Νομικά θέματα που αντιμετωπίστηκαν.
Παραπομπή υπόθεσης ναυτικού χαρακτήρα στο αρμόδιο Τμήμα Ναυτικών Διαφορών του Εφετείου Πειραιά.
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 339/2019
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΟ από τη Δικαστή Ελένη Σκριβάνου, Εφέτη, η οποία ορίστηκε από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Πειραιώς και από τη Γραμματέα Γ.Λ.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Φέρονται προς εκδίκαση οι εφέσεις με αριθμό εκθ. κατάθεσης (Γ.Α.Κ/Ε.Α.Κ), ενώπιον του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου. Α) …../15-6-2018 και Β) ……./26-7-2018, οι οποίες πρέπει να συνεκδικαστούν, λόγω της πρόδηλης μεταξύ τους συνάφειας (άρθρα 31, 246 ΚΠολΔ), καθώς αφορούν στην ίδια απόφαση, ήτοι την υπ΄αρ. 1979/2018 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (Ναυτικό Τμήμα).
Με τις διατάξεις του άρθρου 51 παρ. 1, 2, 3 και 5 του Ν.2172/1993, που άρχισαν να ισχύουν από την 16η Μαρτίου 1994 (άρθρο 51 παρ. 9 εδαφ. δ` του νόμου τούτου), ορίζεται α) ότι στο Πρωτοδικείο και Εφετείο Πειραιώς συνιστώνται ειδικά τμήματα ναυτικών διαφορών, ως τοιούτων νοουμένων των διαφορών που πηγάζουν από πράξεις του θαλασσίου εμπορίου, τη χρησιμοποίηση, λειτουργία ή ναυσιπλοΐα πλοίου ή την παροχή εργασίας σε πλοίο, β) ότι οι διαφορές αυτές υπάγονται στα εν λόγω τμήματα των ανωτέρω Δικαστηρίων, γ) ότι, αν αυτές εισαχθούν σε άλλο τμήμα των Δικαστηρίων τούτων, παραπέμπονται στο τμήμα ναυτικών διαφορών των τελευταίων και δ) ότι διαφορές και υποθέσεις, που δεν υπάγονται στο τμήμα ναυτικών διαφορών των τοιούτων Δικαστηρίων και εισάγονται σ` αυτό, μπορούν να δικαστούν από τούτο ή να παραπεμφθούν στο αρμόδιο Τμήμα, εφαρμοζόμενης αναλόγως, κατά τα λοιπά, της διάταξης του άρθρου 46 ΚΠολΔ. Περαιτέρω, κατά την παρ. 6 περ. α΄ του ιδίου νόμου: «Συνιστάται στο Εφετείο Πειραιά ειδικό τμήμα στο οποίο εκδικάζονται οι εφέσεις κατά των αποφάσεων του Μονομελούς ή Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιά που κρίνουν ναυτικές διαφορές και υποθέσεις (Τμήμα Ναυτικών Διαφορών)… ». Η δικαιοδοσία των ειδικών αυτών τμημάτων εκτείνεται σε ολόκληρο το νομό Αττικής, για την εκδίκαση ιδιωτικών διαφορών, υπό την ανωτέρω έννοια. Σύμφωνα δε με την παρ. 3Α του ως άνω άρθρου (51 του Ν.2172/1993) ‘’Ναυτικές διαφορές είναι οι ιδιωτικές διαφορές που πηγάζουν από πράξεις του θαλάσσιου εμπορίου, τη χρησιμοποίηση, λειτουργία ή ναυσιπλοΐα πλοίου ή την παροχή εργασίας σε αυτό’’, ενώ κατά την παρ. 3 Β του ίδιου άρθρου. ‘’Ενδεικτικά ναυτικές διαφορές είναι εκείνες που έχουν αιτία: (…) δ. αδικοπραξίες που διέπραξε κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του ο πλοίαρχος, µέλος του πληρώµατος, ο πλοηγός ή άλλο πρόσωπο ευρισκόµενο στην υπηρεσία του πλοίου, καθώς και οι ζηµίες από ναυάγιο πλοίου ή φορτίου και ιζ. το θάνατο ή σωµατική βλάβη προσώπων που έχει αιτία το πλοίο, τη λειτουργία, εκµετάλλευση ή χρήση’’. Από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του Ν. 2172/1993 προκύπτει ότι αυτός θέλησε να καταστήσει αποκλειστικώς αρμόδια προς εκδίκαση των ναυτικών υποθέσεων, δια της υποχρεωτικής τους υπαγωγής σε αυτά, τα ρηθέντα τμήματα ναυτικών διαφορών των παραπάνω Δικαστηρίων του Πειραιά (Εφ.Πειρ. 253/2016, Εφ.Πειρ. 413/2015, Εφ.Πειρ.(Μον). 445/2016 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, Εφ.Πειρ 145/2006, ΠειρΝομ 2006/359). Τέλος, από τις διατάξεις των άρθρων 1, 37 επ. και 53 επ. του Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου (ΚΙΝΔ) προκύπτει ότι ουσιώδες στοιχείο της σύμβασης ναυτικής εργασίας είναι ότι ο ναυτικός αναλαμβάνει την υποχρέωση να συμμετέχει ως μέλος συγκροτημένου οργανικά πληρώματος στους πλόες του πλοίου, χωρίς να είναι απαραίτητη η πραγματική εκτέλεση του πλού και η αντιμετώπιση θαλάσσιων κινδύνων. Έτσι η σύμβαση δεν αποβάλλει το χαρακτήρα της ως ναυτικής ούτε μεταλλάσσεται σε σύμβαση χερσαίας εργασίας, αν για οποιοδήποτε λόγο, όπως για συντήρηση ή επισκευή, παραμένει το πλοίο αργό στο λιμάνι, έχει όμως συγκροτημένο πλήρωμα και βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα προς πλούν, μόλις περατωθεί η συντήρηση ή η επισκευή του. Στην περίπτωση αυτή ο προσλαμβανόμενος για να εργαστεί στο πλοίο ως μέλος συγκροτημένου πληρώματος, έστω και αν δεν παρέχει αμιγή ναυτική εργασία (όπως ηλεκτρολόγος, αρτοποιός, μουσικός κ.λπ.), θεωρείται ναυτικός και η σύμβαση του έχει ως αντικείμενο την παροχή ναυτικής εργασίας και όχι χερσαίας. Όταν όμως η πρόσληψή του μισθωτού γίνεται ειδικώς και αποκλειστικώς για όσο χρόνο το πλοίο είναι προσδεδεμένο στο λιμάνι για επισκευή, συντήρηση ή είναι παροπλισμένο και αυτός δεν έχει υποχρέωση συμμετοχής σε πλόες του πλοίου, τότε πρόκειται για παροχή χερσαίας εργασίας, η από την οποία γεννώμενη διαφορά δεν είναι ναυτική (Α.Π 1602/2012, Α.Π 1285/2006, Εφ.Πειρ. 316/2016, Εφ.Πειρ. 856/2005, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Εξάλλου ο χαρακτηρισμός της σχέσης εργασίας ως ναυτικής ή ως εξαρτημένης χερσαίας εργασίας γίνεται από το Δικαστήριο από την εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών, ανεξάρτητα από τον νομικό χαρακτήρα που έδωσαν τα συμβαλλόμενα μέρη στη συμβατική τους σχέση (Α.Π 1261/1993 Ελ.Δικ. 36,131, Α.Π 1026/1990 ΕΕΔ 50,320, Εφ.Πειρ. 856/2005, ο.π ).
Στην προκειμένη περίπτωση, ο ενάγων και ήδη εκκαλών στην υπό στοιχείο (Α) ως άνω έφεση και εφεσίβλητος στην υπό στοιχείο (Β) ως άνω έφεση, εξέθετε στην από 24-10-2011 και με αριθμό κατάθεσης δικογράφου …../31-10-2011 αγωγή του, κατ΄ εκτίμηση του δικογράφου της, ότι στις 25-5-2008 προσελήφθη από τον πρώτο εναγόμενο ατομικά και για λογαριασμό της δεύτερης εναγόμενης εταιρείας, ως εργάτης του σκάφους αναψυχής (γιοτ) D.G M/Y, αντί καταβαλλομένου μηνιαίου μισθού 1300 ευρώ και ειδικότερα για να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως καμαρότος καθαριστής, μάγειρας και βαφέας. Ότι στις 3-4-2009 και περί ώρα 7.30 π.μ., κατά τη διάρκεια εργασιών δεξαμενισμού του πλοίου στα ναυπηγεία …… στο Πέραμα και ενώ ο ίδιος εκινείτο στην πρυμναία πλατφόρμα του σκάφους, επιχείρησε να πατήσει στην πρυμναία σκάλα, που οδηγεί στη θάλασσα, όταν το σκάφος είναι εν πλω, η οποία ήταν απασφαλισμένη, με αποτέλεσμα αυτή να υποχωρήσει και ο ίδιος να πέσει από ύψος τριών (3) μέτρων στο τσιμεντένιο έδαφος και να υποστεί κατάγματα στις πτέρνες και των δύο ποδιών. Ότι, ο ως άνω τραυματισμός του είχε ως συνέπεια την αδυναμία του να εργαστεί μέχρι και την άσκηση της αγωγής. Ότι, το εν λόγω ατύχημα, το οποίο συνέβη κατά το χρόνο που παρείχε την εργασία του, οφείλεται σε αποκλειστική υπαιτιότητα του εργοδότη του, πρώτου των εναγόμενων, ο οποίος είναι νόμιμος εκπρόσωπος και της δεύτερης εναγόμενης εταιρείας, επίσης εργοδότριάς του, (ήδη εφεσίβλητων στην πρώτη έφεση και εκκαλούντων στη δεύτερη) καθώς και του τρίτου των εναγόμενων, προστηθένα των πρώτων δύο, πλοιάρχου του σκάφους, διότι αυτοί παρέλειψαν να του γνωστοποιήσουν, ως όφειλαν, ότι η σκάλα ήταν απασφαλισμένη, ενώ, περαιτέρω ,δεν είχαν ληφθεί τα απαιτούμενα μέτρα ασφαλείας. Ότι το επίδικο συμβάν δεν το ανήγγειλε εμπροθέσμως στο ΙΚΑ, διότι οι εναγόμενοι τον παραπλάνησαν ότι θα τον αποζημιώσουν για τη ζημία που υπέστη. Με βάση το ιστορικό αυτό, ο ενάγων ζητούσε, όπως παραδεκτά παραιτήθηκε με δήλωση του πληρεξουσίου δικηγόρου του, ενώπιον του ακροατηρίου του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, που καταχωρήθηκε στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη απόφαση πρακτικά αυτού, από του δικογράφου της αγωγής ως προς τον τρίτο των εναγόμενων, να υποχρεωθούν οι δύο πρώτοι εναγόμενοι, ο καθένας εις ολόκληρο ως εργοδότες του, να του καταβάλουν το ποσό των 35.100 ευρώ ως διαφυγόν κέρδος εξαιτίας της αδυναμίας του να εργαστεί επί 27 μήνες, λόγω του ένδικου ατυχήματος (1.300 ευρώ Χ 27 μήνες), το ποσό των 455 ευρώ που κατέβαλε για ιατρικά έξοδα, τα οποία δεν κάλυψε ο ασφαλιστικός του φορέας, το ποσό των 100.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη, που υπέστη από την αδικοπρακτική συμπεριφορά των εναγόμενων κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην αγωγή και συνολικά το ποσό των 135.555 ευρώ, με το νόμιμο τόκο από την 1-8-2009, ημερομηνία κατά την οποία οι εναγόμενοι οχλήθηκαν να αποκαταστήσουν τη ζημία του, άλλως από την επίδοση της αγωγής έως την εξόφληση.
Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών ενώπιον του οποίου είχε ασκηθεί η ως άνω αγωγή, με την υπ΄αρ. 3563/2015 οριστική απόφασή του, κηρύχθηκε αναρμόδιο για την εκδίκαση της αγωγής αυτής και την παρέπεμψε για να δικαστεί από το καθ΄ύλη και κατά τόπο αρμόδιο δικαστήριο ήτοι το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιώς (Τμήμα Ναυτικών Διαφορών). Στο τελευταίο αυτό δικαστήριο εισήχθη προς συζήτηση η ως άνω αγωγή με την από 2-7-2015 και με αριθμό κατάθεσης (Γ.Α.Κ/Α.Κ.Δ) ……../2015 κλήση του ενάγοντος, το οποίο δικάζοντας κατά την προσήκουσα ειδική διαδικασία των εργατικών διαφορών, (αν και είχε αρχικά εισαχθεί σε αυτό με την τακτική διαδικασία) εξέδωσε την υπ΄αρ. 1979/2018 οριστική απόφασή του (εκκαλουμένη) με την οποία, αφού θεώρησε την αγωγή ως μη ασκηθείσα ως προς τον τρίτο των εναγόμενων, λόγω της προαναφερθείσας παραίτησης από του δικογράφου της αγωγής όσον αφορά σε αυτόν, ακολούθως έκρινε ορισμένη και νόμιμη την αγωγή, και στη συνέχεια την έκανε εν μέρει δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη, ως προς τους λοιπούς (πρώτο και δεύτερη) των εναγόμενων, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα σε αυτήν (εκκαλουμένη).
Ήδη κατά της ως άνω οριστικής απόφασης παραπονούνται τόσο ο ενάγων – εκκαλών, με την ένδικη υπό στοιχείο (Α) ως άνω έφεσή του, για τους λόγους που εκθέτει σε αυτήν και ανάγονται σε εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων, ζητεί δε την εξαφάνισή της, ώστε να γίνει συνολικά δεκτή η ως άνω αγωγή του, όσο και οι εναγόμενοι – εκκαλούντες με την υπό στοιχείο (Β) ως άνω έφεσή τους, επίσης για τους λόγους που εκθέτουν σε αυτήν και ανάγονται σε εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων, ζητούν δε την εξαφάνισή της, ώστε να απορριφθεί συνολικά η αγωγή του αντιδίκου τους.
Με βάση, όμως, τα όσα εκτέθηκαν στη μείζονα σκέψη, η επίδικη διαφορά τυγχάνει “ναυτική” κατά την αληθινή έννοια των προαναφερομένων διατάξεων του άρθρου 51 παρ. 3 περ. Α` – Β` εδάφ. δ΄ και ιζ΄ του Ν.2172/1993. Κι αυτό διότι αφορά αξιώσεις από σύµβαση παροχής εργασίας πάνω σε πλοίο, δυνάμει της οποίας ο ενάγων προσελήφθη για να εργαστεί ως µέλος του πληρώµατος, θεωρείται δε ναυτικός, έστω κι αν η εργασία που παρείχε δεν ήταν αµιγώς ναυτική, καθώς και η σύµβαση είναι ναυτική και δεν αποβάλλει το χαρακτήρα της, για το λόγο ότι το πλοίο βρισκόταν για συντήρηση στο ναυπηγείο κατά τη διάρκεια του ατυχήµατος. Ακόμη, πρόκειται για ναυτική διαφορά και για τον επιπλέον λόγο ότι, σύµφωνα µε τα αναφερόµενα στο δικόγραφο της αγωγής, αφορά αξιώσεις εξ αδικοπραξίας και ειδικότερα λόγω της σωματικής βλάβης που υπέστη ο ενάγων ένεκα εργατικού ναυτικού ατυχήματος που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια εργασιών που εκτελούσε στο πλοίο. Τούτο δε προκύπτει και από την ίδια την εκκαλουμένη απόφαση κατά την οποία η ένδικη αγωγή εκδικάσθηκε από το αρμόδιο Τμήμα Ναυτικών Διαφορών του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (και μάλιστα, μετά από παραπομπή της σε αυτό, από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, στο οποίο είχε αρχικά ασκηθεί, κατά τα προαναφερθέντα).
Με τα δεδομένα αυτά, η προκειμένη υπόθεση αναρμοδίως εισήχθη προς εκδίκαση ενώπιον του παρόντος Τμήματος του Δικαστηρίου τούτου, το οποίο δεν είναι, κατά τη σχετική και νομίμως δημοσιευθείσα 2/1994 απόφαση της Ολομέλειάς του, εκείνο των “Ναυτικών Διαφορών” (βλ.σχ. Εφ.Πειρ.1/2011, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), η δε καθ΄ύλη αρμοδιότητα του Δικαστηρίου που δικάζει την αγωγή αφορά στη δημόσια τάξη και ερευνάται αυτεπαγγέλτως, κατά τις διατάξεις των άρθρων 46, 559 αρ. 5 και 562 παρ 2 περ. γ` του ΚΠολΔ (ΑΠ 1602/2012, ο.π).
Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει, σύμφωνα με τα άρθρα 46 ΚΠολΔ και 51 παρ. 5 και 6 του Ν.2172/1993, να κηρυχθεί το τμήμα αυτό αναρμόδιο προς εκδίκασή της, με τις υπό κρίση εφέσεις, εισαγομένης σ’ αυτό ένδικης ναυτικής υπόθεσης και να παραπεμφθεί η τελευταία στο αρμόδιο “Τμήμα Ναυτικών Διαφορών” του Εφετείου τούτου, χωρίς όμως να επιβληθούν δικαστικά έξοδα, διότι η παρούσα απόφαση δεν είναι οριστική, με την έννοια του άρθρου 309 ΚΠολΔ, καθόσον δεν αποφαίνεται για την καθ’ ύλη αναρμοδιότητα ολόκληρου του Δικαστηρίου, αλλά μόνο του Τμήματος αυτού, που δεν αποτελεί οργανικώς αυτοτελές Δικαστήριο, κατ’ ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 46 ΚΠολΔ (Εφ.Πειρ. 442/2014, Εφ.Πειρ. 1/2011, Εφ.Πειρ. 145/ 2006, Εφ.Πειρ. 988/2005 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, Εφ.Πειρ. 462/1997 ΕλΔνη 40, 364).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Συνεκδικάζει, κατ΄αντιμωλία των διαδίκων, τις αναφερόμενες στο σκεπτικό με αριθμό κατάθεσης (Γ.Α.Κ/Ε.Α.Κ). Α) ……/15-6-2018 και Β) ……./26-7-2018, εφέσεις.
Κηρύσσει αναρμόδιο το παρόν τμήμα του Δικαστηρίου τούτου.
Παραπέμπει την υπόθεση προς εκδίκασή της στο αρμόδιο «Τμήμα Ναυτικών Διαφορών» του Εφετείου αυτού.
KPIΘHKE, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά, στο ακροατήριό του και σε έκτακτη δημόσια αυτού συνεδρίαση στις 18 Ioυνίου 2019, απόντων των διαδίκων και των πληρεξούσιων δικηγόρων τους.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ