Νομικά θέματα που αντιμετωπίστηκαν
Η γονική παροχή του γονέα προς το τέκνο, κατά τη ρητή διάταξη του άρθρου 1509 εδ. α ΑΚ, δεν αποτελεί δωρεά, όταν είναι μέσα στα όρια που επιβάλλουν οι περιστάσεις, με συνέπεια, η τελευταία να μην προσβάλλεται ως άστοργη, έστω και αν θίγει τη νόμιμη μοίρα, αφού κατά τη διάταξη του άρθρου 1835 ΑΚ, σε μέμψη υπόκεινται μόνο οι δωρεές. Ως ενδεικνυόμενο από τις περιστάσεις μέτρο θεωρείται το ανάλογο προς την οικονομική, κοινωνική και οικογενειακή κατάσταση του γονέα κατά τη σύσταση της παροχής και τις ανάγκες του τέκνου προς το οποίο γίνεται η παροχή σε σχέση με την οικονομική κατάσταση των άλλων τέκνων του.
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 465 /2019
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΟ από τη Δικαστή Ελένη Σκριβάνου, Εφέτη, η οποία ορίστηκε από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Πειραιώς και από τη Γραμματέα Ε.Τ..
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η κρινόμενη έφεση κατά της υπ’αρ. 984/26-2-2018 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την τακτική διαδικασία, έχει ασκηθεί νομότυπα (άρθρα 495 επ., 511, 513, 516 παρ.1 ΚΠολΔ), και εντός της νόμιμης προθεσμίας των 30 ημερών (άρθρο 518 παρ.1 ΚΠολΔ), δεδομένου ότι η εκκαλουμένη απόφαση επιδόθηκε, όπως προκύπτει από τη σχετική επισημείωση επ΄ αυτής του δικαστικού επιμελητή Κιάτου ………, στις 8-3-2018 και η έφεση ασκήθηκε από τον εκκαλούντα, ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, στις 4-4-2018, σύμφωνα με την αναφερθείσα παραπάνω έκθεση κατάθεσης. Πρέπει, επομένως, να γίνει τυπικά δεκτή και να εξετασθεί περαιτέρω από το Δικαστήριο τούτο, που είναι καθ΄υλη και κατά τόπο αρμόδιο, κατά την ίδια διαδικασία με την οποία εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση, ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρα 19, 533 παρ.1,2 ΚΠολΔ), και στα πλαίσια που καθορίζονται από αυτούς (άρθρο 522 ΚΠολΔ), ενώ έχει καταβληθεί από τον εκκαλούντα το προβλεπόμενο από τη διάταξη του άρθρου 495 παρ. 3εδ.α του ΚΠολΔ, παράβολο, όπως προκύπτει από τη σχετική σημείωση της Γραμματέα του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, κάτωθεν της προαναφερθείσας έκθεσης κατάθεσης του δικογράφου της έφεσης.
Κατά τη διάταξη του άρθρου 1835 ΑΚ, κάθε δωρεά εν ζωή του κληρονομούμενου, η οποία κατά το άρθρο 1831 υπολογίζεται στην κληρονομία, μπορεί να ανατραπεί εφόσον η κληρονομία, που υπάρχει, κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομούμενου, δεν επαρκεί για να καλύψει τη νόμιμη μοίρα. Περαιτέρω με τη διάταξη του άρθρου 1509 εδαφ. α΄ του ΑΚ, ορίζεται ότι η παροχή περιουσίας στο τέκνο από οποιονδήποτε γονέα του, είτε για τη δημιουργία ή τη διατήρηση οικονομικής ή οικογενειακής αυτοτέλειας, είτε για την έναρξη ή την εξακολούθηση επαγγέλματος, αποτελεί δωρεά μόνο ως προς το ποσό που υπερβαίνει το μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις. Από τον συνδυασμό των πιο πάνω διατάξεων προκύπτει ότι σε μέμψη υπόκεινται μόνο οι δωρεές, οι οποίες σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1831 παρ.2 ΑΚ, προστίθενται στην κληρονομία (ΑΠ 393/2018, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Το γεγονός ότι η παροχή του γονέα προς το τέκνο, κατά τη ρητή διάταξη του άρθρου 1509 εδ. α ΑΚ, δεν αποτελεί δωρεά όταν είναι μέσα στα όρια που επιβάλλουν οι περιστάσεις, έχει ως συνέπεια, ότι η τελευταία δεν προσβάλλεται ως άστοργη έστω και αν θίγει τη νόμιμη μοίρα, αφού κατά τη διάταξη του άρθρου 1835 ΑΚ, σε μέμψη υπόκεινται μόνο οι δωρεές (ΑΠ 491/2009, ΑΠ 518/2006, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Ως ενδεικνυόμενο από τις περιστάσεις μέτρο θεωρείται το ανάλογο προς την οικονομική, κοινωνική και οικογενειακή κατάσταση του γονέα κατά τη σύσταση της παροχής και τις ανάγκες του τέκνου προς το οποίο γίνεται η παροχή σε σχέση με την οικονομική κατάσταση των άλλων τέκνων του (ΑΠ 1658/2012 ,Εφ. Πατρ.10/2009, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Με τα δεδομένα αυτά, όταν με αγωγή μέμψης προσβάλλεται γονική παροχή που έγινε προς μεριδούχο για τη δημιουργία οικονομικής και οικογενειακής αυτοτέλειάς του, κατά την έννοια του άρθρου 1509 ΑΚ, πρέπει, για να είναι ορισμένη η αγωγή αυτή, να εκτίθεται σαφώς τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει, ότι η γονική παροχή είναι δωρεά στο σύνολό της ή μερικώς, δηλαδή ότι υπερβαίνει το μέτρο, το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις, το οποίο κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με βάση την περιουσιακή κατάσταση των γονέων, τον αριθμό των τέκνων, τις ανάγκες των τέκνων, την οικονομική κατάσταση των άλλων τέκνων κλπ. (ΑΠ 518/2006, ο.π, Εφ.Πειρ. 277/2014, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Περαιτέρω, κατά μεν τις διατάξεις των παρ.1 και 2 του άρθρου 1831 ΑΚ «ο υπολογισμός της νόμιμης μοίρας γίνεται με βάση την κατάσταση και την αξία της κληρονομίας κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου, αφού αφαιρεθούν τα χρέη και οι δαπάνες της κηδείας του και της απογραφής της κληρονομίας. Στην κληρονομία προσθέτονται, με την αξία που είχαν κατά το χρόνο της παροχής, οτιδήποτε ο κληρονομούμενος παραχώρησε, όσο ζούσε, χωρίς αντάλλαγμα σε μεριδούχο είτε με δωρεά είτε με άλλο τρόπο και επίσης οποιαδήποτε δωρεά, που ο κληρονομούμενος έκανε τα τελευταία δέκα χρόνια πριν το θάνατό του, εκτός αν την επέβαλαν λόγοι ευπρέπειας ή ιδιαίτερο ηθικό καθήκον», κατά δε τη διάταξη του άρθρου 1833 παρ. 1 ΑΚ «στη νόμιμη μοίρα καταλογίζονται οι παροχές σε μεριδούχο, με την αξία, που είχαν, όταν έγιναν, εφόσον προσθέτονται στην κληρονομία, σύμφωνα με το άρθρο 1831, εκτός αν ο κληρονομούμενος όρισε διαφορετικά όταν έδωσε την παροχή». Από τις ανωτέρω διατάξεις, σε συνδυασμό και με τις διατάξεις των άρθρων 1825, 1827, 1830, 1834, 1835, 1896 και 1899 ΑΚ, συνάγεται ότι για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας οποιουδήποτε μεριδούχου, που είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας του, λαμβάνεται ως βάση η κατάσταση και η αξία της κληρονομίας κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου, δηλαδή όλα τα κατά τον χρόνο αυτό υπάρχοντα στην κληρονομία στοιχεία, δεκτικά κληρονομικής διαδοχής (πραγματική κληρονομική ομάδα), από την οποία αφαιρούνται τα χρέη της κληρονομίας και οι δαπάνες της κηδείας του κληρονομουμένου και της απογραφής της κληρονομίας, προσθέτονται δε ακολούθως και θεωρούνται ως υπάρχοντα στην κληρονομία (πλασματική κληρονομική ομάδα), με την αξία, που είχαν κατά το χρόνο της παροχής, όσα ο κληρονομούμενος παραχώρησε όσο ζούσε, σε μεριδούχο με τον όρο να καταλογισθούν στη νόμιμη μοίρα του, όπως και κάθε δωρεά κατά τα τελευταία δέκα χρόνια πριν από το θάνατό του (ΑΠ 854/2007, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Στο άθροισμα που προκύπτει από την παραπάνω πρόσθεση υπολογίζεται με διαίρεση η εξ αδιαθέτου κληρονομική μερίδα του κάθε μεριδούχου, με βάση τα νόμιμα ποσοστά της εξ αδιαθέτου διαδοχής. Στη συνέχεια από το πηλίκο που θα προκύψει από τη διαίρεση αυτή αφαιρείται η αξία της συνεισεκτέας παροχής την οποία είχε λάβει ο υπόχρεος σε συνεισφορά μεριδούχος, το τυχόν δε υπόλοιπο, το οποίο θα προκύψει από την αφαίρεση αυτή, αποτελεί τη μερίδα του υπόχρεου σε συνεισφορά. Το δικαίωμα του υπόχρεου επί της μερίδας αυτής καθορίζεται αρχικά κατ’ ανάγκη σε ποσό χρημάτων και υπολογίζεται μεν επί της, κατά τα ανωτέρω, πλασματικής κληρονομίας, ασκείται όμως και καλύπτεται από την πραγματική ομάδα της κληρονομίας, αφού αυτή είναι η διανεμητέα μεταξύ των κληρονόμων, κατά ποσοστό ειδικότερα που εκφράζει τη σχέση της αξίας της μερίδας προς την αξία των αντικειμένων της πραγματικής κληρονομικής ομάδας (ΑΠ 95/2010, ΑΠ 1704/2010, ΑΠ 638/2003, Εφ.Πειρ.285/2014, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ) .Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κανένα περιουσιακό στοιχείο στην κληρονομία, τότε η αξία της κληρονομίας θα προσδιοριστεί από την αξία που είχε η άστοργη δωρεά κατά τον χρόνο που έγινε και όχι κατά τον χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου και το ποσοστό της νόμιμης μοίρας θα υπολογισθεί στην παραπάνω αξία, δηλαδή στην αξία που είχε η παραπάνω δωρεά κατά το χρόνο που έγινε (ΑΠ 1769/2006, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Αν δωρήθηκε η ψιλή κυριότητα πράγματος και παρακρατήθηκε η επικαρπία από τον δωρητή κληρονομούμενο, εφόρου ζωής του ή τρίτου, λαμβάνεται υπόψη η αξία της ψιλής κυριότητας κατά τον χρόνο της δωρεάς και αν ακόμη η επικαρπία αποσβέστηκε προς όφελος του δωρεοδόχου ψιλού κυρίου (Παπαδόπουλος ‘’Αγωγές κληρονομικού Δικαίου’’ εκδ. 1995 σελ. 144, Εφ.Πειρ. 447/2016, Εφ.Πειρ. 285/2014, ο.π, Εφ.Ναυπλ. 41/2007 Αρχ. Ν 2007, 599).
Εξάλλου, με το Ν.4335/2015, προστέθηκαν οι νέες διατάξεις των άρθρων 421 έως 424 του ΚΠολΔ, με τις οποίες επιφέρονται εκτεταμένες μεταβολές στο δίκαιο των ένορκων βεβαιώσεων. Συγκεκριμένα, οι παραπάνω διατάξεις, σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 237 και 591 του ΚΠολΔ, όπως οι τελευταίες τροποποιήθηκαν με τον ίδιο νόμο, προβλέπουν, τους εξής όρους του υποστατού – παραδεκτού της ένορκης βεβαίωσης: α) κλήτευση του αντιδίκου με επιμέλεια του διαδίκου που επισπεύδει τη λήψη ένορκης βεβαίωσης, β) τήρηση προθεσμίας κλήτευσης δύο εργάσιμων ημερών πριν την προσδιορισμένη από τον επισπεύδοντα διάδικο ημερομηνία λήψης της ένορκης βεβαίωσης γ) πλήρες περιεχόμενο κλήσης σύμφωνα με το νέο άρθρο 422 παρ.1 του ΚΠολΔ, το οποίο να διαλαμβάνει την ημερομηνία και ώρα λήψης, το ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνση του συμβολαιογράφου ή αναφορά στον ειρηνοδίκη ενώπιον του οποίου θα λάβει χώρα, την αγωγή ή ένδικο βοήθημα ή μέσο που αφορά η βεβαίωση, το ονοματεπώνυμο, το επάγγελμα και τη διεύθυνση της κατοικίας του μάρτυρα, δ) λήψη μέχρι πέντε ένορκων βεβαιώσεων για κάθε διάδικο ενώπιον του λειτουργικά και κατά τόπο αρμόδιου οργάνου, ε) ιδιότητα μάρτυρα, τρίτο πρόσωπο ως προς τους διαδίκους, ικανό και μη εξαιρεθέν, στ) ορκοδοσία και ζ) εμπρόθεσμη υποβολή της ένορκης βεβαίωσης με τις προτάσεις. Αν δεν πληρούται κάποιος από τους ανωτέρω όρους, η ένορκη βεβαίωση είναι ανυπόστατη, στην δε περίπτωση ζ, απαράδεκτη, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 424 του ΚΠολΔ και δεν λαμβάνεται υπόψη ούτε καν για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων. Οι νέες διατάζεις για τις ένορκες βεβαιώσεις δεν υπάγονται σε ειδική μεταβατική διάταξη του σχετικού άρθρου 9 Ν. 4335/2015. Επίσης, σύμφωνα με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 9 παρ. 1 του Ν.4335/2015, οι ρυθμίσεις των άρθρων 237 και 238 του ΚΠολΔ εφαρμόζονται αποκλειστικά επί αγωγών που ασκήθηκαν μετά την 1η-1-2016, ενώ κατά τη μεταβατική διάταξη της παρ. 4, κατά τα λοιπά οι ρυθμίσεις του νέου νόμου, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά σε επιμέρους διατάξεις, εφαρμόζονται από την 1η-1-2016. (βλ. Γιαννόπουλο/Χ.Τριανταφυλλίδη, Οι τροποποιήσεις του Ν. 4335/2015 στον ΚΠολΔ, στο πεδίο του δικαίου της απόδειξης, ΕλλΔνη 2016. 665, X. Απαλαγάκη, Συστηματική παρουσίαση των βασικών τροποποιήσεων του ΚΠολΔ από το Ν.4335/2015, σ.34).
Στην προκειμένη περίπτωση, ο ενάγων εξέθετε στην από 12-1-2017 και με ειδικό αριθμό κατάθεσης (Ε.Α.Κ) …/2017 αγωγή του, κατ΄ορθή εκτίμηση του δικογράφου της, ότι στις 8-11-2014 απεβίωσε στη Νίκαια Αττικής, ο πατέρας του ……., κάτοικος εν ζωή ομοίως, χωρίς να αφήσει διαθήκη. Ότι, μοναδικοί εξ αδιαθέτου κληρονόμοι αυτού, είναι τα τρία τέκνα του, ήτοι ο ενάγων (ήδη εφεσίβλητος), ο εναγόμενος (ήδη εκκαλών) και η αδερφή τους ….., σε ποσοστό 1/3 εξ αδιαιρέτου ο καθένας, (καθώς η μητέρα τους και σύζυγός του κληρονομούμενου ………., είχε προαποβιώσει) και οι οποίοι δεν έχουν αποποιηθεί την κληρονομία. ΄Ότι, ο θανών πατέρας του, κατά το χρόνο του θανάτου του, δεν κατέλιπε κάποιο περιουσιακό στοιχείο, Ότι, ο εν λόγω κληρονομούμενος είχε μεταβιβάσει το μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο ήτοι ένα οικόπεδο μετά του εντός αυτού ισόγειου κτίσματος, που βρίσκεται στη Νίκαια Αττικής στο συνοικισμό … επί της οδού …….. και περιγράφεται περαιτέρω στην αγωγή, δυνάμει του υπ΄αρ…./21-2-2007 συμβολαίου της συμβολαιογράφου Πειραιώς …….., που μεταγράφηκε νόμιμα, λόγω γονικής παροχής, κατά ψιλή κυριότητα, παρακρατώντας για τον ίδιο την επικαρπία εφ΄όρου ζωής, στον εναγόμενο γιό του, αντικειμενικής αξίας κατά το χρόνο της παροχής 76.898,51 ευρώ και εμπορικής 135.000 ευρώ. Ότι η ως άνω γονική παροχή είναι εικονική, διότι δεν έγινε για τη δημιουργία οικονομικής και οικογενειακής αυτοτέλειας του εναγόμενου ο οποίος ήταν ήδη 55 ετών, επαγγελματικά και οικογενειακά αποκατεστημένος, υπερβαίνει δε συνολικά το επιβαλλόμενο από τις περιστάσεις μέτρο, ενώ σε αυτόν είχαν ήδη προηγηθεί παροχές από τη μητέρα τους, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην αγωγή, αλλά υπέκρυπτε έγκυρη σύμβαση δωρεάς. Ότι η δωρεά αυτή, κατά τα προαναφερθέντα, ήταν άστοργη, δεδομένου ότι κατά το χρόνο του θανάτου του πατέρα τους, όπως προεκτέθηκε, δεν υπήρχε άλλο κληρονομιαίο στοιχείο αυτού, ώστε να καλύπτεται η νόμιμη μοίρα του ενάγοντος, ανερχόμενη στο ήμισυ της εξ αδιαιρέτου κληρονομικής μερίδας ήτοι 1/6 εξ αδιαιρέτου. Ότι ο εναγόμενος λαμβάνει ως μίσθωμα από το εν λόγω ακίνητο, 360 ευρώ μηνιαίως. Ζητούσε δε ακολούθως, ο ενάγων να αναγνωρισθεί η εικονικότητα της ως άνω γονικής παροχής της ψιλής κυριότητας του ως άνω ακινήτου και ότι υποκρύπτεται έγκυρη σύμβαση δωρεάς, να ανατραπεί η δωρεά αυτή, κατά το ποσοστό που αφορά τη νόμιμη μοίρα του (1/6 εξ αδιαρέτου), να υποχρεωθεί ο εναγόμενος να του μεταβιβάσει την κυριότητα και νομή του προαναφερθέντος ακινήτου κατά το ως άνω ποσοστό, καθώς επίσης να του καταβάλει το ποσό των 1.800 ευρώ, που αντιστοιχεί στο ποσό που αυτός δικαιούται, με βάση το παραπάνω ποσοστό, από τα εισπραχθέντα από τον εναγόμενο μισθώματα για το εν λόγω ακίνητο, για το διάστημα από το Δεκέμβριο του έτους 2014 έως το Μάιο του έτους 2017 (30 μήνες χ 360 ευρώ μηνιαίως χ 1/6), με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής έως την εξόφληση και να επιβληθεί εις βάρος του η δικαστική του δαπάνη.
Το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιώς, δικάζοντας κατά την τακτική διαδικασία, εξέδωσε την εκκαλουμένη απόφαση (υπ΄αρ. 984/2018), με την οποία, αφού ορθώς έκρινε την αγωγή ορισμένη, καθώς περιέχει όλα τα απαιτούμενα από το νόμο στοιχεία, σύμφωνα και με τα προεκτεθέντα στη μείζονα σκέψη, (απορριπτομένου του περί του αντιθέτου ισχυρισμό του εναγόμενου, τον οποίο επαναφέρει με τον πρώτο λόγο της ένδικης έφεσης) και νόμιμη, (πλην των αιτημάτων της περί κήρυξης της απόφασης προσωρινά εκτελεστής, εκτός αυτού που αφορά την καταβολή του ποσού των 1.800 ευρώ, καθώς κατά τα λοιπά η εκδοθείσα απόφαση έχει διαπλαστικό και όχι καταψηφιστικό χαρακτήρα), στη συνέχεια την έκανε εν μέρει δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη. Πιο συγκεκριμένα ανέτρεψε την ως άνω μεταβιβαστική πράξη της γονικής παροχής, εκτιμώντας ότι ήταν εικονική και υπέκρυπτε έγκυρη σύμβαση δωρεάς, κατά το ποσοστό που αυτή πλήττει τη νόμιμη μοίρα του ενόγοντος (1/6 εξ αδιαρέτου), υποχρέωσε τον εναγόμενο να μεταβιβάσει στον ενάγοντα, την κυριότητα και νομή του προαναφερθέντος ακινήτου κατά το ως άνω ποσοστό, καθώς επίσης να του καταβάλει το ποσό των 1.050 ευρώ, με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής έως την εξόφληση, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα σε αυτήν (εκκαλουμένη) και τέλος, καταδίκασε τον εναγόμενο στη δικαστική δαπάνη του ενάγοντος την οποία όρισε στο ποσό των 1.000 ευρώ.
Ήδη κατά της ως άνω οριστικής απόφασης παραπονείται ο εναγόμενος – εκκαλών, με την κρινόμενη έφεσή του για τους λόγους που εκθέτει σ΄ αυτήν, πλην του ως άνω ήδη απαντηθέντος, και ανάγονται σε εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων, ζητεί δε την εξαφάνιση της, ώστε να απορριφθεί συνολικά η ως άνω αγωγή του αντιδίκου του.
Από την εκτίμηση της υπ΄αρ. …../5-3-2019 ένορκης βεβαίωσης του ……., που παραδεκτά προσκομίζει ο εκκαλών – εναγόμενος για πρώτη φορά στην κατ΄έφεση δίκη κατ΄ άρθρο 529 παρ.1 ΚΠολΔ, καθώς το δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις της παρ.2 του ως άνω άρθρου, η οποία λήφθηκε ενώπιον της συμβολαιογράφου Χαλανδρίου ………., κατόπιν νόμιμης και εμπρόθεσμης κλήτευσης του αντιδίκου του, δυνάμει της υπ΄αρ…./28-2-2019 έκθεσης επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας της περιφέρειας του Εφετείου Αθηνών με έδρα το Πρωτοδικέιο Αθηνών …., και των υπ΄αρ. ……../21-4-2017 ένορκων βεβαιώσεων των . …., που προσκομίζει ο ενάγων – εφεσίβλητος και λήφθηκαν ενώπιον της Ειρηνοδίκη Νίκαιας, κατόπιν εμπρόθεσμης και νομότυπης κλήτευσης του αντιδίκου του, όπως προκύπτει από την υπ΄αρ………/3-4-2017 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του Πρωτοδικείου Κορίνθου . ….., καθώς και όλων των εγγράφων που νομίμως επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι είτε ως αυτοτελή αποδεικτικά μέσα είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, χωρίς να παραλειφθεί κανένα από αυτά, ανεξαρτήτως αν γίνεται ειδική αναφορά σε κάποια εξ αυτών παρακάτω, καθώς και από τα διδάγματα της κοινής πείρας, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά. (Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι δεν λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο, όπως ορθώς δεν λήφθηκαν υπόψη και από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, παρά τα όσα αβασίμως περί του αντιθέτου ισχυρίζεται ο εναγόμενος στην έφεσή του, οι υπ΄αρ. ……../31-3-2017 ένορκες βεβαιώσεις των …….., που προσκομίζει ο εναγόμενος – εκκαλών, κατόπιν εμπρόθεσμης και νομότυπης κλήτευσης του αντιδίκου του, δυνάμει της υπ΄αρ. …/28-3-2017 έκθεσης επίδοσης της ως άνω δικαστικής επιμελήτριας . …, διότι λήφθηκαν ενώπιον της συμβολαιογράφου Αθηνών ……., ήτοι ενώπιον κατά τόπο αναρμόδιου οργάνου, αφού αρμόδιο όργανο για τη λήψη τους, κατ΄ άρθρο 421 ΚΠολΔ, είναι ο Ειρηνοδίκης ή ο συμβολαιογράφος της έδρας του Δικαστηρίου ή της κατοικίας ή διαμονής του μάρτυρα, (εν προκειμένω δε η κατοικία των ως άνω μαρτύρων βρίσκεται στη Νίκαια), κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 422 παρ.1 περ.δ ΚΠολΔ σε συνδυασμό με αυτήν του ως άνω άρθρου. Περαιτέρω δε στις δύο τελευταίες δεν αναγράφεται το επάγγελμα των ως άνω ενόρκως βεβαιούντων μαρτύρων, όπως απαιτείται από το νόμο (άρθρο 422 παρ. 1 περ.γ) για να είναι υποστατές, σύμφωνα με τα αναφερθέντα στην προπαρατεθείσα νομική σκέψη, όπως βάσιμα ισχυρίζεται ο ενάγων – εφεσίβλητος).
Στις 8-11-2014, απεβίωσε στη Νίκαια Αττικής, ο πατέρας των διαδίκων …… γεννηθείς το έτος 1922, κάτοικος εν ζωή ομοίως, χωρίς να αφήσει διαθήκη. Μοναδικοί εξ αδιαθέτου κληρονόμοι αυτού, ήταν τα τρία τέκνα του, ήτοι ο ενάγων – ήδη εφεσίβλητος, ο εναγόμενος – ήδη εκκαλών και η αδερφή τους ……., σε ποσοστό 1/3 εξ αδιαιρέτου ο καθένας, καθώς η μητέρα τους και σύζυγός του κληρονομούμενου, είχε προαποβιώσει και οι οποίοι δεν έχουν αποποιηθεί την κληρονομία. Ο ως άνω θανών, δεν κατέλιπε κατά το χρόνο του θανάτου του κάποιο περιουσιακό στοιχείο, ενώ είχε μεταβιβάσει, λόγω γονικής παροχής, κατά ψιλή κυριότητα, παρακρατώντας για τον ίδιο την επικαρπία εφ΄όρου ζωής, στον εναγόμενο γιό του, το μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο ήτοι ένα οικόπεδο εμβαδού 102,30 τ.μ και κατά νεότερη και ακριβέστερη καταμέτρηση 101,59 τ.μ., μετά του εντός αυτού ισόγειου κτίσματος εμβαδού 62,69 τ.μ., που βρίσκεται στη Νίκαια Αττικής στον αστικό συνοικισμό …, επί της οδού …… και περιγράφεται λεπτομερώς στην αγωγή, με Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) ……., δυνάμει του υπ΄αρ.. …/21-2-2007 συμβολαίου (γονικής παροχής) της συμβολαιογράφου Πειραιώς ………., που μεταγράφηκε νόμιμα στο Κτηματολόγιο Νίκαιας – Ρέντη, αντικειμενικής αξίας, κατά το χρόνο της παροχής, 76.898,51 ευρώ. Δεν αποδείχθηκε δε, κατά την κρίση του παρόντος δικαστηρίου, ότι η γονική αυτή παροχή ήταν εικονική και υπέκρυπτε δωρεά, όπως αβάσιμα ισχυρίζεται ο ενάγων και εσφαλμένα δέχθηκε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, καθώς προέκυψε ότι η ως άνω γονική παροχή του εν λόγω ακινήτου από τον πατέρα του εναγόμενου σε αυτόν έγινε για τη διατήρηση της οικονομικής αυτοτέλειας του τελευταίου με σκοπό να συμβάλει στην αποκατάστασή του, όπως άλλωστε αναγράφεται ρητά και στο ως άνω συμβόλαιο (σελ. 6). Ειδικότερα προέκυψε, ότι, ναι μεν ο εναγόμενος, κατά το χρόνο της επίμαχης γονικής παροχής προς αυτόν, ήταν ήδη 55 ετών και έγγαμος, αλλά επίσης αποδείχθηκε ότι αυτός, ο οποίος στο παρελθόν εργαζόταν ως ναυτικός (μηχανικός του Ε.Ν), λόγω ατυχήματος που είχε υποστεί κατά τη διάρκεια της εργασίας του στον αυχένα, αναγκάστηκε να σταματήσει να εργάζεται. Μετέπειτα δε εργάστηκε για κάποια χρόνια ως οδηγός ταξί, εργασία που επίσης αναγκάστηκε να διακόψει λόγω των έντονων ημικρανιών από τις οποίες έπασχε (βλ. και από 3-4-2017 ιατρική γνωμάτευση του χειρουργού-ορθοπεδικού ………, όπου αναφέρεται ότι ο εναγόμενος έχει ιστορικό αυχενικής δισκοπάθειας, περιαρθρίτιδος (ΔΕ), ώμου, σακχαρώδου διαβήτη τύπου ΙΙ, (…) καθώς και σοβαρού βαθμού αυχενικό σύνδρομο με συχνές υποτροπές, οι οποίες συνοδεύονται από αιμωδίες και πτώση της μυικής ισχύος των άνω άκρων και έντονη κεφαλαλγία τάσης ινιακού τύπου). Με τα δεδομένα αυτά, ο ως άνω πατέρας του, ήδη θανών, θέλησε να τον βοηθήσει στη διατήρηση της οικονομικής του αυτοτέλειας και τη μετέπειτα εξασφάλισή του, μεταβιβάζοντάς του το ως άνω ακίνητο, που θα του παρείχε ένα μικρό έστω εισόδημα. (Σημειωτέον ότι το μηνιαίο μίσθωμα που λάμβανε ο εναγόμενος, κατά το διάστημα από το θάνατο του πατέρα του και εντεύθεν, από την εκμίσθωση του εν λόγω ακινήτου, ως αποθήκης, είναι 210 ευρώ, όπως προκύπτει από τις σχετικές προσκομιζόμενες από αυτόν αποδείξεις). ΄Αλλωστε, όπως αναφέρει και ο μάρτυρας ……….., στην ως άνω ένορκη βεβαίωσή του που επικαλείται και προσκομίζει ο ίδιος ο ενάγων, με τον οποίο είναι παιδικοί φίλοι. ‘’ο ενάγων ……. από το γάμο του και μετά δεν αντιμετώπισε κανένα οικονομικό πρόβλημα και πάντα δούλευε σκληρά. Από το 1990 ήταν συνέταιρος σε εταιρεία που ασχολούνταν με επισκευές πλοίων και είχε οικονομική άνεση’’, ενώ ο εναγόμενος όπως προεκτέθηκε, κατά το χρόνο μεταβίβασης του επίμαχου ακινήτου λόγω γονικής παροχής σε αυτόν, ήταν ανίκανος προς εργασία. Στο παρελθόν δε δεν είχε προβεί ο πατέρας του – κληρονομούμενος στη μεταβίβαση, λόγω γονικής παροχής ή δωρεάς, στον εναγόμενο κάποιου περιουσιακού στοιχείου, παρά μόνο η μητέρα του ……., σύζυγος του κληρονομούμενου, του είχε μεταβιβάσει, δυνάμει του υπ’ αρ. …/1979 πωλητηρίου συμβολαίου του συμβολαιογράφου Πειραιά …….. που μεταγράφηκε νόμιμα, λόγω πώλησης, που δεν προέκυψε ότι ήταν εικονική και υπέκρυπτε δωρεά, όπως επίσης ισχυρίζεται ο ενάγων, καθώς ο εναγόμενος τότε εργαζόταν ακόμη ως ναυτικός αποκομίζοντας επαρκή εισοδήματα, ένα διαμέρισμα εμβαδού 112,50 τ.μ δευτέρου ορόφου οικοδομής επί της οδού …….. στη Νίκαια, μετά του δικαιώματος υψούν. Εξάλλου, στην αδερφή των διαδίκων, είχε μεταβιβαστεί από την μητέρα τους, λόγω προίκας, δυνάμει του υπ΄αρ. ../1976 προικοσυμφώνου του συμβολαιογράφου Πειραιά ……., το διαμέρισμα του πρώτου ορόφου της ως άνω οικοδομής, εμβαδού 112,50 τ.μ, καθώς επίσης η προαναφερθείσα μητέρα των διαδίκων και προαποβιώσασα σύζυγος του ως άνω κληρονομούμενου, είχε μεταβιβάσει στον εγγονό τους (γιό της κόρης τους) ………., δυνάμει του υπ΄αρ. …./21-2-2007 συμβολαίου δωρεάς της συμβολαιογράφου Αθηνών ………., που μεταγράφηκε νόμιμα, την ψιλή κυριότητα του διαμερίσματος του ισογείου της ίδιας οικοδομής, εμβαδού 99,30 τ.μ, παρακρατώντας την επικαρπία αυτού μέχρι το θάνατό της, που έλαβε χώρα την 1η-3-2012. Στον ενάγοντα δεν είχαν μεταβιβάσει οι γονείς του κάποιο περιουσιακό στοιχείο, όμως, αφενός μεν, κατά καιρούς του είχαν δώσει κάποια χρηματικά ποσά, αφετέρου δε, η παραπάνω μητέρα του, είχε μεταβιβάσει, λόγω δωρεάς, στην κόρη του (ενάγοντος) και εγγονή της, δυνάμει του υπ΄αρ. …/11-6-2009 συμβολαίου δωρεάς της συμβολαιογράφου Οιτύλου Λακωνίας ………, που μεταγράφηκε νόμιμα, δύο αγροτεμάχια με ελιές στον Πύργο Δυρού Λακωνίας εμβαδού 1.187 τ.μ και 1.189 τ.μ, αντίστοιχα. Τις δωρεές μάλιστα αυτές, που έλαβαν χώρα εντός της τελευταίας δεκαετίας από το θάνατο της ως άνω μητέρας των διαδίκων, δεν πρόσβαλε ως άστοργες ο εναγόμενος. Περαιτέρω, ο εναγόμενος διατηρούσε πολύ καλές σχέσεις με τους γονείς του, τους οποίους φρόντιζε, ενώ, αντίθετα, οι σχέσεις του ενάγοντος με τους γονείς του, δεν ήταν καλές, αλλά είχαν τόσο ψυχρανθεί, ένεκα της αδιαφορίας του προς αυτούς, ώστε ο ενάγων δεν παρέστη ούτε στην κηδεία του πατέρα του. Το γεγονός αυτό, καθώς και την ψυχρότητα στις σχέσεις του με τους γονείς του, δεν αρνείται κι ο ίδιος ο ενάγων, την οποία, όμως, αποδίδει στο ότι οι τελευταίοι δεν επιθυμούσαν να νυμφευθεί τη σύζυγό του. Τα παραπάνω αποδειχθέντα περιστατικά, ενισχύονται και από τα όσα σαφώς και πειστικώς αναφέρει στην ένορκη βεβαίωσή του ο μάρτυρας του εναγόμενου – εκκαλούντος …….., γιος της έτερης αδερφής των διαδίκων και ανιψιός αυτών, που δεν έχει λόγο να ευνοήσει το ένα ή το άλλο από τα αντίδικα μέρη, οπότε κρίνεται ότι όσα βεβαιώνει έχουν μεγαλύτερη αξιοπιστία σε σχέση με τα όσα αναφέρουν στις ένορκες βεβαιώσεις τους οι μάρτυρες του ενάγοντος .…. και ……, σύζυγος και κόρη αυτού, αντίστοιχα, που είναι πιθανότερο να μεροληπτούν υπέρ του ενάγοντος λόγω και της σχέσης τους με τον τελευταίο. Με βάση, λοιπόν τα προεκτεθέντα και σύμφωνα και με όσα αναφέρθηκαν στη μείζονα σκέψη, η ως άνω γονική παροχή του προαναφερθέντος ακινήτου, δεν υπερβαίνει το μέτρο το οποίο επιβάλλουν οι περιστάσεις και είναι ανάλογη τόσο προς τις ανάγκες του του τέκνου προς το οποίο έγινε η παροχή (εναγόμενο) σε σχέση με την οικονομική κατάσταση των άλλων τέκνων (του ενάγοντος και της έτερης αδερφής), κατά τα προεκτεθέντα, όσο και με την κοινωνικοοικονομική και οικογενειακή κατάσταση, του γονέα κατά τη σύσταση, με συνέπεια η γονική παροχή αυτή να μην μπορεί να θεωρηθεί δωρεά, και συνεπώς να μην μπορεί να προσβληθεί ως άστοργη, ακόμη και αν θίγει τη νόμιμη μοίρα, αφού κατά τη διάταξη του άρθρου 1835 ΑΚ, σε μέμψη υπόκεινται μόνο οι δωρεές. Επομένως, η αγωγή είναι απορριπτέα ως ουσιαστικά αβάσιμη.
Κατόπιν τούτων, το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο που κατέληξε σε διαφορετική κρίση με το παρόν, κι έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή, κατά τα προεκτεθέντα, εσφαλμένα εφάρμοσε το νόμο και κακώς εκτίμησε τις αποδείξεις. Πρέπει λοιπόν, κατά το βάσιμο περί τούτου λόγο της έφεσης, να εξαφανισθεί. Ακολούθως, πρέπει να γίνει η κρινόμενη έφεση δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη, και αφού κρατηθεί η υπόθεση στο Δικαστήριο αυτό και ερευνηθεί κατ΄ ουσία, (πρέπει) να απορριφθεί η αγωγή ως ουσιαστικά αβάσιμη σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα θα συμψηφισθούν συνολικά μεταξύ των διαδίκων και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας, λόγω της μεταξύ τους συγγενικής σχέσης ως αδερφών (άρθρα 179,183 ΚΠολΔ), καθώς επίσης θα διαταχθεί η επιστροφή του παραβόλου της έφεσης στον, καταθέσαντα αυτό, εκκαλούντα, κατ΄ άρθρο 495 παρ.3 εδ.ε του ΚΠολΔ, ένεκα του ότι αυτή έγινε δεκτή, κατά τα ειδικότερα, επίσης, οριζόμενα στο διατακτικό .
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει την έφεση, κατ΄ αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται την έφεση κατά το τυπικό και ουσιαστικό της μέρος.
Εξαφανίζει την εκκαλουμένη υπ΄αρ. 984/2018 οριστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που δίκασε τη διαφορά των διαδίκων κατά την τακτική διαδικασία.
Κρατεί την αγωγή.
Δικάζει επί της ουσίας την υπόθεση.
Απορρίπτει την αγωγή.
Συμψηφίζει τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας .
Διατάσσει την επιστροφή του παραβόλου της έφεσης, στον καταθέσαντα αυτό εκκαλούντα.
KPIΘHKE, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά, στο ακροατήριό του και σε έκτακτη δημόσια αυτού συνεδρίαση στις 8-8- 2019, απόντων των διαδίκων και των πληρεξούσιων δικηγόρων τους.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ H ΓPAMMATEAΣ