ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αίτηση λύσης ομόρρυθμης εταιρίας λόγω συνδρομής σπουδαίου λόγου κατά το ν. 4072/2012. Έννοια συνδρομής σπουδαίου λόγου για λύση της εταιρίας και περιστατικά που τον συγκροτούν. Αντίθετη αίτηση αποκλεισμού εταίρου από ομόρρυθμη εταιρία κατ’ άρθρο 263 του. ν. 4072/2012. Ο αποκλεισμός αυτός νοείται και επί διμελών εταιριών, καθόσον ο εναπομείνας εταίρος δύναται, εντός τετραμήνου, να συνεχίσει την εταιρία με νέο εταίρο που θα εισέλθει στην εταιρία. Στην περίπτωση αυτή, όμως, για να γίνει δεκτή η σχετική αίτηση, θα πρέπει να αποδεικνύεται η σοβαρή προοπτική συνεχίσεως της εταιρίας, μετά τον αποκλεισμό του ενός εταίρου, με έτερο τρίτο πρόσωπο, διαφορετικά η απόφαση περί αποκλεισμού του ενός από τους δύο εταίρους ισοδυναμεί με αυτήν περί της λύσεως της εταιρίας.
Αριθμός 513/2019
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
——————-
Αποτελούμενο από το Δικαστή Ιωάννη Αποστολόπουλο Εφέτη, τον οποίο όρισε ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Δικαστηρίου τούτου, και από τη Γραμματέα Κ.Δ..
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η κρινόμενη έφεση, η οποία στρέφεται κατά της υπ’ αριθ. 3604/2017 οριστικής αποφάσεως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε, κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας (άρθρα 748 επ. του ΚΠολΔ), αντιμωλία των διαδίκων, επί των ακολούθως αναφερομένων συνεκδικασθεισών αιτήσεων Α)της από 17-11-2015 (Γ.Α.Κ. …/2015, υπ’ αριθ. καταθ. …./2015) αίτησης του εκκαλούντος – αιτούντος κατά της εφεσίβλητης – καθής η αίτηση και Β)της από 27-11-2015 (Γ.Α.Κ. …/2015 και υπ’ αριθ. καταθ. …../2015) αίτησης της εφεσίβλητης – αιτούσας κατά του εκκαλούντος – καθού η αίτηση, έχει ασκηθεί εμπροθέσμως, ενόψει του ότι η εκκαλούμενη απόφαση επιδόθηκε στον εκκαλούντα στις 13-9-2017 (βλ. την υπ’ αριθ. …/13-9-2017 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή της περιφέρειας του Εφετείου Αθηνών με έδρα στο Πρωτοδικείο Αθηνών ……) και η έφεση κατατέθηκε στις 13-10-2017 (βλ. την υπ. αριθ. Γ.Α.Κ. …./2017 και υπ’ αριθ. καταθ. …../2017 έκθεση κατάθεσης ενδίκου μέσου της γραμματέως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς), και κατά τις νόμιμες διατυπώσεις, ενόψει του ότι καταβλήθηκε το ανάλογο παράβολο (άρθρα 19, 495 παρ. 1 και 4, 511, 513 παρ 1 περ. β, 516 παρ. 1, 517 και 518 παρ. 1, 741, 748, 760 του ΚΠολΔ). Επομένως, πρέπει η υπό κρίση έφεση να γίνει τυπικώς δεκτή και να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των λόγων της, κατά την ίδια ως άνω διαδικασία, που εκδόθηκε η εκκαλούμενη απόφαση (άρθρο 533 του ΚΠολΔ). Επίσης, πρέπει, να εξετασθούν ως προς τη βασιμότητά τους και οι πρόσθετοι λόγοι εφέσεως, τους οποίους ο εκκαλών, παραδεκτώς, άσκησε, με ιδιαίτερο δικόγραφο (χωρίς να απαιτείται αυτό, δοθέντος ότι, κατ’ άρθρον 764 παρ. 1 του ΚΠολΔ, οι πρόσθετοι λόγοι της έφεσης στη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας ασκούνται και με τις προτάσεις) ενόψει του ότι αφορούν κεφάλαια της προαναφερθείσας οριστικής αποφάσεως, που έχουν προσβληθεί με την έφεση και σε κάθε περίπτωση συνέχονται αναγκαστικώς με αυτά (βλ. Χ. Τριανταφυλλίδη σε «Η ΕΦΕΣΗ» Κ. Οικονόμου σελ. 158 επ.), συνεκδικαζόμενοι με την ως άνω έφεση (άρθρα 31, 246 και 741 του ΚΠολΔ).
Με την ανωτέρω υπό στοιχείο Α΄ αίτηση, ο αιτών και ήδη εκκαλών εξέθεσε ότι ο ίδιος και η καθης η αίτηση, ήδη εφεσίβλητη, αποτελούν τους μοναδικούς εταίρους και διαχειριστές της αναφερόμενης σ’ αυτήν (αίτηση), διμελούς, ομόρρυθμης εταιρίας με την επωνυμία «……….», με ποσοστό συμμετοχής εκάστου στο κεφάλαιο, κέρδη και ζημίες αυτής κατά 50%. Επίσης, ότι οι σχέσεις μεταξύ αυτού (αιτούντος – εκκαλούντος) και της καθης η αίτηση έχουν διαταραχθεί, σοβαρώς, και κατά συνέπεια να υφίσταται αδυναμία συνεργασίας τους προς επίτευξη του εταιρικού σκοπού, καθώς και ότι η καθης η αίτηση τον έχει αποκλείσει αυθαίρετα από τη διαχείριση της εταιρίας, παραλείποντας ακόμη και να τον ενημερώνει σχετικά με την οικονομική της πορεία, επιπλέον δε ότι αυτή προβαίνει στις αναλυτικώς αναφερόμενες ενέργειες, κατά παράβαση του καταστατικού και χωρίς τη συναίνεσή του, ζημιώνοντας την προαναφερθείσα εταιρία. Ακόμη, βάσει των ανωτέρω, ο αιτών – εκκαλών ζήτησε να διαταχθεί η δικαστική λύση της ομορρύθμου εταιρίας αυτή, συντρέχοντας προς τούτο σπουδαίου λόγου.
Με την ανωτέρω υπό στοιχείο Β΄ αίτηση, η αιτούσα και ήδη εφεσίβλητη εξέθεσε ότι η ίδια και ο καθου η αίτηση, ήδη εκκαλών, αποτελούν τους μοναδικούς εταίρους και διαχειριστές της αναφερόμενης σ’ αυτήν (αίτηση) διμελούς, ομόρρυθμης εταιρίας με την επωνυμία «……….», με ποσοστό συμμετοχής εκάστου στο κεφάλαιο, κέρδη και ζημίες αυτής κατά 50%. Επίσης, ότι οι σχέσεις μεταξύ αυτής (αιτούσας – εφεσίβλητης) έχουν διαταραχθεί, με συνέπεια να υφίσταται αδυναμία συνεργασίας τους προς επίτευξη του εταιρικού σκοπού. Ακόμη ότι ο καθου η αίτηση (εκκαλών) επιδεικνύει αδιαφορία για τις εταιρικές υποθέσεις, δεν προσφέρει την προσωπική του εργασία στην εταιρία, αλλά ούτε και συνδράμει οικονομικά κατά το ποσοστό συμμετοχής του στην εταιρία για την αντιμετώπιση των εξόδων της και ότι επιπλέον δυσχεραίνει με την άρνηση σύμπραξής του στη λήψη σημαντικών αποφάσεων για τη δραστηριότητα της εταιρίας. Βάσει των ανωτέρω, η αιτούσα – εφεσίβλητη ζήτησε να αναγνωρισθούν ότι υπάρχουν σπουδαίοι λόγοι, που αφορούν στο πρόσωπο του καθου η αίτηση (εκκαλούντος), οι οποίοι δικαιολογούν τη λύση της εταιρίας και συνακόλουθα τον αποκλεισμό αυτού (εκκαλούντος) από την εταιρία αυτή και να διαταχθεί ο αποκλεισμός του τελευταίου από την προαναφερθείσα εταιρία, συντρέχοντας προς τούτο σπουδαίου λόγου, καθώς και, επικουρικώς, να διαταχθεί η δικαστική λύση της εταιρίας αυτής για τους ανωτέρω λόγους.
Με την εκκαλούμενη απόφαση οι προαναφερθείσες αιτήσεις συνεκδικάσθηκαν και απορρίφθηκε ως ουσιαστικώς αβάσιμη η ως άνω υπό στοιχείο Α΄ αίτηση (του εκκαλούντος), ενώ η ως άνω υπό στοιχείο Β΄ αίτηση (της εφεσίβλητής) έγινε δεκτή κατά ένα μέρος, ως ουσιαστικώς βάσιμη, και διατάχθηκε ο αποκλεισμός από την προαναφερθείσα ομόρρυθμη εταιρία του καθού η αίτηση αυτή (εκκαλούντος). Κατά της ως άνω αποφάσεως παραπονείται ο εκκαλών με την κρινόμενη έφεση του και τους πρόσθετους λόγους αυτής, για λόγους που στο σύνολο τους ανάγονται σε μη ορθή εφαρμογή του νόμου και εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί να εξαφανιστεί, άλλως να μεταρρυθμισθεί, η προσβαλλόμενη απόφαση, ώστε η ως άνω υπό στοιχείο Α΄ αίτησή του να γίνει δεκτή, ενώ η ως άνω υπό στοιχείο Β΄ αίτηση να απορριφθεί στο σύνολό της και επικουρικώς (σε περίπτωση που δεν γίνουν δεκτοί οι λοιποί λόγοι της εφέσεως) να διαταχθεί, ταυτόχρονα με τον αποκλεισμό του ως εταίρου, η καταβολή σ’ αυτόν του ποσού (90.000 ευρώ), που αντιστοιχεί στην αξία της εταιρικής μερίδας του.
Στο άρθρο 259 του ν. 4072/2012 «Βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος – Νέα εταιρική μορφή – Σήματα κλπ» ορίζεται ότι «1. Η ομόρρυθμη εταιρεία λύνεται: α) με την πάροδο του χρόνου διαρκείας της, β) με απόφαση των εταίρων, γ) με την κήρυξή της σε πτώχευση και δ) με δικαστική απόφαση ύστερα από αίτηση εταίρου, εφόσον υπάρχει σπουδαίος λόγος. Στην εταιρική σύμβαση μπορεί να προβλέπονται και άλλοι λόγοι λύσης της εταιρείας. 2. Η αίτηση εκδικάζεται από το μονομελές πρωτοδικείο της έδρας της εταιρείας, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας». Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων με εκείνες των άρθρων 249 και 294 του ν. 4072/2012 συνάγεται ότι η ομόρρυθμη εταιρία λύεται με δικαστική απόφαση ύστερα από αίτηση εταίρου εφόσον υπάρχει σπουδαίος λόγος. Η δικαστική λύση της εταιρίας για σπουδαίο λόγο αφορά τόσο την εταιρία αορίστου όσο και την ορισμένου χρόνου. Ο σπουδαίος λόγος αυτός κρίνεται κατά τις περιστάσεις και σε συνάρτηση με τη γενικότερη οργάνωση της συγκεκριμένης εταιρίας, η οποία θα αποτελεί τον κύριο οδηγό για την εκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης που δημιούργησε ο επικαλούμενος σπουδαίος λόγος. Σημειωτέον ότι οι λόγοι λύσεως των προσωπικών εταιριών (όπως η ομόρρυθμη εταιρία), υπό το ισχύον δίκαιο του ν. 4072/2012, διαφέρουν από αυτούς που γίνονταν δεκτοί κατά το προϊσχύσαν δίκαιο και καθορίζονται πλέον με κεντρικούς άξονες τη γενική αρχή της διατήρησης της εμπορικής επιχείρησης και το επιβεβλημένο απομάκρυνσης από τον απόλυτα προσωποπαγή χαρακτήρα των προσωπικών εταιριών. Μάλιστα, η εκ μέρους εταίρου καταγγελία της εταιρίας έχει πλέον απαλειφθεί ως προβλεπόμενος από το νόμο λόγος λύσεως της προσωπικής εταιρίας, ισχύει όμως ως τέτοιος λόγος, εφόσον προβλέπεται στην εταιρική σύμβαση. Ακόμη, βάσει του σκοπού της διατήρησης της επιχείρησης που καθιερώνεται με το ν. 4072/2012, σε συνδυασμό με το ότι προβλέπεται και δικαίωμα εξόδου του εταίρου, σύμφωνα με το άρθρο 261 του ίδιου ανωτέρω νόμου, το δικαίωμα δικαστικής λύσης της εταιρίας συνιστά έσχατο μέσο αντιμετώπισης της κατάστασης που ανέκυψε με τη συνδρομή του σπουδαίου λόγου και εγείρεται επομένως μόνο σε περίπτωση που δεν ανευρεθή άλλος τρόπος άρσης του αδιεξόδου. Η ύπαρξη του σπουδαίου λόγου θα πρέπει πάντως να έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και σημαντικές επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία της εταιρίας, καθώς και να παρουσιάζει το στοιχείο της μονιμότητας και μην έχει προσωρινό χαρακτήρα. Ο ανωτέρω σπουδαίος λόγος πρέπει, ιδίως, να αναφέρεται στις σχέσεις της εταιρίας και όχι στο πρόσωπο των εταίρων, εκτός αν στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα προσωπικά στοιχεία παίζουν πρωτεύοντα ρόλο. Περιστατικά που συνιστούν σπουδαίο λόγο είναι, υπό το πρίσμα των ανωτέρω διατάξεων, οι οποίες επικεντρώνονται στην οπτική της εμπορικής επιχείρησης, φορέας της οποίας είναι το νομικό πρόσωπο της εταιρίας παρά στον προσωποπαγή συμβατικό εταιρικό δεσμό, η κακή πορεία των εταιρικών υποθέσεων και η έλλειψη κερδών, η αθέτηση των εταιρικών υποχρεώσεων και η κακή διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων, οι διαρκείς διαφωνίες, η έλλειψη συνεργασίας και κατανόησης μεταξύ των εταίρων (βλ. ΑΠ 37/2019 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1085/2018 ΔΕΕ 2019 557, ΑΠ 210/2017 ΝΟΜΟΣ, ΕφΘεσ (Μον) 899/2018 ΔΕΕ 2017 299, ΕφΘεσ (Μον) 28/2017 ΕπισκΕμπΔ 2017 760). Εξάλλου, στο άρθρο 263 του ν. 4072/2012 ορίζεται ότι «Αν συντρέχει στο πρόσωπο ενός εταίρου περιστατικό που θα δικαιολογούσε τη λύση της εταιρείας σύμφωνα με την περίπτωση δ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 259, το μονομελές πρωτοδικείο μπορεί, ύστερα από αίτηση των λοιπών εταίρων, η οποία εκδικάζεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, αντί της λύσης της εταιρείας, να διατάξει τον αποκλεισμό του εταίρου». Ο ανωτέρω αποκλεισμός εταίρου είναι δυνατός και στις διμελείς εταιρίες, εφόσον ο σπουδαίος λόγος που καθιστά αδύνατη τη συνέχιση της εταιρίας με τον αιτούντα αφορά το πρόσωπο του καθου η αίτηση, αφού, μετά τον αποκλεισμό και μέσα στο τετράμηνο που ακολουθεί, ο εναπομείνας εταίρος μπορεί να συνεχίσει την εταιρία με νέο εταίρο, σύμφωνα με το άρθρο 267 του ίδιου ανωτέρω νόμου (ν. 4072/2012) στο οποίο ορίζεται ότι «Αν αποχωρήσουν για οποιονδήποτε λόγο ένας ή περισσότεροι εταίροι και παραμείνει μόνο ένας εταίρος, η εταιρεία λύνεται, εφόσον μέσα σε τέσσερις μήνες δεν δημοσιευτεί στο Γ.Ε.ΜΗ. η είσοδος νέου εταίρου». Σημειωτέον ότι η άποψη περί του ότι δεν είναι δυνατός ο ανωτέρω αποκλεισμός εταίρου σε διμελή εταιρία, διότι, ενώ το δικαστήριο αποφασίζει τον αποκλεισμό του ενός εταίρου για να συνεχισθεί η εταιρική επιχείρηση, η συνέπεια αυτή εξαρτάται αποκλειστικά από τη βούληση του αιτούντος τον αποκλεισμό, έρχεται σε αντίθεση με την ανωτέρω ρύθμιση του νόμου ενόψει του ότι οι προαναφερθείσες διατάξεις βρίσκονται σε συστηματική ενότητα στο πλαίσιο του ν. 4072/2012, επιτρέποντας την προσωρινή διατήρηση της εταιρίας, με σκοπό την εξομάλυνσή της, με την είσοδο νέου εταίρου. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 267 του ν. 4072/2012 το οποίο, κατά το γράμμα του, ρυθμίζει τις περιπτώσεις αποχώρησης εταίρου «για οποιονδήποτε λόγο», χωρίς να διακρίνει ειδικότερα, εντάσσεται και ο αποκλεισμός εταίρου διμελούς εταιρίας. Άλλωστε, η ερμηνευτική συστολή του πεδίου των άρθρων 263 και 267 του ν. 4072/2012, ώστε να μην είναι δυνατός ο αποκλεισμός εταίρου στις διμελείς εταιρίες, μπορεί να οδηγήσει κατ’ αποτέλεσμα στη δυνατότητα περιέλευσης της εταιρικής επιχείρησης σε έναν από τους δύο εταίρους βάσει του άρθρου 483 του ΚΠολΔ (διανομή επιχειρήσεων που αποτελούν οικονομικό σύνολο), το οποίο προβλέπει τη διανομή της επιχείρησης με τη δυνατότητα του δικαστηρίου, κατόπιν αίτησης κάποιου από τους κοινωνούς, να επιδικάσει την επιχείρηση που πρέπει να διανεμηθεί σε εκείνον που το ζητεί έναντι καταβολής χρηματικού ποσού ίσου προς την αξία της επιχείρησης, η οποία όμως τελεί υπό προϋποθέσεις, οι οποίες είναι διαφορετικές από αυτές με τις οποίες κρίνεται ο αποκλεισμός εταίρου. Ακόμη, βάσει του σκοπού της διατήρησης της επιχείρησης που διακατέχει τον ν. 4072/2012, δεν πρέπει να αποκλείεται ο δικαστικός αποκλεισμός εταίρου διμελούς εταιρίας, όταν αυτός δεν έχει τη δυνατότητα συμμετοχής στην εταιρία, επειδή π.χ. αδυνατεί να εισφέρει την εργασία του, όπως προβλέπει η εταιρική σύμβαση για όλους τους εταίρους (διότι έχει απωλέσει την επαγγελματική ιδιότητα που είναι απαραίτητη ή για άλλο λόγο) ή ενεργεί κατ’ εξακολούθηση πράξεις εις βάρος του συμφέροντος της εταιρίας (π.χ. πράξεις ανταγωνισμού). Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί ότι είναι ισχυρή η πρόβλεψη στην εταιρική σύμβαση της υποχρεωτικής εξόδου του εταίρου διμελούς εταιρίας, αν επέλθει γεγονός ή κατάσταση που ορίζεται στην εταιρική σύμβαση ότι συνιστά απόλυτο λόγο υποχρεωτικής εξόδου από την εταιρία (βλ. ΑΠ 37/2019 ο.π., ΕφΘεσ (Μον) 1901/2018 Αρμ 2018 1494, ΕφΘεσ (Μον) 387/2017 Αρμ 2017 1163, Ν. Ρόκα «Εμπορικές Εταιρίες» εκδ. 7η σελ 152, Σ. Ψυχομάνη «ΔΙΚΑΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ» εκδ. Γ΄ παρ. 390 σελ. 121, Ε. Αλεξανδρίδου «Δίκαιο Εμπορικών Εταιριών» εκδ. 2η παρ. 24 σελ. 132, Ε. Κουπτσίδου – Στρατουδάκη Αρμ 2014 σελ. 199 επ., contra ΑΠ 207/2019 ΝΟΜΟΣ). Στην εν λόγω περίπτωση, όμως, δηλαδή του αποκλεισμού εταίρου σε διμελή εταιρία, για να γίνει δεκτή η σχετική αίτηση, θα πρέπει να αποδεικνύεται η σοβαρή προοπτική συνεχίσεως της εταιρίας, μετά τον αποκλεισμό του ενός εταίρου, με έτερο τρίτο πρόσωπο, διαφορετικά η απόφαση περί αποκλεισμού του ενός από τους δύο εταίρους ισοδυναμεί με αυτήν περί της λύσεως της εταιρίας.
Στην προκείμενη περίπτωση, ο εκκαλών, με το ανωτέρω δικόγραφο πρόσθετων λόγων εφέσεως επικαλείται ότι το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλουμένη απόφασή του κατ’ εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου έκρινε ότι η ανωτέρω υπό στοιχείο Β΄ αίτηση της εφεσίβλητης, ως προς το κύριο αίτημά της περί αποκλεισμού του από την εν λόγω διμελή ομόρρυθμη εταιρία, ήταν νόμιμη και στη συνέχεια δέχθηκε αυτή ως ουσιαστικώς βάσιμη. Ειδικότερα, κατά τους ισχυρισμούς του εκκαλούντος, απαραίτητη προϋπόθεση του αποκλεισμού εταίρου είναι η ύπαρξη άλλων δύο τουλάχιστον εταίρων, με αίτηση των οποίων και υπό τη συνδρομή των λοιπών προϋποθέσεων της σχετικής διάταξης του άρθρου 263 του ν. 4072/2012, θα προτιμηθεί από το Δικαστήριο η επιλογή του αποκλεισμού του εταίρου αντί της λύσεως της ομόρρυθμης εταιρίας. Όμως, σύμφωνα με τις προεκτεθείσες σκέψεις, ο ανωτέρω αποκλεισμός εταίρου είναι δυνατός και στις διμελείς ομόρρυθμες εταιρίες, εφόσον ο σπουδαίος λόγος που καθιστά αδύνατη τη συνέχιση της εταιρίας με τον αιτούντα αφορά στο πρόσωπο του καθου η αίτηση, ενόψει του ότι, μετά τον αποκλεισμό του και εντός των τεσσάρων μηνών που ακολουθούν, ο εναπομείνας εταίρος μπορεί να συνεχίσει την εταιρία με νέο εταίρο, σύμφωνα με το άρθρο 267 του ν. 4072/2012. Κατά συνέπεια, ο ως άνω πρόσθετος λόγος της εφέσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Σημειωτέων ότι όσον αφορά στην ύπαρξη των λοιπών ως άνω προϋποθέσεων, οι οποίες απαιτούνται κατά το νόμο για να διαταχθεί ο αποκλεισμός του εταίρου, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η ύπαρξη σοβαρής προοπτικής συνεχίσεως της διμελούς ομόρρυθμης εταιρίας, μετά τον αποκλεισμό του ενός εταίρου, με έτερο τρίτο πρόσωπο, αυτό αποτελεί ζήτημα το οποίο τυχόν θα προκύψει από τη σχετική αποδεικτική διαδικασία και δεν αφορά τη νομιμότητα της αντίστοιχης αίτησης.
Από την επανεκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων αποδείξεως και ανταποδείξεως, που εξετάσθηκαν ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, οι οποίες περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλούμενη απόφαση πρακτικά του ίδιου Δικαστηρίου, και όλων, ανεξαιρέτως, των εγγράφων, που οι διάδικοι νομίμως προσκομίζουν και επικαλούνται είτε για να ληφθούν υπόψη ως αυτοτελή αποδεικτικά μέσα, είτε ως δικαστικά τεκμήρια, και της υπ’ αριθ. …../30-9-2016 ένορκης βεβαίωσης, που συντάχθηκε, με την επιμέλεια της εφεσίβλητης, ενώπιον της Ειρηνοδίκου Πειραιώς, κατόπιν νομίμου κλητεύσεως του εκκαλούντος (βλ. την υπ’ αριθ. ….΄/27-9-2016 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή της περιφέρειας του Εφετείου Αθηνών με έδρα στο Πρωτοδικείο Αθηνών ……..), καθώς και τα με αριθμό 448/4-10-2016 πρακτικά του Ειρηνοδικείου Πειραιώς, στα οποία περιλαμβάνονται οι σχετικές καταθέσεις των μαρτύρων ….. και … ……, οι οποίες λαμβάνονται υπόψη για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, ενόψει του ότι, κατά τα προεκτεθέντα, το ανωτέρω Δικαστήριο κηρύχθηκε αναρμόδιο (βλ. ΑΠ 1505/1995 ΕλλΔνη 1997 1541, ΑΠ 1458/1990 ΕΕΝ 1991 617, Β. Βαθρακοκοίλη ΚΠολΔ Συμπλ. Τομ. 2001 αρθρ. 339 αρ. 14 σελ. 378), αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο εκκαλών (…….), ο οποίος ασκεί το επάγγελμα του ναυτικού, επιθυμούσε να παύσει να ασκεί αυτό και να ασχοληθεί με κάποια άλλη επαγγελματική δραστηριότητα. Η εφεσίβλητη (………..), η οποία διατηρεί ατομική επιχείρηση και αντίστοιχο κατάστημα στην περιοχή του Πειραιά, με αντικείμενο την εμπορία σημαιών και συναφών ειδών (που επί σειρά ετών, πριν την εφεσίβλητη, διατηρούσε ο πατέρας της), επιδίωκε να επεκτείνει τον κύκλο εργασιών αυτής και να την εξοπλίσει με σύγχρονα μέσα παραγωγής των σχετικών ειδών. Έτσι, οι διάδικοι, για την πραγματοποίηση των ανωτέρω επιδιώξεων τους, σε συνδυασμό με το ότι οι τελευταίοι διατηρούσαν, από το έτος 2012, προσωπική – συναισθηματική σχέση, αποφάσισαν να συνεργαστούν και επαγγελματικώς. Προς τούτο οι διάδικοι συνέστησαν, με το από 30-3-2015 ιδιωτικό συμφωνητικό, νομίμως καταχωρηθέν στο ΓΕΜΗ με αριθμό …. την 22-6-2016 (βλ. το υπ’ αρ. πρωτ. …../22-6-2015 πιστοποιητικό εγγραφής στο Μητρώο Επιμελητηρίου Πειραιώς), ομόρρυθμη εταιρία, με μοναδικούς εταίρους αυτούς, με την επωνυμία «…….» και έδρα στον Πειραιά, επί της οδού …….. Ως σκοπός της εταιρίας αυτής ορίσθηκε η εμπορία και η κατασκευή σημαιών και συναφών ειδών, και οι εκτυπώσεις (απλές, ηλεκτρονικές και ψηφιακές) παντός είδους σημαιών και συναφών ειδών, καθώς και η έκδοση αυτοκόλλητων που αφορούν σημαίες και συναφή είδη, ενώ η διάρκειά της ορίσθηκε ως αόριστη. Το κεφάλαιο της εταιρίας αυτής ορίσθηκε στο ποσό των 5.000 ευρώ, το οποίο καταβλήθηκε ολοσχερώς στο ταμείο της εταιρίας, κατά ποσοστό 50% από έκαστο εταίρο, ενώ διαχειριστές και εκπρόσωποι της εταιρίας ορίσθηκαν και οι δύο εταίροι, με δυνατότητα να ενεργούν είτε από κοινού είτε ο καθένας χωριστά για να δεσμεύουν την εταιρία, με μοναδική εξαίρεση ως προς το θέμα της πρόσληψης προσωπικού, για το οποίο ορίσθηκε ότι για να προβεί η εταιρία σε αυτήν θα έπρεπε να υπάρχει σύμφωνη γνώμη αμφοτέρων των εταίρων (βλ. 10° όρο του ανωτέρω συμφωνητικού). Επίσης, οι διάδικοι προέβησαν σε διάφορες προπαρασκευαστικές ενέργειες προκειμένου να διενεργηθεί η έναρξη των εργασιών της εταιρίας αυτής. Ειδικότερα, οι διάδικοι, ενεργώντας από κοινού, μίσθωσαν για τον ανωτέρω σκοπό ακίνητο επί της οδού ……….. στον Πειραιά, με μηνιαίο μίσθωμα τριακοσίων (300) ευρώ, επιμελήθηκαν για την εκτέλεση εργασιών διαμόρφωσης και ανακαίνισης του μισθίου ακινήτου, προκειμένου να καταστήσουν αυτό κατάλληλο για τη σχετική χρήση, επιπλέον προμηθεύτηκαν, με αγορά, ένα μηχάνημα ψηφιακής εκτύπωσης σημαιών, αντί τιμήματος ποσού 50.399,94 ευρώ (μάρκας TELEIOS BLACK 1800, βλ. το υπ’ αρ. …../6-7-2015 τιμολόγιο πώλησης της εταιρίας «………»). Σημειωτέον ότι στις δαπάνες, οι οποίες αφορούσαν στις προαναφερθείσες ενέργειες για την έναρξη των εργασιών της εν λόγω εταιρίας, συμμετείχαν από κοινού και οι δύο διάδικοι (εκκαλών και εφεσίβλητη). Το τελευταίο δεν αναιρείται από το ότι στα σχετικά έγγραφα εμφανίζεται η διενέργεια της αντίστοιχης δαπάνης από τον έναν από αυτούς (την εφεσίβλητη), δεδομένου ότι διενεργούντο χρηματικές δοσοληψίες μεταξύ των διαδίκων, για διάφορους λόγους μεταξύ αυτών και για τον ανωτέρω σκοπό (βλ. τα σχετικά παραστατικά τραπεζικών καταθέσεων), χωρίς να τηρείται κάποιος τύπος, ενόψει της ύπαρξης ιδιαίτερης εμπιστοσύνης μεταξύ τους, λόγω και της προσωπικής – συναισθηματικής σχέσης με την οποία συνδέονταν αυτοί. Ακόμη, πρέπει να σημειωθεί ότι, αν και η διαδικασία συστάσεως της εν λόγω εταιρίας είχε ολοκληρωθεί από την 22-6-2015, λόγω της επιβολής τραπεζικής αργίας με πράξη νομοθετικού περιεχομένου (ΦΕΚ 65/28-6-2015 Τεύχος Πρώτο), δεν κατέστη δυνατή η άμεση έναρξη της παραγωγικής δραστηριότητάς της, και αυτή επιτεύχθηκε κατά τον Οκτώβριο του έτους 2015. Εν τω μεταξύ, όμως, οι προσωπικές-συναισθηματικές σχέσεις με τις οποίες συνδέονταν οι διάδικοι διαταράχθηκαν και αυτές διεκόπησαν οριστικά στις 19-9-2015, έτσι εξέλειψε το κύριο στοιχείο στο οποίο θεμελιώθηκε η σύσταση της εν λόγω εταιρίας, δηλαδή η αρμονική προσωπική σχέση των εταίρων της. Μάλιστα, τούτο είχε ως συνέπεια τη διατάραξη και των επαγγελματικών σχέσεων των διαδίκων, με αποτέλεσμα να παύσει η δυνατότητα αμοιβαίας συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ τους, στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για τη λειτουργία της εν λόγω εταιρίας. Επιπλέον, δημιουργήθηκε ένταση στις σχέσεις των διαδίκων, αφού αυτοί προέβησαν σε μομφές έναντι αλλήλων σχετικώς με τα ζητήματα, τα οποία αφορούσαν την εν λόγω εταιρία (βλ. την από 21-10-2015 εξώδικη δήλωση του εκκαλούντος η οποία επιδόθηκε στην εφεσίβλητη στις 22-10-2015 και την από 26-10-2015 εξώδικη δήλωση της εφεσίβλητης, η οποία επιδόθηκε στον εκκαλούντα στις 27-10-2015). Σημειωτέον ότι, λόγω της ως άνω διατάραξης των σχέσεων των διαδίκων, δεν κατέστη δυνατή η σύμπραξή τους για τη δημιουργία τραπεζικού λογαριασμού με δικαιούχο το νομικό πρόσωπο της εταιρίας αυτής, ούτε για την πρόσληψη του αναγκαίου προσωπικού για τη λειτουργία της επιχείρησης αυτής. Έτσι, ο εκκαλών συνέχισε να ασκεί το επάγγελμα του ναυτικού, χωρίς να ασχολείται με τις εργασίες της εν λόγω εταιρίας, ούτε να συμμετέχει στις λειτουργικές δαπάνες αυτής, τις οποίες, πλέον, διεκπεραιώνει αποκλειστικώς η εφεσίβλητη. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι δεν προέκυψε η ύπαρξη κάποιου συγκεκριμένου περιστατικού από το οποίο να προκλήθηκε η ανωτέρω διατάραξη των προσωπικών – συναισθηματικών σχέσεων των διαδίκων, κατά συνέπεια κρίνεται ότι αυτή (διατάραξη) οφείλεται στο χαρακτήρα του προσώπου αυτών. Τα ανωτέρω περιστατικά στοιχειοθετούν την ύπαρξη σπουδαίου λόγου για τη λύση της εν λόγω εταιρίας, ανεξαρτήτως του ότι αφορούν, ως προς τη λειτουργία της (και όχι τη σύστασή της), στο πρόσωπο του εκκαλούντος, δοθέντος ότι, κατά τα ανωτέρω, τα προσωπικά στοιχεία των εταίρων – διαδίκων έχουν πρωτεύοντα ρόλο στη λειτουργία της εταιρίας αυτής. Περαιτέρω, δεν αποδείχθηκε ότι σε περίπτωση αποχώρησης (αποκλεισμού) από την εν λόγω εταιρία του εκκαλούντος υφίσταται σοβαρή προοπτική συνεχίσεως της εταιρίας αυτής με έτερο τρίτο πρόσωπο. Ειδικότερα, όπως προαναφέρθηκε, η εφεσίβλητη διατηρεί ατομική επιχείρηση με σχεδόν ίδιο αντικείμενο με αυτό της εν λόγω εταιρίας (εμπορίας και κατασκευής σημαιών), η οποία εξακολουθεί να λειτουργεί παράλληλα με την επιχείρηση της εταιρίας αυτής. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, η εφεσίβλητη με τη σύσταση της εν λόγω εταιρίας δεν επιδίωκε την επαγγελματική ενασχόλησή της, μέσω αυτής (εταιρίας), με κάποιο άλλο εμπορικό τομέα, αλλά την επέκταση του κύκλου των εργασιών της ατομικής επιχείρησής της και τον εξοπλισμό της με σύγχρονα μέσα παραγωγής των σχετικών ειδών (όπως το προαναφερθέν μηχάνημα ψηφιακής εκτύπωσης σημαιών), για τον οποίο απαιτούντο πρόσθετα κεφάλαια, στην εξεύρεση των οποίων τη συνέδραμε ο εκκαλών. Όμως, οι ανωτέρω σκοποί της εφεσίβλητής υπάρχει η δυνατότητα να επιτευχθούν και δια μέσου της ατομικής επιχείρησής της, χωρίς να είναι αναγκαία η λειτουργία της εν λόγω εταιρίας. Ακόμη, όσον αφορά στον ισχυρισμό της εφεσίβλητης περί του ότι θα εξακολουθήσει τη λειτουργία της εν λόγω εταιρίας με νέο εταίρο τον υιό της …….., δεν αποδείχθηκε από κάποιο στοιχείο ότι ο τελευταίος έχει τη βούληση να καταστεί μέλος της εταιρίας αυτής, ούτε ότι αυτός διαθέτει το αναγκαίο κεφάλαιο (χρηματικό ποσό) προς τούτο. Ειδικότερα, αποδείχθηκε ότι ο ……….απασχολείται στην ανωτέρω ατομική επιχείρηση της εφεσίβλητης, η οποία, όπως προαναφέρθηκε έχει οικογενειακό χαρακτήρα, κατά συνέπεια, αυτός πρόκειται να αναλάβει τη λειτουργία της, όταν, τυχόν, παύσει να ασχολείται με αυτήν η εφεσίβλητη (μητέρα του). Από τα προαναφερθέντα συνάγεται ότι δεν υφίσταται κάποιος λόγος διατηρήσεως της εν λόγω εταιρίας, ο οποίος να αφορά τους διαδίκους, ενόψει του ότι αφενός ο εκκαλών έχει παύσει, οριστικώς, να ασχολείται με τις υποθέσεις της, αφετέρου η εφεσίβλητη δραστηριοποιείται επαγγελματικώς, κυρίως, δια μέσου της ανωτέρω ατομικής επιχείρησής της, το αντικείμενο της οποίας ταυτίζεται με αυτό της εν λόγω εταιρίας. Μάλιστα, σημαντικό μέρος των πωλήσεων της εν λόγω εταιρίας αφορά την ανωτέρω ατομική επιχείρηση της εφεσίβλητης (βλ. τις καταστάσεις πωλήσεων αυτής ως υπ’ αριθ. 29 σχετικό). Εξάλλου, όσον αφορά στα επικληθέντα από τους διαδίκους στοιχεία της εν λόγω εταιρίας σχετικώς με την εν γένει οικονομική κατάστασή της, τη διαχείριση των υποθέσεων της και την αξία της εταιρικής μερίδας εκάστου εταίρου, αυτά δεν αποτελούν αντικείμενο της προκείμενης υπόθεσης, αλλά αποτελούν ζητήματα, τα οποία συνδέονται με τις εργασίες εκκαθάρισης αυτής, οι οποίες θα επακολουθήσουν τη λύση της. Επομένως, ενόψει του ότι συντρέχει σπουδαίος λόγος για τη λύση της εν λόγω εταιρίας, ενώ δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τον αποκλεισμό του εκκαλούντος εταίρου αυτής (ιδίως η σοβαρή προοπτική συνεχίσεως της εταιρίας με έτερο τρίτο πρόσωπο, αφού αυτή είναι διμελής), σύμφωνα με τις προεκτεθείσες σκέψεις, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο το οποίο με την εκκαλούμενη απόφασή του απέρριψε ως ουσιαστικώς αβάσιμη την ως άνω υπό στοιχείο Α΄ αίτηση (του εκκαλούντος), και δέχθηκε κατά ένα μέρος, ως ουσιαστικώς βάσιμη την ως άνω υπό στοιχείο Β΄ αίτηση (της εφεσίβλητης), ως προς το κύριο αίτημά της, διατάσσοντας τον αποκλεισμό από την εταιρία αυτή του εκκαλούντος, έσφαλε ως προς την εκτίμηση των σχετικών αποδείξεων, κατά τους αντίστοιχους λόγους της εφέσεως (πρώτου και δεύτερου λόγων αυτής). Σημειωτέον ότι όσον αφορά το επικουρικό αίτημα της ανωτέρω υπό στοιχείο Β΄ αίτησης (περί λύσεως της εταιρίας), αυτό πρέπει να εξετασθεί από το παρόν δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, ανεξαρτήτως του ότι δεν προσβλήθηκε ως προς τούτο η εκκαλούμενη απόφαση, ενόψει του ότι δεν είχε εξετασθεί πρωτοδίκως. Ειδικότερα, από τις διατάξεις των άρθρων 522, 535 και 536 παρ. 2 ΚΠολΔ, οι οποίες εφαρμόζονται και στη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας (άρθρο 741 του ΚΠολΔ), προκύπτει ότι το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, όταν εξαφανίσει την πρωτόδικη απόφαση κατά παραδοχή λόγου της εφέσεως, καθίσταται αρμόδιο να ερευνήσει όλα τα ζητήματα που υποβλήθηκαν πρωτοδίκως για την οριστική διάγνωση της διαφοράς, εάν δε, κρίνεται αγωγή ή αίτηση, η οποία έχει περισσότερες βάσεις (κύρια και επικουρική), το μεταβιβαστικό αποτέλεσμα της έφεσης δεν περιορίζεται στις διατάξεις της πρωτοδίκου αποφάσεως που πλήττονται με αυτήν αλλά εκτείνεται, κατ’ εξαίρεση των διατάξεων των άρθρων 12 και 13 του ΚΠολΔ, και στις βάσεις εκείνες που δεν εξετάσθηκαν πρωτοδίκως, καθόσον δεν δικάζεται πλέον η έφεση αλλά η αγωγή ή η αίτηση (βλ. ΑΠ 1510/2003, ΑΠ 556/2001, ΕφΑθ 2896/2011 άπασες εις ΝΟΜΟΣ και Κ. Παναγόπουλο εις «Η ΕΦΕΣΗ» Κ. Οικονόμου αρθρ. 522 αρ. 28 σελ. 192). Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι παρέλκει η εξέταση του τρίτου λόγου της εφέσεως (περί καταβολής στον εκκαλούντα του ποσού, που αντιστοιχεί στην αξία της εταιρικής μερίδας του), ενόψει του ότι, ανεξαρτήτως παντός άλλου, αυτός υποβλήθηκε επικουρικώς, δηλαδή μόνον για την περίπτωση απορρίψεως όλων των λοιπών λόγων της εφέσεως. Μάλιστα, το ίδιο ισχύει και για τα αιτήματα του εκκαλούντος περί επιδείξεως εγγράφων (ισολογισμού της εταιρίας) και διενέργειας λογιστικής πραγματογνωμοσύνης, τα οποία συνδέονται αποκλειστικώς με τον προαναφερθέντα (επικουρικώς υποβληθέντα) λόγω της εφέσεως.
Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, η ένδικη έφεση, πρέπει να γίνει δεκτή ως κατ’ ουσίαν βάσιμη, και να εξαφανιστεί η εκκαλούμενη απόφαση, αφού δε η εν λόγω υπόθεση κρατηθεί προς εκδίκαση κατ’ ουσίαν στο Δικαστήριο αυτό, πρέπει η ανωτέρω υπό στοιχείο Α΄ αίτηση (του εκκαλούντος) να γίνει δεκτή, ως ουσιαστικώς βάσιμη, και η ανωτέρω υπό στοιχείο Β΄ αίτηση (της εφεσίβλητης) να γίνει δεκτή, ως ουσιαστικώς βάσιμη, αποκλειστικώς ως προς το επικουρικό αίτημά της, και να διαταχθεί η λύση της προαναφερθείσας ομόρρυθμης εταιρίας, ενώ η ανωτέρω υπό στοιχείο Β΄ αίτηση (της εφεσίβλητης) πρέπει να απορριφθεί ως ουσιαστικώς αβάσιμη ως προς το κύριο αίτημά της (περί αποκλεισμού του εταίρου – εκκαλούντος). Επίσης, η δικαστική δαπάνη, πρέπει να συμψηφισθεί μεταξύ των διαδίκων, λόγω του ότι η ερμηνεία των κανόνων δικαίου που εφαρμόσθηκαν ήταν ιδιαιτέρως δυσχερής (άρθρα 179 και 183 του ΚΠολΔ). Τέλος, πρέπει να διαταχθεί η επιστροφή του παραβόλου που κατατέθηκε για την άσκηση της εφέσεως στον εκκαλούντα (άρθρο 495 παρ. 4 του ΚΠολΔ), όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Συνεκδικάζει αντιμωλία των διαδίκων την από 12-10-2017 (Γ.Α.Κ. …../2017 και υπ’ αριθ. καταθ. …./2017) έφεση και τους από 16-7-2018 (Γ.Α.Κ. …./2018 και υπ’ αριθ. καταθ. …../2018) πρόσθετους λόγους εφέσεως
Δέχεται τυπικώς την ανωτέρω έφεση και τους πρόσθετους λόγους εφέσεως.
Απορρίπτει όσα στο σκεπτικό κρίθηκαν ως απορριπτέα.
Δέχεται κατ’ ουσίαν την ανωτέρω έφεση
Εξαφανίζει την εκκαλούμενη υπ’ αριθ. 3604/2017 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς.
Κρατεί και δικάζει επί της ουσίας την υπόθεση, που αφορά στις από 17-11-2015 (Γ.Α.Κ. …/2015, υπ’ αριθ. καταθ. …/2015) και από 27-11-2015 (Γ.Α.Κ. …./2015 και υπ’ αριθ. καταθ. …../2015) αναφερθείσες στο σκεπτικό υπό στοιχεία Α΄ και Β΄ αιτήσεις, αντιστοίχως.
Απορρίπτει την ανωτέρω υπό στοιχείο Β΄ αίτηση ως προς το κύριο αίτημά της (περί αποκλεισμού του εταίρου – εκκαλούντος).
Δέχεται την ανωτέρω υπό στοιχείο Α΄ αίτηση και την ανωτέρω υπό στοιχείο Β΄ αίτηση αποκλειστικώς ως προς το επικουρικό αίτημά της.
Διατάσσει τη λύση της ομόρρυθμης εταιρίας με την επωνυμία «…….» και έδρα στον Πειραιά, επί της οδού …….. (με μοναδικούς εταίρους τους διαδίκους).
Συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη των διαδίκων.
Διατάσσει την επιστροφή στον εκκαλούντα του παραβόλου (υπ’ αριθ. ……./2017, ποσού 100 ευρώ), που κατατέθηκε για την άσκηση της εφέσεως.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά, στις 11-9-2019, σε έκτακτη και δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου αυτού με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους.
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ