ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Σε περίπτωση εφέσεως κατά αποφάσεως που εκδόθηκε ερήμην του εκκαλούντος, η εκκαλούμενη απόφαση εξαφανίζεται μέσα στα όρια που καθορίζονται από την έφεση και τους πρόσθετους λόγους και ο εκκαλών δικαιούται να προβάλει όλους τους ισχυρισμούς που μπορούσε να προβάλει και πρωτοδίκως. Διαζύγιο. Διετής διάσταση. Διάσταση των συζύγων υφίσταται, κατά κανόνα, όταν διασπαστεί η συμβίωση μεταξύ τους τόσο κατά εξωτερικά της γνωρίσματα (συγκατοίκηση και λοιπές εκδηλώσεις της κοινής ζωής, που εμφανίζουν αυτούς ως συζύγους έναντι των τρίτων), όσο και κατά το ψυχικό στοιχείο, δηλαδή τη θέληση να διατηρηθεί ο γάμος.
Αριθμός 43/2020
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
——————-
Αποτελούμενο από το Δικαστή Ιωάννη Αποστολόπουλο Εφέτη, τον οποίο όρισε ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Δικαστηρίου τούτου, και από τη Γραμματέα Γ.Λ.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Στο άρθρο 528 του ΚΠολΔ (όπως ισχύει μετά την αντικατάσταση του από το άρθρο 44 παρ. 2 του ν. 3994/2011) ορίζεται: «Αν ασκηθεί έφεση από τον διάδικο που δικάσθηκε ερήμην, η εκκαλούμενη απόφαση εξαφανίζεται μέσα στα όρια που καθορίζονται από την έφεση και τους πρόσθετους λόγους, ανεξάρτητα από τη διαδικασία που τηρήθηκε. Ο εκκαλών δικαιούται να προβάλει όλους τους ισχυρισμούς που μπορούσε να προτείνει πρωτοδίκως». Από την ανωτέρω διάταξη, με την οποία ρυθμίζονται τα αποτελέσματα της εφέσεως κατά αποφάσεως που εκδόθηκε ερήμην του εκκαλούντος, προκύπτει ότι στην περίπτωση αυτή η εκκαλούμενη απόφαση εξαφανίζεται μέσα στα όρια που καθορίζονται από την έφεση και τους πρόσθετους λόγους και ο εκκαλών δικαιούται να προβάλει (με το δικόγραφο της εφέσεως και τις προτάσεις του) όλους τους ισχυρισμούς που μπορούσε να προβάλει και πρωτοδίκως. Ειδικότερα, παρέχεται η δυνατότητα στο διάδικο, που δεν εμφανίστηκε στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, όπως, εντός των ορίων του μεταβιβαστικού αποτελέσματος της εφέσεως, ακουστεί και προβάλει στο εφετείο όσους ισχυρισμούς μπορούσε να προτείνει πρωτοδίκως, επανορθώνοντας με την έφεση τις συνέπειες που η απουσία του ενδεχομένως επέφερε (βλ. αιτιολογική έκθεση του ν. 3994/2001). Συνεπώς για την εξαφάνιση της πρωτοδίκου αποφάσεως, όταν αυτή εκδόθηκε ερήμην του διαδίκου (εκκαλούντος), δεν απαιτείται να ευδοκιμήσει προηγουμένως κάποιος λόγος της εφέσεως, αλλά επαρκεί η τυπική παραδοχή της (βλ. ΑΠ 251/2009 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 866/2008 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 884/2007 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1015/2005 ΕλλΔνη 2005 1100, ΕφΑθ 3137/2009 ΕλλΔνη 2009 1520, ΕφΘεσ 603/2009 ΕΦΑΔ 2009 834, ΕφΠειρ 668/2009 ΝΟΜΟΣ, Β. Βαθρακοκοίλη «Η έφεση» σελ. 513 αρ. 2042).
Στην προκείμενη περίπτωση, με την κρινόμενη έφεση πλήττεται η υπ’ αριθ. 2472/2017 οριστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε επί της από 16-2-2015 (υπ’ αριθ. εκθ. καταθ. ………/17-2-2015) αγωγής του ενάγοντος και ήδη εφεσιβλήτου, που εκδόθηκε, κατά την ειδική διαδικασία των γαμικών διαφορών (άρθρα 591, 592 παρ. 1, 593 – 605 του ΚΠολΔ), ερήμην της εκκαλούσας – εναγομένης (λόγω μη προσκόμισης του σχετικού ειδικού συμβολαιογραφικού πληρεξουσίου του πρωτοδίκως παρασταθέντος δικηγόρου της, κατά τα άρθρα 94, 98 και 104 του ΚΠολΔ). Η έφεση αυτή ασκήθηκε σύμφωνα με τις νόμιμες διατυπώσεις και εμπροθέσμως, ενόψει του ότι η επίδοση της εκκαλούμενης αποφάσεως διενεργήθηκε στις 8-6-2017 (βλ. την υπ’ αριθ. …../8-6-2017 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή στο Εφετείο Αθηνών …. ..) και η έφεση ασκήθηκε στις 7-7-2017 (βλ. την υπ’ αριθ. ………/7-7-2017 έκθεση κατάθεσης ενδίκου μέσου της γραμματέως του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, άρθρα 19, 495 παρ. 1 και 4, 511, 513 παρ 1 περ. β, 516 παρ. 1, 517, 518 παρ. 1, 591 και 592 παρ. 1 του ΚΠολΔ), επομένως, πρέπει αυτή (έφεση) να γίνει τυπικώς δεκτή. Περαιτέρω, με την κρινόμενη έφεση, η εκκαλούσα ζητεί να εξαφανιστεί η εκκαλούμενη απόφαση, προκειμένου να απορριφθεί η αγωγή, που είχε γίνει δεκτή με την ίδια απόφαση, για τους εκτιθέμενους σ’ αυτήν (έφεση) λόγους, που αφορούν τη μη ορθή ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου, καθώς και την εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων, όπως ειδικότερα εκτίθεται στο δικόγραφό της. Ως εκ τούτου, ενόψει του ότι η εκκαλούμενη απόφαση εκδόθηκε ερήμην της εκκαλούσας, πρέπει, σύμφωνα με τις προεκτεθείσες (υπό στοιχείο Ι) σκέψεις, η έφεση να γίνει δεκτή και κατ’ ουσίαν και αφού εξαφανιστεί η εκκαλούμενη απόφαση, να κρατηθεί η υπόθεση από το Δικαστήριο τούτο και να ερευνηθεί η ανωτέρω αγωγή.
ΙΙ. Στο άρθρο 1439 παρ. 3 του ΑΚ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 14 του ν. 3719/2008, ορίζεται ότι «Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά το πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο της συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές, που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων». Σημειωτέον ότι, από άποψη διαχρονικού δικαίου, η τελευταία διάταξη περί διετούς διάρκειας της διάστασης (άρθρο 14 του ν. 3719/2008) καταλαμβάνει όλες τις μη συζητηθείσες εκκρεμείς, κατά την έναρξη ισχύος της (26-11-2008), αγωγές διαζυγίου, δηλαδή εκτείνεται και στους γάμους που τελέσθηκαν πριν την έναρξη της ισχύος της, ακόμη και αν η διάσταση επήλθε υπό την ισχύ της προγενέστερης διάταξης (τετραετούς διάστασης), καθόσον δεν προβλέπεται στο νόμο κάποια διάκριση (βλ. Β. Βαθρακοκοίλη «Το σύμφωνο συμβίωσης και οι τροποποιήσεις οικογενειακού δικαίου» εκδ. 2009 σελ. 105 παρ. 13 και την από 4-11-2008 έκθεση της Β’ Διεύθυνσης Επιστημονικών Μελετών της Βουλής των Ελλήνων επί του νομοσχεδίου «Μεταρρυθμίσεις για την οικογένεια, το παιδί, την κοινωνία και άλλες διατάξεις»). Επίσης, κατά την έννοια της εν λόγω διατάξεως, καθένας από τους συζύγους, ανεξαρτήτως από το αν προκάλεσε τη διάσταση ή όχι, έχει δικαίωμα να ζητήσει διαζύγιο, όταν η διάσταση διήρκεσε κατά το ως άνω χρονικό διάστημα (δύο ετών), υπολογιζόμενο αναδρομικώς από το χρόνο συζητήσεως της σχετικής αγωγής. Από την ίδια διάταξη, που καθιερώνει ως λόγο διαζυγίου τον αντικειμενικό κλονισμό της έγγαμης σχέσεως, προκύπτει ότι, εφόσον αποδειχθεί η ως άνω διάσταση, τεκμαίρεται αμαχήτως ο κλονισμός και το δικαστήριο χωρεί στη λύση του γάμου. Ως διάσταση, κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, νοείται η φυσική και ψυχική απομάκρυνση μεταξύ των συζύγων, με την πρόθεση τουλάχιστον του ενός εξ αυτών να μην έχουν πλέον κοινωνία βίου. Ειδικότερα, διάσταση των συζύγων υφίσταται, κατά κανόνα, όταν διασπαστεί η συμβίωση μεταξύ τους τόσο κατά εξωτερικά της γνωρίσματα (συγκατοίκηση και λοιπές εκδηλώσεις της κοινής ζωής, που εμφανίζουν αυτούς ως συζύγους έναντι των τρίτων), όσο και κατά το ψυχικό στοιχείο, δηλαδή τη θέληση να διατηρηθεί ο γάμος. Ακόμη, τη συμπλήρωση του ως άνω χρόνου δεν εμποδίζουν οι μικρές διακοπές της διαστάσεως, που γίνονται προς επίτευξη της αποκαταστάσεως των σχέσεων των συζύγων, παρά το ότι στην περίπτωση αυτή ελλείπει η πρόθεση διακοπής της συμβιώσεως. Κατά μείζονα λόγο δεν ελλείπει η διάσταση, όταν παρεμβάλλονται μικρές διακοπές εξ άλλων λόγων (π.χ. κοινωνικών ή χάριν των τέκνων και για την με αυτά επικοινωνία) που δεν αναιρούν τη σταθερή πρόθεση διασπάσεως του συζυγικού δεσμού. Εξάλλου, η διάσταση συνοδεύεται, συνήθως, και από τη διακοπή του να κατοικούν ή να διαμένουν οι σύζυγοι στην ίδια οικία. Ωστόσο, είναι νοητή αυτή (διάσταση), έστω και αν συνεχίζουν εκείνοι να κατοικούν ή να διαμένουν στην ίδια οικία, κυρίως σε διαφορετικούς χώρους της (συνοίκηση υπό ευρεία έννοια), οπότε φαινομενικώς μεν προκύπτει έγγαμη συμβίωση, στην ουσία όμως έχει διακοπεί η συμβίωση αυτή (βλ. ΟλΑΠ 20/1990 ΝοΒ 1990 1341, ΑΠ 1057/2012 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 661/2011 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1377/2010 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1256/2010 ΝΟΜΟΣ, Ευστρατίου εις ΣΕΑΚ Α. Γεωργιάδη τ. ΙΙ αρθρ. 1439 αρ. 15 επ. σελ. 695 επ.). Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι, από τα άρθρα 218 παρ. 1 και 219 παρ. 1 του ΚΠολΔ, σε συνδυασμό με το άρθρο 591 παρ. 1 ιδίου κώδικα, προκύπτει ότι σε περίπτωση επίκλησης εκ μέρους του ενάγοντος δύο βάσεων του άρθρου 1439 του ΑΚ, δυνάμει των οποίων αιτείται τη διάζευξη, εκ των οποίων η μία είναι η ως άνω διάσταση και ανεξάρτητα αν υπάρχει απλή σώρευση ή επικουρικότητα, το δικαστήριο θα ερευνήσει πρώτα τη βάση αυτή και, αν αυτή δεν αποδεικνύεται, θα προχωρήσει στην έρευνα της άλλης βάσης, δοθέντος ότι η αιτούμενη διάπλαση επέρχεται ήδη με την αποδοχή της βάσης αυτής, ώστε καθίσταται αλυσιτελής η έρευνα της άλλης βάσης, λόγω ελλείψεως εννόμου συμφέροντος των διαδίκων (βλ. ΑΠ 470/2005 ΕλλΔνη 2005 1422, ΕφΑθ 1736/2007 ΕΦΑΔ 2010 422).
Στην προκείμενη περίπτωση, με την προαναφερθείσα αγωγή, επί της οποίας εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση, ο ενάγων και ήδη εφεσίβλητος ζήτησε να λυθεί ο γάμος του με την εναγόμενη – εκκαλούσα, για το λόγο ότι αυτοί, ως σύζυγοι, βρίσκονται σε συνεχή διάσταση δύο και πλέον έτη. Η αγωγή αυτή παραδεκτώς και αρμοδίως εισήχθη προς συζήτηση (άρθρα 17 αρ. 1 και 39 του ΚΠολΔ), κατά την ειδική διαδικασία των γαμικών διαφορών (άρθρα 592 επ. του ΚΠολΔ), και είναι νόμιμη, γιατί στηρίζεται στις προαναφερθείσες διατάξεις (των άρθρων 1438, 1439 παρ. 3 του ΑΚ). Σημειωτέον ότι η αγωγή είναι ορισμένη, αφού περιέχονται σ’ αυτή, με σαφήνεια, τα στοιχεία, που αφορούν την εφαρμογή των προαναφερθεισών διατάξεων, δηλαδή την ύπαρξη του γάμου μεταξύ των διαδίκων, τη διετή διάσταση αυτών και την πρόθεση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης τους, χωρίς να είναι αναγκαία, κατά τις προεκτεθείσες σκέψεις (υπό στοιχείο ΙΙ), η αναφορά επιπλέον στοιχείων για το ορισμένο αυτής, όπως αντίθετα αλλά αβάσιμα ισχυρίζεται η εκκαλούσα – εναγομένη. Επιπλέον, ο ισχυρισμός της τελευταίας περί του ότι στο δικόγραφο της αγωγής σωρεύεται και βάση αυτής κατά την οποία ζητείται η λύση του γάμου λόγω ισχυρού κλονισμού αυτού, οφειλομένου σε υπαιτιότητά της, αλυσιτελώς προβάλλεται, καθόσον, ανεξαρτήτως του εάν υφίσταται στην ένδικη αγωγή η σώρευση αυτή, σε περίπτωση επίκλησης εκ μέρους του ενάγοντος δύο βάσεων του άρθρου 1439 του ΑΚ, δυνάμει των οποίων αιτείται τη διάζευξη, εκ των οποίων η μία είναι η διετής διάσταση και ανεξαρτήτως του εάν υπάρχει απλή σώρευση ή επικουρικότητα, το δικαστήριο ερευνά πρώτα τη βάση αυτή και, αν αυτή δεν αποδεικνύεται, προχωρεί στην έρευνα της άλλης βάσης, όπως προεκτέθηκε (υπό στοιχείο ΙΙ). Επομένως, πρέπει η ανωτέρω αγωγή να ερευνηθεί στη συνέχεια ως προς την ουσιαστική βασιμότητά της.
Από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης του μάρτυρα αποδείξεως, που εξετάστηκε ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και περιέχεται στα ταυτάριθμα με την εκκαλούμενη απόφαση πρακτικά του ίδιου Δικαστηρίου, και όλων ανεξαιρέτως των εγγράφων, που οι διάδικοι νομίμως προσκομίζουν και επικαλούνται είτε για να ληφθούν υπόψη ως αυτοτελή αποδεικτικά μέσα, είτε ως δικαστικά τεκμήρια, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Οι διάδικοι τέλεσαν νόμιμο (θρησκευτικό) γάμο, στον Ιερό Ναό ……….. στο Περιστέρι Αττικής, στις 17-8-1986 (βλ. την υπ’ αριθ. … τομ. ……… ληξιαρχική πράξη γάμου του Ληξίαρχου Περιστερίου Αττικής), από τον οποίο απέκτησαν τρία τέκνα, τα οποία, ήδη, είναι ενήλικα. Μέχρι το Φεβρουάριο του έτους 2009, οι διάδικοι διέμειναν σε οικία, η οποία βρίσκεται στο Κερατσίνι Αττικής, επί της οδού …………, όπου συμβίωναν. Από τότε (Φεβρουάριο 2009), όμως, ενόψει του ότι οι σχέσεις μεταξύ αυτών δεν ήταν ομαλές, ο ενάγων απεχώρησε από την ανωτέρω συζυγική οικία και μετά από διαδοχικές μεταβολές του τόπου της κατοικίας του, τώρα διαμένει σε μισθωμένη οικία που βρίσκεται στον Άνω Κορυδαλλό Αττικής (οδός … αρ. ….). Ειδικότερα, κατόπιν σχετικής αιτήσεως της εναγομένης (και αντίθετης αιτήσεως του ενάγοντος) εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 4146/2009 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων), δυνάμει της οποίας, αφού πιθανολογήθηκε ότι έχει επέλθει διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης των διαδίκων, διατάχθηκε (μεταξύ άλλων), προσωρινώς, η μετοίκηση του ενάγοντος από την ανωτέρω συζυγική οικία (στο Κερατσίνι Αττικής), της οποίας η χρήση, παραχωρήθηκε, προσωρινώς, στην εναγομένη. Επίσης, κατόπιν σχετικής αγωγής της εναγομένης (και αντίθετης αγωγής του ενάγοντος) εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 5305/2010 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, δυνάμει της οποίας παραχωρήθηκε στην εναγομένη η αποκλειστική χρήση της ανωτέρω οικογενειακής στέγης των διαδίκων. Ακόμη, πρέπει να σημειωθεί ότι οι διάδικοι έχουν εκδηλώσει τη βούληση τους περί οριστικής διακοπής της έγγαμης συμβίωσης αυτών, και με την άσκηση των σχετικών ενδίκων βοηθημάτων επί των οποίων εκδόθηκαν οι προαναφερθείσες δικαστικές αποφάσεις. Επιπλέον, το ανωτέρω γεγονός της διάσπασης της έγγαμης συμβίωσης των διαδίκων επιβεβαιώνεται και από την κατάθεση του μάρτυρα ………., ο οποίος έχει σχετική ιδία αντίληψη, ενόψει του ότι αυτός διατηρούσε επί σειρά ετών φιλικές σχέσεις με τους διαδίκους, και ο οποίος ανέφερε ότι, οι διάδικοι είναι σε διάσταση από το Φεβρουάριο του έτους 2009. Εξάλλου, αποδείχθηκε ότι η ως άνω διάσταση των διαδίκων συνεχίσθηκε και κατά το χρόνο της συζήτησης της ένδικης αγωγής ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, δηλαδή την 24η Μαρτίου 2017. Συνεπώς, η διάρκεια της εν λόγω διαστάσεως υπερβαίνει τα δύο (2) έτη και για το λόγο αυτό τεκμαίρεται ότι η έγγαμη σχέση των διαδίκων έχει κλονισθεί ισχυρώς. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι τυχόν υπαιτιότητα κάποιου από τους διαδίκους στην πρόκληση της εν λόγω διάστασης δεν έχει κάποια έννομη επιρροή στην προκείμενη υπόθεση, δοθέντος ότι, όπως προεκτέθηκε, κάθε σύζυγος, ανεξαρτήτως από το αν προκάλεσε τη διάσταση ή όχι, έχει δικαίωμα να ζητήσει διαζύγιο, όταν η διάσταση διήρκεσε κατά το ως άνω χρονικό διάστημα (δύο ετών).
Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, πρέπει η προαναφερθείσα αγωγή να γίνει δεκτή ως και ουσιαστικώς βάσιμη, και να απαγγελθεί η λύση του μεταξύ των διαδίκων γάμου. Εξάλλου, τα δικαστικά έξοδα και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας, πρέπει να συμψηφιστούν μεταξύ των διαδίκων λόγω της ιδιότητάς τους ως συζύγων (άρθρο 179 του ΚΠολΔ), όπως ειδικότερα εκτίθεται στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει αντιμωλία των διαδίκων.
Απορρίπτει όσα στο σκεπτικό κρίθηκαν ως απορριπτέα.
Δέχεται τυπικώς και κατ’ ουσίαν την έφεση.
Εξαφανίζει την εκκαλούμενη με αριθμό 2472/2017 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς.
Κρατεί και δικάζει επί της ουσίας την υπόθεση, που αφορά στην αναφερθείσα στο σκεπτικό από 16-2-2015 (υπ’ αριθ. εκθ. καταθ. ………../17-2-2015) αγωγή.
Δέχεται την ανωτέρω αγωγή.
Απαγγέλλει τη λύση του μεταξύ των διαδίκων γάμου, που τελέσθηκε στον Ιερό Ναό ……….. στο Περιστέρι Αττικής στις 17-8-1986.
Συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη των διαδίκων.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά στις 16-1-2020 σε έκτακτη και δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου αυτού με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους.
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ