Περίληψη
Συζήτηση έφεσης μετά από μη οριστική απόφαση του Εφετείου που διέταξε την διεξαγωγή πραγματογνωμοσύνης. Αγωγή διανομής επίκοινων ακινήτων. Αίτημα αυτής είναι η λύση της κοινωνίας, ενώ ο τρόπος λύσης της κοινωνίας, δηλαδή το αν η λύση αυτής θα γίνει με αυτούσια διανομή ή με πώληση δια πλειστηριασμού, δεν περιλαμβάνεται στο αίτημα της αγωγής διανομής, αλλά ανήκει στις εξουσίες του αρμόδιου δικαστηρίου. Τρόποι αυτούσιας διανομής. Αν τα διανεμητέα αντικείμενα είναι περισσότερα και η αυτούσια διανομή όλων ή μερικών απ` αυτά είναι αδύνατη ή ασύμφορη, αλλά είναι δυνατή η κατανομή τους σε μέρη ανάλογα προς τις μερίδες των κοινωνών, τότε, κατ’ άρθρο 480 παρ. 2 ΚΠολΔ, με την οποία καθιερώνεται η «απονεμητική κατανομή», το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει τη διανομή κατά μέρη ανάλογα προς τη μερίδα κάθε κοινωνού και χωρίς διαίρεση αυτών ή μείωση της αξίας καθενός απ` αυτά. Δέχεται την έφεση κατ’ ουσίαν και δέχεται εν μέρει την αγωγή. Διατάσσει την αυτούσια διανομή των ακινήτων με τον τρόπο της «απονεμητικής κατανομής».
Αριθμός 564/2020
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τη Δικαστή Χρυσούλα Πλατιά, Εφέτη, η οποία ορίσθηκε από τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διευθύνσεως του Εφετείου Πειραιώς, και από τη Γραμματέα Τ.Λ..
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΙ ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ι. Με την από 6.5.2019 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ………./9.5.2019) κλήση της εκκαλούσας-εναγόμενης ………. (ή ….) νομίμως φέρεται προς συζήτηση η από 25.6.2013 (με αριθ. έκθ. κατάθ. …./2013) έφεση αυτής (καλούσας), η οποία (έφεση) στρέφεται κατά της υπ’ αριθ. 5808/2012 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την τακτική διαδικασία και δέχθηκε εν μέρει την από 20.5.2010 αγωγή της αντιδίκου της, ………. (εφεσίβλητης-ενάγουσας). μετά την έκδοση της υπ’ αριθ. 532/2015 μη οριστικής (ως προς το περί διανομής των επίκοινων ακινήτων κεφάλαιο της εκκαλουμένης) απόφασης του παρόντος Δικαστηρίου, με την οποία, αναβλήθηκε η συζήτηση της έφεσης κατά το μέρος που προσέβαλε το περί διανομής των ακινήτων κεφάλαιο της εκκαλούμενης απόφασης, προκειμένου να διενεργηθεί τεχνική πραγματογνωμοσύνη από την ορισθείσα πραγματογνώμονα, αρχιτέκτονα μηχανικό, η οποία ήδη διενεργήθηκε.
ΙΙ. Με την από 20.5.2010 (με αριθ. έκθ. κατάθ. …./26.5.2010) αγωγή της ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου (Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς), η ενάγουσα …………. (ήδη εφεσίβλητη) ισχυρίσθηκε ότι είναι συγκύρια, με τον αναφερόμενο σ’ αυτήν (αγωγή) τρόπο, κατά ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου των περιγραφομένων, κατά θέση, έκταση και όρια, τεσσάρων (ήδη συσταθέντων) οριζόντιων ιδιοκτησιών, που βρίσκονται στην συμβολή των οδών ……………. αρ. .. και ……………. αρ. … στο Κερατσίνι Αττικής. Ότι συγκύρια κατά το υπόλοιπο ποσοστό 75% εξ αδιαιρέτου είναι η εναγόμενη ……….. (ήδη εκκαλούσα) με τον αναφερόμενο τρόπο, η οποία, ωστόσο, αρνείται να συναινέσει στην εξώδικη διανομή τους. Ότι η εναγομένη αποκομίζει αποκλειστικά τα ωφελήματα από τη μίσθωση της κείμενης στο ισόγειο οριζόντιας ιδιοκτησίας (διαμερίσματος) και χρησιμοποιεί αποκλειστικά για δική της χρήση, ως κατοικία, την οριζόντια ιδιοκτησία (διαμέρισμα) του πρώτου ορόφου. Με βάση το ιστορικό αυτό, η ενάγουσα ζήτησε: α) να λυθεί η υφιστάμενη μεταξύ των διαδίκων κοινωνία στις ανωτέρω οριζόντιες ιδιοκτησίες με αυτούσια διανομή, ώστε να περιέλθουν στην ίδια κατά πλήρη κυριότητα οι δύο οριζόντιες ιδιοκτησίες (ήτοι το κατάστημα και το διαμέρισμα) του ισόγειου ορόφου, άλλως με την διά πλειστηριασμού πώληση αυτών, β) να υποχρεωθεί η εναγομένη να της καταβάλει νομιμοτόκως το ποσό των 1.035 ευρώ, που αντιστοιχεί στην αναλογία του ποσοστού συγκυριότητάς της (25%) επί των μισθωμάτων που εισέπραξε η τελευταία από τη μίσθωση του ισογείου διαμερίσματος κατά το επίδικο χρονικό διάστημα (26.6.2008-26.5.2010) και γ) να υποχρεωθεί η εναγομένη να της καταβάλει νομιμοτόκως το ποσό των 1.610 ευρώ, που αντιστοιχεί στην αναλογία του ως άνω ποσοστού συγκυριότητάς της στην ωφέλεια που αποκόμισε η τελευταία από την αποκλειστική χρήση, ως κατοικία, του διαμερίσματος του πρώτου ορόφου. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, μετά από συζήτηση αντιμωλία των διαδίκων, εξέδωσε την εκκαλούμενη οριστική απόφασή του, με την οποία, αφού απέρριψε το περί αυτούσιας διανομή των επίκοινων ακινήτων (οριζόντιων ιδιοκτησιών) αγωγικό αίτημα με την αιτιολογία ότι αυτή είναι ανέφικτη, δέχθηκε, κατά τα λοιπά, εν μέρει την αγωγή και διέταξε την λύση της κοινωνίας των διαδίκων με τον τρόπο της διά πλειστηριασμού πώλησης αυτών (ακινήτων), ενώ υποχρέωσε και την εναγομένη να καταβάλει στην ενάγουσα το συνολικό ποσό των 616,18 ευρώ με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής, το οποίο αντιστοιχεί στα αναλογούντα στην ενάγουσα, με βάση το ποσοστό της εξ αδιαιρέτου συγκυριότητάς της (25%), ωφελήματα (αποζημίωση χρήσης) για τις ανωτέρω δύο οριζόντιες ιδιοκτησίες, ήτοι α) το ισόγειο διαμέρισμα, το οποίο η εναγομένη εκμεταλλεύτηκε αποκλειστικά, εκμισθώνοντας αυτό κατά το επίδικο χρονικό διάστημα και β) το διαμέρισμα του πρώτου ορόφου, του οποίου αυτή έκανε αποκλειστική χρήση κατά το ίδιο χρονικό διάστημα. Κατά της απόφασης αυτής παραπονέθηκε η εναγομένη με την υπό κρίση έφεσή της για τους διαλαμβανόμενους σ’ αυτήν λόγους, που ανάγονται σε εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και σε πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων, ζητώντας την εξαφάνισή της, ώστε να απορριφθεί η σε βάρος της αγωγή της αντιδίκου της, άλλως να γίνει δεκτή μόνο κατά το περί αυτούσιας διανομής των επίκοινων ακινήτων αίτημά της με τον αναφερόμενο σ’ αυτήν (έφεση) τρόπο. Επί της έφεσης αυτής ήδη εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 532/2015 εν μέρει οριστική απόφαση του Δικαστηρίου τούτου, με την οποία, αφού έγινε αυτή (έφεση) τυπικά δεκτή ως ασκηθείσα νομότυπα και εμπρόθεσμα, εξαφανίσθηκε η εκκαλούμενη απόφαση, κατά παραδοχή του σχετικού (δεύτερου) λόγου έφεσης της εναγομένης, ως προς το περί καταβολής των ωφελημάτων κεφάλαιό της και μετά την κατ’ ουσίαν έρευνα της αγωγής ως προς το εν λόγω αίτημά της, έγινε εν μέρει δεκτή αυτή (αγωγή) και υποχρεώθηκε η εναγομένη να καταβάλει στην ενάγουσα, για την ανωτέρω αιτία, το συνολικό ποσό των 466,18 ευρώ με το νόμιμο τόκο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής, ενώ τα δικαστικά έξοδα και για τους δύο βαθμούς δικαιοδοσίας συμψηφίσθηκαν μεταξύ των διαδίκων ως προς το αίτημα αυτό της αγωγής. Επίσης, με την ίδια ως άνω απόφαση του Δικαστηρίου τούτου, αναβλήθηκε η έκδοση της οριστικής απόφασής του επί του σχετικού (πρώτου) λόγου έφεσης που αφορούσε το περί διανομής των επίκοινων ακινήτων κεφάλαιο της εκκαλουμένης, πριν την έρευνα της ουσιαστικής βασιμότητας του λόγου αυτού, προκειμένου να διενεργηθεί τεχνική πραγματογνωμοσύνη από την ορισθείσα πραγματογνώμονα ……………, αρχιτέκτονα μηχανικό, για τα αναφερόμενα σ’ αυτήν (απόφαση) ζητήματα σχετικά με το αν η αυτούσια διανομή των επίδικων ακινήτων είναι εφικτή και συμφέρουσα, καθώς και αν είναι δυνατή και συμφέρουσα ή όχι η λύση της απονέμησης σε κάθε συγκύρια διάδικο ξεχωριστών ή ξεχωριστής αυτοτελούς ιδιοκτησίας έστω και άνισης αξίας με εξίσωση των μερίδων με χρηματικές καταβολές. Η διαταχθείσα ως άνω πραγματογνωμοσύνη ήδη διενεργήθηκε από την ορισθείσα πραγματογνώμονα, η οποία συνέταξε και κατέθεσε την από 1.2.2019 έκθεσή της. Σημειώνεται, επίσης, ότι, όπως προκύπτει από την σχετική από 11.7.2013 βεβαίωση της Γραμματέως του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, έχει κατατεθεί από την εκκαλούσα το ισχύον (τότε) παράβολο των 200 ευρώ, κατ’ άρθρο 495 παρ. 4 ΚΠολΔ (όπως η διάταξη αυτή είχε προστεθεί με το άρθρο 12 παρ. 2 του Ν. 4055/2012 και ίσχυε τότε με έναρξη ισχύος την 2.4.2012). Πρέπει, επομένως, η έφεση αυτή κατά το μέρος που αφορά το κεφάλαιο της εκκαλούμενης απόφασης περί διανομής ακινήτων, να ερευνηθεί περαιτέρω, κατά την ίδια ως άνω τακτική διαδικασία, ως προς το βάσιμο του σχετικού (πρώτου) λόγου της (άρθρο 533 παρ. 1 ΚΠολΔ).
ΙΙΙ. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 798, 799, 800, 801 ΑΚ και 480, 481 και 484 παρ. 1 ΚΠολΔ, οι οποίες, σύμφωνα με το άρθρο 1113 ΑΚ, εφαρμόζονται επί διανομής κοινού πράγματος, συνάγονται, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα: α) αν δεν συμφωνούν όλοι οι κοινωνοί για τη λύση της κοινωνίας με διανομή, κάθε κοινωνός μπορεί να ζητήσει τη δικαστική διανομή κατά τις διατάξεις του ΚΠολΔ και β) αίτημα της αγωγής διανομής πράγματος αποτελεί η λύση της κοινωνίας που υπάρχει επ’ αυτού, ο δε τρόπος λύσης της κοινωνίας, δηλαδή το αν η λύση αυτής θα γίνει με αυτούσια διανομή ή με πώληση δια πλειστηριασμού, δεν περιλαμβάνεται στο αίτημα της αγωγής διανομής, αλλά ανήκει στις εξουσίες του αρμόδιου δικαστηρίου. Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 799 και 800 ΑΚ, καθώς και εκείνων των 480 παρ. 1, 3 και 480Α ΚΠολΔ προκύπτει ότι επί αγωγής διανομής κοινού ακινήτου, το δικαστήριο αποφασίζει την αυτούσια διανομή, αν είναι δυνατή η διαίρεση του διανεμητέου σε μέρη ανάλογα προς τις μερίδες των κοινωνών, χωρίς να μειώνεται η αξία του (ΑΠ 913/2011, ΑΠ 115/2011 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Εξάλλου, στο άρθρο 481 περ. 2 ΚΠολΔ ορίζεται ότι στις περιπτώσεις των άρθρων 480 και 480Α του ίδιου Κώδικα το δικαστήριο «μπορεί για την εξίσωση άνισων μερίδων να αποφασίσει ότι οι κοινωνοί που λαμβάνουν ορισμένα μέρη θα καταβάλουν σε άλλους κοινωνούς ορισμένο χρηματικό ποσό ή να συστήσει δουλεία σε ορισμένα μέρη υπέρ άλλων κοινωνών». Ακόμη με το άρθρο 486 ΚΠολΔ (όπως αυτό ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 14 του Ν. 1562/1985), ορίζεται ότι «Αν τα μέρη είναι ίσα, η αυτούσια διανομή τους μεταξύ των κοινωνών γίνεται με κλήρωση» (παρ. 1) και ότι «Αν τα μέρη που σχηματίστηκαν κατά τα άρθρα 480 ή 480Α είναι άνισα, η αυτούσια διανομή γίνεται με επιδίκαση στους συγκυρίους ή στις ομάδες εκείνων που ζήτησαν κοινή μερίδα, κατά τον λόγο των μερίδων τους» (παρ. 2). Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι η αυτούσια διανομή, που αποτελεί τον φυσικότερο, δικαιότερο και επωφελέστερο τρόπο διανομής, μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους και συγκεκριμένα α) είτε με το σχηματισμό ίσων μερών, κατ` αξία και ανάλογα προς τις μερίδες των κοινωνών, έτσι ώστε οποιαδήποτε μερίδα να μπορεί να περιέλθει σε οποιονδήποτε κοινωνό με κλήρωση, β) είτε με το σχηματισμό άνισων μερίδων και επιδίκαση στον κάθε κοινωνό, με απονέμηση, χωρίς κλήρωση των αντίστοιχων μερών και γ) είτε με σύσταση οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας κατ’ άρθρο 480Α ΚΠολΔ (βλ. Μ. Μαργαρίτης-Α. Μαργαρίτη, ΕρμΚΠολΔ, έκδ. 2018, τόμ. Ι, άρθρο 480, αρ. 2, σελ. 741). Ειδικότερα, στην «απονέμηση» το δικαστήριο αποφασίζει τη διαίρεση του διανεμητέου σε άνισα μέρη, που αντιστοιχούν στις άνισες μερίδες των κοινωνών και διατάσσει την αυτούσια διανομή, με επιδίκαση των αντίστοιχων μερών, χωρίς κλήρωση, εφαρμόζοντας τα οριζόμενα στο άρθρο 481 για την εξίσωση των μερίδων (ΑΠ 115/2011 ό.π.). Επίσης, κατά το άρθρο 480 παρ. 2 ΚΠολΔ, αν τα διανεμητέα αντικείμενα είναι περισσότερα και η αυτούσια διανομή όλων ή μερικών απ’ αυτά είναι αδύνατη ή ασύμφορη, είναι όμως δυνατή η κατανομή τους σε μέρη ανάλογα προς τις μερίδες των κοινωνών, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει την αυτούσια διανομή με τον τρόπο αυτό, ενώ, όπως προαναφέρθηκε, κατά το άρθρο 481 περ. 2 του ίδιου Κώδικα, στις περιπτώσεις των άρθρων 480 και 480Α ΚΠολΔ το δικαστήριο μπορεί για την εξίσωση άνισων μερών, να αποφασίσει ότι οι κοινωνοί που λαμβάνουν ορισμένα μέρη θα καταβάλουν σε άλλους κοινωνούς ορισμένο χρηματικό ποσό. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι, αν τα διανεμητέα αντικείμενα είναι περισσότερα και η αυτούσια διανομή όλων ή μερικών απ` αυτά είναι αδύνατη ή ασύμφορη, αλλά είναι δυνατή η κατανομή τους σε μέρη ανάλογα προς τις μερίδες των κοινωνών, τότε, κατά την παρ. 2 του άρθρου 480 ΚΠολΔ, με την οποία καθιερώνεται η «απονεμητική κατανομή», το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει τη διανομή κατά μέρη ανάλογα προς τη μερίδα κάθε κοινωνού και χωρίς διαίρεση αυτών ή μείωση της αξίας καθενός απ` αυτά. Στην περίπτωση δε αυτή λαμβάνει χώρα κλήρωση. Προϋπόθεση για να λάβει χώρα επιδίκαση (απονέμηση) από το δικαστήριο και όχι κλήρωση είναι, επί άνισων μερίδων, να μην υφίσταται αναλογία των μερών προς τις μερίδες των κοινωνών, δηλαδή να μην είναι δυνατή η διαίρεση των μερών σε τόσα ίσα κατ` αξία μέρη όσος είναι ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής των μερίδων των κοινωνών, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 486 ΚΠολΔ, η οποία εξειδικεύει τον τρόπο εφαρμογής της αυτούσιας διανομής, όταν αυτή κριθεί δυνατή, γι αυτό και συνοδεύει λειτουργικά τα άρθρα 480 καν 480Α του ως άνω Κώδικα (ΑΠ 1022/2013, ΑΠ 1735/2011 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, βλ. Μ. Μαργαρίτης-Α. Μαργαρίτη, ό.π., άρθρο 480, αρ. 5, σελ. 742 και άρθρο 486, αρ. 3 σελ. 749, Γ. Ορφανίδης σε Κεραμέα-Κονδύλη-Νίκα, έκδ. 2000, τόμ. Ι, άρθρο 480, αρ. 7-9, σελ. 856-857, Β. Βαθρακοκοίλης, Ερμ ΚΠολΔ, έκδ. Α΄, τόμ. Γ΄, άρθρο 480, αρ. 7, σελ. 39).
ΙV. Από την επανεκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων ……… και …………., που εξετάσθηκαν στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, ο πρώτος με επιμέλεια της ενάγουσας και η δεύτερη με επιμέλεια της εναγομένης, με το σύστημα της φωνοληψίας (άρθρο 256 παρ. 3 ΚΠολΔ), οι οποίες (καταθέσεις) περιέχονται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του ως άνω Δικαστηρίου, από την από 1.2.2019 (με ημερομηνία έκθεσης εγχειρίσεως την 11.2.2019) έκθεση πραγματογνωμοσύνης της διορισθείσας με την υπ’ αριθ. 535/2012 εν μέρει οριστική απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου, πραγματογνώμονος …………, αρχιτέκτονος μηχανικού, από την από 14.2.2019 τεχνική έκθεση της …………, αρχιτέκτονος μηχανικού, διορισμένης τεχνικής συμβούλου της εναγομένης, από την προσκομισθείσα με επίκληση από την ενάγουσα από 10.3.2010 «έκθεση εκτίμησης διωρόφου οικοδομής» του πολιτικού μηχανικού ………, από την προσκομισθείσα με επίκληση από την εναγομένη από 22.2.2011 τεχνική έκθεση του πολιτικού μηχανικού ……….., από όλα τα έγγραφα, που επικαλούνται και προσκομίζουν νομίμως οι διάδικοι είτε προς άμεση απόδειξη είτε προς συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων (σημειώνεται ότι η τυχόν αναφορά κατωτέρω ορισμένων από τα έγγραφα αυτά είναι απλώς ενδεικτική), συμπεριλαμβανομένων των τοπογραφικών διαγραμμάτων, καθώς και από την επισκόπηση των προσκομιζόμενων με επίκληση από την ενάγουσα φωτογραφιών των επίκοινων ακινήτων, των οποίων η γνησιότητα δεν αμφισβητείται (άρθρα 444 παρ. 1γ΄, 448 παρ. 2 και 457 παρ. 4 ΚΠολΔ), σε συνδυασμό και με τα διδάγματα της κοινής πείρας, που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως (άρθρο 336 παρ. 4 ΚΠολΔ), αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Οι διάδικοι είναι συγκύριοι, κατά ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου η ενάγουσα ……. και κατά ποσοστό 75% εξ αδιαιρέτου η εναγόμενη ………. (ή ………), ενός τμήματος οικοπέδου, επιφάνειας 53,30 τμ (ενώ το όλο οικόπεδο έχει επιφάνεια 159,90 τμ), που βρίσκεται στο Κερατσίνι Αττικής στην συμβολή των οδών …. αρ. …. και …. αρ. …., επί του οποίου υπάρχει παλαιά οικοδομή. Επί του ανωτέρω ακινήτου ο δικαιοπάροχος των διαδίκων, ……………., με την υπ’ αριθ. ………/14.7.1972 πράξη σύστασης οριζοντίου ιδιοκτησίας του συμβολαιογράφου Πειραιώς … …, που μεταγράφηκε νομίμως, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθ. ……../28.9.2009 πράξη της συμβολαιογράφου Πειραιώς ………, η οποία καταχωρήθηκε νόμιμα στο Κτηματολογικό Γραφείο Κερατσινίου, προέβη στη σύσταση των εξής οριζόντιων ιδιοκτησιών: α) ενός καταστήματος του ισογείου, µε στοιχεία Κ1, επιφάνειας 13 τµ, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 31/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 94/000, β) ενός διαμερίσματος του ισογείου, µε στοιχεία Ι1, επιφανείας 29,30 τµ, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 95/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 287/000, γ) ενός διαμερίσματος του πρώτου υπέρ το ισόγειο ορόφου, µε στοιχεία Α1, επιφάνειας 45,84 τµ, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 149/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 448/000, και δ) του μελλοντικού διαμερίσματος του δευτέρου υπέρ το ισόγειο ορόφου, µε στοιχεία Β1, επιφανείας 17,50 τµ, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 57/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 171/000. Ο ………… απεβίωσε την 26.6.2008 χωρίς διαθήκη και άφησε μοναδικούς εξ αδιαθέτου κληρονόμους του, την σύζυγο του …. … ή . (εναγομένη) κατά ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου, τον αδερφό του …. …. κατά ποσοστό 25% εξ αδιαιρέτου και τα δύο ανίψια του, τέκνα του προαποβιώσαντος αδερφού του ……….., ήτοι την ……… (ενάγουσα) και τον αδερφό της, ……….., κατά ποσοστό 12,50% εξ αδιαιρέτου σε έκαστο. Ακολούθως, με την υπ’ αριθ. ………/19.5.2009 πράξη δήλωσης αποδοχής κληρονομιάς της συμβολαιογράφου Πειραιώς ………., η οποία καταχωρήθηκε νόμιμα στο Κτηματολογικό Γραφείο Κερατσινίου, όλοι οι ανωτέρω εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του ……… αποδέχθηκαν την επαχθείσα σε αυτούς κληρονομιά. Στη συνέχεια, µε το υπ’ αριθ. …………/2009 συμβόλαιο της ίδιας ως άνω συμβολαιογράφου, το οποίο καταχωρήθηκε νόμιμα στο Κτηματολογικό Γραφείο Κερατσινίου, ο ……….. μεταβίβασε στην εναγομένη, λόγω δωρεάς εν ζωή, το ποσοστό του επί των ανωτέρω ιδιοκτησιών και έτσι το ποσοστό της εξ αδιαιρέτου συγκυριότητας της τελευταίας επί των επίκοινων ακινήτων ανήλθε σε ποσοστό 75%. Επίσης, με το υπ’ αριθ. ………../2010 συμβόλαιο της ίδιας ως άνω συμβολαιογράφου, το οποίο καταχωρήθηκε νόμιμα στο Κτηματολογικό Γραφείο Κερατσινίου, ο ………. μεταβίβασε, λόγω δωρεάς εν ζωή, το ποσοστό του επί των ανωτέρω ιδιοκτησιών στην ενάγουσα και έτσι το ποσοστό της εξ αδιαιρέτου συγκυριότητας της τελευταίας επί των εν λόγω ακινήτων ανήλθε σε ποσοστό 25%. Τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά αναφορικά με τα ποσοστά συγκυριότητας των διαδίκων στα επίκοινα ακίνητα έγιναν ήδη δεκτά με την υπ’ αριθ. 532/2015 εν μέρει οριστική απόφαση του Δικαστηρίου τούτου, ενώ συνομολογούνται και από τους διαδίκους. Περαιτέρω, αποδείχθηκε, ότι η συνολική πραγματική αγοραία αξία των διανεμητέων ακινήτων ανέρχεται, κατά την κρίση του Δικαστηρίου τούτου, κατά τον κρίσιμο χρόνο της 12.10.2012 (χρόνος συζήτησης της αγωγής με διεξαγωγή της αποδεικτικής διαδικασίας, μετά την οποία εκδόθηκε η εκκαλούμενη οριστική απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου), στο συνολικό ποσό των 65.000 ευρώ και συγκεκριμένα: α) η αξία του καταστήματος του ισογείου ανέρχεται στο ποσό των 12.000 ευρώ, β) η αξία του διαμερίσματος του ισογείου ανέρχεται στο ποσό των 16.000 ευρώ, γ) η αξία του διαμερίσματος του πρώτου ορόφου ανέρχεται στο ποσό των 35.000 ευρώ και δ) η αξία του μελλοντικού διαμερίσματος του δευτέρου ορόφου (δικαιώματος υψούν), ανέρχεται στο ποσό των 2.000 ευρώ (βλ. ιδίως στην σελίδα 9 της από 1.2.2019 έκθεσης πραγματογνωμοσύνης της πραγματογνώμονος αρχιτέκτονος μηχανικού ………….). Σημειώνεται, ότι η ανωτέρω αξία των επίκοινων ακινήτων δεν έχει μεταβληθεί μέχρι σήμερα. Με βάση την προαναφερθείσα αξία εκάστου από τα διανεμητέα ακίνητα και τα ποσοστά συγκυριότητας εκάστου των διαδίκων σ` αυτά προκύπτει ότι η αξία του ιδανικού μεριδίου εκάστου διαδίκου στο σύνολο της διανεμητέας περιουσίας ανέρχεται στο ύψος των 16.250 ευρώ (65.000 Χ 25%) για την ενάγουσα ……… και στο ύψος των 48.750 ευρώ (65.000 Χ 75%) για την εναγόμενη ……… (ή ……..). Από τα ως άνω ιδανικά μερίδια των κοινωνών (διαδίκων) και από την έκταση των διανεμητέων ακινήτων προκύπτει, κατά τους κανόνες της κοινής πείρας και της λογικής, ότι η αυτούσια διανομή εκάστου απ` αυτά σε μέρη ανάλογα προς τις μερίδες των κοινωνών, είναι αδύνατη και οικονομικά ασύμφορη, αφού το άθροισμα της αξίας των τμημάτων που θα προέλθουν από την κατάτμηση θα είναι ασυγκρίτως κατώτερο από την αξία των επικοίνων ως ενιαίων. Αντιθέτως, είναι δυνατή η αυτούσια διανομή τους με τον τρόπο της κατανομής τους, κατ’ άρθρο 480 παρ. 2 ΚΠολΔ, σε μέρη ανάλογα προς τις προαναφερόμενες ιδανικές μερίδες των κοινωνών, κατά τα εκτιθέμενα στη νομική σκέψη στην αμέσως προηγούμενη παράγραφο, διανομή με την οποία αποφεύγεται η κατάτμηση των επίκοινων ακινήτων και είναι συμφέρουσα, καθόσον δεν μειώνεται η αξία τους. Συγκεκριμένα, τα διανεμητέα ακίνητα μπορούν να κατανεμηθούν σε δύο μέρη, από τα οποία το πρώτο, το οποίο θα λάβει η ενάγουσα .. …, θα περιλαμβάνει το διαμέρισμα του ισογείου, µε στοιχεία Ι1, επιφανείας 29,30 τµ, και το δεύτερο, το οποίο θα λάβει η εναγόμενη … … (ή …), θα περιλαμβάνει: α) το κατάστημα του ισογείου, µε στοιχεία Κ1, επιφάνειας 13 τµ, β) το διαμέρισμα του πρώτου υπέρ το ισόγειο ορόφου, µε στοιχεία Α1, επιφάνειας 45,84 τµ, το οποίο, άλλωστε, αυτή χρησιμοποιεί ως κύρια κατοικία της για μεγάλο χρονικό διάστημα και γ) το μελλοντικό διαμέρισμα του δευτέρου υπέρ το ισόγειο ορόφου, µε στοιχεία Β1, επιφανείας 17,50 τμ. Με βάση τις προαναφερθείσες αξίες των ανωτέρω ακινήτων, το πρώτο μέρος που θα λάβει η ενάγουσα έχει αξία 16.000 ευρώ, ενώ το δεύτερο μέρος που θα λάβει η εναγομένη έχει συνολική αξία 49.000 ευρώ (12.000 + 35.000 + 2.000). Δεδομένου, όμως, ότι το μέρος που θα λάβει η εναγομένη έχει μεγαλύτερη αξία από το ιδανικό μερίδιο της κατά 250 ευρώ και κατά το ίδιο ποσό είναι μικρότερο σε αξία το μέρος που θα λάβει η ενάγουσα σε σχέση με το δικό της ιδανικό μερίδιο, πρέπει, για την εξίσωση των άνισων μεριδίων μεταξύ των κοινωνών, να καταβάλει η εναγομένη στην ενάγουσα το ποσό αυτό (άρθρο 481 αριθ. 2 ΚΠολΔ). Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και η πραγματογνώμονας ……………., η οποία αναφέρει χαρακτηριστικά στην από 1.2.2019 έκθεση πραγματογνωμοσύνης της: «Δεν μπορεί να γίνει διανομή των επίδικων ακινήτων σε δύο ίσες από πλευράς αξίας μερίδες (ανάλογα με την ιδανική τους μερίδα). Είναι δυνατή και συμφέρουσα η λύση της απονέμησης. Η προτεινόμενη απονέμηση είναι η εξής: η ……… (ενάγουσα) να κρατήσει το ισόγειο διαμέρισμα Ι1, αξίας 16.000 ευρώ, …….. . (εναγομένη) να της καταβάλει 250 ευρώ» (βλ. στην σελίδα 16 της ως άνω έκθεσης). Επομένως, το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο, με την εκκαλούμενη απόφασή του, απέρριψε το αγωγικό αίτημα περί αυτούσιας διανομής των επίκοινων ακινήτων, με την αιτιολογία ότι αυτή είναι ανέφικτη, και διέταξε την δια πλειστηριασμού πώληση αυτών, έσφαλε ως προς την εφαρμογή του νόμου, γενομένου δεκτού ως ουσιαστικά βάσιμου του σχετικού (πρώτου) λόγου της έφεσης της εναγομένης.
V. Κατόπιν αυτών, πρέπει η υπό κρίση έφεση να γίνει δεκτή ως βάσιμη κατ’ ουσίαν και να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη απόφαση και κατά το κεφάλαιό της περί διανομής των επίκοινων ακινήτων. Ακολούθως, πρέπει, αφού διακρατηθεί η υπόθεση από το παρόν Δικαστήριο (άρθρο 535 παρ. 1 ΚΠολΔ) και ερευνηθεί η από 20.5.2010 αγωγή ως προς το αίτημά της περί αυτούσιας διανομής των ανωτέρω ακινήτων, να γίνει αυτή εν μέρει δεκτή κατά το ανωτέρω αίτημά της και να διαταχθεί η αυτούσια διανομή των ακινήτων αυτών με τον τρόπο της κατανομής τους, κατ’ άρθρο 480 παρ. 2 ΚΠολΔ, σε μέρη ανάλογα με τις ιδανικές μερίδες των διαδίκων κοινωνών, όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό, καθώς και να υποχρεωθεί η εναγομένη να καταβάλει στην ενάγουσα το ποσό των 250 ευρώ, που απαιτείται για την εξίσωση των μερίδων των κοινωνών διαδίκων. Επίσης, λόγω της νίκης της εκκαλούσας, πρέπει να διαταχθεί η επιστροφή σ’ αυτήν του παραβόλου των διακοσίων (200) ευρώ, που κατέθεσε με τα υπ’ αριθ. …../2013 και ……/2013 παράβολα Δημοσίου, εκ ποσού σαράντα (40) ευρώ έκαστο, καθώς και με τα υπ’ αριθ. ……/2013 και ……/2013 παράβολα ΤΑΧΔΙΚ, εκ ποσού εξήντα (60) ευρώ έκαστο (άρθρο 495 παρ. 4 εδ. ε΄ του προισχύοντος ΚΠολΔ).
Τέλος, τα έξοδα της δίκης διανομής βαρύνουν τη διανεμητέα περιουσία, όπως κάθε δαπάνη για το κοινό πράγμα (άρθρο 794 ΑΚ) με την έννοια του καταλογισμού τους σε βάρος όλων των διαδίκων ανάλογα με το ποσοστό συγκυριότητας εκάστου επί του διανεμητέου κοινού πράγματος (ΕφΠειρ 68/2016, ΕφΠατρ 173/2019 δημοσιευμένες στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Δικαστικά και εξώδικα έξοδα της δίκης διανομής είναι τα αναγκαία έξοδα, που έγιναν από όλους ή μερικούς από τους διαδίκους (άρθρο 189 ΚΠολΔ) για την περάτωση της δίκης διανομής, ανεξάρτητα από την ιδιότητα που λαμβάνει μέρος στη δίκη εκείνος που τα κατέβαλε. Ο καθορισμός δε της αμοιβής του δικηγόρου για τη σύνταξη αγωγής διανομής και προτάσεων σ` αυτήν θα γίνει με βάση την αξία της αξιούμενης με την αγωγή ιδανικής μερίδας (ΕφΠειρ 68/2016 ό.π., ΕφΠειρ 942/2000 δημ. στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Με βάση τον προσδιορισμό της αξίας της διανεμητέας περιουσίας κατά το χρόνο της πρώτης στο ακροατήριο συζήτησης της αγωγής (ΑΠ 16/2013 δημ. στην ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ) και σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Κώδικα περί Δικηγόρων (άρθρα 63επ. Ν. 4194/2013), τα δικαστικά έξοδα στα οποία υπεβλήθη η ενάγουσα (7% επί του αντικειμένου της διαφοράς -με βάση το ιδανικό της μερίδιο [25%] στα επίκοινα- για σύνταξη αγωγής και προτάσεων ενώπιον του Πρωτοδικείου –μία συζήτηση- και του Εφετείου -2 συζητήσεις- και επί πλέον δικαστικό ένσημο, επιδόσεις κλπ) ανήλθαν στο ποσό των 2.000 ευρώ. Τα δικαστικά έξοδα στα οποία υποβλήθηκε η εναγομένη αναφορικά με το ως άνω ακίνητο (8% επί του αντικειμένου της διαφοράς -με βάση το ιδανικό της μερίδιο [75%] στα επίκοινα- για σύνταξη προτάσεων ενώπιον του Πρωτοδικείου -μία συζήτηση- και του Εφετείου -2 συζητήσεις- και επί πλέον αμοιβή της πραγματογνώμονος εκ ποσού 1.488 ευρώ και επιδόσεις κλπ) ανήλθαν στο ποσό των 5.500 ευρώ. Επομένως για την διανομή του άνω ακινήτου δαπανήθηκαν συνολικά 7.500 ευρώ. Ανάλογα προς το ποσοστό συγκυριότητας των διαδίκων στα ως άνω κοινά ακίνητά από το ποσό αυτό τα 25% βαρύνουν την ενάγουσα, ήτοι το ποσό των 1.875 ευρώ, και τα 75% την εναγομένη, ήτοι το ποσό των 5.625 ευρώ. Από το συνολικό ποσό των εξόδων η ενάγουσα επιβαρύνθηκε ως δικά της έξοδα το ποσό των 2.000 ευρώ και, επομένως, μετά τον συμψηφισμό και από τα δύο μέρη των αντίθετων απαιτήσεων κατά το μέρος που καλύπτονται, απομένει και της οφείλεται η διαφορά εκ ποσού 125 ευρώ (2.000 μείον 1.875), το οποίο οφείλει να της καταβάλει η εναγομένη, για δικαστικά έξοδα και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει κατ’ αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται τυπικά και κατ’ ουσία την από 25.6.2013 (με αριθ. έκθ. κατάθ. …../2013) έφεση της …….. (ή ….).
Εξαφανίζει την εκκαλούμενη υπ` αριθ. 5808/2012 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, που εκδόθηκε κατά την τακτική διαδικασία, κατά το κεφάλαιό της περί διανομής των επίκοινων ακινήτων.
Διακρατεί την υπόθεση και δικάζει επί της από 20.5.2010 (με αριθ. έκθ. κατάθ. ……./2010) αγωγής της ………. ως προς το αίτημά της περί διανομής των επίκοινων ακινήτων.
Δέχεται εν μέρει την αγωγή κατά το ανωτέρω αίτημά της.
Διατάσσει την αυτούσια διανομή των επίδικων ακινήτων, ήτοι μίας οικοδομής, που βρίσκεται σε τμήμα οικοπέδου, επιφάνειας 53,30 τμ, στο Κερατσίνι Αττικής στη θέση «…» και συγκεκριμένα στην συμβολή των οδών …. αρ. .. και …. αρ. .., το οποίο (τμήμα οικοπέδου) έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου επί του όλου οικοπέδου (των 159,90 τμ) 332/000, αποτυπώνεται με τα στοιχεία ΑΒΕΖΑ στο από Ιουνίου 2009 τοπογραφικό διάγραμμα του πολιτικού μηχανικού …….. και συνορεύει νότια σε πρόσωπο ΑΒ μήκους 10,35 μ. με την οδό …….., ανατολικά σε πλευρά ΒΕ μήκους 5,15 μ. με γειτονική ιδιοκτησία αγνώστου, βόρεια σε πλευρά ΕΖ μήκους 10,35 μ. με το έτερο τμήμα του όλου οικοπέδου και δυτικά σε πρόσωπο ΖΑ μήκους 5,15 μ. με την οδό ……………., επί της οποίας (οικοδομής) έχουν ήδη συσταθεί οι εξής αυτοτελείς και ανεξάρτητες οριζόντιες ιδιοκτησίες, ήτοι: α) ένα κατάστημα του ισογείου, µε στοιχεία Κ1, επιφάνειας 13 τµ, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 31/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 94/000, β) ένα διαμέρισμα του ισογείου, µε στοιχεία Ι1, επιφανείας 29,30 τµ, το οποίο έχει ιδιαίτερη είσοδο από την οδό ……………., µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 95/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 287/000, γ) ένα διαμέρισμα του πρώτου υπέρ το ισόγειο ορόφου, µε στοιχεία Α1, επιφάνειας 45,84 τµ, το οποίο έχει είσοδο από την οδό ……………. με κλιμακοστάσιο που οδηγεί σ’ αυτό, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 149/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 448/000, και δ) το μελλοντικό διαμέρισμα του δευτέρου υπέρ το ισόγειο ορόφου, µε στοιχεία Β1, επιφανείας 17,50 τµ, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 57/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 171/000.
Κατανέμει και επιδικάζει, κατά πλήρη και αποκλειστική κυριότητα, τις ανωτέρω οριζόντιες ιδιοκτησίες στους διαδίκους ως εξής: Α) στην ενάγουσα …………., το διαμέρισμα του ισογείου, µε στοιχεία Ι1, επιφανείας 29,30 τµ, το οποίο έχει ιδιαίτερη είσοδο από την οδό ……………., µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 95/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 287/000 και Β) στην εναγομένη …….. (ή …), 1) το κατάστημα του ισογείου, µε στοιχεία Κ1, επιφάνειας 13 τµ, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 31/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 94/000, 2) το διαμέρισμα του πρώτου υπέρ το ισόγειο ορόφου, µε στοιχεία Α1, επιφάνειας 45,84 τµ, το οποίο έχει είσοδο από την οδό …. με το κλιμακοστάσιο που οδηγεί στον πρώτο και στο δεύτερο όροφο, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 149/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 448/000 και 3) το μελλοντικό διαμέρισμα του δευτέρου υπέρ το ισόγειο ορόφου, µε στοιχεία Β1, επιφανείας 17,50 τµ, µε ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο όλο οικόπεδο 57/000 και ποσοστό συνιδιοκτησίας εξ αδιαιρέτου στο τμήμα του οικοπέδου 171/000.
Υποχρεώνει την εναγομένη ……… (ή ………..) να καταβάλει στην ενάγουσα ………. το ποσό των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ, που απαιτείται για την εξίσωση των μερίδων.
Διατάσσει την επιστροφή στην εκκαλούσα του κατατεθέντος απ’ αυτήν παραβόλου των διακοσίων (200) ευρώ, που αναφέρεται στο σκεπτικό.
Καταδικάζει την εναγόμενη-εκκαλούσα, …….. (ή ………), να καταβάλει στην ενάγουσα-εφεσίβλητη, …………., το ποσό των εκατόν είκοσι πέντε (125) ευρώ, για τα δικαστικά έξοδα και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στον Πειραιά σε έκτακτη, δημόσια στο ακροατήριό του συνεδρίαση, στις 11 Σεπτεμβρίου 2020 χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξούσιων δικηγόρων τους.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ