Νομικά θέματα που αντιμετωπίστηκαν.
Υποχρέωση διατροφής ανήλικων τέκνων.
Μέτρο συνεισφοράς κάθε γονέα σε αυτήν.
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 669 /2019
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΟ από τη Δικαστή Ελένη Σκριβάνου, Εφέτη, η οποία ορίστηκε από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Πειραιώς και από τη Γραμματέα Ε.Τ..
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η κρινόμενη έφεση κατά της υπ’αρ. 3687/2018 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την ειδική διαδικασία των διαφορών από την οικογένεια, το γάμο και την ελεύθερη συμβίωση (άρθρα 592 παρε.3α, 593-602, 610-613 ΚΠολΔ, όπως αυτά ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με το Ν.4335/23-7-2015, που καταλαμβάνει τις αγωγές, οι οποίες ασκήθηκαν μετά την 1η-1-2016, σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ.2 ως άνω νόμου, όπως η ένδικη), έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρα 495 επ., 511, 513, 516 παρ.1,518 παρ.1, 591 παρ.1 ΚΠολΔ). Πρέπει, επομένως, να γίνει τυπικά δεκτή και να εξετασθεί περαιτέρω από το Δικαστήριο τούτο, που είναι καθ΄ύλη και κατά τόπο αρμόδιο, κατά την ίδια διαδικασία με την οποία εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση, ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρα 19, 533 παρ.1,2 ΚΠολΔ) και μέσα στα πλαίσια που καθορίζονται από αυτούς (άρθρο 522 ΚΠολΔ). Δεν απαιτείται δε η κατάθεση του προβλεπόμενου από τη διάταξη του άρθρου 495 παρ.3 εδ.α, παραβόλου της έφεσης, στην οποία ο εκκαλών εκ του περισσού προέβη (όπως προκύπτει από τη σχετική σημείωση της γραμματέα κάτωθεν της έκθεσης κατάθεσης του δικογράφου της), καθώς σύμφωνα με το εδ.στ της παρ.3 του ίδιου άρθρου, από την υποχρέωση αυτή εξαιρούνται οι διαφορές από τη διατροφή τέκνων, στις οποίες εμπίπτει η προκειμένη περίπτωση. Οπότε, ανεξαρτήτως της έκβασης της κρινόμενης έφεσης, πρέπει να διαταχθεί η απόδοσή του σε αυτόν (βλ.ΑΠ 319/2017, ΑΠ 791/2017, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1389, 1390 και 1391, 1493 προκύπτει ότι οι σύζυγοι έχουν υποχρέωση να συνεισφέρουν από κοινού ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του, για την αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας. Στην υποχρέωση αυτή, το μέτρο της οποίας προσδιορίζεται σύμφωνα με τις συνθήκες της οικογενειακής ζωής, περιλαμβάνονται ειδικότερα, η αμοιβαία υποχρέωση των συζύγων για διατροφή τους, η κοινή υποχρέωση αυτών για τη διατροφή των τέκνων τους και γενικά η υποχρέωση για συμβολή στη λειτουργία του κοινού οίκου. Η συνεισφορά αυτή των συζύγων γίνεται με την προσωπική τους εργασία τα εισοδήματα και την περιουσία τους έστω και απρόσοδης (Ολ.ΑΠ 9/1991, ΕλΔνη 33/1429, Εφ.Πειρ.214/2016 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 1485, 1486,1489 και 1493 του ΑΚ συνάγεται, ότι οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν είτε έχει διακοπεί η συμβίωση τους είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, ακόμα και αν τούτο έχει περιουσία, εφόσον τα εισοδήματά από αυτήν ή το προϊόν της εργασίας του ή άλλα τυχόν εισοδήματά του δεν αρκούν για τη διατροφή του. Το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του τέκνου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρησή του έξοδα και επιπλέον τα έξοδα για την ανατροφή καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευση του (ΑΠ 416/2007, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ), προκαταβάλλεται δε σε χρήμα κάθε μήνα, εκτός αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι να καταβληθεί με άλλο τρόπο. Ως συνθήκες ζωής νοούνται οι συγκεκριμένοι όροι διαβίωσης, που ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τόπο κατοικίας, την ανάγκη εκπαίδευσης, και την κατάσταση της υγείας του δικαιούχου σε συνδυασμό με την περιουσιακή κατάσταση του υπόχρεου. Εκείνος ο γονέας, ο οποίος έχει την επιμέλεια του τέκνου, μπορεί να συνυπολογίσει καθετί που συνδέεται με την εξαιτίας αυτής πραγματική διάθεση χρημάτων για τις ανάγκες του τέκνου, καθώς και άλλες παροχές σε είδος, οι οποίες απορρέουν από τη συνοίκηση, η οποία, κατά κανόνα, συνοδεύει την επιμέλεια. Η διατροφή προσδιορίζεται στο προσήκον μέτρο με βάση τις ανάγκες του τέκνου, όπως προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και περιλαμβάνει όσα είναι αναγκαία για τη συντήρησή του και την επαγγελματική του εκπαίδευση. Κατ’ αρχήν αξιολογούνται τα εισοδήματα των γονέων απ’ οποιαδήποτε πηγή και στη συνέχεια προσδιορίζονται οι ανάγκες του τέκνου. Συνθήκες ζωής νοούνται οι όροι διαβίωσης χωρίς να ικανοποιούνται οι παράλογες αξιώσεις και η σπατάλη χρημάτων (Εφ.Αθ. 1984/2008, ΕλΔνη 49/1099). Οι συνθήκες δε αυτές που ανταποκρίνονται στο επίπεδο διαβίωσης του δικαιούχου ανάλογα με την ηλικία, υγεία, ικανότητες, εκπαίδευση κ.λπ, προσδιορίζουν το ύψος της διατροφής που του οφείλεται και η οποία μπορεί να είναι μικρότερη από τις δυνατότητες του υπόχρεου. Αντίθετα η διατροφή θα μειώνεται κάτω από το επίπεδο διαβίωσης του δικαιούχου, αν οι δυνατότητες του υπόχρεου είναι περιορισμένες και δεν επαρκούν. Εξάλλου, η κατά τα άνω υποχρέωση των γονέων προς διατροφή του τέκνου τους, βαρύνει αυτούς, κατά το άρθρο 1489 εδ.2 ΑΚ, ανάλογα με τις δυνάμεις τους. Ο εναγόμενος, συνεπώς γονέας, προς καταβολή ολοκλήρου του ποσού της διατροφής, μπορεί να επικαλεστεί κατ’ ένσταση, κατ’ άρθρο 262 ΚΠολΔ, ότι και ο άλλος γονέας έχει την οικονομική δυνατότητα, σε σχέση με τη δική του και σε συνδυασμό με τις λοιπές υποχρεώσεις του, να καλύψει μέρος της ανάλογης διατροφής του ανηλίκου, οπότε, με την απόδειξη της ένστασης αυτής, περιορίζεται η υποχρέωση του εναγόμενου γονέα κατά το ποσό που αντιστοιχεί στην οικονομική δυνατότητα και στη βάση αυτής υποχρέωση συνεισφοράς του άλλου γονέα (ΑΠ 416/2007, Εφ.Πειρ.370/2002, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Εξάλλου, σε περίπτωση μη υποβολής της σχετικής αυτής ένστασης, δεν δύναται το δικαστήριο να ερευνήσει αυτεπαγγέλτως την οικονομική δυνατότητα του άλλου γονέα και να κανονίσει, ανάλογα με τις δυνάμεις του κάθε γονέα, το επιδικαστέο σε βάρος του εναγόμενου ποσό της διατροφής (ΑΠ 416/2007 ο.π.). Σε περίπτωση, όμως, που, σύμφωνα και με τα ανωτέρω εκτιθέμενα, με την αγωγή δεν ζητείται το σύνολο του ποσού, στο οποίο αποτιμώνται οι διατροφικές ανάγκες του δικαιούχου, αλλά μόνο το μέρος το οποίο κατά την άποψη του ενάγοντος πρέπει να βαρύνει τον εναγόμενο γονέα, σε αναλογία προς τις οικονομικές δυνάμεις αυτού και του άλλου γονέα (του εναγόμενου), ο αμυντικός ισχυρισμός ότι η αναλογία αυτή είναι διαφορετική από εκείνη που αναφέρεται στην αγωγή, λειτουργεί ως άρνηση. Τότε, ο συσχετισμός των οικονομικών δυνάμεων των δύο γονέων πρέπει να γίνει από το δικαστήριο αυτεπαγγέλτως, σύμφωνα προς τα εκατέρωθεν αποδεικνυόμενα πραγματικά περιστατικά και δη ισχυρισμού στα πρακτικά ή τις προτάσεις του εναγόμενου (ΑΠ 804/1994 ΕλλΔνη 37.97, Εφ. Πειρ.214/2016, Εφ.Πατρ. 194/2011, Εφ.Θεσ.740/2009 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, Εφ.Θεσ. 1101/2002 Αρμ. 2003.38).
Η ενάγουσα – ήδη εφεσίβλητη, με την ως άνω, από 27-12-2017 και με ειδικό αριθμό κατάθεσης ……/2017, αγωγή της, ζητούσε, ως ασκούσα την επιμέλεια του προσώπου των δίδυμων ανήλικων τέκνων της ….. και ………., που απέκτησε με τον εναγόμενο – ήδη εκκαλούντα, κατά τη διάρκεια του γάμου τους, ο οποίος έχει ήδη λυθεί, να υποχρεωθεί ο τελευταίος να της καταβάλλει, ως συμμετοχή του στην τακτική σε χρήμα διατροφή των εν λόγω ανήλικων, την πρώτη ημέρα κάθε μήνα και για χρονικό διάστημα 3 ετών από την επίδοση της αγωγής, το ποσό των 1.146 ευρώ για το πρώτο των παραπάνω τέκνων και το ποσό των 1.133 ευρώ για το δεύτερο εξ αυτών, με τον νόμιμο τόκο από την καθυστέρηση κάθε μηνιαίας δόσης, μέχρι την εξόφληση, για το λόγο ότι τα ανήλικα αυτά τέκνα αδυνατούν να διαθρέψουν τον εαυτό τους, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην αγωγή.
Με την εκκαλουμένη απόφασή του (υπ΄αρ. 3687/2018) το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιώς, αφού έκρινε την αγωγή ορισμένη και νόμιμη, ακολούθως την έκανε εν μέρει δεκτή και ως ουσιαστικά βάσιμη και υποχρέωσε τον εναγόμενο να καταβάλει στην ενάγουσα, ως ασκούσας την επιμέλεια του παραπάνω ανηλίκων τέκνων τους και για λογαριασμό αυτών, μηνιαία διατροφή ποσού 550 ευρώ για καθένα από τα τέκνα (ήτοι 1.100 ευρώ συνολικά), νομιμοτόκως, για χρονικό διάστημα τριών ετών από την επίδοση της αγωγής.
Κατά της ως άνω οριστικής απόφασης παραπονείται ο εναγομένος – ήδη εκκαλών, με την κρινόμενη έφεσή του για τους λόγους που εκθέτει σ΄ αυτήν και ανάγονται σε εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων, ζητεί δε την εξαφάνισή της, άλλως τη μεταρρύθμισή της, ώστε να απορριφθεί η ως άνω αγωγή της αντιδίκου του.
Από την εκτίμηση των ένορκων καταθέσεων των μαρτύρων των διαδίκων που εξετάσθηκαν ενώπιον του ακροατηρίου του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου και περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης αυτού, όλων των εγγράφων που επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι, μεταξύ των οποίων και οι προσκομισθείσες φωτογραφίες, που η γνησιότητά τους δεν αμφισβητήθηκε, καθώς και των υπ’ αρ. ….. και …../27-2-2018 ένορκων βεβαιώσεων της …….. και του ………., αντίστοιχα, τις οποίες προσκομίζει ο εναγόμενος και ελήφθησαν ενώπιον του Ειρηνοδίκη Ιωαννίνων, μετά από προηγούμενη νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση της ενάγουσας (όπως προκύπτει από την υπ’ αρ. …../22-2-2018 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας στο Πρωτοδικείο Αθηνών, …………), αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά:
Οι διάδικοι τέλεσαν στις 12-7-2008 νόμιμο θρησκευτικό γάμο κατά τους κανόνες της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, στον Ιερό Ναό …….., κατά τη διάρκεια του οποίου απέκτησαν δίδυμα τέκνα, τον ….. και τον ………., που γεννήθηκαν στις 21-10-2013 στο Μαρούσι Αττικής. Προϊόντος του χρόνου, δημιουργήθηκαν μεταξύ τους προβλήματα και συγκρούσεις με αποτέλεσμα τελικά η έγγαμη συμβίωσή τους να διακοπεί στις 6-4-2014, οπότε η ενάγουσα αποχώρησε οριστικά από τη συζυγική οικία στα Ιωάννινα, ενώ ο γάμος τους έχει ήδη λυθεί, δυνάμει της υπ΄αρ. 337/2016 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Ιωαννίνων, που έχει καταστεί αμετάκλητη. Κατόπιν δε αγωγής της ενάγουσας, εκδόθηκε η υπ΄αρ. 243/2017 απόφαση του ως άνω δικαστηρίου, με την οποία ανατέθηκε οριστικά η επιμέλεια των ανωτέρω ανηλίκων τέκνων των διαδίκων αποκλειστικά στην ενάγουσα μητέρα τους και υποχρεώθηκε ο εναγόμενος να καταβάλλει στην τελευταία, για λογαριασμό τους, μηνιαία διατροφή συνολικού ποσού 1.100 ευρώ (550 ευρώ για καθένα από αυτά) για το χρονικό διάστημα από την επίδοση της προηγηθείσας από 29-5-2014 αίτησης ασφαλιστικών μέτρων της ενάγουσας, μέχρι τις 31-12-2017. Η παραπάνω απόφαση επικυρώθηκε με την υπ΄αρ. 154/28-6-2019 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Ιωαννίνων, που απέρριψε τις ασκηθείσες κατ΄ αυτής έφεση του εναγόμενου και αντέφεση της ενάγουσας.
Εξάλλου, αποδείχθηκε ότι τα ανήλικα τέκνα των διαδίκων αδυνατούν να διαθρέψουν τον εαυτό τους, καθώς δεν έχουν δική τους περιουσία, ούτε εισοδήµατα από οποιαδήποτε άλλη πηγή και, λόγω της ηλικίας τους, δεν μπορούν να εργασθούν. Συνεπώς, υπόχρεοι προς διατροφή τους είναι οι γονείς τους από κοινού, ο καθένας ανάλογα µε τις οικονοµικές του δυνάµεις. Ο εναγόμενος, ο οποίος έχει διατελέσει βουλευτής του ελληνικού Κοινοβουλίου κατά τα έτη 2009 – 2012, συμμετέχει ως εταίρος με ποσοστό 50%, στην Ε.Π.Ε. με την επωνυμία «………..» και με διακριτικό τίτλο «………..», που στεγάζεται σε μισθωμένο κτίριο επί της οδού ………. στα Ιωάννινα, υπό το ίδιο ΑΦΜ της οποίας λειτουργούν τρία τμήματα: α) το ……., που, σύμφωνα με την άδειά του, έχει δυνατότητα 105 καταρτιζομένων, β) το Κέντρο Ξένων Γλωσσών, που, σύμφωνα με την άδειά του, έχει δυνατότητα 75 καταρτιζομένων και γ) το Φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης ……. για μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου, ενώ έχει λάβει άδεια λειτουργίας ΙΕΚ με τον ίδιο διακριτικό τίτλο «. ……», που, όμως, δεν έχει λειτουργήσει στην πράξη. Η προαναφερθείσα εταιρία συστάθηκε τον Ιούλιο του 2014 και λαμβάνει μέρος σε κοινοτικές πρωτοβουλίες και σε εκπαιδευτικά – επιμορφωτικά προγράμματα ΕΣΠΑ (βλ. σχετικά τα υπ΄αρ. πρωτ. ……../05-02-2018 και …../15-01-2018 έγγραφα της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών και Άλλων Πόρων, από τα οποία προκύπτει, αντίστοιχα, ότι το ποσά που αναµένεται να εισπράξει το ΚΕΚ του εναγοµένου είναι 14.040 ευρώ για το πρόγραµµα προώθησης της απασχόλησης µέσω προγραµµάτων κοινωφελούς χαρακτήρα στους Δήµους, και συνολικά 49.665 ευρώ για το πρόγραµµα κατάρτισης και πιστοποίησης ανέργων σε κλάδους αιχµής κλπ). Απασχολούνται δε στην επιχείρηση αυτή 10 άτομα μόνιμο προσωπικό (όπως προκύπτει από τον, προσκομιζόμενο από την ενάγουσα, πίνακα προσωπικού). Από τη δραστηριότητά του αυτή, ο εναγόμενος, κατά την κρίση του δικαστηρίου, με βάση τα αποδεικτικά στοιχεία αλλά και τα διδάγματα της κοινής πείρας, προέκυψε ότι αποκερδαίνει περί τα 2.000 ευρώ μηνιαίως καθαρά. Ακόμη, ο εναγόμενος είναι συνέταιρος σε ποσοστό 10% στην ομόρρυθμη εταιρία με την επωνυμία «………..» και το διακριτικό τίτλο «………», της οποίας σκοπός είναι η λειτουργία καφετέριας – μουσικού μεζεδοπωλείου σε κεντρικό σημείο της πόλης των Ιωαννίνων στη συμβολή των οδών …………. Το ποσοστό συμμετοχής του (εναγόμενου) στην ως άνω εταιρία, μετά το από 26-10-2017 καταστατικό τροποποίησής της, είναι πλέον 10%, ενώ σε ποσοστό 90% συμμετέχει σε αυτήν ο ……….. (βλ. υπ΄αρ. πρωτ. …../2-11-2017 ανακοίνωση του ΓΕΜΗ περί τροποποίησης της σύνθεσης των εταίρων στο …….. – …………). Δεν προέκυψε από κάποιο αποδεικτικό στοιχείο ότι ο εναγόμενος είναι στην πραγματικότητα ο κύριος μέτοχος της εν λόγω επιχείρησης και για φορολογικούς λόγους εμφανίζεται εικονικά με µειωµένο ποσοστό συµµετοχής σ’ αυτή, όπως υποστηρίζει η ενάγουσα, που επιχειρεί να στηρίξει τον ισχυρισμό της στο ότι ο ενάγων διατηρεί στενή φιλική σχέση με τον πατέρα του ως άνω συνεταίρου του, γεγονός βέβαια που δεν αρκεί για να καταστήσει ‘’εικονική’’ τη συμμετοχή του τελευταίου. Ο εναγόμενος επικαλείται με βάση τα αναφερόμενα στις φορολογικές δηλώσεις του, ότι η εν λόγω επιχείρηση είναι ζημιογόνος. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν δικαιολογείται, δεδομένου ότι απασχολούνται σε αυτήν 15 άτομα προσωπικό με συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου, όπως αναγράφεται στον σχετικό πίνακα προσωπικού, ακόμη κι αν 6 από αυτά είναι μουσικοί που απασχολούνται μόνο τα Σαββατοκύριακα και τις γιορτές, και κάποιοι από τους λοιπούς απασχολούνται με καθεστώς μερικής απασχόλησης, όπως αναφέρει ο εναγόμενος στην έφεσή του. Το ποσό που αποκομίζει μηνιαίως ο εναγόμενος από την ως άνω επιχείρηση, λαμβανομένου υπόψη του (μικρού) ποσοστό συμμετοχής του σε αυτήν, είναι 500 ευρώ περίπου, κατά την κρίση του παρόντος δικαστηρίου και όχι 1.000 ευρώ (μηνιαίως), που έκρινε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, το οποίο θα σήμαινε ότι τα συνολικά καθαρά κέρδη της επιχείρησης ανέρχονται σε 10.000 ευρώ μηνιαίως, ποσό που κρίνεται υπερβολικό με βάση και τα διδάγματα της κοινής πείρας. Επίσης, στον εναγόμενο ανήκει, κατά πλήρη κυριότητα, ένα διαμέρισμα, επιφάνειας 54,30 τ.μ., επί της οδού …………. στα Ιωάννινα, το οποίο εκμισθώνει αντί μηνιαίου μισθώματος 250 ευρώ, καθώς και, κατά ψιλή κυριότητα, μία διώροφη οικία, επιφάνειας εκάστου ορόφου 35,33 τ.μ., επί της οδού ………, στα Ιωάννινα, η οποία δεν είναι μισθωμένη και δεν του αποφέρει, τουλάχιστον στην παρούσα χρονική περίοδο, εισοδήματα. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε στη μείζονα σκέψη, και η απρόσοδη περιουσία λαμβάνεται υπόψη ως στοιχείο για τον καθορισμό της αναλογίας συμβολής κάθε συζύγου στην υποχρέωσή τους για διατροφή των ανήλικων τέκνων τους. Τέλος, ο εναγόμενος διατηρεί στην κυριότητά του το υπ΄αρ. κυκλοφ. ………. Ι.Χ.Ε αυτοκίνητο, μάρκας Nissan Qashqai 2000 c.c., (το οποίο, όμως, έχει τεθεί σε ακινησία δυνάμει της με αρ. ……./-12-2017 δήλωσης στη Δ.Ο.Υ. Ιωαννίνων) και την υπ΄αρ. κυκλοφ. ……….. δίκυκλη μοτοσικλέτα, 650 c.c., την οποία χρησιμοποιεί για τις μετακινήσεις του. Δεν αποδείχθηκε ότι έχει άλλη περιουσία ή εισοδήματα από έτερη πηγή, αφού η αναφερόμενη στην ένδικη αγωγή εταιρία «………..», με το διακριτικό τίτλο «……», λύθηκε στις 9-8-2016, όπως προκύπτει από το προσκομιζόμενο πιστοποιητικό της Υπηρεσίας ΓΕΜΗ του Επιμελητηρίου Αιτωλοακαρνανίας με αρ. πρωτ. ……/9-8-2016, μετά και την πώληση του τελευταίου σκάφους που είχε στην κυριότητά της στις 29-10-2015, έναντι ποσού 25.000 ευρώ, από την οποία ο εναγόμενος, με βάση το ποσοστό του (25%) στην ως άνω εταιρία, εισέπραξε το συνολικό ποσό των 7.500 ευρώ (βλ. το υπ’ αρ. …/29-10-2015 τιμολόγιο πώλησης του σκάφους ‘………. στον ……..). Περαιτέρω, ο εναγόμενος έχει τελέσει νέο γάμο, μετά τη συζήτηση της αγωγής στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, και με τη νυν σύζυγό του υιοθέτησαν ένα άρρεν τέκνο, όπως η ίδια η ενάγουσα – εφεσίβλητη αναφέρει στις προτάσεις της, με τη διατροφή του οποίου επίσης πλέον βαρύνεται, ενώ οι δαπάνες για τη διατροφή, τη συντήρηση, την ένδυση και τη ψυχαγωγία του ίδιου είναι οι συνήθεις ενός άνδρα της ηλικίας του, η δε ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη καλύπτεται από τον ασφαλιστικό του φορέα. Πέραν των παραπάνω, ο εναγόμενος, δαπανά για να μεταβαίνει την Αθήνα, όπου κατοικούν τα ανήλικα τέκνα του, ώστε να επικοινωνεί με αυτά, περί τα 480 ευρώ μηνιαίως, ενώ καταβάλλει ως μηνιαία δόση το ποσό των 100 ευρώ, όπως έχει συµφωνηθεί στην από 10-5-2016 σύµβαση µε την ‘’ΤΡΑΠΕΖΑ ….’’, για την αποπληρωµή µέσω δανείου της πιστωτικής του κάρτας. Οι δόσεις αυτές δεν προαφαιρούνται από τα εισοδήµατά του, αλλά λαµβάνονται υπόψη ως προσδιοριστικά στοιχεία των συνθηκών διαβίωσής του (AΠ 471/2005 ΕλλΔνη 2005. 1425). Φιλοξενείται δε (ο εναγόμενος) από τους γονείς του σε οροφοδιαμέρισμα στην οδό ………., στα Ιωάννινα, που αποτέλεσε στο παρελθόν τη συζυγική κατοικία, και συνεπώς δεν επιβαρύνεται με μίσθωμα, αλλά μόνο με τα λειτουργικά έξοδα της οικίας αυτής.
Όσον αφορά στην ενάγουσα, αυτή εργάζεται από 1-9-2015, ως μετακλητή υπάλληλος στο Δήμο ….. Αττικής, με αντικείμενο την επικοινωνιακή διαχείριση διαφόρων θεμάτων και οι καθαρές μηνιαίες αποδοχές της ανέρχονται σε 1.084 ευρώ (πλέον νομίμων δώρων εορτών και επιδόματος αδείας), από τα οποία αποπληρώνεται και η οφειλή της, ποσού 4.818,41 ευρώ, εκ της με αριθμό …….. πιστωτικής κάρτας, που, όμως, όπως εκτέθηκε και παραπάνω δεν προαφαιρείται από τα εισοδήματά της, αλλά λαμβάνεται υπόψη ως προσδιοριστικό στοιχείο των συνθηκών διαβίωσής της. Διαμένει (η ενάγουσα), μαζί με τα τέκνα των διαδίκων, σε διαμέρισμα που βρίσκεται στο δεύτερο όροφο μιας διώροφης κατοικίας στο Κερατσίνι, (οδός ………..), κυριότητας του πατέρα της, χωρίς να επιβαρύνεται με την καταβολή μισθώματος αλλά μόνο με τις λειτουργικές δαπάνες αυτού, ενώ στον πρώτο όροφο της ίδιας οικίας κατοικούν οι γονείς της, οι οποίοι την βοηθούν στην ανατροφή των τέκνων της. Η ίδια η ενάγουσα είναι κυρία μιας διώροφης οικίας που βρίσκεται στην Νίκαια Αττικής, επί της οδού ………., στον πρώτο όροφο της οποίας, επιφάνειας 82,37 τ.μ., που είναι σχεδόν πλήρως αποπερατωμένος, διαμένει ο αδερφός της ……… (βλ. και το προσκομιζόμενο με αριθμό υποβολής …../27-06-2017 έντυπο Ε2), χωρίς να της καταβάλλει κάποιο μίσθωμα, δεδομένου ότι το προαναφερθέν διαμέρισμα που η ίδια διαμένει επί της οδού …………, προκειμένου να είναι κοντά στους γονείς της και να έχει την αρωγή τους στη φροντίδα των τέκνων, είχε παραχωρηθεί διά λόγου από τον πατέρα της στον αδερφό της. Επίσης, έχει στην ιδιοκτησία της ένα Ι.Χ.Ε. αυτοκίνητο μάρκας Citroen, έτους 2005, 1.400 c.c, το οποίο χρησιμοποιεί για τις μετακινήσεις της, δαπανώντας τα συνήθη έξοδα για τη λειτουργία και τη συντήρησή του. Δεν προέκυψε ότι η ενάγουσα έχει εισοδήματα από άλλη πηγή, δεδομένου ότι δεύτερος όροφος της ως άνω αναφερθείσας οικίας ιδιοκτησίας της, που βρίσκεται στην Νίκαια, επιφάνειας 50,76 τ.µ, δεν της αποφέρει εισοδήματα καθώς είναι ηµιτελής και δεν κατοικείται, λαµβάνεται, όµως, κατά τα προαναφερθέντα, υπόψη, αν και απρόσοδο περιουσιακό στοιχείο, για τον καθορισµό της αναλογίας συµβολής της ενάγουσας στην υποχρέωσή της για διατροφή των ανήλικων τέκνων της. Προσκομίζεται, τέλος, από τον εναγόμενο δήλωση περιουσιακής κατάστασης της ενάγουσας του έτους 2013, όπου αναφέρεται ότι διαθέτει τραπεζικές καταθέσεις ύψους 126.074,91 ευρώ, χωρίς, όμως, να προσκομίζεται κάποιο στοιχείο από το οποίο να προκύπτει αν η ενάγουσα συνεχίζει να διαθέτει τις καταθέσεις αυτές και για το επίδικο χρονικό διάστημα και σε τι ποσό ανέρχονται πλέον αυτές. Εξάλλου, η ενάγουσα δεν έχει υποχρέωση διατροφής άλλου προσώπου πλην των ως άνω τέκνων της, στις ανάγκες διατροφής των οποίων αυτή ήδη συνεισφέρει και με την προσωπική της εργασία για τη φροντίδα και την ανατροφή τους, η οποία είναι αποτιμητή σε χρήμα (100 ευρώ μηνιαίως). Οι δικές της δε ανάγκες διατροφής, ένδυσης, ψυχαγωγίας κλπ είναι οι συνήθεις για μια γυναίκα της ηλικίας της, ως προς δε την ιατροφαρµακευτική της περίθαλψη καλύπτεται και αυτής από τον ασφαλιστικό της φορέα.
Τα ανήλικα τέκνα των διαδίκων, από το Σεπτέμβριο του 2019 είναι μαθητές της πρώτης τάξης του δημοτικού σχολείου, ενώ για το προηγούμενο διάστημα, μέχρι τον Ιούνιο του 2019, πήγαιναν σε παιδικό σταθμό, όπου καταβάλλονταν μηνιαία δίδακτρα 275 ευρώ για κάθε ένα από αυτά (όπως προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις του παιδικού σταθμού ‘……….., που προσκομίζει η ενάγουσα). Ακόμη, κατά το ίδιο διάστημα, καταβάλλονταν, εκτός από τα ως άνω δίδακτρα, για σχολικές δραστηριότητες στον ως άνω σταθµό (γυµναστική, κολυµβητήριο και χορό), τα ποσά των 20, 25 και 20 ευρώ, αντίστοιχα, μηνιαίως και συνολικά 65 ευρώ για κάθε τέκνο, καθώς επίσης και για παρακολούθηση µαθημάτων µουσικής σε ωδείο 25 ευρώ μηνιαίως επίσης για κάθε τέκνο, πλέον του ποσού των 40 ευρώ εφάπαξ για εγγραφή, εκάστου από αυτά. Από το Σεπτέμβριο του 2019, όπως προαναφέρθηκε τα ως άνω τέκνα των διαδίκων φοιτούν στην πρώτη τάξη του δημοτικού σε δημόσιο σχολείο, δεδομένου ότι η διαφωνία των γονέων τους για το αν τα τελευταία θα παρακολουθούσαν μαθήματα σε δημόσιο ή ιδιωτικό σχολείο, λύθηκε προσωρινά υπέρ της πρώτης άποψης, την οποία είχε ο πατέρας τους – νυν εναγόμενος, με την υπ΄αρ. 1224/8-8-2019 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων). Οπότε δεν υφίσταται πλέον η προαναφερθείσα δαπάνη, που αφορούσε τα δίδακτρά τους για τον παιδικό σταθμό. Η σκέψη του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου ότι το ποσό αυτό των 275 ευρώ μηνιαίως, που καταβαλλόταν στον παιδικό σταθμό, θα συνεχίζει να καλύπτει δαπάνη για διδασκαλία ξένης γλώσσας και αθλήματος, δεν είναι δόκιμη, διότι, αφενός μεν, σύμφωνα και με τα διδάγματα της κοινής πείρας, η μηνιαία δαπάνη για μαθήματα ξένης γλώσσας, ειδικά για την ηλικία αυτή και το επίπεδο αρχαρίων, είναι πολύ μικρότερη, αφετέρου δε για τις αθλητικές δραστηριότητες έχουν υπολογιστεί ήδη επιπλέον ποσά, πέραν των διδάκτρων του παιδικού σταθμού (βλ.π.π), όπως ορθά επισημαίνει ο εκκαλών – εναγόμενος στην ένδικη έφεσή του. Η ίδια η ενάγουσα – εφεσίβλητη αναφέρει στις προτάσεις της ενώπιον του παρόντος δικαστηρίου, ότι από το Σεπτέμβριο του 2019, τα παιδιά θα παρακολουθούν ιδιαίτερα μαθήματα με δασκάλα κατ΄οίκον, η οποία µία ώρα την εβδοµάδα θα παραδίδει σε κάθε τέκνο κατεύθυνση μελέτης σχολείου και μία ώρα την εβδομάδα, μαθήματα Αγγλικής γλώσσας, αντί αμοιβής 10 ευρώ ανά ώρα, ήτοι 20 ευρώ εβδομαδιαίως για κάθε τέκνο και 80 ευρώ μηνιαίως. Επίσης, τα ανήλικα παρακολουθούν μαθήματα κολύμβησης την ομάδα του ….., το μηνιαίο κόστος των οποίων ανέρχεται στο ποσό των 30 ευρώ για κάθε παιδί, πλέον του ποσού των 20 ευρώ για εφάπαξ εγγραφή του. Περαιτέρω, τα εν λόγω τέκνα έχουν τις συνήθεις ανάγκες διατροφής, ένδυσης, ψυχαγωγίας, εκπαίδευσης κ.λπ, που έχει ένα παιδί της ηλικίας τους, καθώς και τα ανάλογα λειτουργικά έξοδα της οικίας που διαμένουν με τη μητέρα τους. Ειδικότερα, σχετικά με την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των τέκνων, καταρχήν αυτή καλύπτεται από τον ασφαλιστικό φορέα των γονέων τους, στον οποίο είναι ασφαλισμένα ως προστατευόμενα μέλη. Για κάποιες, όμως, αναγκαίες επισκέψεις τους στον παιδίατρο, πέραν της ασφαλιστικής τους κάλυψης, καταβάλλεται κατά μέσο όρο το ποσό των 30 ευρώ για κάθε τέκνο το μήνα. Όσον αφορά δε στον …., ο οποίος πάσχει από κυστεοουρητική παλινδρόµηση 4ουβαθµούάµφω, απαιτείται περαιτέρω ιατρική παρακολούθηση από παιδίατρο, για την οποία καταβάλλεται το ποσό των 30 ευρώ ακόμη μηνιαίως, ενώ όσον αφορά στον ……, έχουν προστεθεί από τον Ιανουάριο του 2019, έξοδα για λογοθεραπείες, οι οποίες συστήθηκαν από τον παιδίατρο του Πανεπιστηµιακού Γενικού Νοσοκοµείου «ΑΤΤΙΚΟΝ». Παρά την αρχική δε σύσταση τεσσάρων λογοθεραπειών το µήνα, κρίθηκε από τους ειδικούς του Κέντρου Λογοθεραπείας ……. και ……, όπου το εν παραπάνω ανήλικο τέκνο παρακολουθεί τις σχετικές συνεδρίες, ότι απαιτούνται οκτώ λογοθεραπείες το µήνα, το κόστος τεσσάρων εκ των οποίων ύψους 120 ευρώ μηνιαίως (4 χ 30 ευρώ ανά συνεδρία), καταβάλλεται από την ενάγουσα αφού δεν καλύπτεται από τον ασφαλιστικό της φορέα (ΕΟΠΠΥ). Τέλος, καθ΄όλο το επίδικο χρονικό διάστημα καταβάλλεται για ιδιωτική ασφάλιση υγείας των τέκνων το ποσό των 60 ευρώ μηνιαίως, (βλ. σχετικές, προσκομιζόμενες από την ενάγουσα, αποδείξεις πληρωμής) το οποίο, όμως, δεν κρίνεται απαραίτητο, καθώς, αφενός μεν η ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη καλύπτεται, όπως προεκτέθηκε, από τον ασφαλιστικό φορέα των γονέων τους, αφετέρου δε τυχόν κάποιες απαιτούμενες για την υγεία τους, μη καλυπτόμενες από τον φορέα αυτόν, δαπάνες, υπολογίστηκαν επιπλέον, κατά τα επίσης ανωτέρω εκτεθέντα.
Με βάση τις προαναφερόμενες οικονομικές δυνατότητες του εναγόμενου – εκκαλούντος και της ενάγουσας-εφεσίβλητης, τα ως άνω έξοδα των τέκνων και τις εν γένει περιστάσεις, η κατά μήνα διατροφή για τα εν λόγω δίδυμα ανήλικα τέκνα των διαδίκων …. και ……, ανέρχεται σε 750 ευρώ μηνιαίως για το καθένα από αυτά, το οποίο κατά την κρίση του παρόντος δικαστηρίου είναι ανάλογο με τις ανάγκες τους, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες ζωής τους και ανταποκρίνεται στα απαραίτητα έξοδα για την εκπαίδευση, διατροφή, ένδυση, ψυχαγωγία, συντήρησή τους, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κλπ, κατά τα προαναφερθέντα. Αντίθετα το ποσό των 900 ευρώ που έκρινε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο ότι χρειάζεται για την κάλυψη των αναγκών διατροφής του κάθε ένα από τα τέκνα, κρίνεται υπερβολικό, ενώ το ποσό των 805 ευρώ έως τον Ιούλιο του 2018 και το ποσό των 485 ευρώ έκτοτε, που υποστηρίζει ο εκκαλών ότι αρκεί για τη διατροφή αμφοτέρων των τέκνων, κρίνεται πολύ μικρό, λαμβανομένης υπόψη της ηλικίας τους, του τρόπου ζωής τους, αλλά και των οικονομικών δυνάμεων των γονέων τους, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω. Από το ανωτέρω ποσό των 750 ευρώ μηνιαίως, ο εναγόµενος είναι σε θέση να καταβάλλει ως διατροφή το ποσό των 475 ευρώ µηνιαίως, το οποίο είναι ανάλογο με τις ως άνω ανάγκες των τέκνων, τουλάχιστον για το επίδικο διάστημα και συνάδει με τις οικονομικές του δυνατότητες. Κατά το λοιπό ποσό των 275 ευρώ μηνιαίως, (750 ευρώ – 475 ευρώ) που απαιτείται για τη διατροφή κάθε ένα από τα ανήλικα, συνεισφέρει η ενάγουσα, με τα έσοδα από την εργασία της, αλλά και την προσφορά της προσωπικής της απασχόλησης για τη φροντίδα τους, η οποία είναι αποτιμητή σε χρήμα, κατά τα προεκτεθέντα. Ο ως άνω συσχετισμός των οικονοµικών δυνάµεων των δύο γονέων γίνεται αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο, όπως κρίθηκε και με την εκκαλουμένη, διότι µε την κρινόµενη αγωγή δεν ζητείται το σύνολο του ποσού, στο οποίο αποτιµώνται οι διατροφικές ανάγκες του ανηλίκου, αλλά µόνο το µέρος, το οποίο πρέπει να βαρύνει τον εναγόµενο, καθόσον η ενάγουσα επικαλείται µε την αγωγή και τη δική της συνεισφορά στη διατροφή των ανηλίκων µε την παροχή των προσωπικών υπηρεσιών της και την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών τους, ο δε ισχυρισμός του εναγόμενου που επαναφέρει με την ένδικη έφεσή του περί συνεισφοράς της ενάγουσας στις ανάγκες του τέκνου, αποτελεί, κατά τα προαναφερθέντα στη μείζονα σκέψη άρνηση (της αγωγής) και όχι ένσταση. Το ως άνω ποσό των 475 ευρώ για κάθε τέκνο το μήνα ( ήτοι 950 ευρώ συνολικά), μπορεί να καταβάλει ο εναγόμενος, βάσει της προαναφερθείσας οικονομικής του κατάστασης, χωρίς να κινδυνεύσει η δική του διατροφή, απορριπτομένης της σχετικής ένστασής του (άρθρο 1487 ΑΚ) ως ουσιαστικά αβάσιμης.
Κατόπιν τούτων, το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, στο βαθμό, που κατέληξε σε διαφορετική κρίση με το παρόν, εσφαλμένα εκτίμησε τις αποδείξεις. Πρέπει, συνεπώς, να γίνει δεκτή η κρινόμενη έφεση, ως και κατ΄ ουσία βάσιμη, να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη απόφαση και, αφού κρατηθεί η υπόθεση και δικασθεί κατ΄ ουσία, να γίνει εν μέρει δεκτή η αγωγή κι ως ουσιαστικά βάσιμη, σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, και να υποχρωθεί ο εναγόμενος – εκκαλών να καταβάλλει στην ενάγουσα – εφεσίβλητη, ως συνεισφορά στη μηνιαία τακτική διατροφή των ως άνω δίδυμων ανηλίκων τέκνων τους και για λογαριασμό των τελευταίων, των οποίων αυτή ασκεί την επιμέλεια, το ποσό των 950 ευρώ (475 ευρώ για κάθε τέκνο) μέσα στο πρώτο τριήμερο κάθε μήνα, για χρονικό διάστημα τριών ετών από την επίδοση της ένδικης αγωγής και με το νόμιμο τόκο από την καθυστέρηση κάθε μηνιαίας δόσης έως την εξόφληση. Τα δικαστικά έξοδα δε, και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας, πρέπει να συμψηφιστούν μεταξύ των διαδίκων, λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας αυτών και ανάλογα με την έκταση αυτής (άρθρα 178, 183, ΚΠολΔ) και να επιβληθεί μέρος των δικαστικών εξόδων της ενάγουσας – εφεσίβλητης, εις βάρος του εναγόμενου – εκκαλούντος, όπως ειδικότερα ορίζονται στο διατακτικό της παρούσας απόφασης, από τα οποία θα αφαιρεθεί το ποσό των 250 ευρώ, που αυτός έχει ήδη προκαταβάλει κατ΄άρθρο 173 παρ.4 ΚΠολΔ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει την έφεση κατ΄ αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται την έφεση κατά το τυπικό και ουσιαστικό της μέρος.
Εξαφανίζει την εκκαλουμένη υπ΄αρ. 3687/2018 οριστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που δίκασε τη διαφορά των διαδίκων κατά την ειδική διαδικασία διαφορών από την οικογένεια, το γάμο κα την ελεύθερη συμβίωση.
Κρατεί την, από 27-12-2017 και με ειδικό αριθμό κατάθεσης ……./2017, αγωγή.
Δικάζει επί της ουσίας την υπόθεση.
Δέχεται εν μέρει την αγωγή.
Υποχρεώνει τον εναγόμενο να καταβάλλει στην ενάγουσα, ως συνεισφορά του στη μηνιαία τακτική διατροφή σε χρήμα των δίδυμων ανήλικων τέκνων τους . …. και …….. και για λογαριασμό των τελευταίων, των οποίων αυτή ασκεί την επιμέλεια, συνολικά το ποσό των εννιακοσίων πενήντα (950) ευρώ, ήτοι τετρακόσια εβδομήντα πέντε (475) ευρώ για κάθε τέκνο, μέσα στο πρώτο τριήμερο κάθε μήνα, για χρονικό διάστημα τριών ετών από την επίδοση της ένδικης αγωγής και με το νόμιμο τόκο από την καθυστέρηση κάθε μηνιαίας δόσης έως την εξόφληση .
Επιβάλλει μέρος από τα δικαστικά έξοδα της ενάγουσας – εφεσίβλητης και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας, εις βάρος του εναγόμενου – εκκαλούντος, τα οποία ορίζει στο ποσό των χιλίων εννιακοσίων (1.900) ευρώ, εκ των οποίων θα αφαιρεθεί το ποσό των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ, που ο τελευταίος έχει ήδη προκαταβάλει.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου της έφεσης, στον, καταθέσαντα αυτό, εκκαλούντα.
KPIΘHKE, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά, στο ακροατήριό του και σε έκτακτη δημόσια αυτού συνεδρίαση στις 13 Νοεμβρίου 2019, απόντων των διαδίκων και των πληρεξούσιων δικηγόρων τους.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ