Αριθμός 46/2018
ΤΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τους Δικαστές Δήμητρα Τσουτσάνη, Πρόεδρο Εφετών, Βασιλική Χάσκαρη, Εφέτη και Γεώργιο Βερούση, Εφέτη-Εισηγητή, και από τη Γραμματέα Δ.Π..
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η κρινόμενη από 18-6-2015 (αριθ. εκθ. καταθ. …../2015) έφεση του πρώτου των εναγομένων της από 20-7-2009 (αριθ. εκθ. καταθ. ……/2009) αγωγής ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς κατά της με αριθμό 745/2015 οριστικής απόφασης του ανωτέρω Δικαστηρίου το οποίο δίκασε αντιμωλία των διαδίκων την παραπάνω αγωγή κατά την τακτική διαδικασία καθώς έχει ασκηθεί στις 26-6-2015, νομότυπα και εμπρόθεσμα καθόσον η εκκαλουμένη επιδόθηκε με επιμέλεια του εκκαλούντος στον εφεσίβλητο στις 1-7-2015 (βλ. υπ. αριθμ. …/1-7-2015 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή στο Πρωτοδικείο Αθηνών …….) και επίσης δεν έχει παρέλθει τριετία από τη δημοσίευση της απόφασης (άρθρα 495 παρ. 1 και 2, 511, 513 παρ. 1 β΄, 516 παρ. 1, 517 εδ. α΄, 518 παρ. 2 και 520 παρ. 1 του Κ.Πολ.Δ.). Επιπλέον κατατέθηκε στη Γραμματεία του παρόντος Δικαστηρίου στις 17-6-2016, ήτοι μετά την έναρξη ισχύος του Ν 3994/25-7-2011 (άρθρα 19 ως αντικ. από το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν 3994/25-7-2011 και σύμφωνα με την παρ. 13 του άρθρου 72 του ίδιου νόμου υπάγονται οι εφέσεις που ασκούνται μετά τη δημοσίευση του νόμου αυτού) και έχουν κατατεθεί το οριζόμενα παράβολα σύμφωνα με επισημείωση του γραμματέα του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου επί του εφετηρίου. Κατ΄ακολουθία των ανωτέρω η έφεση είναι παραδεκτή, πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να εξεταστεί περαιτέρω ως προς τη βασιμότητα των λόγων της με την ίδια διαδικασία κατά την οποία εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση (άρθρο 533 παρ. 1 ΚΠολΔ.) .
Κατά το άρθρο 522 ΚΠολΔ, με την άσκηση εφέσεως η υπόθεση μεταβιβάζεται στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο εντός των ορίων, που καθορίζονται από την έφεση και τους προσθέτους αυτής λόγους. Τέλος, κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 1 και 2 του ν.δ. 5368/1932, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν.δ. 951/1971 και διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 124 παρ.Δ ‘ στοιχ. α’ του ν.δ.118/1973, χρηματική κατάθεση σε τράπεζα σε ανοικτό λογαριασμό επ’ ονόματι δυο ή περισσοτέρων από κοινού, κατά την έννοια του πιο πάνω νόμου, είναι η κατάθεση, η οποία περιέχει τον όρο ότι από τον λογαριασμό αυτό μπορεί να κάνει χρήση εν όλω ή εν μέρει, χωρίς τη σύμπραξη των λοιπών, είτε ένας είτε μερικοί είτε όλοι κατ’ ιδίαν δικαιούχοι, η δε χρηματική κατάθεση, για την οποία η προηγούμενη παράγραφος, επιτρέπεται να ενεργείται και σε κοινό λογαριασμό με προθεσμία ή ταμιευτηρίου υπό προειδοποίηση. Από τις διατάξεις αυτές, συνδυαζόμενες και προς εκείνες των άρθρων 2 παρ. 1 ν.δ. 17.7/13.8.1293 “περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιριών”, 411, 489, 490, 491 και 493 ΑΚ, προκύπτει ότι σε περίπτωση χρηματικής καταθέσεως επ’ ονόματι του ίδιου του καταθέτη και τρίτου ή τρίτων σε κοινό λογαριασμό και ανεξαρτήτως του εάν τα κατατεθέντα χρήματα ανήκαν σε όλους υπέρ των οποίων έγινε η κατάθεση ή σε μερικούς ή σε έναν από αυτούς, παράγεται μεταξύ του καταθέτη και του τρίτου αφενός και του δέκτη της καταθέσεως νομικού προσώπου αφετέρου ενεργητική εις ολόκληρον ενοχή, με αποτέλεσμα η ανάληψη των χρημάτων της καταθέσεως (είτε όλων είτε μέρους αυτών) από έναν από τους δικαιούχους να γίνεται εξ ιδίου δικαίου, εάν δε αναληφθεί ολόκληρο το ποσό της χρηματικής καταθέσεως από έναν μόνο δικαιούχο, επέρχεται απόσβεση της απαιτήσεως εις ολόκληρον έναντι του δεκτή της καταθέσεως και ως προς τον άλλο, δηλαδή τον μη αναλαμβάνοντα δικαιούχο, ο οποίος από τον νόμο πλέον αποκτά απαίτηση έναντι εκείνου που ανέλαβε ολόκληρη την κατάθεση, για την καταβολή ποσού ίσου προς το μισό της καταθέσεως, εκτός αν από τη μεταξύ τους εσωτερική σχέση προκύπτει άλλη αναλογία ή δικαίωμα επί ολοκλήρου του ποσού ή έλλειψη δικαιώματος αναγωγής εκ μέρους αυτού που δεν προέβη στην ανάληψη του ποσού. Το βάρος της επικλήσεως και αποδείξεως της έλλειψης δικαιώματος αναγωγής έχει ο διάδικος που προβάλλει το πιο πάνω εξαιρετικό δικαίωμα. Έτσι, με βάση τα παραπάνω, ο καθένας από τους δικαιούχους του κοινού λογαριασμού, με την ανάληψη ποσών απ’ αυτόν, δεν διαπράττει υπεξαίρεση ούτε γίνεται πλουσιότερος χωρίς νόμιμη αιτία σε βάρος της περιουσίας ή με ζημία των άλλων (ΑΠ 879/2013.ΝοΒ 2013.2502 ) .
Στην προκειμένη περίπτωση με την από 20-7-2009 (αριθ. εκθ. καταθ. ……/2009) αγωγή της η αρχική ενάγουσα στη θέση της οποίας υπεισήλθε μετά την άσκηση της αγωγής και μετά τον θάνατό της ο εφεσίβλητος ισχυρίστηκε, κατά το μέρος που εκκαλείται η απόφαση, ότι είχε συμπεριλάβει τον πρώτο εναγόμενο και ήδη εκκαλούντα ως συνδικαιούχο στους τραπεζικούς λογαριασμούς που διατηρούσε στην ΄΄Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος΄΄ και στο ΄΄Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο΄΄ προκειμένου ο τελευταίος να κινεί τους λογαριασμούς κατ΄εντολή της εάν παρίστατο ανάγκη και κωλύονταν η ίδια σε περίπτωση φυσικής αδυναμίας λόγω γήρατος. Ότι τον μήνα Μάιο του έτους 2005 ο εκκαλών υφάρπαξε τα βιβλιάρια καταθέσεων της ενάγουσας και στη συνέχεια ανέλαβε από τα παραπάνω τραπεζικά ιδρύματα, χωρίς την συναίνεσή της, το συνολικό ποσό των 137.944,66 ευρώ ενώ από τον παραπάνω χρόνο την εγκατέλειψε αβοήθητη, αδιαφορώντας για τη υγεία της με αποτέλεσμα να προκληθεί κίνδυνος για την ζωή της. Ζητούσε δε με την παραπάνω αγωγή της, μετά το παραδεκτό περιορισμό του αιτήματός της, να υποχρεωθεί ο εναγόμενος με απόφαση προσωρινά εκτελεστή και με απαγγελία σε βάρος του προσωπικής κράτησης λόγω της αδικοπραξία που τέλεσε σε βάρος της ως μέσο αναγκαστικής εκτέλεσης της απόφασης, να της καταβάλει ως αποζημίωση το παραπάνω χρηματικό ποσό των 137.994,66 ευρώ καθώς και το ποσό των 10.044 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβη που υπέστη από την από την παραπάνω συμπεριφορά του εναγομένου καθώς και να καταδικαστεί ο τελευταίο στην καταβολή της δικαστική της δαπάνης. Το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλουμένη απόφασή του έκρινε την αγωγή ως μη νόμιμη ως την νομική της βάση στηριζόμενη στις διατάξεις περί αδικοπραξιών και στη συνέχεια την έκρινε νόμιμη, κατ΄εκτίμηση του περιεχομένου της, από την αξίωση που απορρέει από το αναγωγικό της δικαίωμα ως προς τον εναγόμενο με βάση τη σύμβαση εντολής στηριζόμενη ειδικότερα στις διατάξεις των άρθρων 1 παρ. 1 ν. 5638/1932, 346, 489, 491, 493, 713, 719 του ΑΚ, 176, 191 παρ. 2, 219, 907, 908 και 1047 του Κ.ΠολΔ. και στην συνέχεια την έκανε εν μέρει δεκτή υποχρεώνοντας τον εναγόμενο να καταβάλει στον καθολικό διάδοχο της αρχικής ενάγουσας,το συνολικό ποσό των 37.994,66 ευρώ με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής μέχρι την εξόφληση και επέβαλε σε βάρος του εναγομένου τα δικαστικά έξοδα του ως άνω καθολικού διαδόχου της ενάγουσας τα οποία όρισε στο ποσό των 1.200 ευρώ. Κατά της απόφασης αυτής παραπονείται με την κρινομένη έφεσή του ο εκκαλών εναγόμενος για εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη, να απορριφθεί η αγωγή και να επιβληθούν σε βάρος του εφεσιβλήτου τα δικαστικά του έξοδα αμφοτέρων των βαθμών δικαιοδοσίας. Ειδικότερα με τον πρώτο λόγο έφεσης ο εκκαλών ισχυρίζεται ότι εσφαλμένα το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο μετέβαλε, κατ΄εκτίμηση του δικογράφου της αγωγής και παρά την έλλειψη σχετικής επικουρικής βάσης, την νομική βάση της (της αγωγής) η οποία στηρίζονταν στις διατάξεις περί αδικοπραξιών στην νομική βάση που προεκτέθηκε ότι στηρίζονταν στις διατάξεις περί εντολής καθώς και του άρθρου 1 παρ. 1 ν. 5638/1932 νόμου για το αναγωγικό δικαίωμα της ενάγουσας. Ο νομικός χαρακτηρισμός που δίδεται από τον ενάγοντα δεν δεσμεύει το δικαστήριο, το οποίο αυτεπαγγέλτως εφαρμόζει το νόμο, προσδίδει στα επικαλούμενα προς θεμελίωση της αγωγής πραγματικά περιστατικά τον προσήκοντα νομικό χαρακτηρισμό και υπάγει την αγωγή στον προσήκοντα κανόνα δικαίου, με βάση την ιστορική βάση και το αίτημα της αγωγής (ΑΠ 281/2013 ΠειρΝομ 2013.271). Όμως, σύμφωνα και με τα αναφερόμενα στην μείζονα σκέψη η προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία ερεύνησε και αξιολόγησε θετικά από νομική και ουσιαστική άποψη την αγωγή κατά την ιστορική της βάση από τη σύμβαση περί καταθέσεως σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό, παρά τον νόμο έλαβε υπόψη ισχυρισμό, με ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης, ο οποίος δεν προβλήθηκε, κατά την βάσιμα περί τούτου διατυπούμενη με τον πρώτο κατά σειρά λόγο έφεσης αφού καθένας από τους δικαιούχους του κοινού λογαριασμού, με την ανάληψη ποσών απ’ αυτόν, δεν διαπράττει υπεξαίρεση ούτε γίνεται πλουσιότερος χωρίς νόμιμη αιτία σε βάρος της περιουσίας ή με ζημία των άλλων. Ειδικότερα, στο δικόγραφο της αγωγής, δεν διατυπώθηκε ο ισχυρισμός περί αναγωγικού δικαιώματος της ενάγουσας αλλά η αδικοπρακτική – αξιόποινη συμπεριφορά του εναγομένου με αίτημα την καταβολή αποζημίωσης για την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας που υπέστη από την παραπάνω παράνομη συμπεριφορά του εναγομένου καθώς και η χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη από την παραπάνω συμπεριφορά. Συνεπώς, το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο το οποίο με την εκκαλουμένη απόφασή του έκρινε νόμιμη την αγωγή και υποχρέωσε τον εναγόμενο να καταβάλει στον καθολικό διάδοχο της αρχικής ενάγουσας το ποσό των 37.994,66 ευρώ με το νόμιμο τόκο από τη επίδοση της αγωγής μέχρι την εξόφληση και επέβαλε σε βάρος του εναγομένου την δικαστική δαπάνη του ενάγοντος έσφαλε ως προς την εφαρμογή του γενομένου δεκτού σχετικού λόγου έφεσης του εκκαλούντος. Συνακόλουθα, αφού γίνουν δεκτή η έφεση ως κατ΄ουσίαν βάσιμη, πρέπει να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη και αφού κρατηθεί και δικαστεί από το Δικαστήριο αυτό η υπόθεση (άρθρο 535 παρ.1 ΚΠολΔ), πρέπει να απορριφθεί η αγωγή ως μη νόμιμη. Επίσης τα δικαστικά έξοδα των διαδίκων πρέπει να συμψηφισθούν στο σύνολό τους και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας λόγω της δυσχερούς ερμηνείας των κανόνων δικαίου που εφαρμόσθηκαν (άρθρα 179, 183 ΚΠολΔ) και επίσης, πρέπει να διαταχθεί η επιστροφή του κατατεθέντος από τον εκκαλούντα κατά την άσκηση της έφεσης του παραβόλου, (άρθρο 495 παρ. 4 εδ. δ του Κ.Πολ.Δ.) , κατά τα οριζόμενα στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων την από 18-6-2015 (αριθ. εκθ. καταθ. ……/2015) έφεση του πρώτου των εναγομένων της από 20-7-2009 (αριθ. εκθ. καταθ. …../2009) αγωγής ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς κατά της με αριθμό 745/2015 οριστικής απόφασης του ανωτέρω Δικαστηρίου
Δέχεται τυπικά και κατ΄ουσίαν την έφεση .
Εξαφανίζει την εκκαλουμένη με αριθμό 745/2015 οριστική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς .
Κρατεί την υπόθεση και δικάζει κατ’ουσίαν επί της από 20-7-2009 (αριθ. εκθ. καταθ. ……/2009) αγωγής ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς.
Απορρίπτει την ως άνω αγωγή.
Συμψηφίζει στο σύνολό τους τα δικαστικά έξοδα των διαδίκων και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας.
Διατάσσει την επιστροφή του κατατεθέντος από τον εκκαλούντα κατά την άσκηση της έφεσης των παραβόλων του Δημοσίου .
Κρίθηκε, αποφασίστηκε στον Πειραιά στις 22 Σεπτεμβρίου 2017.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε δε στο ακροατήριο του παρόντος Δικαστηρίου, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση αυτού, στις 19 Ιανουαρίου 2018, με άλλη σύνθεση, λόγω προαγωγής και αναχωρήσεως της Εφέτου Βασιλικής Χάσκαρη, αποτελουμένη από τους Δικαστές, Δήμητρα Τσουτσάνη, Πρόεδρο Εφετών, Γεωργία Λάμπρου και Γεώργιο Βερούση, Εφέτες, και με Γραμματέα την Δήμητρα Πάλλα, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων τους δικηγόρων.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ