ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αριθμός απόφασης 555/2021
ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Αποτελούμενο από τους Δικαστές, Αικατερίνη Νομικού, Πρόεδρο Εφετών, Παρασκευή Μπερσή Εφέτη, Ηλία Σταυρόπουλο Εφέτη – Εισηγητή και τη Γραμματέα Τ.Λ..
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις ………. για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ :
Του καλούντος – αιτούντος – καθ’ ου η κύρια παρέμβαση : Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) ……………., το οποίο εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Μιχαήλ Καραγιάννη.
Του κυρίως παρεμβαίνοντος : Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, o οποίος εδρεύει στον Πειραιά, Ακτή Μιαούλη αρ. 83 και Μπότσαρη αρ. 2-8, ως ασκούντος την εποπτεία επί των υπέρ κοινωφελών σκοπών και ιδρυμάτων καταλειπομένων περιουσιών, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από την δικαστική πληρεξούσια του ΝΣΚ, Ελένη Πλασσαρά.
Το αιτούν κατέθεσε ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου την από 22.10.2018 (αριθ. εκθ. κατ. ………/2018) αίτησή του, η συζήτηση της οποίας κατά την αρχικά προσδιορισθείσα δικάσιμο της 5.3.2020 κηρύχθηκε, με την υπ’ αρ. 423/2020 απόφαση αυτού του Δικαστηρίου, ως απαράδεκτη. Ήδη το καλούν – αιτούν με την από 13.7.2020 (………../2020) κλήση του προσδιόρισε τη ως άνω αίτηση να συζητηθεί την 4.3.2021, οπότε δεν συζητήθηκε λόγω της προσωρινής αναστολής της λειτουργίας των δικαστηρίων λόγω της πανδημίας. Ήδη με την με αρ. 80/2021 πράξη της ορισθείσας από την Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Δ/νσης του Εφετείου Πειραιώς Δικαστή, φέρεται αυτεπαγγέλτως η ως άνω κλήση προς συζήτηση ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου στη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχής αυτής της απόφασης.
Ο πληρεξούσιος δικηγόρος του αιτούντος, αφού έλαβε τον λόγο από την Πρόεδρο, αναφέρθηκε στις έγγραφες προτάσεις που κατέθεσε. Ο Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, δια των προτάσεων της δικαστικής πληρεξούσιάς του άσκησε κύρια παρέμβαση ζητώντας να απορριφθεί η αίτηση.
ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Παραδεκτά με την με αρ. 80/2021 πράξη της ορισθείσας από την Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Δ/νσης του Εφετείου Πειραιώς Δικαστή, φέρεται αυτεπαγγέλτως η από 13.7.2020 (………./2020) κλήση προς συζήτηση ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου στη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχής αυτής της απόφασης, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 21 του ν. 4786/2021. Με την ως άνω κλήση φέρεται προς συζήτηση η με αρ. κατ. ………../2018 αίτηση μετά την κήρυξη ως απαράδεκτης της συζήτησης αυτής κατά τη δικάσιμο της 5.3.2020 με την υπ’ αρ. 423/2020 απόφαση αυτού του Δικαστηρίου.Το αιτούν με την υπό κρίση αίτησή του εκθέτει ότι ιδρύθηκε με την νομίμως δημοσιευθείσα στις 27.12.1899 από 3.7.1895 ιδιόγραφη διαθήκη του ……………., ενώ ο οργανισμός του ορίστηκε αρχικά με το από 7.2.1907 β.δ., το οποίο τροποποιήθηκε στη συνέχεια με το από 5.9.1947 β.δ, το Ν. 4289/1963 και τέλος με το ΠΔ 507/1979 και ότι, επειδή ο σκοπός του ιδρύματος, που εκπληρώνεται αποκλειστικά στη νήσο …………., γι’ αυτό και η άσκηση εποπτείας από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου (αρ. 2 παρ. 3α του ν. 4182/2013), δεν μπορεί να εκπληρωθεί σύμφωνα με τη βούληση του διαθέτη, γι’ αυτό και ζητεί να καθοριστεί ο τρόπος της επωφελέστερης αξιοποίησης της περιουσίας του, καθώς και διεύρυνση των σκοπών του, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στο δικόγραφο. Η αίτηση και η κλήση, αντίγραφα των οποίων επιδόθηκαν νομίμως και εμπροθέσμως προς τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου και του Δήμου Αθηναίων, όπου και η έδρα του αιτούντος και περιλήψεις αυτών αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα της αρμόδιας αρχής και του ως άνω Δήμου ένα μήνα και πλέον πριν από τη δικάσιμο (άρθρο 2 παρ 3 περ. β’, 10 παρ 4 του ν. 4182/2013), παραδεκτώς και αρμοδίως φέρεται ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού, στην περιφέρεια του οποίου έχει την έδρα της η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, αφού ο σκοπός του ιδρύματος, εκπληρώνεται αποκλειστικά στη νήσο ……, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 739, 742 έως 781, 825 ΚΠολΔ, 10 παρ 2, 3, 4 του ν. 4182/2013). Συνεπώς πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω κατ’ ουσία. Με τις προτάσεις, που κατέθεσε κατά τη συζήτηση της αίτησης ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, παρενέβη κυρίως (αρθρ. 69 παρ. 1 περ. δ’ του Ν. 4182/2013) και ζήτησε την απόρριψη της αίτησης για τους λόγους που ειδικότερα εκθέτει στο ως άνω δικόγραφό του.
Κατά τη διάταξη του άρθρου 109 παρ. 1 του Συντάγματος, δεν επιτρέπεται η μεταβολή του περιεχομένου ή των όρων διαθήκης κωδικέλου ή δωρεάς ως προς τις διατάξεις τους υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ κοινωφελούς σκοπού. Η συνταγματική αυτή διάταξη αποβλέπει στην προστασία και κατοχύρωση της θέλησης των διαθετών και δωρητών και εναντίον των πράξεων της πολιτείας ακόμη που έχουν νομοθετικό περιεχόμενο και σύμφωνα με αυτήν δεν επιτρέπεται κατ` αρχήν η μεταβολή σκοπού περιουσίας που έχει ταχθεί υπέρ του Δημοσίου ή προς εξυπηρέτηση κοινής ωφελείας, όχι μόνο με διατάγματα, αλλά ούτε και με νόμο (Ολ. ΑΠ 1241/1979, ΑΠ 1547/2010). Κατ` εξαίρεση όμως επιτρέπεται, σύμφωνα με την παρ. 2 του ίδιου άρθρου του Συντάγματος, η επωφελέστερη αξιοποίηση ή διάθεση του καταλειφθέντος ή δωρηθέντος περιουσιακού στοιχείου, υπέρ του ίδιου ή άλλου (συγγενούς) κοινωφελούς σκοπού, στην ίδια περιοχή που όρισε ο διαθέτης η ο δωρητής, ή στην ευρύτερη περιφέρειά της, όταν βεβαιωθεί με δικαστική απόφαση, είτε ότι η θέληση του διαθέτη ή του δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί για οποιοδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου της, ως προς τον ορισθέντα σκοπό, είτε ότι η θέληση αυτή μπορεί να ικανοποιηθεί πληρέστερα με τη μεταβολή της εκμετάλλευσης του υπ` όψη περιουσιακού στοιχείου, όπως ειδικός νόμος θα ορίσει (ΑΠ 1355/2017 δημ. NOMOS). Εξάλλου, κατά την παρ. 1 του άρθρου 10 του εκτελεστικού της ως άνω συνταγματικής διατάξεως Ν. 4182/2013, περιουσίες που καταλείπονται υπέρ κοινωφελών σκοπών αξιοποιούνται κατά τον τρόπο που όρισε ο διαθέτης ή ο δωρητής. Απαγορεύεται η μεταβολή τόσο των παραπάνω κοινωφελών σκοπών, όσο και του τρόπου και των όρων διαχείρισης της περιουσίας, καθώς και των ορισμών για τον τρόπο διοίκησής της, ενώ κατά την παρ. 2 του ίδιου άρθρου, αν υπάρχει αμφιβολία περί του περιεχομένου της βούλησης του διαθέτη ή δωρητή, ή αμφισβήτηση επ’ αυτού, αυτή επιλύεται από το αρμόδιο κατ` άρθρο 826 ΚΠολΔ δικαστήριο, δηλαδή το Εφετείο της έδρας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης που εποπτεύει την κοινωφελή περιουσία, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, κατόπιν αιτήσεως του Υπουργού των Οικονομικών ή του αρμοδίου εκ του σκοπού Υπουργού ή του υπέρ η κοινωφελής περιουσία νομικού προσώπου ή παντός έχοντος έννομο συμφέρον. Το πιο πάνω δικαστήριο αποφαίνεται επίσης, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, επί του εάν η βούληση του διαθέτη ή δωρητή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, για οποιονδήποτε λόγο, καθόλου ή κατά το μεγαλύτερο μέρος της και καθορίζει τον τρόπο της επωφελέστερης ή της ασφαλέστερης αξιοποίησης της περιουσίας, καθώς και τον σκοπό και την περιοχή για την οποία πρέπει αυτή να διατεθεί (ΑΠ 338/2020, ΑΠ 998/2020, ΑΠ 1150/2019 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Από την ένορκη κατάθεση του μάρτυρα που εξετάστηκε στο ακροατήριο του Δικαστηρίου (δικάσιμο 5.3.2020) και περιέχεται στα με αρ. 423/2020 πρακτικά, απ’ όλα τα νομίμως προσκομιζόμενα και επικαλούμενα από τους διαδίκους έγγραφα, από τις μη αμφισβητούμενης γνησιότητας φωτογραφίες, που προσκομίζουν με επίκληση οι διάδικοι, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά : Με την νομίμως δημοσιευθείσα στις 27.12.1899 από 3.7.1895 ιδιόγραφη διαθήκη του ο …………., κατέλειπε 100.000 δραχμές προς ανέγερση και συντήρηση στην …….. ασύλου, όπου θα διατηρούνται (αυτολεξεί όπως ανέφερε στη διαθήκη) οι πτωχοί και εγκαταλελειμμένοι γέροντες και οι εκ δυστυχημάτων ναυαγοί, το δε άσυλο θα συντηρείται από τα προερχόμενα εκ της εκμετάλλευσης κατά το πλέον επωφελέστερο τρόπο της περιουσίας του έσοδα. Με αυτή τη διαθήκη συστάθηκε το αιτούν ίδρυμα, ο οργανισμός του οποίου ορίστηκε αρχικά με το από 7.2.1907 β.δ., όπως τροποποιήθηκε στη συνέχεια με το από 5.9.1947 β.δ και είχε ως σκοπό την περίθαλψη, σε άσυλο, που συνίσταται στην ………., των πτωχών και εγκαταλελειμμένων γερόντων, όπως και των ναυαγών από δυστυχήματα, που κατάγονται από αυτή τη νήσο. Κατόπιν με τον Ν. 4289/1963 και στη συνέχεια με το ΠΔ 507/1979 τροποποιήθηκαν οι σκοποί αυτού, η επωνυμία και ο κανονισμός του και λειτουργώντας έκτοτε ως ν.π.ι.δ., απέκτησε τη σημερινή επωνυμία με σκοπούς : α) την περίθαλψη στον «Οίκο Περιθάλψεως» (το άσυλο που όριζε στη διαθήκη του ο διαθέτης – ευεργέτης), που βρίσκεται στην ……….., των καταγόμενων από το νησί αυτό πτωχών, εγκαταλελειμμένων γερόντων, των ναυαγών από δυστυχήματα στη θάλασσα, καθώς και των άπορων και ανίκανων για εργασία, κάτοικων της ……., ανεξαρτήτως ηλικίας, β) την κατασκευή κοινωφελών έργων και την εκπλήρωση άλλων κοινωφελών και φιλανθρωπικών σκοπών στην ως άνω νήσο, για την οικονομική, κοινωνική και πνευματική πρόοδο του νησιού και των ………, γ) την παροχή υποτροφιών για οποιονδήποτε κύκλο σπουδών επιστήμης ή τέχνης στην ημεδαπή ή αλλοδαπή, σε μαθητές και σπουδαστές από την εν λόγω νήσο, δ) την ίδρυση στην ……… εργαστηρίων οικοτεχνίας ή σχολής τεχνικών και επαγγελματικών σπουδών και ε) την έκδοση μορφωτικών κειμένων κλπ., που αφορούν την νήσο και την ιστορία της. Τέλος, καταγράφηκε η περιουσία του, ενώ ως πόροι του ορίστηκαν τα εισοδήματα από την περιουσία του, τα τυχόν τροφεία των περιθαλπομένων και οποιαδήποτε επιχορήγηση. Το ίδρυμα λειτούργησε ως γηροκομείο από τις 15.8.1950 έως το Μάρτιο του 2014, οπότε και σταμάτησε τη λειτουργία του. Και αυτό γιατί, μετά το ν. 2345/1995 και την Υ.Α. Π1γ//81551/2007, προβλέφθηκαν αυστηροί όροι και προδιαγραφές, που θα έπρεπε να πληρούνται από τις Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ), με αποτέλεσμα το Δ.Σ. του ως άνω οίκου, που λειτουργούσε μέχρι τότε ως γηροκομείο, να αποφασίσει ότι δεν είναι δυνατόν να συνεχίσει τη λειτουργία του ως Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ), σύμφωνα με τους όρους και τις προδιαγραφές του ως άνω νέου νομικού πλαισίου, καθώς, σύμφωνα με αυτό, δεν υπήρχε η δυνατότητα να διενεργηθούν οι απαραίτητες κτιριακές ανακατασκευές, για τη σύννομη λειτουργία του. Έτσι η λειτουργία του «Οίκου Περιθάλψεως» ανεστάλη από το Μάρτιο του 2014, ενώ με απόφαση του Δ.Σ. του, που ελήφθη στις 10.6.2018, αποφασίστηκε η μετατροπή του τελευταίου, που λειτουργούσε ως γηροκομείο, σε «Οίκο Περιθάλψεως – Ξενώνα Φιλοξενίας», προκειμένου να επαναλειτουργήσει και να τύχουν στέγασης, περίθαλψης και φροντίδας, αναξιοπαθούντες από την ………, χωρίς όμως την παροχή υπηρεσιών υγείας, παρέχοντας επίσης υπηρεσίες τροφής και υποστηρικτικές δράσεις για την επανένταξη των κατοίκων στο κοινωνικό σύνολο, λειτουργώντας και ως Στέγη Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, συνεργαζόμενος με σχετικούς φορείς της Πολιτείας. Με την ως άνω διαμορφωθείσα κατάσταση, ιδίως μετά την νομοθετική αλλαγή των όρων λειτουργίας των ΜΦΗ, το αιτούν ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να εκπληρωθεί ο σκοπός του διαθέτη με τη συνέχιση της λειτουργίας του «Οίκου Περιθάλψεως», όπως πριν, γι’ αυτό και θα πρέπει να συμπληρωθούν – διευρυνθούν οι σκοποί του οργανισμού του ιδρύματος, ώστε να περιληφθούν σ’ αυτούς α) η περίθαλψη των αναξιοπαθούντων ……. χωρίς παροχή υπηρεσιών υγείας, β) ο εκσυγχρονισμός του ακινήτου του Οίκου, γ) η δυνατότητα λειτουργίας του και ως Στέγης Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, δ) η δυνατότητα παροχής ιατρικής φροντίδας στους αναξιοπαθούντες ……….. (καταγόμενους ή κατοικούντες) σε συνεργασία με το Δήμο ……… και με άλλες κοινωνικές δομές της περιοχής, ε) η δυνατότητα μακροχρόνιας εκμίσθωσης ακινήτων της περιουσίας του ιδρύματος, στ) η συμμετοχή και χρηματοδότηση πάσης φύσεως ερευνητικών προγραμμάτων, μελετών και σχεδίων για αρχαιολογικούς και άλλους σκοπούς της νήσου ……… που προάγουν πολιτιστικά, λαογραφικά, πολιτισμικά, ιστορικά, τοπικά στοιχεία και χαρακτηριστικά αγαθά της νήσου, ζ) η προώθηση, υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας με έμφαση τις φυσικές και βιολογικές επιστήμες και η εξεύρεση πόρων προς την κατεύθυνση αυτή, συμπεριλαμβανομένης και της συμμετοχής του Ιδρύματος σε ερευνητικές συμπράξεις, η) η οργάνωση και διενέργεια εκθέσεων, προβολών, διαλέξεων, συνεδρίων, ημερίδων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και εστιάσεων με σκοπό την ενημέρωση, επιμόρφωση, καλλιέργεια και ψυχαγωγία των ……….., οι οποίοι, κατά τους ισχυρισμούς του αιτούντος, δεν προβλέπονται από στους σκοπούς του ιδρύματος. Όμως, σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας (οργανισμό) του αιτούντος (ΠΔ 507/1979), διεπόμενο από τις διατάξεις της ιδιόγραφης διαθήκης του ευεργέτη και εκφράζοντας τη βούληση αυτού, ο κύριος σκοπός του είναι η περίθαλψη στον «Οίκο Περιθάλψεως», που βρίσκεται στην ……., των καταγόμενων από το νησί αυτό πτωχών, εγκαταλελειμμένων γερόντων, των ναυαγών από δυστυχήματα στη θάλασσα, καθώς και των άπορων και ανίκανων (από οποιαδήποτε αιτία) για εργασία, κάτοικων της ……….., ανεξαρτήτως ηλικίας, δηλαδή χωρίς να καθίσταται είτε από τη διαθήκη του ευεργέτη είτε από τον οργανισμό του ιδρύματος αναγκαία η παροχή σ’ αυτούς και υπηρεσιών υγείας, ώστε να πρέπει να μεταβληθεί αναλόγως ο σκοπός του. Επομένως, ανεξάρτητα αν δύνανται να πραγματοποιηθούν οι κτιριακές ανακατασκευές που απαιτούνται από το νόμο για τη λειτουργία ΜΦΗ ή όχι, δύναται να εξακολουθήσει να λειτουργεί ο «Οίκος Περιθάλψεως», κατά τα ανωτέρω (χωρίς παροχές υπηρεσιών υγείας), εκπληρώνοντας τον κύριο σκοπό του οργανισμού του ιδρύματος σε απόλυτη αρμονία με τη βούληση του διαθέτη, χωρίς να είναι αναγκαία η μεταβολή ή συμπλήρωση των σκοπών του ιδρύματος. Αλλαγή δε της εκμετάλλευσης ή της χρήσης του Οίκου Περιθάλψεως από την προτεραία (με παροχές υπηρεσιών υγείας) στην ως άνω (χωρίς παροχές υπηρεσιών υγείας) δεν είναι απαραίτητο να διαταχθεί με τη δικαστική απόφαση, για να πραγματοποιηθεί, γιατί αυτή η αλλαγή δεν αποτελεί μεταβολή με την έννοια του όρου που θέτει ο Ν. 4182/2013 στη διάταξη του άρθρου 10 αυτού, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην ως άνω μείζονα πρόταση. Και τούτο, γιατί αφενός μεν η χρήση του ως άνω Οίκου δεν είχε καθορισθεί με τρόπο δεσμευτικό από τον διαθέτη – ευεργέτη ούτε από τον οργανισμό του Ιδρύματος, αρκεί αυτή να εκπλήρωνε το σκοπό του Ιδρύματος και τη βούληση αυτού, που ήταν η περίθαλψη των αναξιοπαθούντων ……………, αφετέρου δε η προτεινόμενη χρήση, ως ευρισκόμενη απολύτως εντός του σκοπού του Ιδρύματος και της βούλησης του διαθέτη και του τρόπου αξιοποίησης του Οίκου που όρισαν, μπορεί να γίνει μόνο με απόφαση του διοικητικού του συμβουλίου και έγκριση της εποπτεύουσας αρχής, χωρίς να απαιτείται δικαστική απόφαση, αφού αυτή η χρήση (περίθαλψη των αναξιοπαθούντων …………. χωρίς την παροχή υπηρεσιών υγείας) δεν αποτελεί μεταβολή του τρόπου χρήσης που όρισε ο διαθέτης. Τέτοια απόφαση θα απαιτείτο στην περίπτωση που θα είχε τεθεί από τη διαθήκη ή τον οργανισμό του Ιδρύματος αυστηρά δεσμευτικά καθορισμένος τρόπος χρήσης και εκμετάλλευσης του Οίκου, οπότε, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ως άνω μείζονα σκέψη, θα απαγορευόταν η οποιαδήποτε παρέκκλιση απ’ αυτόν και θα επιτρεπόταν μεταβολή μόνο με δικαστική απόφαση, που θα έκρινε το επωφελέστερο της αξιοποίησης επί τω τέλει της εκπλήρωσης του τεθέντος σκοπού, πράγμα όμως που δεν υφίσταται εν προκειμένω, αφού ο κύριος σκοπός του Ιδρύματος σύμφωνα με τη βούληση του ευεργέτη είναι η περίθαλψη των αναξιοπαθούντων …………., με ή χωρίς παροχές υγείας. Διαφορετικά θα έπρεπε, σε κάθε περίπτωση αλλαγής της χρήσης ή της εκμετάλλευσης περιουσιακού στοιχείου του ιδρύματος, ανάλογα με τις υπάρχουσες συνθήκες (οικονομικές και κοινωνικές, νομοθετικό πλαίσιο κ.α) ακόμη και όταν αυτή η αλλαγή της χρήσης εκπληρώνει πλήρως το σκοπό του Ιδρύματος και είναι εναρμονισμένη με τη βούληση του διαθέτη, χωρίς αυτή να απαγορεύεται από διάταξη του οργανισμού ή της διαθήκης, ούτε να κείται έξω από το πεδίο εκμετάλλευσης και χρήσης της περιουσίας του, που όρισε ο διαθέτης και άρα να μη θεωρείται μεταβολή, να απαιτείται έκδοση δικαστικής απόφασης. Τούτο όμως θα επέφερε δυσχέρειες στην ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία του Ιδρύματος και στην επίτευξη του σκοπού του έως και την αναστολή λειτουργίας αυτού για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως εν προκειμένω, που η λειτουργία του Οίκου Περίθαλψης έχει σταματήσει από το Μάρτιο του 2014 μέχρι και σήμερα, αναμένοντας δικαστική απόφαση για την επαναλειτουργία του, η οποία ευχερώς και νομίμως θα μπορούσε να είχε γίνει με μόνη την απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του και την έγκριση της εποπτεύουσας αρχής, αφού ο τρόπος χρήσης του Οίκου βρίσκεται εντός των όρων του οργανισμού και είναι σύμφωνος με τη θέληση του διαθέτη προς εκπλήρωση του σκοπού, καθώς και της χρήσης και εκμετάλλευσης αυτού σύμφωνα με τον οργανισμό του και τη βούληση του διαθέτη. Επιπλέον δε στην περίπτωση που το Δικαστήριο κάνει δεκτό το αίτημα του Ιδρύματος και καθορίσει με δικαστική απόφαση συγκεκριμένο και αποκλειστικό τρόπο χρήσης και εκμετάλλευσης του Οίκου Περίθαλψης, θα είναι παρά τη θέληση του διαθέτη – ευεργέτη που δεν όρισε τέτοιο, γιατί προφανώς δεν ήθελε, επειδή ήθελε αυτή πιο ελεύθερη και ευέλικτη, ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες και το νομοθετικό πλαίσιο κάθε εποχής, επιπλέον δε, στο μέλλον, αν ανακύψουν και άλλες δυνατότητες αξιοποίησης, χρήσης και εκμετάλλευσης του Οίκου, προς εκπλήρωση πάντοτε του τεθέντος σκοπού, θα απαιτείται κάθε φορά νέα δικαστική απόφαση για να μεταβληθεί αυτή (γιατί τότε θα πρόκειται πλέον για μεταβολή, αφού θα έχει καθοριστεί δικαστικά συγκεκριμένος – δεσμευτικός τρόπος εκμετάλλευσης και χρήσης του Οίκου), δυσχεραίνοντας έτσι άνευ αιτίας τη λειτουργία του Οίκου, πράγμα που ασφαλώς δεν θέλησε ο ευεργέτης. Για τον ίδιο λόγο, της ελεύθερης και ευέλικτης χρήσης και εκμετάλλευσης της περιουσίας του Ιδρύματος, μπορεί στα πλαίσια εκπλήρωσης του κύριο σκοπού του, δηλαδή της περίθαλψης των ανωτέρω προσώπων, ο Οίκος να παρέχει, εφόσον δύναται, υπηρεσίες τροφής και υποστηρικτικές δράσεις για την επανένταξη των τροφίμων στο κοινωνικό σύνολο, συνεργαζόμενος με σχετικούς φορείς της Πολιτείας, τον Δήμο και άλλες κοινωνικές δομές, χωρίς αυτό να θεωρείται μεταβολή του τρόπου χρήσης, εκμετάλλευσης και διαχείρισης του Οίκου και επομένως χωρίς την έκδοση δικαστικής απόφασης. Επομένως, εφόσον ο κύριος σκοπός του αιτούντος μπορεί να εκπληρωθεί με τη λειτουργία στα ως άνω πλαίσια του «Οίκου Περιθάλψεως», δεν υφίσταται ανάγκη μεταβολής, διεύρυνσης ή συμπλήρωσης του σκοπού του ούτε μεταβολής του τρόπου χρήσης και εκμετάλλευσης αυτού. Το γεγονός ότι ενδεχομένως ο ως άνω Οίκος λειτουργούσε μέχρι το Μάρτιο του 2014, παρέχοντας και υπηρεσίες υγείας, ενώ πλέον μετά τη νομοθετική μεταβολή του καθεστώτος των ΜΦΗ ενδεχομένως να μη μπορεί να τις παρέχει, ενώ μπορεί να λειτουργεί και να παρέχει τις λοιπές υπηρεσίες στέγασης, σίτισης, περίθαλψης, επίβλεψης και φροντίδας των αναξιοπαθούντων …………., δεν καθιστά ανεκπλήρωτο τον κύριο σκοπό του ιδρύματος και της βούλησης του διαθέτη, ούτε καν μερικώς, αφού και υπό τα νέα δεδομένα μπορεί ο Οίκος να λειτουργήσει υπό το ως άνω καθεστώς λειτουργίας (δηλαδή παρέχοντας περίθαλψη με την ευρεία έννοια, δηλαδή στέγαση, σίτιση, περίθαλψη, επίβλεψη και φροντίδα χωρίς παροχές υπηρεσιών υγείας), εκπληρώνοντας πλήρως το σκοπό του Ιδρύματος και τη θέληση του διαθέτη ευεργέτη. Σημειωτέον ότι στην υπό κρίση αίτηση δεν τέθηκε κατά τρόπο ορισμένο και σαφή, ήτοι με τη παράθεση οικονομικών στοιχείων και μεγεθών, θέμα οικονομικής αδυναμίας του «Οίκου» να λειτουργήσει με τον ως άνω τρόπο. Περαιτέρω, όσον αφορά την αιτούμενη από το Ίδρυμα διεύρυνση των σκοπών του, ώστε α) για την πλέον συμφέρουσα εκμίσθωση των ακινήτων κυριότητάς του, να μπορούν να συναφθούν μακροχρόνιες μισθώσεις, β) για την παροχή υπηρεσιών υγείας, που δεν θα προσφέρονται από τον Οίκο, να είναι δυνατή η συνεργασία με το Δήμο …………. και με άλλες κοινωνικές δομές της περιοχής, γ) να είναι δυνατή η συμμετοχή και χρηματοδότηση πάσης φύσεως ερευνητικών προγραμμάτων, μελετών και σχεδίων για αρχαιολογικούς και άλλους σκοπούς της νήσου …………. που προάγουν πολιτιστικά, λαογραφικά, πολιτισμικά, ιστορικά, τοπικά στοιχεία και χαρακτηριστικά αγαθά της νήσου, καθώς επίσης και η προώθηση, υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας με έμφαση τις φυσικές και βιολογικές επιστήμες και η εξεύρεση πόρων προς την κατεύθυνση αυτή, συμπεριλαμβανομένης και της συμμετοχής του Ιδρύματος σε ερευνητικές συμπράξεις και δ) να είναι δυνατή η οργάνωση και διενέργεια εκθέσεων, προβολών, διαλέξεων, συνεδρίων, ημερίδων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και εστιάσεων με σκοπό την ενημέρωση, επιμόρφωση, καλλιέργεια και ψυχαγωγία των …………., αυτή πρέπει να απορριφθεί. Και τούτο γιατί, όσον αφορά τον υπό στοιχείο α’ σκοπό, αυτός μπορεί να επιτευχθεί και καλύπτεται από τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 2 του Οργανισμού του αιτούντος (ΠΔ 507/1979), σύμφωνα με την οποία πόροι του Ιδρύματος αποτελούν τα εισοδήματα από την περιουσία του (μισθώματα, τόκοι κλπ.). Επομένως επιτρέπονται και οι μακροχρόνιες εκμισθώσεις των περιουσιακών ακινήτων του Ιδρύματος, χωρίς να απαιτείται ειδική αναφορά γι’ αυτό και, επομένως, δεν χρειάζεται συμπλήρωση των σκοπών του. Όσον αφορά το υπό στ. β’ σκοπό, αυτός καλύπτεται και μπορεί να εκπληρωθεί σύμφωνα με τον ορισθέντα υπό της διάταξης του άρθρου 3 παρ. β του Οργανισμού σκοπό εκπλήρωσης φιλανθρωπικών σκοπών, στα πλαίσια των οποίων περιλαμβάνεται και ο επιζητούμενος σκοπός, γι’ αυτό και δεν χρειάζεται συμπλήρωση. Όσον αφορά τον υπό στ. γ’ σκοπό, αυτός είναι εντελώς εκτός των σκοπών του Οργανισμού (άρθρ. 3 του ΠΔ 507/1979) αλλά και της θέλησης του ευεργέτη, που συνίσταται στην περίθαλψη των αναξιοπαθούντων …………., στην κατασκευή κοινωφελών έργων και εκπλήρωση κοινωφελών και φιλανθρωπικών σκοπών στο νησί της …………. προς το σκοπό της οικονομικής, κοινωνικής και πνευματικής προόδου των …………., στην παροχή υποτροφιών για σπουδές επιστήμης ή τέχνης σε …….., στην ίδρυση στο νησί εργαστηρίων οικοτεχνίας ή σχολής τεχνικών και επαγγελματικών σπουδών και στην έκδοση μορφωτικών κειμένων κλπ. αφορώντων τη νήσο. Από πουθενά δεν συνάγεται βούληση του ευεργέτη για εκ του Ιδρύματος χρηματοδότηση προγραμμάτων έρευνας, για σκοπούς αρχαιολογικούς, πολιτιστικούς, λαογραφικούς, ιστορικούς, πολιτισμικούς ή για τις επιστήμες της φυσικής και της βιολογίας, γι’ αυτό και δεν πρέπει τα ανωτέρω να συμπληρωθούν στους σκοπούς του Ιδρύματος. Όσον αφορά τον υπό στ. δ’ σκοπό, αυτός μπορεί να επιτευχθεί και καλύπτεται από τον τεθέντα στο άρθρο 3 παρ. ε του Οργανισμού σκοπό, περί έκδοσης μορφωτικών κειμένων κλπ. που αφορούν την …………. και την ιστορία της, αφού στα σχετικά με τα μορφωτικά κείμενα κλπ. θεωρείται και η διοργάνωση εκθέσεων, προβολών, διαλέξεων, συνεδρίων, ημερίδων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και εστιάσεων με σκοπό την ενημέρωση, επιμόρφωση, καλλιέργεια και ψυχαγωγία των …………., γι’ αυτό και δεν χρειάζεται συμπλήρωση. Μετά ταύτα δεν προέκυψε ότι οι σκοποί του αιτούντος Ιδρύματος, εκφράζοντας τη βούληση του διαθέτη, δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν εν όλω ή κατά το κύριο μέρος τους, ούτε ότι υπάρχει ανάγκη μεταβολής του τρόπου της επωφελέστερης αξιοποίησης της περιουσίας προς εκπλήρωση των σκοπών του, ούτε ανάγκη διεύρυνσης αυτών, γι’ αυτό και πρέπει, δεκτής γενομένης της κυρίας παρέμβασης, να απορριφθεί η αίτηση, ως ουσιαστικά αβάσιμη. Τα δικαστικά έξοδα του κυρίως παρεμβαίνοντος πρέπει να επιβληθούν στο αιτούν που χάνει τη δίκη (άρθρα 176, 183 ΚΠολΔ), μειωμένα όμως, κατ` εφαρμογή του άρθρου 22 § 1 Ν. 3693/1957, που διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 52 αρ. 18 ΕισΝΚΠολΔ που ισχύουν και όταν η δίκη αποβαίνει υπέρ του Δημοσίου (ΑΠ 693/2018,, ΑΠ 436/2001), όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Συνεκδικάζει την αίτηση και την δια των προτάσεων ασκηθείσα κύρια παρέμβαση, αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται την κύρια παρέμβαση και απορρίπτει την αίτηση.
Καταδικάζει το αιτούν στην πληρωμή της δικαστικής δαπάνης του κυρίως παρεμβαίνοντος που καθορίζει σε τριακόσια 300 ευρώ.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε στον Πειραιά στις 21 Οκτωβρίου 2021 και δημοσιεύθηκε στο ακροατήριό του, σε έκτακτη συνεδρίαση, στις 17 Νοεμβρίου 2021 με απόντες τους διαδίκους και τους πληρεξουσίους δικηγόρους.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ