ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Γ’ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Αριθμός Αποφάσεως 759/2020
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Συγκροτήθηκε από τη δικαστή Μαρία Κωττάκη, Εφέτη, που όρισε η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοικήσεως του Εφετείου και τη Γραμματέα Τ.Λ..
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΚΑΤΑ ΝΟΜΟ
Ι. Η υπό κρίση έφεση, κατά της υπ΄αριθ. 2380/2019 οριστικής αποφάσεως του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς και της συνεκκαλουμένης μη οριστικής 893/2018, που δίκασαν την ένδικη διαφορά αντιμωλία των διαδίκων κατά την ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών ( 614επ ΚΠολΔ), ασκήθηκε εμπροθέσμως και κατά τις νόμιμες διατυπώσεις (άρθρα 495, 511, 513 παρ. 1 β`, 518, ΚΠολΔ). Επομένως, πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των λόγων της κατά την ίδια διαδικασία (αρθρ. 533 ΚΠολΔ).
ΙΙ. Η εκκαλουμένη δέχθηκε εν μέρει την από 7.7.2016 αγωγή (ΓΑΚ/ΕΑΚ …………/2016) των ήδη εφεσίβλητων με την οποία οι τελευταίες ζήτησαν, μετά παραδεκτό περιορισμό του αιτήματος, να αναγνωρισθεί ότι η εναγομένη και ήδη εκκαλούσα ασφαλιστική εταιρεία υποχρεούται να τους καταβάλει τα στην αγωγή αναφερόμενα ποσά ως αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης που υπέστησαν εξαιτίας των περιγραφόμενων σωματικών βλαβών που τους προκάλεσε το ένδικο τροχαίο ατύχημα από υπαιτιότητα οδηγού αυτοκινήτου ασφαλισμένου για την έναντι τρίτων αστική ευθύνη στην ήδη εκκαλούσα. Κατά της αποφάσεως αυτής παραπονείται τώρα η εκκαλούσα για κακή εφαρμογή του νόμου και πλημμελή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί την εξαφάνισή της και την απόρριψη της αγωγής.
ΙΙΙ. Η συνεκαλουμένη μη οριστική απόφαση, με αριθμό 893/2018, έκρινε αποκλειστικά υπαίτιο του ενδίκου τροχαίου ατυχήματος τον Αθανάσιο Γιατίλη, οδηγό και ιδιοκτήτη του υπ’ αριθ.κυκλοφορίας ……….. ΙΧΕ αυτοκινήτου, που ήταν ασφαλισμένο για την έναντι τρίτων αστική ευθύνη στην εναγομένη και ήδη εκκαλούσα ασφαλιστική εταιρεία, κεφάλαιο κατά του οποίου δεν υπάρχει λόγος εφέσεως, καθόσον η εναγομένη συνομολόγησε πρωτοδίκως (αλλά και με την έφεσή της) την υπαιτιότητα του ασφαλισμένου της οδηγού, διατυπώνοντας ένσταση συνυπαιτιότητας των εναγουσών μόνο ως προς την έκταση των σωματικών βλαβών τους για το λόγο ότι ,κατά τους ισχυρισμούς της εκκαλούσας, δεν φορούσαν ζώνες ασφαλείας, ισχυρισμό που νομίμως επαναφέρει με λόγο εφέσεως.
IV. Κατά την διάταξη του άρθρου 931 του Α.Κ. “η αναπηρία ή η παραμόρφωση, που προξενήθηκε στον παθόντα, λαμβάνεται υπόψη κατά την επιδίκαση της αποζημίωσης, αν επιδρά στο μέλλον του”. Ως αναπηρία θεωρείται κάποια έλλειψη της σωματικής, νοητικής ή ψυχικής ακεραιότητας του προσώπου, ενώ ως παραμόρφωση, νοείται κάθε ουσιώδης αλλοίωση της εξωτερικής εμφανίσεως του προσώπου, η οποία καθορίζεται όχι αναγκαίως κατά τις απόψεις της ιατρικής, αλλά κατά τις αντιλήψεις της ζωής. Ως μέλλον νοείται η επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξη του προσώπου. Δεν απαιτείται βεβαιότητα δυσμενούς επιρροής της αναπηρίας ή της παραμορφώσεως στο μέλλον του προσώπου. Αρκεί και απλή δυνατότητα κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων. Στον επαγγελματικό-οικονομικό τομέα, η αναπηρία ή παραμόρφωση του ανθρώπου, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, αποτελεί αρνητικό στοιχείο στα πλαίσια του ανταγωνισμού και της οικονομικής εξελίξεως και προαγωγής του. Οι δυσμενείς συνέπειες είναι περισσότερο έντονες σε περιόδους οικονομικών δυσχερειών και στενότητας στην αγορά εργασίας. Ο βαρυνόμενοι με αναπηρία ή παραμόρφωση μειονεκτούν και κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός εργασίας έναντι των υγιών συναδέλφων τους. Η ανωτέρω διάταξη προβλέπει επιδίκαση από το δικαστήριο χρηματικής παροχής στον παθόντα αναπηρία ή παραμόρφωση, εφόσον συνεπεία αυτών επηρεάζεται το μέλλον του. Η χρηματική αυτή παροχή δεν αποτελεί αποζημίωση, εφόσον η τελευταία εννοιολογικώς συνδέεται με την επίκληση και απόδειξη ζημίας περιουσιακής, δηλαδή διαφοράς μεταξύ της περιουσιακής καταστάσεως μετά το ζημιογόνο γεγονός και εκείνης που θα υπήρχε χωρίς αυτό. Δεν μπορεί να γίνει πρόβλεψη ότι η αναπηρία ή η παραμόρφωση θα προκαλέσει στον παθόντα συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία. Είναι όμως βέβαιο ότι η αναπηρία ή η παραμόρφωση, ανάλογα με το βαθμό της και τις λοιπές συντρέχουσες περιστάσεις (ηλικία, φύλο, κλίσεις και επιθυμίες του παθόντος), οπωσδήποτε θα έχει δυσμενή επίδραση στην κοινωνική – οικονομική εξέλιξη τούτου, κατά τρόπο, όμως, που δεν δύναται επακριβώς να προσδιορισθεί. Η δυσμενής αυτή επίδραση είναι δεδομένη και επομένως δεν δικαιολογείται εμμονή στην ανάγκη προσδιορισμού του ειδικού τρόπου της επίδρασης αυτής και των συνεπειών της στο κοινωνικό – οικονομικό μέλλον του παθόντος. Προέχον και κρίσιμο είναι το γεγονός της αναπηρίας ή της παραμόρφωσης ως βλάβης του σώματος ή της υγείας του προσώπου, δηλαδή ως ενός αυτοτελούς έννομου αγαθού, που απολαύει και συνταγματικής προστασίας, σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος, όχι μόνο στις σχέσεις των πολιτών προς το Κράτος, αλλά και στις μεταξύ των πολιτών σχέσεις, χωρίς αναγκαία η προστασία αυτή να συνδέεται με αδυναμία πορισμού οικονομικών ωφελημάτων ή πλεονεκτημάτων. Έτσι, ορθότερη κρίνεται η ερμηνεία της διάταξης του άρθρου 931 του Α.Κ., που την καθιστά εφαρμόσιμη, σύμφωνα με την οποία προβλέπεται από τη διάταξη αυτή η επιδίκαση στον παθόντα αναπηρία ή παραμόρφωση ενός εύλογου χρηματικού ποσού ακριβώς λόγω της αναπηρίας ή της παραμόρφωσης, χωρίς σύνδεση με συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία, η οποία άλλωστε και δεν δύναται να προσδιορισθεί. Επομένως, το ποσό που δικαιούται ο παθών κατά το άρθρο 931 του Α.Κ., δεν υπολογίζεται με τα μέτρα της αποζημίωσης, αλλά εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστή να το καθορίσει κατά δίκαιη κρίση σε εύλογο χρηματικό ποσό, με βάση αφενός το είδος, την έκταση και τις συνέπειες της αναπηρίας ή παραμόρφωσης του παθόντος και αφετέρου την ηλικία, το φύλο, τις κλίσεις του παθόντος και τον βαθμό συνυπαιτιότητάς του. Είναι πρόδηλο ότι η κατά τη διάταξη του άρθρου 931 του Α.Κ. αξίωση για αποζημίωση λόγω αναπηρίας ή παραμόρφωσης είναι διαφορετική από την κατά τη διάταξη του άρθρου 929 του Α.Κ. αξίωση αποζημίωσης για διαφυγόντα εισοδήματα του παθόντος, που κατ’ ανάγκη συνδέεται με επίκληση και απόδειξη συγκεκριμένης περιουσιακής ζημίας λόγω της ανικανότητας του παθόντος προς εργασία και από την κατά τη διάταξη του άρθρου 932 του Α.Κ. αξίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης και είναι αυτονόητο ότι όλες οι παραπάνω αξιώσεις δύνανται να ασκηθούν είτε σωρευτικά είτε μεμονωμένα, αφού πρόκειται για αυτοτελείς αξιώσεις και η θεμελίωση κάθε μιας από αυτές δεν προϋποθέτει αναγκαία την ύπαρξη και των λοιπών (ΑΠ 158/2016, ΑΠ 150/2015, ΑΠ 72/2012). Η αξίωση από την προαναφερθείσα διάταξη (931 ΑΚ) επιδιώκεται όταν πλέον έχει παγιωθεί – αποσαφηνιστεί η, συνεπεία του ατυχήματος, μονιμότητα της αναπηρίας ή παραμορφώσεως, η επιδικαζομένη δε για την αιτία αυτή χρηματική παροχή αποτελεί αποκατάσταση παρούσας ζημίας (ΑΠ 1793/2017). Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 932 του ΑΚ “…σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το Δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη, κατά την κρίση του, χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του. Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου, η χρηματική ικανοποίηση μπορεί να επιδικαστεί στην οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης”. Κατά την έννοια του άρθρου αυτού, το δικαστήριο της ουσίας, αφού δεχθεί ότι συνεπεία αδικοπραξίας προκλήθηκε σε κάποιο πρόσωπο ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη, καθορίζει στη συνέχεια το ύψος της οφειλόμενης γι` αυτήν χρηματικής ικανοποίησης, με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και της λογικής, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη, ως κριτήρια, το είδος της προσβολής, την έκταση της βλάβης, τις συνθήκες τέλεσης της αδικοπραξίας, τη βαρύτητα του πταίσματος του υπόχρεου, το τυχόν συντρέχον πταίσμα του δικαιούχου και την οικονομική και κοινωνική κατάσταση των διαδίκων μερών. Ο προσδιορισμός του ποσού της εύλογης χρηματικής ικανοποίησης αφέθηκε στην ελεύθερη εκτίμηση του Δικαστηρίου, η σχετική κρίση του οποίου δεν υπόκειται, κατ` αρχήν, σε αναιρετικό έλεγχο, αφού σχηματίζεται από την εκτίμηση των πραγματικών γεγονότων (άρθρο 561 παρ. 1 ΚΠολΔ), χωρίς υπαγωγή του πορίσματος σε νομική έννοια, ώστε να μπορεί να κριθεί εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου, είτε ευθέως, είτε εκ πλαγίου, για έλλειψη νόμιμης βάσης. Επιβάλλεται όμως, σε κάθε περίπτωση, να τηρείται, κατά τον καθορισμό του ποσού που επιδικάζεται, η αρχή της αναλογικότητας, ως γενική νομική αρχή και μάλιστα αυξημένης τυπικής ισχύος, (άρθρα 2 παρ. 1 και 25 του ισχύοντος Συντάγματος), υπό την έννοια ότι η σχετική κρίση του Δικαστηρίου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα ακραία όρια της διακριτικής του ευχέρειας, πράγμα, που, αν συμβαίνει, ελέγχεται ως παραβίαση της πιο πάνω γενικής νομικής αρχής, ήτοι ως πλημμέλειες του άρθρου 559 αριθμός 1 και 19 ΚΠολΔ . (ΑΠ Ολομ. 9/2015, ΑΠ 1751/2017, AΠ 12/2020 – “Νόμος”).
V. Στην προκειμένη περίπτωση, από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης της μάρτυρος των εναγουσών, που εξετάστηκε στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και περιέχεται στα υπ’ αριθ. 893/2018 πρακτικά, που προσκομίζονται με επίκληση σε νομίμως επικυρωμένο αντίγραφο, των υπ’ αριθ……/05.10.2016 και ……/05.10.2016 ενόρκων βεβαιώσεων ενώπιον του Ειρηνοδίκη Αθηνών και της υπ’ αριθμ. …../2016 ενόρκου βεβαιώσεως ενώπιον του Ειρηνοδίκη Πειραιώς, οι οποίες ελήφθησαν κατόπιν νομίμου και εμπροθέσμου κλητεύσεως της εναγομένης (βλ. την υπ’ αριθμ …./04.10.2016 έκθεση επιδόσεως της δικαστικής επιμελήτριας ………. και τα προαναφερόμενα 893/2018 πρακτικά), την από 10.09.2018 έκθεση πραγματογνωμοσύνης του νομίμως διορισθέντος και ορκισθέντος (βλ. υπ΄αριθ. …./2018 πρακτικό ορκοδοσίας και διορισμού τεχνικών συμβούλων) …… ., χειρουργού ορθοπεδικού, που κατατέθηκε στη γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου με αριθμό …./17.09.2018, τις από 19.06.2018, 24.6.2016 και 7.7.2016 ιατρικές γνωματεύσεις των νομίμως διορισθέντων τεχνικών συμβούλων-ορθοπεδικών χειρουργών- ……….. (εκ μέρους της εναγομένης-εκκαλούσας) ……… (εκ μέρους της δεύτερης εναγομένης) και ………… (εκ μέρους της πρώτης εναγομένης), αντιστοίχως, καθώς και όλων των εγγράφων που οι διάδικοι επικαλούνται και προσκομίζουν νόμιμα, σε μερικά από τα οποία ενδεικτικώς, μόνο, γίνεται μνεία κατωτέρω, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Στις .2015 και περί ώρα 00.10 πμ, οι ενάγουσες επέβαιναν στο πίσω κάθισμα του υπ΄αριθ. κυκλοφορίας ………. ΙΧΕ αυτοκινήτου που οδηγούσε ο ……….. , με συνοδηγό τον ……….., επί της παρόδου της λεωφόρου Κηφισού με κατεύθυνση από Αιγάλεω προς Πειραιά, στη δεξιά λωρίδα κυκλοφορίας, στο ύψος του Δήμου Αγίου Ιωάννη Ρέντη και ειδικότερα επί της διασταυρώσεως με τη λεωφόρο Πέτρου Ράλλη, στην οποία, ο ανωτέρω οδηγός παραβίασε τον ερυθρό σηματοδότη που βρισκόταν στην πορεία του, με αποτέλεσμα το έχοντας πράσινο σήμα στην πορεία του ΙΧΕ αυτοκίνητο, με αριθμό κυκλοφορίας ……… και οδηγό τον ………, να επιπέσει με το εμπρόσθιο τμήμα του στο πλάγιο δεξιό τμήμα του πρώτου αυτοκινήτου και ειδικότερα στην πίσω δεξιά πόρτα. Αποκλειστικά υπαίτιος της συγκρούσεως είναι ο προαναφερόμενος …………, το όχημα του οποίου ήταν ασφαλισμένο για την έναντι τρίτων αστική ευθύνη στην εναγομένη και ήδη εκκαλούσα ασφαλιστική εταιρεία, γεγονότα που συνομολογεί η εκκαλούσα. Από τη σύγκρουση αυτή τραυματίστηκαν αμφότερες οι ενάγουσες, ηλικίας τότε 20 ετών, που κάθονταν στο πίσω κάθισμα, οι οποίες δέχθηκαν και τη μεγαλύτερη ώθηση από την πρόσκρουση αφού το σημείο αυτής εντοπίζεται στην πίσω πλάγια δεξιά πόρτα, όπως προαναφέρεται (βλ. φωτογραφία του ανωτέρω οχήματος μετά τη σύγκρουση). Ειδικότερα, η πρώτη, ………… που καθόταν πίσω από τον συνοδηγό, υπέστη κάταγμα Α3 αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης και κάταγμα έξω σφυρού (αστραγάλου) αριστερά και όχι δεξιά, όπως από προφανή παραδρομή αναφέρεται σε μερικά από τα προσκομιζόμενα ιατρικά πιστοποιητικά αφού στην προσκομιζόμενη φωτογραφία της μετά τον τραυματισμό, ο γύψινος νάρθηκας είναι τοποθετημένος στο αριστερό κάτω άκρο της και όχι στο δεξί, γεγονός που επιβεβαιώνεται και στη ρηθείσα πραγματογνωμοσύνη. Η δεύτερη, …………, που καθόταν πίσω από τον οδηγό, υπέστη κάταγμα οδόντος δεύτερου αυχενικού σπονδύλου (κάταγμα Α2 ). Ο ισχυρισμός της εκκαλούσας ότι οι δύο παθούσες δεν έφεραν ζώνες ασφαλείας, δεν αποδεικνύεται βάσιμος, καθόσον δεν επιβεβαιώνεται από κανένα αποδεικτικό μέσο (μάρτυρες, έγγραφα). Συνεπώς, η πρωτοδίκως προταθείσα και απορριφθείσα εκ του άρθρου 300 ΑΚ ένσταση ως προς την έκταση του τραυματισμού τους, που επαναφέρει με λόγο εφέσεως η εκκαλούσα, είναι απορριπτέα ως κατ΄ουσίαν αβάσιμη, όπως ορθώς έκρινε η εκκαλουμένη. Αμφότερες οι ενάγουσες νοσηλεύθηκαν αμέσως μετά τον τραυματισμό τους στο Θριάσιο Νοσοκομείο, από τις 15.4.2015 έως τις 22..2014, όπου υπεβλήθησαν σε συντηρητική αντιμετώπιση των τραυμάτων τους. Ο ασφαλιστικός τους φορέας (ΕΟΠΥΥ) δεν κάλυψε όλες τις ιατρικές δαπάνες κι έτσι επιβαρύνθηκαν με την αναλογούσα συμμετοχή αλλά πραγματοποίησαν και ιατρικές επισκέψεις και αγορές φαρμακευτικών ειδών χωρίς κάλυψη ασφαλιστικού φορέα, όπως αποδεικνύεται από τις προσκομιζόμενες αποδείξεις παροχής υπηρεσιών και αγοράς φαρμακευτικών και ιατρικών ειδών, όπως θα εκτεθεί κατωτέρω. Ως προς την πρώτη ενάγουσα, αποδεικνύεται ότι εξαιτίας του ένδικου τραυματισμού της δαπάνησε τα κατωτέρω ποσά: α) το ποσό των 71,11 ευρώ για ακτινογραφία, (βλ. την υπ’ αρ. …../16.04.2015 απόδειξη επί πιστώσει του Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο»), β) το ποσό των 47,52 ευρώ για ιατρικές εξετάσεις – ακτινογραφία κνήμης, υπέρηχο ήπατος, σπληνός, παγκρέατος, κλπ, (βλ την υπ’ αρ. ………. απόδειξη του Γ.Ν. Ελυσίνας «Θριάσιο»), γ) το ποσό των 328,00 ευρώ για αγορά ορθοπεδικού κηδεμόνα – κολάρου τύπου Minerva, δυνάμει της από 18.04.2015 απόδειξης του ………… – Εμπόριο Ορθοπεδικών & Ιατρικών ειδών, δ) το ποσό των 35,54 ευρώ για ακτινογραφία θώρακος – σπονδυλικής στήλης, δυνάμει της υπ’ αρ. ……../25.11.2015 απόδειξης της ……… Αθηνών, ε) το ποσό των 70,00 ευρώ για ακτινογραφία θώρακος, (βλ την υπ’ αρ. ……./27.11.2015 απόδειξη του Ιατρού ……….). Αθροιστικά κατέβαλε το ποσό των πεντακοσίων πενήντα δύο ευρώ και δέκα επτά λεπτών (552,17 €). Αποδεικνύεται περαιτέρω ότι εξήλθε του νοσοκομείου φέροντας επί τρεις μήνες αυχενοθωρακικό κηδεμόνα τύπου minerva, προκειμένου να παραμένει ακίνητη η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης ώστε να πωρωθεί το κάταγμα εκεί, καθώς και κνημοποδικό γυψονάρθηκα επί ένα μήνα. Μετά την πάροδο του ανωτέρω τριμήνου, ο κηδεμόνας minerva αντικαταστάθηκε από αυχενικό περιλαίμιο για διάστημα ακόμα τριών μηνών και η πρώτη ενάγουσα ετέθη περιοδικώς υπό φυσικοθεραπευτική αγωγή έως το τέλος του έτους 2016. Ο νάρθηκας minerva μοιάζει με “πανοπλία”, την οποία φέρει ο τραυματισθείς και η οποία διατηρεί άκαμπτο τον κορμό του από το ύψος της μέσης έως τη βάση του κρανίου και εκτείνεται πρόσω υπό τον πώγωνα επιτρέποντας ουσιαστικά μόνο την περιστροφική κίνηση των οφθαλμών, με αποτέλεσμα καθημερινές κινήσεις και ανάγκες σωματικές, φυσικές ή τοπικής υγιεινής, ενδύσεως και υποδήσεως να είναι αδύνατον να γίνουν από το ίδιο το άτομο που φέρει τον κηδεμόνα. Η αδυναμία πλήρους αυτεξυπηρετήσεως υπάρχει και εξαιτίας του αυχενικού περιλαιμίου αφού και αυτό ακινητοποιεί τον λαιμό κι έτσι εμποδίζει κάθε κίνηση της κεφαλής και δυσχεραίνει τις κινήσεις των άνω άκρων. Ως εκ τούτου, η πρώτη ενάγουσα για χρονικό διάστημα 6 μηνών δεν ήταν σε θέση να αυτοεξυπηρετείται πλήρως και είχε ανάγκη όχι αποκλειστικής νοσοκόμας, όπως εσφαλμένως έκρινε η εκκαλουμένη αλλά υπηρεσιών “εσωτερικής” οικιακής βοηθού, προκειμένου να τη βοηθά κατά την εκτέλεση των καθημερινών κινήσεων και αναγκών που προαναφέρονται. Τις υπηρεσίες αυτές υποκατέστησαν οι γονείς της και η γιαγιά της, οι οποίοι βρίσκονταν, προφανώς εκ περιτροπής, καθημερινώς και συνεχώς πλησίον της παρέχοντας κάθε δυνατή φροντίδα και περιποίηση, με υπερένταση των δυνάμεών τους. Η δαπάνη για απασχόληση εσωτερικής οικιακής βοηθού ανερχόταν κατά τον ένδικο χρόνο στο ποσό των 600 ευρώ μηνιαίως. Επομένως, η πρώτη ενάγουσα δικαιούται για την ανωτέρω αιτία το συνολικό ποσό των (600,00 Χ 6=) 3.600 ευρώ και όχι αυτό των 5.400 ευρώ που έκρινε η εκκαλουμένη, δεκτού γενομένου ως βάσιμου του αντίστοιχου λόγου εφέσεως. Ως προς τη δεύτερη ενάγουσα αποδεικνύεται ότι και αυτή εξήλθε του νοσοκομείου φέροντας επί τρεις μήνες αυχενοθωρακικό κηδεμόνα τύπου minerva, προκειμένου να παραμένει ακίνητη η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης ώστε να πωρωθεί το κάταγμα εκεί. Μετά την πάροδο του ανωτέρω τριμήνου, ο κηδεμόνας minerva αντικαταστάθηκε από αυχενικό κολλάρο για διάστημα ακόμα τριών μηνών και η δεύτερη ενάγουσα ετέθη περιοδικώς υπό φυσικοθεραπευτική αγωγή έως το τέλος του έτους 2015. Για όσους λόγους προαναφέρονται αναφορικά με την πρώτη ενάγουσα και τη χρήση του αυχενικού κηδεμόνα, η δεύτερη ενάγουσα για χρονικό διάστημα 6 μηνών δεν ήταν σε θέση να αυτοεξυπηρετείται πλήρως και είχε ανάγκη όχι αποκλειστικής νοσοκόμας, όπως εσφαλμένως έκρινε η εκκαλουμένη αλλά υπηρεσιών “εσωτερικής” οικιακής βοηθού. Τις υπηρεσίες αυτές υποκατέστησαν οι γονείς της και ο αδελφός της, προφανώς εκ περιτροπής, οι οποίοι βρίσκονταν καθημερινώς και συνεχώς πλησίον της παρέχοντας κάθε δυνατή φροντίδα και περιποίηση, με υπερένταση των δυνάμεών τους. Η δαπάνη για απασχόληση εσωτερικής οικιακής βοηθού ανερχόταν κατά τον ένδικο χρόνο στο ποσό των 600 ευρώ μηνιαίως. Επομένως, η δεύτερη ενάγουσα δικαιούται για την ανωτέρω αιτία το συνολικό ποσό των (600,00 Χ 6=) 3.600 ευρώ και όχι αυτό των 5.400 ευρώ που έκρινε η εκκαλουμένη, δεκτού γενομένου ως βάσιμου του αντίστοιχου λόγου εφέσεως. Περαιτέρω αποδεικνύεται ότι η δεύτερη ενάγουσα εξαιτίας του ένδικου τραυματισμού της κατέβαλε από δικούς της πόρους και όχι μέσω του ασφαλιστικού της φορέα τα κατωτέρω ποσά για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη: το ποσό των 142,22 ευρώ, αναλυόμενο σε 71,11 για ακτινογραφία εγκεφάλου, και 71,11 ευρώ για αξονική ΑΜΣΣ, ΘΜΣΣ, ΟΜΣΣ, ΙΜΣΣ, ήτοι αθροιστικά 142,22 ευρώ, (βλ. την υπ’ αρ. ……./16.04.2015 απόδειξη του Θριάσιου Νοσοκομείου). Ποσό 31,26 ευρώ για ιατρικές εξετάσεις, και συγκεκριμένα ποσό 8,28 ευρώ για ακτινογραφία ήπατος και χοληφόρων, ποσό 6,31 ευρώ για ακτινογραφία παγκρέατος, 6,31 ευρώ για εξέταση σπληνός, 6,31 ευρώ για εξέταση νεφρών και 4,05 ευρώ για ακτινογραφία θώρακος, και συνολικά 31,26 ευρώ, (βλ. την υπ’ αρ. ……./16.04.2015 απόδειξη του Θριάσιου Νοσοκομείου). Ποσό 360,00 ευρώ για αγορά ορθοπεδικού αυχενοθωρακικού κηδεμόνα, (βλ. την υπ’ αριθμ. …../04.05.2015 απόδειξη φαρμακείου ………., ποσό 8,10€ για ακτινογραφία ΑΜΣΣ, (βλ. την υπ’ αριθμ. ………./11.05.2015 απόδειξη παροχής υπηρεσιών του Θριάσιου Νοσοκομείου), ποσό 5,00 ευρώ. για επίσκεψη, επανεξέταση στον ορθοπεδικό, (βλ. την υπ’ αρ. ……./11.05.2015 απόδειξη του Θριάσιου Νοσοκομείου), ποσό 10,00 ευρώ για συνταγογράφηση ακτινογραφίας σπονδύλου, (βλ. την υπ’ αρ. ……../12.05.2015 απόδειξη του χειρούργου ορθοπεδικού, ……….), ποσό 10,67 ευρώ για αξονική τομογραφία αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης, (βλ. την υπ’ αρ. …../13.05.2015 απόδειξη του Πολυιατρείου …..), ποσό 41,00 ευρώ, για αγορά αντιφλεγμονώδους σκευάσματος Helosoft CR, (βλ. την ……./22.05.2015 απόδειξη Φαρμακείου ……..), ποσό 3,67 ευρώ για αγορά φαρμάκων Nurofen, (βλ. την από 04.06.2015 απόδειξη του Φαρμακείου του …… .), ποσό 3,67 ευρώ για αγορά φαρμάκων Nurofen, (βλ. την από 30.06.2015 απόδειξη του Φαρμακείου του ………), ποσό 10,67 ευρώ, για διενέργεια αξονικής τομογραφίας, (βλ. την από 11.06.2015 απόδειξη του Ιατρικού Κέντρου ………), ποσό 10,67 ευρώ, για διενέργεια αξονικής τομογραφίας (βλ την από 06.07.2015 απόδειξη του Ιατρικού Κέντρου …..),ποσό 35,54 ευρώ, για Μαγνητική Τομογραφία, (βλ. την από 21.07.2015 απόδειξη του Ιατρικού Κέντρου ……..), ποσό 20,00 ευρώ για αγορά κολάρου λαιμού, (βλ. την από 23.07.2015 απόδειξη του ..…..), ποσό 3,68 ευρώ, για αγορά φαρμάκων lonarid (βλ. την από 09.10.2015 απόδειξη του Φαρμακείου …….), ποσό 50,00 ευρώ, για ιατρική εξέταση- επίσκεψη στο Ιατρείο, (βλ. την από 08.10.2015 απόδειξη του χειρούργου Ορθοπεδικού ……….), ποσό 10,00 ευρώ για ιατρική επίσκεψη – συνταγογράφηση του ορθοπεδικού ιατρού ……… (βλ. την από 17.11.2015 απόδειξη), ποσό 35,64 ευρώ για μαγνητική τομογραφία αυχενικής μοίρας στο εξεταστικό – διαγνωστικό κέντρο ……, (βλ. την υπ’ αριθμ. …………/15.06.2016 απόδειξη). Αθροιστικά δηλαδή, κατέβαλε για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μη καλυπτόμενη από τον ασφαλιστικό της φορέα, το ποσό των επτακοσίων ενενήντα ενός ευρώ και εβδομήντα εννέα λεπτών (791,79 €), όπως ορθώς έκρινε η εκκαλουμένη, απορριπτομένου ως αβάσιμου του αντίστοιχου λόγου εφέσεως, με τον οποίο η εκκαλούσα παραπονείται ότι κακώς επιδικάστηκε πρωτοδίκως το ανωτέρω ποσό. Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι η δεύτερη ενάγουσα πριν τον ένδικο τραυματισμό της εργαζόταν τρεις ημέρες την εβδομάδα στο κομμωτήριο του ………….. με καθαρές αποδοχές 223,70 € μηνιαίως (βλ την από μηνός Μαρτίου 2015 κατάσταση μισθοδοσίας του προαναφερόμενου εργοδότη) κι ότι εξαιτίας του ένδικου τραυματιστού κατέστη ανίκανη για εργασία επί 6 μήνες, επομένως ζημιώθηκε με το συνολικό ποσό των (223,70χ6=) 1.342,20 ευρώ και όχι αυτό των 1789,60€, που έκρινε η εκκαλουμένη, δεκτού γενομένου εν μέρει του αντίστοιχου λόγου εφέσεως. Από την υπ’ αριθ. πρωτ. ………../2015 βεβαίωση του ΟΑΕΕ, αποδεικνύεται ότι δεν έχει λάβει κανένα ποσό για τον ένδικο τραυματισμό της. Περαιτέρω, δεν αποδεικνύεται ότι η δεύτερη ενάγουσα προκειμένου να κάνει τις απαραίτητες μετακινήσεις σε ιατρούς, νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα δαπάνησε για ταξί ποσό 112,55€, καθόσον δεν προσκομίζονται σχετικές αποδείξεις. Τέλος, δεν αποδείχθηκε ότι οι ενάγουσες εξαιτίας του ένδικου τραυματισμού τους δαπάνησαν οποιαδήποτε ποσά για λήψη βελτιωμένης διατροφής, πέραν όσων δαπανούσαν για τη συνήθη διατροφή τους, ως μέσα κοινωνικά άτομα, ανάλογου βιοτικού επιπέδου, όπως βεβαιώνουν τόσο ο πραγματογνώμων όσο κι ο τεχνικός σύμβουλος της εναγομένης. ‘Αλλωστε, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, η διατροφή μιας οικογένειας μέσου βιοτικού επιπέδου, δεν υπολείπεται σε πρωτεΐνες και βιταμίνες, το δε αναφερόμενο στην αγωγή, ως ενδεικνυόμενο για την περίπτωση των εναγουσών ειδικό διαιτολόγιο (κρέας,φρούτα,βιταμίνες) είναι το σύνηθες, ιατρικώς ενδεικνυόμενο για όλους τους ανθρώπους διαιτολόγιο, ανεξαρτήτως σωματικών κακώσεων. Επομένως, έσφαλε η εκκαλουμένη που για την ανωτέρω αιτία επιδίκασε σε κάθε ενάγουσα από ποσό 450 ευρώ και πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, ο αντίστοιχος λόγος εφέσεως.
Από όλες τις προαναφερόμενες ιατρικές γνωματεύσεις και την έκθεση πραγματογνωμοσύνης, αποδεικνύεται ότι ο ένδικος τραυματισμός κατέλιπε στις ενάγουσες μικρού βαθμού δυσλειτουργικά ενοχλήματα που δεν συνάδουν με το νεαρό της ηλικίας τους. Ειδικότερα ενώ η κινητικότητα του αυχένος είναι πλήρης, γίνεται επώδυνη κυρίως στις στροφές και την πλάγια κάμψη. Συχνά ταλαιπωρούνται από συμπτώματα ζάλης, κεφαλαλγίας ή επεισόδια ραιβόκρανου, σημεία που δηλώνουν μυϊκό σπασμό και εντάσσονται στη νοσολογική οντότητα του αυχενοκρανιακού συνδρόμου. Εμφανίζονται και στις δύο ευρήματα δισκοπάθειας στο επίπεδο Α3-Α4 (στην πρώτη) και στο επίπεδο Α4-Α5, Α6-Α7 στη δεύτερη με εμφανή ευθειασμό της ΑΜΣΣ περισσότερο έκδηλο στη δεύτερη. Τα προαναφερόμενα προσδίδουν στις ενάγουσες μόνιμο ποσοστό αναπηρίας 10%, καθόσον τα κατάλοιπα αυτά του ένδικου τραυματισμού τους έχουν χαρακτήρα μόνιμο και μη ανατρέψιμο. Αν κάποια εξέλιξη υπάρξει, μόνον αυτή της επιδεινώσεως είναι δυνατή. Σύμφωνα με τα κριτήρια που αναφέρονται ανωτέρω υπό στοιχείο ΙV, οι ενάγουσες δικαιούνται αποζημίωση σύμφωνα με τον κανόνα του άρθρου 931 ΑΚ, την οποία το Δικαστήριο, συνεκτιμώντας αφενός το είδος, την έκταση και της συνέπειες της αναπηρίας τους και αφετέρου την ηλικία τους, καθορίζει στο εύλογο κατά την κρίση του ποσό των δέκα χιλιάδων (10.000,00) ευρώ στην καθεμία και όχι σε αυτό των 20.000 ευρώ , όπως έκρινε η εκκαλουμένη. Τέλος, αποδείχθηκε ότι οι ενάγουσες από το προαναφερόμενο ατύχημα και τον εξαιτίας αυτού τραυματισμό τους υπέστησαν ηθική βλάβη και επομένως πρέπει να επιδικαστεί σ’ αυτές χρηματική ικανοποίηση για την ανακούφισή τους από την στενοχώρια και τον ψυχικό πόνο που τους προξενήθηκε. Λαμβάνοντας υπόψη την αποκλειστική υπαιτιότητα του οδηγού του ζημιογόνου οχήματος στην πρόκληση του ατυχήματος, το είδος, την έκταση και την βαρύτητα της προξενηθείσας σωματικής βλάβης, τη στενοχώρια, τους σωματικούς πόνους, την ψυχική αναταραχή και την εν γένει ταλαιπωρία που δοκίμασαν κατά την διάρκεια της νοσηλείας τους, την ηλικία των εναγουσών, την οικονομική και κοινωνική κατάσταση των διαδίκων, πλην της ασφαλιστικής εταιρείας της οποίας η ευθύνη είναι εγγυητική και τα διδάγματα της κοινής πείρας, η χρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης που υπέστησαν οι ενάγουσες εξαιτίας του ένδικου τραυματισμού τους ανέρχεται στο εύλογο ποσό των δώδεκα χιλιάδων (12.000) ευρώ για την πρώτη και των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ για τη δεύτερη και όχι στο ποσό των 20.000 ευρώ στην καθεμία , που έκρινε η εκκαλουμένη. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εναγομένη-εκκαλούσα οφείλει να καταβάλει στην πρώτη ενάγουσα-εφεσίβλητη συνολικό ποσό 26.152,17 ευρώ και στη δεύτερη ενάγουσα – εφεσίβλητη συνολικό ποσό 25.733,99 ευρώ. Τα ανωτέρω ποσά οφείλει νομιμοτόκως, τα μεν ποσά που αφορούν αποζημίωση, με το νόμιμο τόκο επιδικίας κατ΄άρθρο 346 εδ. α’ και β’ ΑΚ, τα δε ποσά που αφορούν στις εκ των άρθρων 931 και 932 ΑΚ επιδικαζόμενες κατ΄εύλογη κρίση του Δικαστηρίου χρηματικές απαιτήσεις , με το νόμιμο τόκο υπερημερίας, κατ΄άρθρο 346 εδ. δ’ και ε’ ΑΚ, κατ΄αποδοχή του αντίστοιχου λόγου εφέσεως- αιτήματος της εκκαλούσας-εναγομένης που προτάθηκε πρωτοδίκως και απερρίφθη.
Eνόψει των προηγουμένων, η εκκαλουμένη έσφαλε που επιδίκασε στις εφεσίβλητες-ενάγουσες ποσά μεγαλύτερα από τα προαναφερόμενα, με το νόμιμο τόκο επιδικίας, και πρέπει αυτή να εξαφανιστεί, κατ΄αποδοχή της υπό κρίση εφέσεως ως και κατ΄ουσίαν βάσιμης. Ακολούθως, αφού κρατηθεί και δικασθεί η αγωγή, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή ως και κατ΄ουσίαν βάσιμη και να αναγνωρισθεί ότι η εναγομένη ασφαλιστική εταιρεία υποχρεούται να καταβάλει στις ενάγουσες τα προαναφερόμενα ποσά. Τέλος, πρέπει η εναγομένη να καταδικασθεί σε μέρος των δικαστικών εξόδων των εναγουσών, αμφοτέρων των βαθμών δικαιοδοσίας (176, 178 παρ. 1, 183, 189, 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), σύμφωνα με όσα ορίζονται ειδικότερα στο διατακτικό
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
-Δικάζει κατ’ αντιμωλία των διαδίκων.
-Δέχεται την έφεση τυπικά και κατ’ ουσίαν.
-Εξαφανίζει την υπ’ αριθ. 2380/2019 οριστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς.
-Κρατεί και δικάζει την από 7.7.2016 αγωγή (ΓΑΚ/ΕΑΚ …………/2016) .
-Απορρίπτει ό,τι κρίθηκε απορριπτέο.
-Δέχεται εν μέρει την αγωγή.
-Αναγνωρίζει ότι η εναγομένη ασφαλιστική εταιρεία υποχρεούται να καταβάλει στην πρώτη ενάγουσα ………, συνολικό ποσό 26.152,17 ευρώ , το μεν επιμέρους ποσό των 4.152,17 ευρώ με το νόμιμο τόκο επιδικίας, το δε λοιπό ποσό των 22.000 ευρώ με το νόμιμο τόκο υπερημερίας, και στη δεύτερη ενάγουσα ………… συνολικό ποσό 25.733,99 ευρώ, το μεν επιμέρους ποσό των 5.733,99 ευρώ με το νόμιμο τόκο επιδικίας, το δε λοιπό ποσό των 20.000 ευρώ με το νόμιμο τόκο υπερημερίας.
-Καταδικάζει την εναγομένη στα δικαστικά έξοδα των εναγουσών και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας, τα οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ για κάθε ενάγουσα.
-Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε σε έκτακτη, δημόσια, στο ακροατήριό του συνεδρίαση, απόντων των διαδίκων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους, στις 18.12.2020.
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ