Περίληψη
Αίτηση για προσδιορισμό οριστικής αποζημίωσης για το έδαφος του απαλλοτριούμενου, λόγω προσκύρωσης, ακινήτου. Έννοια πλήρους αποζημίωσης και κρίσιμος χρόνος υπολογισμού της. Παραδεκτή η ανταίτηση με προτάσεις που κατατίθενται τουλάχιστον 5 ημέρες πριν την συζήτηση. Δεκτές εν μέρει η αίτηση και η ανταίτηση
Αριθμός 471/2020
ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τους Δικαστές Σπυριδούλα Μακρή, Πρόεδρο Εφετών, Χρυσούλα Πλατιά, Εφέτη-Εισηγήτρια και Γεωργία Λάμπρου, Εφέτη και από τη Γραμματέα Τ.Λ..
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Από τις διατάξεις των άρθρων 17 παρ. 2-4 του ισχύοντος Συντάγματος και 13 παρ. 1 και 2 του N. 2882/2001 (Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων-K.A.A.A) προκύπτει ότι: α) κρίσιμος χρόνος, κατά τον οποίο εξετάζεται η πραγματική αξία του απαλλοτριωμένου ακινήτου για τον οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης, ώστε αυτή να είναι «πλήρης» κατά την συνταγματική επιταγή, σε περίπτωση που έχει προηγηθεί αίτηση για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης, είναι ο χρόνος της συζήτησης ενώπιον του δικαστηρίου που γίνεται η δίκη για τον προσωρινό προσδιορισμό, ενώ στην περίπτωση, που η συζήτηση για τον οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης διεξαχθεί μετά την παρέλευση έτους από τη συζήτηση για τον προσωρινό προσδιορισμό, τότε για τον προσδιορισμό της αποζημίωσης λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά το χρόνο συζήτησης για τον οριστικό προσδιορισμό, β) προς εύρεση της αξίας αυτής δεν λαμβάνεται υπόψη ενδεχόμενη μεταβολή (αύξηση ή υποτίμηση) της αξίας του απαλλοτριωμένου, που επήλθε μετά τη δημοσίευση της πράξης της απαλλοτρίωσης και εξαιτίας μόνον αυτής, ούτε από ενέργειες του ιδιοκτήτη στο απαλλοτριωμένο, που έγιναν μετά την ανακοίνωση της απαλλοτρίωσης και μόνον εξαιτίας αυτής, ενώ, ομοίως, δεν λαμβάνεται υπόψη ενδεχόμενη μεταβολή της αξίας του απαλλοτριωμένου, μετά την θεσμοθέτηση ζώνης αστικής ανάπλασης ή μετά την θεσμοθέτηση ζωνών για μελλοντική πολεοδόμηση, γ) ως κριτήρια για την εκτίμηση της αξίας του απαλλοτριωμένου ακινήτου λαμβάνονται υπόψη, ιδίως, η αξία που έχουν κατά τον κρίσιμο χρόνο παρακείμενα και ομοειδή ακίνητα, η οποία προσδιορίζεται κυρίως από την αντικειμενική αξία με βάση τους επίσημους πίνακες του Υπουργείου Οικονομικών, τα τιμήματα σε συμβόλαια μεταβίβασης κυριότητας ακινήτων, τα οποία συντάχθηκαν κατά το χρόνο της κήρυξης της απαλλοτρίωσης, καθώς και η πρόσοδος του απαλλοτριωμένου (άρθρο 13 παρ. 1 εδ. γ΄ Ν. 2882/2001) και δ) η αποζημίωση πρέπει να είναι «πλήρης» και να ανταποκρίνεται στην πραγματική αξία του απαλλοτριωμένου ακινήτου, κατά το χρόνο συζήτησης, για τον οριστικό προσδιορισμό (στην περίπτωση που η συζήτηση για τον οριστικό προσδιορισμό διεξαχθεί μετά τη παρέλευση έτους από τη συζήτηση για τον προσωρινό προσδιορισμό), ως τέτοια δε νοείται εκείνη της οποίας το ποσό επιτρέπει στον ιδιοκτήτη να αντικαταστήσει το πράγμα που απαλλοτριώθηκε με άλλο ισάξιο (ΑΠ 209/2019, ΑΠ 148/2018, ΑΠ 635/2017, ΑΠ 834/2017, όλες δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
ΙΙ. Ο αιτών Δήμος …., με την από 3.5.2019 (με αριθ. έκθ. κατάθ. …………/3.5.2019) αίτησή του, που εισάγεται προς συζήτηση με την από 24.6.2019 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ./…./2019) κλήση των καθ’ ων η αίτηση, εκθέτει ότι με το από 11.2.1991 Προεδρικό Διάταγμα (Π.Δ), που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 74Δ/1991, όπως αναθεωρήθηκε με τα αναφερόμενα μεταγενέστερα Π.Δ, εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη της πολεοδομικής ενότητας «……..» των Δήμων Αθηναίων, Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Αιγάλεω, Περιστερίου και Ταύρου, προς εφαρμογή της οποίας εκδόθηκε η με αριθμό Μ19/2006 Μεμονωμένη Πράξη Εφαρμογής της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Πειραιά, η οποία κυρώθηκε με την υπ’ αριθ. Π8899/Β1207/10.6.2008 απόφαση του Νομάρχη Πειραιά, που καταχωρήθηκε νομίμως στο Κτηματολογικό Γραφείο Νίκαιας. Ότι, με βάση την άνω Πράξη Εφαρμογής, η με αριθμό κτηματογράφησης ….. ιδιοκτησία, εμβαδού 339,38 τμ, που βρίσκεται στο Ο.Τ. ….. της περιοχής «……» και ανήκει στους καθ’ ων η αίτηση, προσκυρώνεται αναγκαστικά στο όμορο οικόπεδο, ιδιοκτησίας αυτού (αιτούντος), επιφάνειας (μετά την προσκύρωση) 1.824,89 τμ, που βρίσκεται στο Ο.Τ. … και φέρει κτηματολογικό αριθμό ……. Ότι για την έκταση αυτή, που προσκυρώνεται αναγκαστικά στην ιδιοκτησία του, αυτός (αιτών) οφείλει να καταβάλει αποζημίωση στους καθ’ ων. Ότι, κατόπιν σχετικής αίτησης των τελευταίων, που συζητήθηκε την 11.2.2019 ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 1090/2019 απόφαση του ως άνω Δικαστηρίου, με την οποία καθορίστηκε για την ανωτέρω έκταση, που προσκυρώνεται αναγκαστικά στην ιδιοκτησία του αιτούντος, προσωρινή τιμή μονάδας αποζημίωσης στο ποσό των 470 ευρώ ανά τμ. Με βάση το ιστορικό αυτό, ο αιτών Δήμος ζητεί, για τους αναφερόμενους στην αίτησή του λόγους, να καθοριστεί η οριστική τιμή μονάδας αποζημίωσης για την ως άνω προσκυρωθείσα έκταση, στο μικρότερο ποσό των 400 ευρώ ανά τμ.
Η κρινόμενη αίτηση παραδεκτώς εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του παρόντος αρμόδιου Δικαστηρίου, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το απαλλοτριούμενο ακίνητο (άρθρα 19 παρ. 1 και 20 παρ. 1 του Ν. 2882/2001), κατά την ειδική διαδικασία των διαφορών περί αναγκαστικών απαλλοτριώσεων (άρθρα 18-20 Ν. 2882/2001). Επίσης, η αίτηση αυτή ασκήθηκε εμπροθέσμως κατ` άρθρο 20 παρ. 2 του Ν. 2882/2001, αφού κατατέθηκε στην Γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου την 3.5.2019, δηλαδή εντός της προθεσμίας των τριάντα ημερών από την επίδοση της απόφασης περί καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδος αποζημίωσης προς τον ως άνω αιτούντα Δήμο, η οποία έλαβε χώρα την 5.4.2019 (βλ. την υπ’ αριθ. ………../5.4.2019 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Πειραιώς, …….) και επιδόθηκε σε εκείνους κατά των οποίων απευθύνονται δεκαπέντε τουλάχιστον ημέρες πριν από την αναφερόμενη στην αρχή της απόφαση δικάσιμο της 6.2.2020 (βλ. τις υπ’ αριθ. ……..΄ και ………΄13.5.2019 εκθέσεις επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας του Εφετείου Πειραιώς, …….. και την υπ’ αριθ. …..΄/20.5.2019 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Ευβοίας, ……….). Επίσης, για το παραδεκτό της συζήτησης αυτών, έχει τηρηθεί η εκ των άρθρων 15 §§ 3-4 και 17 §§ 1-4 του Ν. 2882/2001 προβλεπόμενη διαδικασία, αφού προσκομίζονται: α) η υπ’ αριθ. Π8899/Β1207/10.6.2008 απόφαση του Νομάρχη Πειραιώς, με την οποία κυρώθηκε η με αριθ. Μ19/2006 Μεμονωμένη Πράξη Εφαρμογής, καθώς και το υπ’ αριθ. …../12.3.2010 πιστοποιητικό του Κτηματολογικού Γραφείου Νικαίας του Ο.Κ.Χ.Ε. περί καταχώρησης της απόφασης αυτής του Νομάρχη Πειραιώς, στα οικεία κτηματολογικά φύλλα του ως άνω Κτηματολογικού Γραφείου, β) το από 20.9.1995 (ΦΕΚ Δ΄ 1049/1995) Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη αναθεώρησης και επέκτασης τμημάτων των Δήμων Αθηναίων, Αγ. Ιωάννη Ρέντη, Αιγάλεω, Περιστερίου και Ταύρου (περιοχή …..), με τα συνοδεύοντα αυτό διαγράμματα, γ) ο κτηματολογικός πίνακας και το από Μαΐου 2008 με αριθ. σχεδίου 5 αντίστοιχο διάγραμμα της Πράξης Εφαρμογής, που συντάχθηκαν από τον ……….., τοπογράφο-μηχανικό, Προϊστάμενο του Τμήματος Πολεοδομικών Εφαρμογών, Τοπογραφήσεων και Κτηματολογίου της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Αγ. Ιωάννη Ρέντη, ελέγχθηκαν από την επιβλέπουσα αρχιτέκτονα και τοπογράφο μηχανικό, ………., θεωρήθηκαν από την τοπογράφο μηχανικό, . …. και εγκρίθηκαν από την Διευθύντρια της ως άνω υπηρεσίας, …. …., αρχιτέκτονα-μηχανικό, δ) τα υπ’ αριθ. ………/30.11.2016 και …../10.10.2016 αποσπάσματα κτηματολογικών φύλλων του Κτηματολογικού Γραφείου Νίκαιας και ε) η υπ’ αριθ. πρωτ. ……/9.1.2019 βεβαίωση της Κτηματικής Υπηρεσίας Πειραιά-Νήσων και Δυτικής Αττικής του Υπουργείου Οικονομικών περί μη συγκρότησης της Εκτιμητικής Επιτροπής του άρθρου 15 του Ν. 2882/2001 και η υπ’ αριθ. πρωτ. …../10.1.2019 βεβαίωση της ίδιας ως άνω Κτηματικής Υπηρεσίας περί υπολογισμού της αντικειμενικής αξίας του απαλλοτριούμενου ακινήτου. Είναι δε η αίτηση αυτή ορισμένη και νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 17 του Συντάγματος, 13, 14, 15, 17, 18 και 20 του Ν. 2882/2001 (Κ.Α.Α.Α.) κατά τα εκτιθέμενα στη νομική σκέψη της παρούσας και, συνεπώς, πρέπει να εξετασθεί περαιτέρω κατ’ ουσίαν. Εξάλλου, οι καθ’ ων η αίτηση άσκησαν παραδεκτώς αντίθετη αίτηση, με τις προτάσεις τους που κατατέθηκαν την 28.1.2020, δηλαδή πέντε τουλάχιστον ημέρες πριν από τη συζήτηση της υπόθεσης (άρθρο 20 παρ. 5 Ν. 2882/2001), με την οποία ζητούν να καθορισθεί η οριστική τιμή μονάδος αποζημίωσης για την απαλλοτριούμενη, λόγω προσκύρωσης, ιδιοκτησία τους στο ποσό των 550 ευρώ ανά τμ, δηλαδή σε ποσό μεγαλύτερο από αυτό που ζητείται με την κύρια αίτηση του αντιδίκου τους Δήμου (ήτοι 400 ευρώ ανά τμ), αλλά και από αυτό που ορίσθηκε προσωρινά με την υπ` αριθ. 1090/2019 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (ήτοι 470 ευρώ ανά τμ). Η αντίθετη αυτή αίτηση είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις ίδιες με την ως άνω κύρια αίτηση διατάξεις και πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω κατ’ ουσίαν, συνεκδικαζόμενη με την αίτηση του Δήμου Πειραιά.
III. Από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης του μάρτυρα των καθ’ ων η αίτηση, ……………, διαχειριστή εταιρίας διαχείρισης ακινήτων, που ελήφθη στο ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου και περιέχεται στα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης (ο αιτών Δήμος δεν πρότεινε μάρτυρα προς εξέταση), η οποία (κατάθεση) λαμβάνεται υπόψη για τη διάγνωση της αξίας του απαλλοτριούμενου ακινήτου (που εκτιμάται, κατά την κρινόμενη αίτηση, άνω των 6.000 ευρώ), λόγω των ειδικών γνώσεων τέχνης αυτού (άρθρα 20 παρ. 6 και 19 παρ. 9, εδάφιο τελευταίο, του Ν. 2882/2001), από όλα τα έγγραφα, που προσκομίζουν νομίμως με επίκληση οι διάδικοι (σημειώνεται ότι η τυχόν αναφορά κατωτέρω ορισμένων από τα έγγραφα αυτά είναι απλώς ενδεικτική), μεταξύ των οποίων (εγγράφων) περιλαμβάνονται η υπ’ αριθ. 1090/2019 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, με την οποία προσδιορίστηκε η προσωρινή τιμή αποζημίωσης επί του απαλλοτριούμενου, καθώς και από την επισκόπηση των φωτογραφικών απεικονίσεων-χαρτών του απαλλοτριούμενου ακινήτων και της ευρύτερης περιοχής, των οποίων η γνησιότητα δεν αμφισβητείται (άρθρα 444 παρ. 1 περ. γ΄, 448 παρ. 2 και 457 παρ. 4 του ΚΠολΔ), σε συνδυασμό με τα διδάγματα της κοινής πείρας, που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο (άρθρο 336 παρ. 4 ΚΠολΔ), αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Με το από 11.2.1991 Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ 74Δ΄/1991) εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη τμημάτων της πολεοδομικής ενότητας «…….» Αττικής, τα οποία εμπίπτουν στους Δήμους Αθηναίων, Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Αιγάλεω, Περιστερίου και Ταύρου Αττικής, ενώ, στη συνέχεια, το εγκεκριμένο αυτό πολεοδομικό σχέδιο αναθεωρήθηκε με το από 20.9.1995 Π.Δ (ΦΕΚ 1049Δ΄/1995) και τροποποιήθηκε μεταγενέστερα με τα Π.Δ. 21.6.1996 (ΦΕΚ 742Δ΄/1996), Π.Δ. 5.4.2000 (ΦΕΚ 208Δ΄/2000) και Π.Δ. 11.4.2002 (ΦΕΚ 363Δ΄/2002). Σε εκτέλεση των ως άνω Προεδρικών Διαταγμάτων, σύμφωνα µε το άρθρο 12 του Ν. 1337/1983, εκδόθηκε, μεταξύ άλλων, η με αριθ. Μ 19/2006 Μεμονωμένη Πράξη Εφαρμογής της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Πολεοδομίας της Νομαρχίας Πειραιώς, η οποία αφορά τμήμα της περιοχής «Ελαιώνας» του τέως Δήμου Αγίου Ιωάννη Ρέντη και νυν Δήμου Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη και συγκεκριμένα στην έκταση που περικλείεται από τις οδούς ………….. Η πράξη αυτή κυρώθηκε με την υπ’ αριθ. πρωτ. οικ. Π8899/Β1207/10.6.2008 απόφαση του Νομάρχη Πειραιώς και καταχωρήθηκε νόμιμα στο κτηματολογικό γραφείο της Νίκαιας Αττικής με αριθμό …./12.3.2010. Σύμφωνα με την ανωτέρω Μεμονωμένη Πράξη Εφαρμογής, ο αιτών Δήμος Πειραιά υποχρεούται να αποζημιώσει τους καθ’ ων η αίτηση, λόγω αναγκαστικής προσκύρωσης, για έκταση 339,38 τμ (επίδικο – απαλλοτριούμενο – ακίνητο), όπως αυτή εμφαίνεται στο από μηνός Σεπτεμβρίου 2014 τοπογραφικό διάγραμμα του τοπογράφου μηχανικού, …………., με στοιχεία 58, 58Α, 195, 72, 58. Η έκταση αυτή βρίσκεται στο Οικοδομικό Τετράγωνο (Ο.Τ.) …., της περιοχής «….» του Δήμου Νικαίας – Αγ. Ιωάννη Ρέντη Αττικής και φέρει κτηματολογικό αριθμό ….. και σύμφωνα με τον προσκομιζόμενο «πίνακα εισφορών σε γη και χρήμα για το Ο.Τ. …», φέρεται να ανήκει στους καθ’ ων η αίτηση (που ενεργούν ατομικώς και ως νόμιμοι κληρονόμοι της αποβιωσάσης, την 28.6.2017, μητέρας τους, …………-……………). Ειδικότερα, με βάση την προαναφερόμενη Πράξη Εφαρμογής, από την αρχική ιδιοκτησία, με αριθμό κτηματογράφησης ……….. (που φέρεται να ανήκει στον αιτούντα Δήμο Πειραιά σύμφωνα με τον ως άνω πίνακα εισφορών σε γη και χρήμα), εμβαδού 2.386,16 τμ, η υποχρέωση του αιτούντος Δήμου σε εισφορά σε γη ανέρχεται σε 615,85 τμ, ενώ ρυμοτομείται για κοινόχρηστο χώρο κατά επιφάνεια 1.969,83 τμ και αποδίδεται σ’ αυτήν οικοπεδικό τμήμα επιφάνειας 1.069,18 τμ από την όμορη ιδιοκτησία του (μη διαδίκου στην προκείμενη δίκη) ………… Μετά την ως άνω κατά νόμο εισφορά σε γη, η ιδιοκτησία του αιτούντος Δήμου Πειραιά έπρεπε μεν να έχει εμβαδό 1.770,31 τμ (2.386,16 τμ μείον 615,85 τμ), πλην όμως έχει (μετά την ως άνω ρυμοτόμηση και την απόδοση σ’ αυτήν τμήμα από όμορη ιδιοκτησία) εμβαδό 1.485,51 τμ (ήτοι 2.386,16 μείον 1.969,83 τμ συν 1.069,18 τμ) και, επομένως, για την προκύπτουσα διαφορά των 284,80 τμ (ήτοι 1.770,31 τμ μείον 1.485,51 τμ) ο Δήμος Πειραιά αποζημιώθηκε από τον Δήμο Νίκαιας-Αγ. Ιωάννη Ρέντη, αφού για την έκταση αυτή (των 284,48 τμ) καθορίστηκε, με την υπ’ αριθ. 4021/2019 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, προσωρινή τιμή μονάδας αποζημίωσης, στο ποσό των 400 ευρώ ανά τμ. Επιπλέον, σύμφωνα με την προαναφερόμενη Πράξη Εφαρμογής, το ανωτέρω εδαφικό τμήμα των 339,38 τμ (που είναι μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο), ιδιοκτησίας των καθ’ ων η αίτηση, προσκυρώνεται αναγκαστικά στην εν λόγω ιδιοκτησία του αιτούντος Δήμου Πειραιά, η οποία έχει (μετά την προσκύρωση αυτή) τελική επιφάνεια 1.824,89 τμ (1.485,51 τμ συν 339,38 τμ), κείμενη στο Οικοδομικό Τετράγωνο (Ο.Τ.) …., με κτηματολογικό αριθμό …….. Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι το επίδικο προσκυρούμενο εδαφικό τμήμα βρίσκεται σε σχετικά υποβαθμισμένη αλλά αναπτυσσόμενη περιοχή του Δήμου Νίκαιας-Αγ. Ιωάννη Ρέντη, η οποία, από τις προσκομισθείσες φωτογραφίες, έχει εικόνα βιομηχανικής ζώνης. Αν και η περιοχή αυτή έχει ενταχθεί στο σχέδιο πόλης, στην πραγματικότητα εξακολουθεί να έχει εμπορικό-βιομηχανικό χαρακτήρα. Χαρακτηρίζεται από μεγάλα βιομηχανικά κτίρια και από κίνηση βαρέων οχημάτων, ενώ το οδικό δίκτυο, εξαιρουμένων ορισμένων μεγάλων αρτηριών (………….), είναι απλώς επαρκές, αφού αποτελείται από ασύνδετους και στενούς δρόμους, των οποίων το οδόστρωμα είναι φθαρμένο λόγω της χρήσης του από βαρέα οχήματα. Οι πλησιέστεροι κύριοι οδικοί άξονες, που διέρχονται πλησίον του επίδικου ακινήτου, είναι η οδός …………, σε αποστάσεις 170, 400 και 1.000 μέτρων αντίστοιχα, ενώ σε απόσταση 900 μέτρων βρίσκεται ο σταθμός του προαστιακού σιδηρόδρομου. Στην οδό ………., πέραν των βιομηχανικών χρήσεων, υπάρχουν και εμπορικές, ενώ οικιστικές χρήσεις και τοπικό κέντρο γειτονιάς βρίσκεται νοτίως του ακινήτου και σε απόσταση περίπου 1.000 μέτρων. Η επιτρεπόμενη χρήση των ακινήτων της περιοχής σύμφωνα με το Π.Δ. 20.9.1995 είναι επαγγελματική (Β΄), ήτοι βιοτεχνίες, εμπορικά καταστήματα, κτίρια αποθήκευσης, πρατήρια υγρών καυσίμων, αναψυκτήρια κλπ. Πάντως, τα τελευταία χρόνια, και συγκεκριμένα από το έτος 1999 και μετέπειτα, η ευρύτερη περιοχή, σε ακτίνα από 500 έως 1.000 μέτρα, έχει γνωρίσει εμπορική αναβάθμιση λόγω της λειτουργίας μεγάλων εμπορικών κέντρων. Ειδικότερα, το επίδικο ακίνητο γειτνιάζει µε το κλειστό Γυμναστήριο του …………, «……………», και το προπονητικό ποδοσφαιρικό κέντρο, ενώ 500 μέτρα προς τα βορειοδυτικά βρίσκεται το …. κέντρο …….., το ……., το συγκρότημα της αλυσίδας σουπερμάρκετ ….. και διάφορα πολυκαταστήματα. Η ύπαρξη των εμπορικών αυτών κέντρων προσδίδει στην συγκεκριμένη περιοχή µία καλύτερη εικόνα σε σχέση µε αυτήν που εμφάνιζε πριν το έτος 1998, πλην όμως δεν έχει μεταβληθεί η αισθητική εικόνα του επίδικου οικοδομικού τετραγώνου. Σημειώνεται, ότι η αντικειμενική αξία του προσκυρούµενου ακινήτου ανέρχεται σε 173,25 ευρώ ανά τµ (βλ. το υπ’ αριθ. πρωτ. ……/10.1.2019 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης της Κτηματικής Υπηρεσίας Πειραιά-Νήσων και Δυτικής Αττικής περί υπολογισμού της αντικειμενικής αξίας του επιδίκου ακινήτου). Πρέπει να αναφερθεί, ότι με την υπ’ αριθ. πρωτ. ………./19.9.2008 Τεχνική Έκθεση της Τεχνικής Υπηρεσίας του (τότε) Δήμου Αγ. Ιωάννη Ρέντη Αττικής, για την εκτίμηση της εμπορικής αξίας του επιδίκου ακινήτου, προτείνεται ως τιμή μονάδας αποζημίωσης, για την μετατροπή εισφοράς γης σε χρήμα σύμφωνα µε την παρ. 13 του άρθρου 12 του Ν. 1337/1983, το ποσό των 500 ευρώ ανά τµ. Όμως, η τεχνική αυτή έκθεση έχει συνταχθεί το έτος 2008, δηλαδή πριν την έναρξη της επελθούσας οικονομικής κρίσης η οποία «παρέλυσε» την αγορά ακινήτων, δεδομένου ότι, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, το έτος 2008 κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την επερχόμενη, με μεγάλη χρονική διάρκεια, έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος στον χώρο των ακινήτων. Άλλωστε και η υπ’ αριθ. 391/2011 απόφαση του Δικαστηρίου τούτου (Εφετείου Πειραιώς), η οποία καθόρισε την οριστική τιμή μονάδας αποζημίωσης για την υπόλοιπη ιδιοκτησία των καθ’ ων η αίτηση δυνάµει της υπ’ αριθ. Μ18/2005 Μεμονωμένης Πράξης Εφαρμογής (συγκεκριμένα αφορά το τμήμα της πρώην ενιαίας ιδιοκτησίας των καθ’ ων, που ήδη αποτελεί κοινόχρηστο χώρο πρασίνου για την οποία αυτοί αποζημιώθηκαν με το ποσό των 550 ευρώ ανά τμ εδάφους), εκδόθηκε το έτος 2011, δηλαδή πριν αρχίσει η οικονομική κρίση να επεκτείνεται σε μεγάλο βαθμό. Πάντως, πρέπει να επισημανθεί ότι το όμορο οικόπεδο του αιτούντος Δήμου Πειραιώς, επιφάνειας (μετά την εν λόγω προσκύρωση) 1.824,89 τμ, είναι άρτιο και οικοδομήσιμο κατά παρέκκλιση μετά την προσκύρωση του επίδικου τμήματος των 339,38 τμ της όμορης ιδιοκτησίας των καθ’ ων (βλ. την από Νοεμβρίου 2013 υπεύθυνη δήλωση του αρμόδιου μηχανικού της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Νίκαιας-Αγ. Ιωάννη Ρέντη). Συνεπώς, το όμορο αυτό οικόπεδο του αιτούντος Δήμου Πειραιώς θα ωφεληθεί από την επίδικη προσκύρωση, αφού θα καταστεί οικοδομήσιμο με αντίστοιχη άνοδο της εμπορικής του αξίας, παρέχοντας τη δυνατότητα να το εκμεταλλευτεί καταλλήλως ο αιτών Δήμος, λαμβάνοντας υπόψη ότι μέχρι την εν λόγω προσκύρωση, το χρησιμοποιεί ως χώρο στάθμευσης χωματουργικών μηχανημάτων. Για τον προσδιορισμό της εμπορικής αξίας του επίδικου ακινήτου, θα ληφθούν υπόψη και τα ακόλουθα συγκριτικά στοιχεία: α) η υπ’ αριθ. 4021/2019 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς (διαδικασίας απαλλοτριώσεων), που καθόρισε προσωρινή τιμή μονάδας αποζημίωσης για εδαφική έκταση, επιφάνειας 284,80 τμ, που βρίσκεται στο ίδιο Ο.Τ (με δικαιούχο αποζημίωσης το Δήμο Πειραιά και υπόχρεο προς αποζημίωση τον Δήμο Νίκαιας-Αγ. Ιωάννη Ρέντη), το ποσό των 400 ευρώ ανά τμ. και β) το απόσπασμα της υπ’ αριθ. 338/2013 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Νικαίας-Αγ. Ιωάννη Ρέντη, που λήφθηκε κατά την τακτική συνεδρίαση της 25.11.2013 και αφορά απόφαση για απ’ ευθείας αγορά οικοπέδου από τον ως άνω Δήμο, το οποίο είναι όμορο στο επίδικο οικόπεδο της ιδιοκτησίας των καθ’ ων και βρίσκεται επί της οδού ……….. και στο Οικοδομικό Τετράγωνο …. της περιοχής «….» του Δήμου Νικαίας, (το επίδικο βρίσκεται στο Οικοδομικό Τετράγωνο …..). Το οικόπεδο αυτό αγοράστηκε από τον ως άνω Δήμο σε τιμή, η οποία προέκυψε μετά από εκτίμηση του ΣΟΕ, και συγκεκριμένα στο ποσό των 650 ευρώ ανά τμ. Με βάση τα ανωτέρω περιστατικά, που αποδείχθηκαν, το παρόν Δικαστήριο, σταθμίζοντας όλα τα προαναφερόμενα αποδεικτικά μέσα και λαμβάνοντας, επίσης, υπόψη τη θέση, την έκταση του επίδικου ακινήτου και γενικά τον οικονομικό προορισμό του καθώς και τις οικονομικές και νομισματικές συνθήκες, κρίνει ότι η πραγματική αξία αυτού και η οφειλόμενη, συνεπώς, πλήρης, κατά το άρθρο 17 παρ. 2 του Συντάγματος, αποζημίωση ανέρχεται για το εδαφικό τμήμα, επιφάνειας 339,38 τμ., που προσκυρώνεται στο οικόπεδο του αιτούντος Δήμου Πειραιά, σε 450 ευρώ ανά τμ. κατά τον κρίσιμο χρόνο της συζήτησης της αίτησης για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης (11.2.2019), αφού από τότε μέχρι την συζήτηση της προκείμενης υπόθεσης (για τον οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης) ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου (6.2.2020), δεν παρήλθε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του έτους κατά τα εκτιθέμενα στη νομική σκέψη της παρούσας. Κατόπιν αυτών, πρέπει να γίνουν εν μέρει δεκτές οι κρινόμενες αίτηση του Δήμου Πειραιά και αντίθετη αίτηση των καθ’ ων, ως βάσιμες και κατ’ ουσίαν, όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό.
Στη διαδικασία προσδιορισμού αποζημίωσης, κατά το άρθρο 18 παρ. 4 του Ν. 2882/2001 (όπως το πρώτο εδάφιό της αντικαταστάθηκε με το άρθρο 130 παρ. 1 Ν. 4070/2012 και το τρίτο εδάφιο αυτής αντικαταστάθηκε με το άρθρο 130 παρ. 2 του ίδιου ως άνω νόμου): α) η δικαστική δαπάνη βαρύνει τον υπόχρεο προς αποζημίωση και επιδικάζεται από το δικαστήριο με την ίδια απόφαση, με την οποία καθορίζεται το ύψος της καταβλητέας αποζημίωσης, β) η εκκαθάριση της δικαστικής δαπάνης γίνεται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, γ) το άρθρο 22 Ν. 3693/1957 δεν εφαρμόζεται, δ) όταν υπόχρεος προς αποζημίωση είναι φορέας που υπάγεται στη Γενική Κυβέρνηση κατά την έννοια του άρθρου 14 Ν. 4270/2014 (προϊσχύσαν άρθρο 1Β Ν. 2362/1995), η επιδικαζόμενη από τα Δικαστήρια αμοιβή του πληρεξούσιου δικηγόρου των δικαιούχων αποζημίωσης καθορίζεται υποχρεωτικά έως το ήμισυ των νομίμων αμοιβών του Κώδικα Δικηγόρων, ε) η απόφαση του Μονομελούς Εφετείου ή (πριν την τροποποίηση που επέφερε το άρθρο 76 παρ. 11 Ν. 4146/2013) του Μονομελούς Πρωτοδικείου, με την οποία καθορίζεται η προσωρινή τιμή μονάδος αποζημίωσης αποτελεί ως προς την δικαστική δαπάνη εκτελεστό τίτλο σε βάρος του υπόχρεου προς αποζημίωση, εάν και οι δύο διάδικοι αποδέχθηκαν την απόφαση αυτή ή παρήλθε άπρακτη η προθεσμία άσκησης αίτησης οριστικού προσδιορισμού της αποζημίωσης, στ) σε περίπτωση εμπρόθεσμης αίτησης, το Εφετείο (με τριμελή σύνθεση) αποφαίνεται ενιαία τόσο για την δικαστική δαπάνη της ενώπιον αυτού διαδικασίας, όσο και για την δικαστική δαπάνη του προσωρινού προσδιορισμού της αποζημίωσης, ζ) στην δίκη του προσωρινού ή οριστικού προσδιορισμού της αποζημίωσης του απαλλοτριουμένου, σύμφωνα με τα άρθρα 18, 19 και 20 Ν. 2882/2001, ένα είναι το αντικείμενο της δίκης, ο προσδιορισμός της αποζημίωσης (προσωρινός ή οριστικός) και, συνεπώς, ορίζεται μία αμοιβή του δικηγόρου σε ποσοστό επί της αξίας του αντικειμένου αυτού της δίκης (ΟλΑΠ 17/2000 ΕλλΔνη 2000.958, ΑΠ 423/2019, ΑΠ 1993/2017, ΑΠ 413/2012, ΕφΑθ 416/2018, ΕφΑθ 420/2018 όλες δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Ειδικότερα, η αμοιβή του δικηγόρου του δικαιούχου σε ποσοστά επί της καθοριζομένης αποζημίωσης, σύμφωνα με τον Κώδικα περί Δικηγόρων που ισχύει από 27.9.2013 (βλ. Ν. 4194/2013-ΦΕΚ 208/Α/27.9.2013) και ειδικότερα σύμφωνα με τα άρθρα 63, 65, 68, 69 παρ. 3 και 84 παρ. 1 αυτού, προσδιορίζεται: αα) για τη σύνταξη αίτησης, σε ποσοστό 2% έως 200.000, 1,5% από 200.001 μέχρι 750.000, 1% από 750.001 μέχρι 1.500.000, 0,5% από 1.500.001 μέχρι 3.000.000, 0,3% από 3.000.001 μέχρι 6.000.000, 0,2% από 6.000.001 μέχρι 12.000.000, 0,5% από 12.000.001 μέχρι 25.000.000 και 0,005% από 25.000.001 και άνω, ββ) για τη σύνταξη των προτάσεων του αιτούντος επί της αίτησης, το ήμισυ της ως άνω αμοιβής στην περίπτωση που δεν προκύπτει ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, σχετιζομένων με την έναρξη και διεξαγωγή της δίκης, οπότε ισχύουν οι οριζόμενες σύμφωνα με τα ανωτέρω νόμιμες αμοιβές (άρθρο 58 Ν. 4194/2013). Περαιτέρω, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 17 του Συντάγματος, 189 του ΚΠολΔ, 58 επ. του Κώδικα Δικηγόρων (Ν. 4194/2013), συνάγεται ότι η αμοιβή, την οποία καταβάλλει ο δικαιούχος της αποζημίωσης στο δικηγόρο του για τη σύνταξη της αίτησης και των προτάσεων, κατά τις ανωτέρω διακρίσεις, προκειμένου να επιτύχει τον προσδιορισμό και την είσπραξη της αποζημίωσης, αποτελεί παρακολούθημα αυτής, προσαυξάνει το ποσόν της, βαρύνει τον υπόχρεο και πρέπει να επιδικάζεται σε βάρος του και να περιέρχεται στον δικαιούχο, ώστε να μην επέρχεται φαλκίδευση της πλήρους αποζημίωσης (ΟλΑΠ 17/2000 ό.π.).
Στην προκείμενη περίπτωση, σύμφωνα με την αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη, τα δικαστικά έξοδα των δικαιούχων της αποζημίωσης-καθ’ ων η αίτηση για την προκείμενη δίκη προσδιορισμού της οριστικής αποζημίωσης, κατόπιν σχετικού αιτήματός τους (άρθρο 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), πρέπει, κατά τα εκτιθέμενα στην αμέσως προηγούμενη νομική σκέψη, να επιβληθούν σε βάρος του αιτούντος Δήμου Πειραιά (που υπάγεται στη Γενική Κυβέρνηση κατά την έννοια του άρθρου 14 Ν. 4270/2014) ως υπόχρεου προς καταβολή της επίδικης αποζημίωσης, και περιλαμβάνουν: α) την αμοιβή για την παράσταση της πληρεξούσιας δικηγόρου τους ενώπιον του Εφετείου τούτου (με τριμελή σύνθεση) και του Μονομελούς Πρωτοδικείου στο συνολικό ποσό των οκτακοσίων (800) ευρώ και β) στην αμοιβή της πληρεξούσιας δικηγόρου τους για τη σύνταξη των προτάσεων ενώπιον του παρόντος Εφετείου (με τριμελή σύνθεση) καθώς και της αίτησης και των προτάσεων ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, η οποία πρέπει να καθοριστεί σε ποσοστό 1% (2% : 2) της αποζημίωσης για την σύνταξη της αίτησης ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, σε ποσοστό 0,50% (1% : 2) για τη σύνταξη προτάσεων στο Μονομελές Πρωτοδικείο και σε ποσοστό 1% (2% : 2) της αποζημίωσης για την σύνταξη των προτάσεων-ανταίτησης ενώπιον του παρόντος Εφετείου, δηλαδή σε συνολικό ποσοστό 2,5% επί της ως άνω καθορισθείσης αποζημίωσης.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Συνεκδικάζει, κατ’ αντιμωλίαν των διαδίκων, α) την από 3.5.2019 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ……../3.5.2019) αίτηση του Δήμου … και β) την ασκηθείσα με τις προτάσεις, αντίθετη αίτηση των . ……………, . …………… και . …………… (ενεργούντων ατομικώς και ως κληρονόμων της μητέρας τους, …..-……………).
Απορρίπτει ό,τι κρίθηκε απορριπτέο κατά το σκεπτικό.
Δέχεται εν μέρει τις ανωτέρω αίτηση και αντίθετη αίτηση.
Καθορίζει την οριστική τιμή μονάδας αποζημίωσης για την αναφερόμενη στο σκεπτικό της παρούσας απόφασης, εδαφική έκταση, επιφάνειας 339,38 τμ, που βρίσκεται στο Ο.Τ. … στην περιοχή «….» του Δήμου Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη Αττικής (με κτηματολογικό αριθμό ….) και προσκυρώνεται σε όμορο ακίνητο του αιτούντος Δήμου, κείμενο στο Ο.Τ. …., με κτηματολογικό αριθμό ….., δυνάμει της υπ’ αριθ. Μ19/2006 Μεμονωμένης Πράξης Εφαρμογής, που κυρώθηκε με την υπ’ αριθ. πρωτ. Π8899/Β1207/10.6.2008 απόφαση του Νομάρχη Πειραιά, η οποία έχει καταχωρηθεί στο Κτηματολογικό Γραφείο Νίκαιας, στο ποσό των τετρακοσίων πενήντα (450) ευρώ ανά τμ.
Καταδικάζει τον υπόχρεο προς καταβολή της αποζημίωσης, αιτούντα Δήμο Πειραιά, στα δικαστικά έξοδα των καθ’ ων η αίτηση, την οποία καθορίζει ενιαία: α) στο συνολικό ποσό των οκτακοσίων (800) ευρώ για την παράσταση της πληρεξούσιας δικηγόρου τους ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου και του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς και β) σε ενιαίο ποσοστό 2,5% επί της ως άνω καθορισθείσας οριστικής αποζημίωσης, για την αμοιβή της πληρεξούσιας δικηγόρου τους για τη σύνταξη και των προτάσεων ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς και για την σύνταξη προτάσεων-ανταίτησης ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε στον Πειραιά την 18η Ιουνίου 2020 και δημοσιεύθηκε στις 2 Ιουλίου 2020 σε έκτακτη και δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου αυτού με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξούσιους αυτών δικηγόρους.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ