Αριθμός 187/2020
ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τους Δικαστές Σπυριδούλα Μακρή, Πρόεδρο Εφετών, Ιωάννη Αποστολόπουλο, Εφέτη και Σοφία Καλούδη, Εφέτη-Εισηγήτρια, και από τη Γραμματέα Ε.Τ..
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Με την από 20-7-2014 αγωγή της η ενάγουσα και νυν εφεσίβλητη ζητούσε :α) να αναγνωρισθεί η ακυρότητα της φερόμενης ως ιδιόγραφης διαθήκης με ημερομηνίες 15-2-2011 και 15-12-2011 του αποβιώσαντος στις 19-12-2012 πατέρα της, …………., με την οποία κατέλειπε μοναδική εκ διαθήκης κληρονόμο του την εναγόμενη, αδερφή της, επειδή αυτή δεν έχει γραφεί και υπογραφεί από τον διαθέτη, και β) να αναγνωρισθεί η ίδια ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος του κατά ποσοστό 50%, άλλως ως νόμιμος μεριδούχος σε ποσοστό 25% σε ολόκληρη τη κληρονομιαία περιουσία του. Επι της αγωγής αυτής εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 752/2016 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που την έκανε δεκτή ως ουσιαστικά βάσιμη και αναγνώρισε την ακυρότητα της προσβαλλόμενης διαθήκης καθώς και το εξ αδιαθέτου κληρονομικό δικαίωμα της ενάγουσας σε ποσοστό 50% επί της κληρονομίας του αποβιώσαντος. Κατά της απόφασης αυτής η εναγόμενη άσκησε την υπό κρίση έφεση με την οποία παραπονείται για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων. Επί της εφέσεως αυτής το Δικαστήριο τούτο, με τη με αριθμό 409/2018 μη οριστική απόφαση του, αφού την έκρινε τυπικά δεκτή, ακολούθως ανέβαλε την έκδοση της οριστικής απόφασης του επί της ουσίας αυτής και διέταξε την επανάληψη της συζήτησης, προκειμένου να διενεργηθεί γραφολογική πραγματογνωμοσύνη αναφορικά με την γνησιότητα ή μη της γραφής και υπογραφής του φερόμενου διαθέτη. Ήδη δε, μετά την διενέργεια αυτής από την ορισθείσα με την ως άνω απόφαση, γραφολόγο, ………, που κατέθεσε τη σχετική της έκθεση στη Γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου, νόμιμα εισάγεται η υπόθεση προς περαιτέρω συζήτηση με την από 11-2-2019 κλήση της εφεσίβλητης.
Από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης του μάρτυρα αποδείξεως της ενάγουσας …….. και την ανωμοτί εξέταση της εναγομένης ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, που περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του, τη με αριθμό …../2019 έκθεση γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης της ορισθείσας με την με αριθμό 408/2018 απόφαση του Δικαστηρίου τούτου, πραγματογνώμονος, ……., και όλα τα έγγραφα που νόμιμα επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι μεταξύ των οποίων και η από 26.3.2014 έκθεση γραφολογικής γνωμοδοτήσεως του γραφολόγου ……… που ενεργήθηκε κατ΄ εντολή της ενάγουσας αποδείχθηκαν κατά την κρίση του Δικαστηρίου τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Στις 19-12-2012 απεβίωσε στην οικία του στην Πέρδικα Αίγινας ο γεννηθείς το έτος 1934 πατέρας των διαδίκων, ………., ο οποίος κατά το χρόνο θανάτου του κατέλειπε μοναδικούς πλησιέστερους συγγενείς του τις διαδίκους, θυγατέρες του, από τον γάμο του με την ………., η οποία είχε προαποβιώσει στις 17-02-1998 (βλ.υπ’αριθμ. πρωτ. …/14-01-2013 πιστοποιητικό πλησιέστερων συγγενών του Δήμου Αίγινας). Με τα υπ’αριθμ. 4/2013 πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του Ειρηνοδικείου Αίγινας δημοσιεύτηκε, χωρίς να κηρυχθεί κυρία, η με ημερομηνίες 15-02-2011 και 15-12-2011 φερόμενη ως ιδιόγραφη διαθήκη του ανωτέρω αποβιώσαντος, με την οποία η εναγομένη εγκαθίσταται μοναδική κληρονόμος του στο σύνολο της κληρονομιαίας περιουσίας του. Πλέον συγκεκριμένα το περιεχόμενο της εν λόγω διαθήκης έχει αυτολεξεί ως εξής: «Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΟΥ 15.02.2011 ΕΓΟ Ο ……… ΗΜΑΙ ΚΑΛΑ ΣΤΑ ΜΙΑΛΑ ΜΟΥ ΚΕ ΑΦΙΝΟ ΟΛΙ ΜΟΥ TIN ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΜΟΥ ΣΤΙΝ ΚΟΡΙ ΜΟΥ …… ΠΟΥ ΜΕ ΦΡΟΝΤΙΖΕΙ ΜΕΡΑ ΚΑΙ ΝΥΧΤΑ ΑΙΓΙΝΑ 15/12.2011 Ο ΔΙΑΘΕΤΙΣ ……..». Όπως προκύπτει ,όμως, από την διενεργηθείσα κατά τα ανωτέρω δικαστική γραφολογική πραγματογνωμοσύνη, η επίμαχη διαθήκη δεν έχει γραφεί και υπογραφεί από τον διαθέτη, ……….., αλλά από τρίτο πρόσωπο. Ειδικότερα, η πραγματογνώμων, ………., αναφέρει στην ως άνω έκθεση της ότι : «Α Από την αυτοτελή γραφολογική εξέταση της υπό έλεγχο γραφής και υπογραφής της υπό έλεγχο διαθήκης εντοπίστηκαν ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΦΥΣΙΚΗΣ ΧΑΡΑΞΗΣ, ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΑΝΤΙΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΟΜΙΚΗΣ ΑΣΥΝΕΠΕΙΑΣ, που από μόνα τους οδηγούν στο συμπέρασμα της πλαστότητάς της. Διαπιστώθηκαν γράμματα και τμήματα γραμμάτων χαραγμένα με σταθερότητα εν μέσω φαινομενικά «τρομώδους» γραφής, χωρίς αυθορμητισμό και χωρίς την φυσικότητα της αυθεντικής γεροντικής τρομώδους γραφής. Διαπιστώθηκαν αφύσικες και διαφορετικές μεταξύ τους δομές γραμμάτων και γραφική πίεση χωρίς τις απαραίτητες φυσιολογικές αυξομειώσεις. Από την συγκριτική αντιπαραβολή της υπό έλεγχο διαθήκης με τα διαθέσιμα δείγματα αναμφισβήτητα γνήσιων υπογραφών και γνήσιας γραφής της του ……….. διαπιστώθηκε ΠΛΗΘΟΣ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΟ-ΠΟΙΗΣΕΩΝ. Εντοπίστηκαν: ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ στους ιδιάζοντες χαρακτήρες δομής, (στην δομική κατασκευή των γραμμάτων και αριθμών) που παραμένουν αναλλοίωτοι κατά την διάρκεια της ζωής του ατόμου, ιδιαίτερα των γραμμάτων, (βλ. ανωτέρω συγκριτικούς πίνακες), στην γραφική ικανότητα, στον γραφικό ρυθμό, στις μεσογραμματικές και μεσολεκτικές αποστάσεις, στην γραφική πίεση, στις διαστάσεις και στις αναλογίες των γραμμάτων μεταξύ τους. Οι αδικαιολόγητες αυτές διαφορές στα συγκεκριμένα γραφολογικά στοιχεία εμπίπτουν στον ατομικό γραφικό αυτοματισμό, δηλαδή την αυθόρμητη και επανειλημμένη εκδήλωση ορισμένων κινήσεων, γνωρισμάτων και γραφικών ιδιωματισμών, που αποτελούν ένα είδος «σφραγίδας» της προσωπικότητας του γράφοντος και δεν δύνανται να καταστούν αντικείμενο απομιμήσεως, διότι ως εγγενή δομικά χαρακτηριστικά της γραφής δεν μεταβάλλονται.» και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η υπό έλεγχο γραφή και υπογραφή εκδηλώνεται σε μεγάλο βαθμό με διάφορα πρωτεύοντα ιδιάζοντα και εξατομικευμένα γραφολογικά χαρακτηριστικά σε αντιπαραβολή με τη γνήσια γραφή και υπογραφή του ……….», γεγονός που οδηγεί στη διαπίστωση, ότι η γραφή και υπογραφή της υπό έλεγχο διαθήκης δεν τέθηκε από το χέρι του ……….., αλλά έχει πλαστογραφηθεί από άλλο πρόσωπο. Η βασιμότητα δε, του ως άνω συμπεράσματος, που διατυπώνεται με ισχυρή πιθανολόγηση, σύμφωνα με το αποδεκτό πρωτόκολλο διατύπωσης συμπερασμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν αναιρείται, όπως αβασίμως διατείνεται η εναγόμενη, από την τυπική και μόνον επιφύλαξη, που διατυπώνεται από τη πραγματογνώμονα στο τέλος της έκθεσης, ως εκ της ποσότητος του δείγματος συγκριτικού υλικού αναφορικά με αναμφισβήτητα γνήσιες γραφές του ……….., το οποίο (δείγμα) ωστόσο, όπως η ίδια (πραγματογνώμων) περαιτέρω αναφέρει, περιελάμβανε πλήθος υπογραφών αυτού, γραμματικού τύπου, εξ’ού λόγου, εξάλλου, κατέστη δυνατόν και να διενεργηθεί η εν λόγω πραγματογνωμοσύνη. Στο ίδιο, άλλωστε, συμπέρασμα κατέληξε και ο γραφολόγος, ………., που συνέταξε με επιμέλεια της ενάγουσας, την από 26-3-2014 εξώδικη γραφολογική πραγματογνωμοσύνη, σύμφωνα με τον οποίο η τεθείσα στη προσβαλλόμενη διαθήκη υπογραφή δεν είναι γνήσια υπογραφή του … …. και δεν έχει χαραχθεί με απομίμηση της υπογραφής του, αλλά πρόκειται για υπογραφή, η οποία έχει χαραχθεί από άλλο πρόσωπο. Τέλος, με τις ανωτέρω παραδοχές, που αποκλείουν η προσβαλλόμενη διαθήκη να έχει γραφεί και υπογραφεί από τον ………, συμφωνεί και η κακή κατάσταση της υγείας του τελευταίου κατά τον κρίσιμο χρόνο, που αυτή φέρεται να έχει συνταχθεί, η οποία δεν του επέτρεπε τη χρήση των άνω άκρων του. Ειδικότερα, στο επικαλούμενο και προσκομιζόμενο υπ’αριθμ. πρωτ. …….. ιατρικό σημείωμα της διευθύντριας της Παθολογικής Κλινικής του νοσοκομείου Αιγίνης «Ο ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ» ……., αναφέρονται τα εξής: ο διαθέτης ………. εισήχθη και νοσηλεύτηκε στην Παθολογική Κλινική του εν λόγω Νοσοκομείου μας τα κάτωθι χρονικά διαστήματα: από 12-8-2008 έως 21-8-2008 λόγω αυχενικής σπονδυλοαρθροπαθειας, από 26-9-2008 έως 6-10-2008 λόγω οσφυαλγίας- εκφυλιστικής σπονδυλοαρθροπαθειας, από 29-1-2009 έως 13-2-2009 λόγω ΧΝΑ, αναιμίας, ΣΑ ΙΙ διαβητικού ποδός, από 30-5-2012 έως 13-6-2012, λόγω διαβητικού ποδός γάγγραινας, και από 30-7-2012 έως 9-8-2012 λόγω απορρύθμισης ΣΔ ΙΙ- αφυδάτωσης. Ο ασθενής από τις νοσηλείες του 2009 ξεκίνησε να παρουσιάζει γενικευμένα συμπτώματα διαβητικής μικροαγγειοπάθειας, κυρίως νεφρικής ανεπάρκειας, βαριάς αναιμίας, γάγγραινας κάτω άκρων και αγγειακής άνοιας με πλήρη αποπροσανατολισμό σε χώρο – χρόνο, αγνωσία και πλήρη αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης. Πρόκειται για ασθενή που δεν μπορούσε ούτε να σιτισθεί, ούτε να διατηρήσει την προσωπική του υγιεινή, με πλήρη αδυναμία κινητοποίησης των άκρων του και βάδισης, ο οποίος από το 2010 ήταν κατάκοιτος κλίνης στην οικία του», ενώ στο από 10-12-2011 έγγραφο του παθολόγου ιατρού, ……….., με θέμα: Επίσκεψη κατ’οίκον ασφαλισμένου του ΙΚΑ αναφέρονται τα εξής: «Επισκέφθηκα τον ασφαλισμένο του ΙΚΑ ………. … και έπειτα από λεπτομερή κλινική εξέταση σας υποβάλω την παρακάτω έκθεση: πρόκειται για ασθενή ετών 77, πάσχοντα τουλάχιστον από 10ετίας από σακχ. διαβήτη, διαβητική νευροπάθεια με επαναλαμβανόμενες εισαγωγές σε δημόσια νοσοκομεία. Κατά τη διάρκεια της νόσου του παρουσιάστηκαν πολλές επιπλοκές, άλλες σχετιζόμενες με το διαβήτη και άλλες όχι (άτονα έλκη κάτω άκρων -γάγγραινα, υπογλυκαιμίες, κινητική νευροπάθεια, πλήρης αισθητική και κινητική απονεύρωση άνω και κάτω άκρων) οι οποίες τον κατέστησαν συνταξιούχο λόγω βαριάς αναπηρίας 80% με απόφαση του ΙΚΑ (………../10-11-1993). Σε όλα αυτά στις 09-07-2010 προστέθηκε και η διάγνωση της πλάγιας μυατροφικής σκλήρυνσης. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα ο εν λόγω ασθενής να αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί και να χρήζει άμεσα την βοήθεια άλλου ατόμου». Αντιθέτως, η εναγομένη ουδέν αποδεικτικό στοιχείο προσκομίζει, το οποίο να αναιρεί τα ως άνω ιατρικά πιστοποιητικά ή τα συμπεράσματα των ειδικών γραφολόγων, ενώ περιορίστηκε μόνον να καταθέσει εξεταζόμενη δίχως όρκο ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου ότι το περιεχόμενο του ως άνω από 10-12-2011 εγγράφου του παθολόγου ιατρού, . ……., δεν ανταποκρίνεται στη πραγματικότητα αλλά δόθηκε μόνον για να εξασφαλίσει στον πατέρα της, …………., υψηλότερες παροχές από τον ασφαλιστικό του φορέα σε σχέση με αυτές που δικαιούταν, ώστε να μπορεί να πληρώνει οικιακή βοηθό που να επιμελείται του προσώπου του. Τούτο, όμως, όχι μόνον δεν επιβεβαιώνεται από άλλα στοιχεία, αλλά και η ίδια η εναγόμενη, στη προσπάθεια της να αντικρούσει τον ισχυρισμό της ενάγουσας, ότι ο πατέρας τους ήδη από το έτος 2010 ήταν κατάκοιτος επί κλίνης στην οικία του, αντιφατικώς περαιτέρω κατέθεσε, ότι κατά το έτος 2011 αυτός είχε ικανότητα βάδισης και μπορούσε να αυτοεξυπηρετηθεί φροντίζοντας για όλες τις ανάγκες της οικίας του ο ίδιος με τη βοήθεια ενός ορθοπεδικού «πι», ενώ μάλιστα οδηγούσε και τετράκυκλο μηχανάκι. Σύμφωνα με τις ανωτέρω ουσιαστικές παραδοχές το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που δέχθηκε τα ίδια πραγματικά περιστατικά και έκρινε, ότι η προσβαλλόμενη διαθήκη του ………. είναι άκυρη κατ’ άρθρα 1721 και 1718 ΑΚ και ακολούθως, κάνοντας δεκτή ως βάσιμη την αγωγή, αναγνώρισε το κληρονομικό δικαίωμα της ενάγουσας στη κληρονομία αυτού κατά ποσοστό ½ εξ αδιαιρέτου, δεν έσφαλε κατά την ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου ούτε εκτίμησε πλημμελώς τις αποδείξεις και οι σχετικοί λόγοι της έφεσης, με τους οποίους η εκκαλούσα ισχυρίζεται τα αντίθετα τυγχάνουν απορριπτέοι ως αβάσιμοι, όπως και η έφεση στο σύνολο της. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα της εφεσίβλητης του παρόντος βαθμού δικαιοδοσίας πρέπει να επιβληθούν σε βάρος της εκκαλούσας λόγω της ήττας της (άρθρ. 176, 183 παρ 1 και παρ 2 ΚΠολΔ), το κατατεθέν από τη τελευταία κατά την άσκηση της έφεσης παράβολο να εισαχθεί στο Δημόσιο Ταμείο, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό της παρούσας .
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΔΙΚΑΖΕΙ με την παρουσία των διαδίκων.
Απορρίπτει κατ΄ ουσία την έφεση κατά της με αριθμό 752/2016 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς.
ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ την εισαγωγή στο Δημόσιο Ταμείο των παραβόλων που κατατέθηκαν από την καλούσα με αριθμούς …………… Ελληνικού Δημοσίου, συνολικού ποσού διακοσίων (200) ευρώ.
Επιβάλλει σε βάρος της εκκαλούσας τα δικαστικά έξοδα της εφεσίβλητης για τον παρόντα βαθμό δικαιοδοσίας, τα οποία ορίζει στο ποσό των πεντακοσίων (500 ) Ευρώ.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε στον Πειραιά την 6η Φεβρουαρίου 2020 και δημοσιεύθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2020 σε έκτακτη και δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου αυτού με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξούσιους αυτών δικηγόρους.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ