η …… να έχει μία θετική ένταξη στη Γερμανία… Το συμφέρον του παιδιού βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της μητέρας… Κατά την άποψη της Υπηρεσίας Ανηλίκων, το γεγονός ότι η …. ζει με τη μητέρα της στη Γερμανία δεν αντιτίθεται στο συμφέρον του παιδιού». Ακόμη, στην έκθεση δικηγόρου του Παιδιού για την ……, η οποία συντάχθηκε στο πλαίσιο της ίδιας ως άνω υπόθεσης ενώπιον του Ειρηνοδικείου Μονάχου ως αρμόδιου Δικαστηρίου για την εκδίκαση Οικογενειακών Υποθέσεων, αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «… Η …. είναι πολύ δεμένη με τη μητέρα της και τον νέο της σύζυγο. Δεν θέλει να ξέρει ότι η νέα οικογένειά της και το νέο της σπίτι κινδυνεύουν …. φαίνεται ότι έχει ενσωματωθεί πολύ καλά…». Ενόψει των ανωτέρω αποδειχθέντων πραγματικών περιστατικών, αφού ληφθεί υπόψη και η ενώπιον της Γενικής Προξένου της Ελλάδας στο Μόναχο Γερμανίας, αυτοπρόσωπη εμφάνιση της ανήλικης ………., κατ’ εφαρμογή του άρθρου 5 ΚΠολΔ (βλ. σχετ. ΕφΑθ 3456/2009), και η σχετικώς εκφρασθείσα γνώμη της ως προς το ζήτημα ρύθμισης της άσκησης της επιμέλειάς της μεταξύ των διαδίκων γονέων της (άρθρο 681Γ παρ. 3-4 ΚΠολΔ, όπως ίσχυαν πριν το Ν. 4335/2015), η οποία συγκλίνει µε τα ανωτέρω, το Δικαστήριο, με αποκλειστικό γνώμονα το αληθινό συμφέρον της ανήλικης, όπως το καθορίζουν οι βιοτικές και ψυχικές ανάγκες αυτής, η ηλικία της και οι προσωπικές ιδιότητες των διαδίκων κατά τα εκτιθέμενα στη νομική σκέψη στην παράγραφο ΙΙΙ Β της παρούσας, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη την μικρή ηλικία του τέκνου των διαδίκων, το οποίο έχει ανάγκη της καθημερινής φροντίδας και στοργής της μητέρας του και την ενεστώτα κατάσταση που επήλθε με την εγκατάσταση της στην Γερμανία, η βίαιη μεταβολή της οποίας θα δημιουργήσει στην ανήλικη τραυματική εμπειρία, εκτιμά ότι δεν πρέπει να επέλθει μεταβολή ως προς την άσκηση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου των διαδίκων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο, με την εκκα­λούμενη απόφασή του, αφενός μεν δέχθηκε, ως ουσιαστικά βάσιμη, την από 17-7-2013 αγωγή της ενάγουσας …….., κατά το πρώτο αίτημά της, και ανέθεσε αποκλειστικά σ’ αυτήν την άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, αναγνωρίζοντας σ’ αυτήν, στο πλαίσιο του εν λόγω δικαιώματός της, τη δυνατότητά της να απομακρύνει το τέκνο της από την Ελλάδα και να το εγκαταστήσει σε άλλη χώρα της επιλογής της, αφετέρου δε απέρριψε, ως ουσιαστικά αβάσιμη, την από 10-2-2014 αγωγή του ενάγοντος  …….., ως προς το κύριο αίτημά της περί ανάθεσης σ’ αυτόν της επιμέλειας του εν λόγω ανηλίκου τέκνου, δεν έσφαλε ως προς την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και ως προς την εκτίμηση των απο­δείξεων και τα αντίθετα υποστηριζόμενα από τον εναγόμενο-ενάγοντα με τους σχετικούς λό­γους (πρώτο, δεύτερο και τρίτο) της υπό κρίση έφεσής του, τυγχάνουν αβάσιμα και απορριπτέα.
6. V. Κατά το άρθρο 681Γ παρ. 2 ΚΠολΔ (όπως ίσχυε πριν το Ν. 4335/2015) η κατά το στάδιο της υποχρεωτικής προδικασίας αναλυτική έκθεση των οργάνων της κοινωνικής υπηρεσίας για τις συνθήκες διαβίωσης του ανηλίκου, πρέπει, στις περιπτώσεις όπου αναφέρεται στο δικόγραφο της αγωγής ότι ο ένας από τους γονείς ή το ανήλικο τέκνο παρουσιάζει ψυχικά προβλήματα, να συνοδεύεται και από ψυχιατρική έκθεση. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από το δικόγραφο της από 10-2-2014 αγωγής του ……, δεν αναφέρεται σ’ αυτό ότι η εναγομένη …….. παρουσιάζει ψυχικά προβλήματα και, ως εκ τούτου, δεν ήταν απαραίτητη η σύνταξη σχετικής ψυχιατρικής έκθεσης. Επομένως, ο ισχυρισμός του εναγομένου, που προβάλλεται το πρώτον με τις προτάσεις του στην προκειμένη κατ’ έφεση δίκη, ότι έπρεπε να έχει διαταχθεί σχετική εξέταση της αντιδίκου του από ψυχίατρο πραγματογνώμονα, προκειμένου να γνωματεύσει για την κατάσταση της ψυχικής υγείας της και την εν γένει καταλληλότητά της να ασκήσει τα εκ της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου καθήκοντά της, είναι απορριπτέος πρωτίστως, γιατί δεν προβλήθηκε απ’ αυτόν με το δικόγραφο της αγωγής του ότι η αντίδικός του (μητέρα) παρουσιάζει ψυχικά προβλήματα κατά τα εκτιθέμενα στην αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη (βλ. σχετ. ΑΠ 1450/2012 δημ. στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), ενώ, σε κάθε περίπτωση, δεν κρίνεται αναγκαία η από τον εκκαλούντα, με τις προτάσεις του στο παρόν δευτεροβάθμιο δικαστήριο, αιτούμενη ψυχιατρική εξέταση.
7. VI. Κατόπιν αυτών, αφού δεν υπάρχει άλλος λόγος έφεσης προς έρευνα, πρέπει να απορριφθεί η έφεση του εναγόμενου-ενάγοντος ….., ως αβάσιμη κατ’ ουσίαν. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα της δίκης για τον παρόντα βαθμό δικαιοδοσίας, πρέπει να συμψηφισθούν, στο σύνολό τους, μεταξύ των διαδίκων, γιατί ήταν ιδιαίτερα δυσχερής η ερμηνεία των κανόνων δικαίου που εφαρμόσθηκαν (άρθρα 179 και 183 ΚΠολΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Δικάζει κατ’ αντιμωλίαν των διαδίκων.

Δέχεται τυπικά και απορρίπτει κατ’ ουσίαν την από 14-3-2017 (με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ………../2017) έφεση του …… κατά της υπ’ αριθ. 3121/2016 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την ειδική διαδικασία των διαφορών που αφορούν διατροφή και επιμέλεια τέκνων.

Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα, στο σύνολό τους, μεταξύ των διαδίκων για τον παρόντα βαθμό δικαιοδοσίας.

Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά σε έκτακτη, δημόσια στο ακροατήριό του συνεδρίαση, στις  8 Ιανουαρίου 2018, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξούσιων δικηγόρων τους.

 

Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ                                            Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ