ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Αριθμός Απόφασης: 201/2022
ΤΟ ΤΡΙΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
[Β΄ Τμήμα]
[ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ]
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές Ισιδώρα Πόγκα, Πρόεδρο Εφετών, Μαρία Ανδρεοπούλου, Εφέτη και Ευγενία Τσιώρα, Εφέτη – Εισηγήτρια, που όρισε η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διευθύνσεως του Εφετείου και από τη Γραμματέα Ε.Τ.
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ δημόσια στο ακροατήριό του, στις ……….., στον Πειραιά, για να δικάσει την υπόθεση, μεταξύ:
Α) ΤΩΝ ΕΚΚΑΛΟΥΝΤΩΝ: 1) Ετερόρρυθμης Εταιρίας ……………. και 2) …………… οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιό τους Δικηγόρο Νικόλαο Βλάχο.
ΤΟΥ ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΟΥ: ………….. ο οποίος παραστάθηκε στο Δικαστήριο μετά του πληρεξουσίου Δικηγόρου του Γεωργίου Σταματογιάννη (Δ.Σ. Πειραιώς).
Β) ΤΟΥ ΕΚΚΑΛΟΥΝΤΟΣ: …………ο οποίος παραστάθηκε στο Δικαστήριο μετά του πληρεξουσίου Δικηγόρου του Γεωργίου Σταματογιάννη (Δ.Σ. Πειραιώς).
ΤΩΝ ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΩΝ: 1) Πρώην ομόρρυθμης εταιρείας …………, η οποία εκπροσωπήθηκε στο Δικαστήριο από τον πληρεξούσιο Δικηγόρο της Νικόλαο Βλάχο (Δ.Σ. Αθηνών), 2) …………, ο οποίος εκπροσωπήθηκε στο Δικαστήριο από τον πληρεξούσιο Δικηγόρο του Νικόλαο Βλάχο (Δ.Σ. Αθηνών) και 3) ………… ο οποίος εκπροσωπήθηκε στο Δικαστήριο από τον πληρεξούσιο Δικηγόρο του Νικόλαο Σκλαβούνο (Δ.Σ. Αθηνών) (με δήλωση κατ’ άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ).
Ο ενάγων, ήδη εκκαλών της υπό στοιχείο Β΄ έφεσης – εφεσίβλητος της υπό στοιχείο Α΄ έφεσης, άσκησε, ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, κατά την τακτική διαδικασία, την από 23.05.2009 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης δικογράφου στη Γραμματεία του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου …./2009 αγωγή του, εναντίον των: 1) Ομόρρυθμης Εταιρείας με την επωνυμία «………….», ……….., 2) …………., …….., 3) ……….και 4) ……………. Επί της αγωγής αυτής, μετά από συζήτηση, που έγινε, στις 05/03/2014, κατά την τακτική διαδικασία, εκδόθηκε αρχικά η με αριθμ. 4352/2014 μη οριστική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, δυνάμει της οποίας, αφού κηρύχθηκεαπαράδεκτη η συζήτηση της υπόθεσης ως προς τον δεύτερο εναγόμενο, διατάχθηκε η επανάληψη της συζήτησης της υπόθεσης ως προς τους λοιπούς διαδίκους, προκειμένου να διεξαχθεί πραγματογνωμοσύνη. Εν συνεχεία, μετά από συζήτηση, που έγινε, στις 20/09/2017, αντιμωλία των διαδίκων, ως προς τους οποίους εισήχθη η υπόθεση, κατά την τακτική διαδικασία, εκδόθηκε η με αριθμό 5352/13-12-2018 οριστική απόφαση του ιδίου Δικαστηρίου, δυνάμει της οποίας απορρίφθηκε η ως άνω αγωγή.
Εναντίον της απόφασης αυτής παραπονούνται: Α) Οι πρώτη και τρίτος των εναγομένων της ως άνω από 23.05.2009 αγωγής και ήδη εκκαλούντες της υπό στοιχείο Α΄ από 29-11-2019 έφεσης, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, στις 3-12-2019, με ΓΑΚ/ΕΑΚ ………./2019, αντίγραφο δε αυτής κατατέθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου αυτού, στις 3-12-2019, με ΓΑΚ/ΕΑΚ ………./2019, η οποία (έφεση) στρέφεται εναντίον του ενάγοντος της αγωγήςαυτής και η οποία προσδιορίστηκε αρχικά για τη δικάσιμο της 07-05-2020, οπότε ματαιώθηκε η συζήτηση αυτής, διαρκούσης της επιβολής του μέτρου της προσωρινής αναστολής της λειτουργίας των δικαστηρίων για την προστασία της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και Β) Ο ενάγωνκαι ήδη εκκαλών υπό στοιχείο Β΄ από 15-04-2019 έφεσης, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, στις 16-04-2019, με Γεν. Αριθμ. Κατάθ. …./2019 και Ειδ. Αριθμό Κατάθεσης …../2019, αντίγραφο δε αυτής κατατέθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου αυτού, στις 16-04-2019, με ΓΑΚ/ΕΑΚ …………./2019, η οποία (έφεση) στρέφεται εναντίον των πρώτης, τρίτου και τετάρτου των εναγομένων της αγωγής αυτής και η οποία προσδιορίστηκε αρχικά για τη δικάσιμο της 05/12/2019 και μετ’ αναβολή για τη δικάσιμο της 07-05-2020, οπότε ματαιώθηκε η συζήτηση αυτής, διαρκούσης της επιβολής του μέτρου της προσωρινής αναστολής της λειτουργίας των δικαστηρίων για την προστασία της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19.
΄ΗΔΗ με τη με αριθμ. 96/2020 Πράξη της ορισθείσας από την Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Πειραιώς Δικαστή, Σπυριδούλας Μακρή, Προέδρου Εφετών, οι ως άνω εφέσεις, λόγω της ανωτέρω ματαίωσης της συζήτησής τους, κατά τη διάρκεια της επιβολής του μέτρου της προσωρινής αναστολής της λειτουργίας των δικαστηρίων (από 13-03-2020 έως 31-05-2020), για την προστασία της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, προσδιορίστηκαν αυτεπαγγέλτως, δυνάμει του άρθρου 74 παρ. 2 του Ν.4690/2020 ΦΕΚ Α’ 104 30-5-2020), για τη δικάσιμο, που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας.
ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ της υπόθεσης και κατά την εκφώνησή της από το οικείο πινάκιο, οι διάδικοι εκπροσωπήθηκαν από τους πληρεξούσιους Δικηγόρους τους, εκ των οποίων ο μεν πληρεξούσιος Δικηγόρος του τρίτου των εφεσιβλήτων της υπό στοιχείο Β΄ έφεσης, παριστάμενος με δήλωση, κατ’ άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ, ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, όπως σημειώνεται ανωτέρω, ανέπτυξε τις απόψεις του, με τις έγγραφες προτάσεις, που προκατέθεσε, οι δε πληρεξούσιοι Δικηγόροι των λοιπών διαδίκων, παριστάμενοι κατά τα ανωτέρω, αφού έλαβαν το λόγο από την Πρόεδρο, αναφέρθηκαν στις έγγραφες προτάσεις, που κατέθεσαν.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Με τη με αριθμ. 96/2020 Πράξη της οριθείσας από την Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Πειραιώς Δικαστή, Σπυριδούλας Μακρή, Προέδρου Εφετών, νόμιμα φέρονται προς συζήτηση, ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, αυτεπαγγέλτως, κατά τη δικάσιμο, που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 74 παρ. 2 του Ν.4690/2020 ΦΕΚ Α’ 104 30-5-2020, οι από 29-11-2019 -με Γ.Α.Κ./Ε.Α.Κ. …………./2019-, και από 15-04-2019-με Γ.Α.Κ./Ε.Α.Κ. …………/2019-, εφέσεις, λόγω της ματαίωσης της συζήτησής τους, κατά τη διάρκεια της επιβολής του μέτρου της προσωρινής αναστολής της λειτουργίας των δικαστηρίων (από 13-03-2020 έως 31-05-2020), για την προστασία της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19(πρβλ. ΤριμΕφΠειρ 58/2021 Δημ. Νόμος). Οι ως άνω εφέσεις στρέφονται, αμφότερες, κατά της υπ’ αριθμ. 5352/13-12-2018 οριστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, η οποία εκδόθηκε, μετά από συζήτηση, που έγινε, στις 20-09-2017, αντιμωλία των διαδίκων, κατά την τακτική διαδικασία και οι οποίες (εφέσεις) πρέπει να ενωθούν και συνεκδικασθούν, λόγω της πρόδηλης μεταξύ τους συνάφειας, καθώς και για οικονομία χρόνου και εξόδων (άρθρα 31 και 246 ΚΠολΔ).
Α) Η από 29-11-2019 έφεση, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, στις 3-12-2019, με ΓΑΚ/ΕΑΚ ………../2019, αντίγραφο δε αυτής κατατέθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου αυτού, στις 3-12-2019, με ΓΑΚ/ΕΑΚ ………./2019, των πρώτης, τρίτου και τετάρτου των εναγομένων της από 23.05.2009 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης δικογράφου στη Γραμματεία του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου ………./2009 αγωγής, κατά της με αριθμ. 5352/2018 οριστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, η οποία εκδόθηκε, μετά από συζήτηση, που έγινε, στις 20/09/2017, αντιμωλία των διαδίκων, κατά την τακτική διαδικασία, έχει ασκηθεί νόμιμα και εμπρόθεσμα, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 495 παρ. 1, 2, 511, 513 παρ. 1 εδ. β΄, 516 παρ. 1, 517, 518 παρ. 1 και 2 και 520 ΚΠολΔ, εφόσον από το φάκελο της δικογραφίας δεν προκύπτει η επίδοση της εκκαλουμένης σε αυτούς και η υπό στοιχείο Α΄ έφεση κατατέθηκε στη Γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου στις 3-12-2019, ήτοι προ της παρελεύσεως δύο (2) ετών από τη δημοσίευση της εκκαλουμένης, στις 13-12-2018 (βλ. σχετ. ΟλΑΠ 10/2018 Δημ. Νόμος, ΑΠ 712/2019 Δημ. Νόμος). Επομένως, εφόσον κατατέθηκαν από τους εκκαλούντες της υπό στοιχείο Α΄ εφέσεως στο δημόσιο ταμείο τα απαιτούμενα παράβολα ύψους εκατόν πενήντα (150) ευρώ για την άσκηση αυτής (βλ. άρθρ. 495 § 3 εδ. α΄ και β΄ Κ.Πολ.Δ., όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο τρίτο του άρθρου 1 του Ν. 4335/2015 –ΦΕΚ Α΄ 87/23.7.2015-, με έναρξη ισχύος 1/1/2016 –άρθρο ένατο παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 4335/2015- και μετά την τροποποίηση του πρώτου εδαφίου της παρ. 3 της διατάξεως του άρθρου 495 ΚΠολΔ από το άρθρο 35 παρ. 2 του Ν. 4446/2016 (ΦΕΚ Α΄ 240/22.12.2016), με έναρξη ισχύος ένα μήνα μετά τη δημοσίευση του νόμου αυτού (άρθρο 45 Ν. 4446/2016) (βλ. σχετ. μεταβατική διάταξη του άρθρου 44 του Ν. 4446/2016 -ΦΕΚ Α΄ 240/22.12.2016) (πρβλ. ΑΠ 1850/2013 Δημ. Νόμος, ΕφΑθ 233/2013 ΤΝΠΔΣΑθ, ΕφΑθ 4606/2012 ΤΝΠΔΣΑθ) και επικαλούνται έννομο συμφέρον για την εξαφάνιση, άλλως μεταρρύθμιση της εκκαλουμένης, κατά τα προσβαλλόμενα μέρη, η έφεση αυτή πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί από το παρόν Δικαστήριο, το οποίο είναι αρμόδιο, κατά το άρθρο 19 ΚΠολΔ, κατά την ίδια ως άνω διαδικασία, για να κριθεί η νομική και ουσιαστική βασιμότητα των λόγων της (άρθρο 533 παρ.1 ΚΠολΔ).
Β) Η από 15-04-2019 έφεση, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, στις 16-04-2019, με Γεν. Αριθμ. Κατάθ. …………/2019 και Ειδ. Αριθμό Κατάθεσης ……/2019, αντίγραφο δε αυτής κατατέθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου αυτού, στις 16-04-2019, με ΓΑΚ/ΕΑΚ …………/2019, του ηττηθέντος πρωτοδίκως ενάγοντος της από 23.05.2009 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης δικογράφου στη Γραμματεία του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου ………./2009 αγωγής, κατά της με αριθμ. 5352/2018 οριστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, η οποία εκδόθηκε, μετά από συζήτηση, που έγινε, στις 20/09/2017, αντιμωλία των διαδίκων, κατά την τακτική διαδικασία, έχει ασκηθεί νόμιμα και εμπρόθεσμα, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 495 παρ. 1, 2, 511, 513 παρ. 1 εδ. β΄, 516 παρ. 1, 517, 518 παρ. 1 και 2 και 520 ΚΠολΔ, εφόσον από το φάκελο της δικογραφίας δεν προκύπτει η επίδοση της εκκαλουμένης σε αυτόν και η υπό στοιχείο Β΄ έφεση κατατέθηκε στη Γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου στις 16-04-2019, ήτοι προ της παρελεύσεως δύο (2) ετών από τη δημοσίευση της εκκαλουμένης, στις 13-12-2018 (βλ. σχετ. ΟλΑΠ 10/2018 Δημ. Νόμος, ΑΠ 712/2019 Δημ. Νόμος). Επομένως, εφόσον κατατέθηκαν από τον εκκαλούντα της υπό στοιχείο Β΄ εφέσεως στο δημόσιο ταμείο τα απαιτούμενα παράβολα ύψους εκατόν πενήντα (150) ευρώ για την άσκηση αυτής (βλ. άρθρ. 495 § 3 εδ. α΄ και β΄ Κ.Πολ.Δ., όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο τρίτο του άρθρου 1 του Ν. 4335/2015 –ΦΕΚ Α΄ 87/23.7.2015-, με έναρξη ισχύος 1/1/2016 –άρθρο ένατο παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 4335/2015- και μετά την τροποποίηση του πρώτου εδαφίου της παρ. 3 της διατάξεως του άρθρου 495 ΚΠολΔ από το άρθρο 35 παρ. 2 του Ν. 4446/2016 (ΦΕΚ Α΄ 240/22.12.2016), με έναρξη ισχύος ένα μήνα μετά τη δημοσίευση του νόμου αυτού (άρθρο 45 Ν. 4446/2016) (βλ. σχετ. μεταβατική διάταξη του άρθρου 44 του Ν. 4446/2016 -ΦΕΚ Α΄ 240/22.12.2016-) (πρβλ. ΑΠ 1850/2013 Δημ. Νόμος, ΕφΑθ 233/2013 ΤΝΠΔΣΑθ, ΕφΑθ 4606/2012 ΤΝΠΔΣΑθ), η έφεση αυτή πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί από το παρόν Δικαστήριο, το οποίο είναι αρμόδιο, κατά το άρθρο 19 ΚΠολΔ, κατά την ίδια ως άνω διαδικασία, για να κριθεί η νομική και ουσιαστική βασιμότητα των λόγων της (άρθρο 533 παρ.1 ΚΠολΔ).
Ο ενάγων με την από 23.05.2009 και με αριθμ.έκθ.κατάθ.δικογρ. στη Γραμματεία του Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου ………/2009 αγωγή του, την οποία άσκησε εναντίον των: 1) Ομόρρυθμης Εταιρείας, με την επωνυμία «…………….», που εδρεύει στον Πειραιά και εκπροσωπείται νόμιμα, 2) ……….., 3) ………. και 4) ………., ισχυρίστηκε, κατ’ ορθή εκτίμηση, ότι είναι κύριος, κατά τα ειδικώς αναφερόμενα στην αγωγή, κατά τρόπο και χρόνο κτήσης, ενός οικοπέδου μετά της επ’ αυτού, ανεγερθείσας το έτος 1992, διώροφης οικοδομής, η οποία βρίσκεται στα Καμίνια Πειραιά, στην οδό …………. Ότι η πρώτη εναγόμενη είναι κυρία όμορου οικοπέδου, επί του οποίου έχει ανεγερθεί, σε επαφή με το δυτικό τοίχο της διώροφης οικοδομής του, επταώροφη οικοδομή και δη ειδικό κτίριο επαγγελματικών αποθηκών με υπόγειο γκαράζ και ισόγειο κατάστημα. Ότι οι δεύτερος, τρίτος και τέταρτος των εναγομένων, ως συντάκτες των μελετών και επιβλέποντες μηχανικοί, προστηθέντες από την πρώτη εναγόμενη, κυρία του έργου, που είχε διαφυλάξει για τον εαυτό της το δικαίωμα παροχής εντολών και οδηγιών, προέβησαν σε εργασίες εκσκαφής θεμελίων για τη θεμελίωση της ως άνω επταώροφης οικοδομής και την κατασκευή του υπογείου γκαράζ, χωρίς να λάβουν τα επιβαλλόμενα από το νόμο και την οικοδομική τέχνη μέτρα προφύλαξης, σκάβοντας σε μεγάλο βάθος κάτω από τη στάθμη θεμελίωσης του κτιρίου του ενάγοντος, με την έμπηξη πασσάλων σε μικρές αποστάσεις, χωρίς να ληφθεί μέριμνα για την υποθεμελίωση της υπάρχουσας οικοδομής του ενάγοντος, με αποτέλεσμα να υποστεί αυτή τις αναφερόμενες στην αγωγή ζημίες και να καταστεί ακατάλληλη για επαγγελματική χρήση και οίκηση και ετοιμόρροπη. Ότι για την αποκατάσταση των ζημιών απαιτείται το συνολικό ποσό των 323.410,62 ευρώ, όπως εκάστη εργασία περιγράφεται και κοστολογείται λεπτομερώς στην αγωγή. Ότι, επιπροσθέτως, λόγω των εκτεταμένων ζημιών, όπως αναλύονται στην αγωγή, ο ενάγων δεν δύναται να προβεί μελλοντικά στην ανέγερση των τριών επιπλέον οροφών, ως είχε δικαίωμα, με συνέπεια να υφίσταται μελλοντική ζημία και διαφυγόν κέρδος από την αδυναμία ανέγερσης και εκμετάλλευσης τριών ορόφων, συνολικής επιφάνειας (3 X 74,65 τ.μ.=)223,95τ.μ.,αντιστοιχούσα σε 313.340 ευρώ (καθαρό κέρδος από την πώληση, μετά την αφαίρεση του κόστους κατασκευής), κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην αγωγή. Με βάση το παραπάνω ιστορικό, ζητούσε, μετά την νομότυπη τροπή του καταψηφιστικού αιτήματος του σε έντοκο αναγνωριστικό, να αναγνωριστεί η υποχρέωση των εναγομένων, εις ολόκληρον εκάστου, να του καταβάλουν το ποσό των 637.750,62 ευρώ, για αποζημίωση και το ποσό των 500.000 ευρώ, για χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης, που υπέστη από την εις βάρος του αδικοπραξία και μετά από περιορισμό του επιμέρους αγωγικού κονδυλίου της ηθικής βλάβης από το αρχικώς αιτούμενο ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000,00) ευρώ, στο ποσό των τριακοσίων χιλιάδων (300.000,00) ευρώ, αφαιρουμένου του ποσού των 40 ευρώ, τοοποίο επιφυλάχθηκε από το αρμόδιο ποινικό δικαστήριο, ως πολιτικώς ενάγων, με το νόμιμο τόκο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής και μέχρι την εξόφληση. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, μετά από συζήτηση, που έγινε, στις 05/03/2014, κατά την τακτική διαδικασία, με τη με αριθμ. 4352/2014 μη οριστική απόφασή του, αφού κήρυξε απαράδεκτη τη συζήτηση της υπόθεσης ως προς το δεύτερο εναγόμενο, για τον οποίο στη δίκη εκείνη νομίμως είχε δηλωθεί ο θάνατός του και η βίαιη διακοπή της, χωρίς να δηλωθεί η συνέχιση αυτής, έκρινε την αγωγή ορισμένη και νόμιμη και, κατά τα λοιπά, διέταξε την επανάληψη της συζήτησης της υπόθεσης,ως προς τους λοιπούς διαδίκους, προκειμένου να διεξαχθεί πραγματογνωμοσύνη, με τη μέριμνα του επιμελέστερου των διαδίκων, από έναν πραγματογνώμονα Αρχιτέκτονα – Πολιτικό Μηχανικό, για να αποφανθεί επί των ειδικότερων θεμάτων, που τέθηκαν με την ως άνω απόφαση. Εν συνεχεία, μετά από συζήτηση, που έγινε, στις 20/09/2017, αντιμωλία των διαδίκων, ως προς τους οποίους εισήχθη η υπόθεση προς συζήτηση, κατά την τακτική διαδικασία, εκδόθηκε η με αριθμό 5352/13-12-2018 οριστική απόφαση του ιδίου Δικαστηρίου, δυνάμει της οποίας απορρίφθηκε η ως άνω αγωγή ως κατ’ ουσίαν αβάσιμη και επιβλήθηκαν σε βάρος του ενάγοντος τα δικαστικά έξοδα των εναγομένων, τα οποία ορίστηκαν στο ποσό των δυο χιλιάδων (2.000,00) ευρώ. Εναντίον της απόφασης αυτής παραπονούνται οι εκκαλούντες της υπό στοιχείο Α΄ έφεσης και ο εκκαλών της υπό στοιχείο Β΄ έφεσης, για τους αναφερομένους στην έφεσή τους λόγους, οι οποίοι, όπως εκτιμώνται από το Δικαστήριο, συνοψίζονται σ’ εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων, ζητώντας οι μεν εκκαλούντες της υπό στοιχείο Α΄ έφεσης να γίνει δεκτή η έφεσή τους και να εξαφανιστεί, άλλως μεταρρυθμισθεί η εκκαλουμένη, κατά τα προσβαλλόμενα αυτής μέρη, ο δε εκκαλών της υπό στοιχείο Β΄ έφεσης, να γίνει δεκτή η έφεσή του, να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη, ώστε να γίνει δεκτή η ως άνω αγωγή του.
Κατά τη διάταξη του άρθρου 914 ΑΚ, όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια, έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει. Από τη διάταξη αυτή, συνδυαζόμενη με εκείνες των άρθρων 297, 298 και 330 του ίδιου Κώδικα, προκύπτει ότι προϋποθέσεις της υποχρεώσεως προς αποζημίωση, είναι: 1) ζημιογόνος συμπεριφορά (πράξη ή παράλειψη), 2) παράνομος χαρακτήρας της πράξεως ή παραλείψεως, 3) υπαιτιότητα, 4) ζημία και 5) πρόσφορος αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ ζημιογόνου συμπεριφοράς (νόμιμου λόγου ευθύνης) και αποτελέσματος (ζημίας). Στην έννοια της υπαιτιότητας περιλαμβάνεται ο δόλος και η αμέλεια, ο ορισμός της οποίας δίδεται στο άρθρο 330 εδ. 2 ΑΚ (μη καταβολή της επιμέλειας που απαιτείται στις συναλλαγές). Επομένως, πρόκειται για αόριστη νομική έννοια, της οποίας απαιτείται εκάστοτε εξειδίκευση, με βάση τα διδάγματα της κοινής πείρας. Όταν η ζημιογόνος συμπεριφορά συνίσταται σε υπαίτια παράλειψη, αμέλεια και συνακόλουθα υποχρέωση αποζημιώσεως υφίσταται μόνο όταν υπήρχε υποχρέωση του υπαιτίου, προς ενέργεια της πράξεως που παραλείφθηκε, από το νόμο ή δικαιοπραξία ή την καλή πίστη κατά την κρατούσα κοινωνική αντίληψη και ιδίως από την προηγούμενη συμπεριφορά του (υπαίτιου), από την οποία δημιουργήθηκε κατάσταση, η οποία επέβαλε τη λήψη μέτρων προς αποτροπή του απειλούμενου κινδύνου (ΑΠ 1176/2020 Δημ. Νόμος, ΑΠ 46/2020 Δημ. Νόμος, ΑΠ 623/2016). Εξάλλου, κατά το άρθρο 1007 ΑΚ, δεν επιτρέπεται να ανασκάπτεται το ακίνητο σε τέτοιο βάθος, ώστε το έδαφος του γειτονικού ακινήτου να στερηθεί του απαιτούμενου ερείσματος, εκτός αν έχει ληφθεί πρόνοια να στερεωθεί αρκετά το έδαφος με άλλον τρόπο. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι ο κύριος οποιουδήποτε ακινήτου δεν μπορεί να προβαίνει στο ακίνητό του σε εργασίες, οι οποίες, έστω και αν εκτελούνται ύστερα από άδεια της αρχής, λόγω του βάθους τους, θέτουν σε κίνδυνο (διαρκή ή προσωρινό) κατάρρευσης το γειτονικό ακίνητο. Σε κάθε περίπτωση, η υποχρέωση πρόνοιας για επαρκή στερέωση του γειτονικού ακινήτου, επιβάλλει σ` εκείνον, που ενεργεί την ανόρυξη, να λάβει όλα τα αναγκαία και δυνατά προφυλακτικά μέτρα, σε σχέση με την συγκεκριμένη κατάσταση του γειτονικού ακινήτου, ακόμη και αν η υφιστάμενη σ` αυτό οικοδομή είναι ελαττωματική, σε αντίθετη δε περίπτωση παραβαίνει τον ως άνω κανόνα του άρθρου 1007 του ΑΚ. Ακόμη, κατά το άρθρο 1108 παρ. 1 ΑΚ, αν η κυριότητα προσβάλλεται με άλλον τρόπο εκτός από αφαίρεση ή κατακράτηση του πράγματος, ο κύριος δικαιούται να απαιτήσει από εκείνον, που προσέβαλε την κυριότητα να άρει την προσβολή και να την παραλείπει στο μέλλον. Δεν αποκλείεται περαιτέρω αξίωση αποζημίωσης κατά τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες. Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών προκύπτει ότι στον κύριο του ακινήτου, το οποίο υπέστη βλάβη λόγω εκσκαφής στο γειτονικό ακίνητο, παρέχεται αξίωση αποζημίωσης, η οποία γεννιέται, κατά το άρθρο 914 ΑΚ, στην περίπτωση υπαίτιας παράβασης της απαγόρευσης, που καθιερώνεται με το άρθρο 1007 ΑΚ. Η σχετική αγωγή του άρθρου 914 ΑΚ μπορεί να ασκηθεί όχι μόνο κατά του ιδιοκτήτη αλλά και κατά του εργολάβου ή του επιβλέποντος μηχανικού και έχει ως αίτημα την αποκατάσταση της ζημίας του ενάγοντος, που οφείλεται στο ότι το ακίνητό του αποστερήθηκε το απαιτούμενο έρεισμα του εδάφους (ΑΠ 1176/2020 Δημ. Νόμος, ΑΠ 46/2020ό.π.). Ειδικότερα, από τις διατάξεις των άρθρων 922 και 681, 688-698 ΑΚ προκύπτει ότι ο εργολάβος, ως μη ευρισκόμενος σε σχέση εξαρτήσεως, δεν θεωρείται προστηθείς του εργοδότη και, επομένως, ο τελευταίος δεν ευθύνεται, κατά κανόνα, για τα πταίσματα του εργολάβου κατά την εκτέλεση του έργου, εκτός αν ο εργοδότης έχει διαφυλάξει για τον εαυτό του τη διεύθυνση και την επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου με την παροχή δεσμευτικών για τον εργολάβο εντολών και οδηγιών, οπότε ο εργολάβος, ως υπακούων στις οδηγίες του, θεωρείται προστηθείς του εργοδότη. Κατά συνέπεια, στην περίπτωση της εκτελέσεως οικοδομικού έργου, ο κύριος του έργου υποχρεούται ο ίδιος να λάβει τα προαναφερόμενα μέτρα ασφαλείας για τα όμορα ακίνητα, ευθυνόμενος για την παράλειψή τους, όταν α) δεν έχει αναθέσει σε εργολάβο με σύμβαση έργου την εκτέλεση του όλου έργου ή β) έχει μεν αναθέσει σε εργολάβο την εκτέλεση του έργου, ο ίδιος, όμως, έχει επιφυλάξει με την εργολαβική σύμβαση για τον εαυτό του την επίβλεψη και τη διεύθυνση της εκτελέσεως με δεσμευτικές προς τον εργολάβο εντολές και οδηγίες, οπότε θεωρείται ως προστήσας τον εργολάβο στην εκτέλεση του έργου και γι` αυτό ευθύνεται για το πταίσμα εκείνου κατά την εκτέλεση του έργου σύμφωνα με το άρθρο 922 ΑΚ. Από τα ανωτέρω παρέπεται ότι στην περίπτωση, που ο κύριος οικοπέδου, στο οποίο προτίθεται να ανεγείρει οικοδομή, αναθέτει σε μηχανικό την εκπόνηση της μελέτης, που απαιτείται για την έκδοση της σχετικής άδειας, καθώς,επίσης, και την επίβλεψη του έργου, που πρόκειται να εκτελεσθεί, δεν καθιστά αυτόν χωρίς άλλο και εργολάβο για την εκτέλεση του έργου υπό την έννοια των διατάξεων των άρθρων 681 επ. ΑΚ. Γι` αυτό και ευθύνεται ο κύριος του οικοπέδου για τη ζημία, που θα προξενηθεί σε τρίτον (κύριο όμορου ακινήτου) κατά την εκτέλεση του έργου, αν παραλείψει να λάβει τα αναγκαία μέτρα ασφαλείας, ανεξάρτητα από την παράλληλη ευθύνη του επιβλέποντος το έργο για τη ζημία, που προκαλείται σε τρίτο κατά την εκτέλεσή του, αν και αυτός παραλείψει να λάβει τα ίδια ως άνω μέτρα ασφαλείας. Αντίθετα, αν ο κύριος του έργου αναθέσει στο μηχανικό, συγχρόνως με τις ιδιότητες του μελετητή και επιβλέποντος, επιπλέον και την εκτέλεση αυτού, με σύμβαση, που θα καταρτισθεί μεταξύ τους, χωρίς ωστόσο να επιφυλάξει για τον εαυτό του (με την εργολαβική σύμβαση) τη διεύθυνση και την επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου με την παροχή δεσμευτικών για τον εργολάβο εντολών και οδηγιών, τότε πλέον υπόχρεος για τη λήψη των ανωτέρω μέτρων ασφαλείας για την εκτέλεση του έργου καθίσταται αποκλειστικά ο εργολάβος – μηχανικός, τόσο υπό την ιδιότητά του αυτή, όσο και εκείνη του επιβλέποντος το έργο, και γι` αυτό ευθύνεται αποκλειστικά για τη ζημία, που θα προκληθεί σε τρίτο, κατά την εκτέλεσή του. Σε μία τέτοια περίπτωση, ο εργοδότης (κύριος του έργου) απαλλάσσεται τόσο από την υποχρέωση λήψης των αναγκαίων μέτρων ασφαλείας, όσο και από την ευθύνη για τη ζημία, που προκαλείται σε τρίτο, κύριο όμορου ακινήτου, εξαιτίας της μη λήψης από τον εργολάβο των μέτρων ασφαλείας (ΑΠ 231/2021 Δημ. Νόμος, ΑΠ 1176/2020 ό.π., ΑΠ 394/2020 Δημ. Νόμος, ΑΠ 224/2020 Δημ. Νόμος, ΑΠ 142/2020 Δημ. Νόμος, ΑΠ 47/2020 Δημ. Νόμος, ΑΠ 46/2020 Δημ. Νόμος, ΑΠ 1237/2018 Δημ. Νόμος, ΑΠ 623/2016Δημ. Νόμος, ΑΠ 2096/2014Δημ. Νόμος). Σχετική με την παραπάνω διάταξη του άρθρου 1007 ΑΚ είναι και η διάταξη του άρθρου 4 του π.δ/τος 1073 της 12/16-9-1981 “περί μέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεση εργασιών σε εργοτάξια οικοδομών και πάσης φύσεως έργων αρμοδιότητος πολιτικού μηχανικού”, η οποία ορίζει ότι “Δια την αντιστήριξιν ομόρων κτιρίων επιβάλλεται μεθοδική και τεχνική υποθεμελίωσις των εις την απαιτουμένην έκτασιν και εις τα απαιτούμενα βάθη. Μεταξύ των καταλλήλων προς τούτο μεθόδων αναφέρεται ή τμηματική αντιστήριξις δια ντουλαπιών εις καταλλήλους αποστάσεις ή και η κατασκευή αερογεφυρών αντιστηρίξεως, η καθολική αγκύρωσις του μετά ή άνευ κατακόρυφων στοιχείων …”, το άρθρο 93 του ΓΟΚ, σύμφωνα με το οποίο, κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών, επιβάλλεται η λήψη μέτρων τόσο για την προστασία του κοινού όσο και των ομόρων ιδιοκτησιών με αντιστήριξή τους ή υποθεμελίωσή τους κατά τον απαιτούμενο τρόπο με ευθύνη του επιβλέποντος μηχανικού και του κατασκευαστή (ΑΠ 46/2020 ό.π., ΑΠ 142/2020 ό.π., ΑΠ 493/2015), καθώς και το άρθρο 348 παρ. 1α του από 14-7-1999 π.δ/τος, το οποίο ορίζει ότι κάθε κτίριο και δομικό έργο πρέπει να κατασκευάζεται έτσι, ώστε να εξασφαλίζει, μεταξύ άλλων, την ασφάλεια των όμορων και γειτονικών κτιρίων ή δομικών έργων από κινδύνους ζημιών, που προέρχονται από αυτό κατά τη διάρκεια της κατασκευής (ΑΠ 46/2020 ό.π.). Ενόψει των ανωτέρω, για τη θεμελίωση της αγωγής αποζημιώσεως λόγω αδικοπραξίας, συνισταμένης στην πρόκληση ζημίας σε οικοδομή του ενάγοντος συνεπεία εκσκαφής στο γειτονικό ακίνητο, χωρίς να ληφθούν τα αναγκαία προφυλακτικά μέτρα σε σχέση με την συγκεκριμένη κατάσταση της εν λόγω οικοδομής, πέραν των άλλων στοιχείων, απαιτείται να αναφέρεται σ` αυτή είτε ότι οι εναγόμενοι κύριοι του έργου εκτέλεσαν αυτό οι ίδιοι προσωπικά, αναθέτοντας ενδεχομένως σε μηχανικό απλώς την εκπόνηση της μελέτης, την έκδοση άδειας και την επίβλεψη, είτε ότι ανέθεσαν μεν την εκτέλεση του έργου με σχετική σύμβαση σε τρίτον εργολάβο ή μηχανικό, που εκπόνησε τη μελέτη, εξέδωσε την άδεια και είχε την επίβλεψή του, έχοντας όμως επιφυλάξει με τη σύμβαση έργου για τον εαυτό τους τη διεύθυνση και την επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου με την παροχή δεσμευτικών για τον εργολάβο εντολών και οδηγιών. Στην πρώτη περίπτωση, όταν δηλαδή στην αγωγή γίνεται επίκληση ότι το έργο στο γειτονικό ακίνητο εκτελέστηκε προσωπικά από τους εναγομένους κυρίους αυτού, ο ισχυρισμός των τελευταίων ότι είχαν αναθέσει την εκτέλεση του έργου με σύμβαση εργολαβίας σε τρίτον εργολάβο, χωρίς ωστόσο να επιφυλάξουν με αυτή, για τον εαυτό τους, τη διεύθυνση και την επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου με την παροχή δεσμευτικών για τον εργολάβο εντολών και οδηγιών, συνιστά αιτιολογημένη άρνηση (ΑΠ 1176/2020 ό.π.).
Από την εκτίμηση του αποδεικτικού υλικού, που προσκομίστηκε στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο και ιδίως από την εκτίμηση των ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων των διαδίκων, που εξετάστηκαν νόμιμα στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και των οποίων οι καταθέσεις περιέχονται στα ταυτάριθμα με τη με αριθμό 4352/2014 μη οριστική απόφαση και τα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη οριστική απόφαση του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου απομαγνητοφωνημένα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης, καθώς και από τα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης, από τη με ημερομηνία Απρίλιος 2017 έκθεση πραγματογνωμοσύνης του Πολιτικού Μηχανικού ……….. (αριθμός πράξης κατάθεσης στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Πειραιώς: ……./18.04.2017), ο οποίος διορίσθηκε με την με αριθμό 1697/2016 απόφαση του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, σε αντικατάσταση του αρχικώς διορισθέντος με την ως άνω με αριθμό 4352/2014 μη οριστική απόφαση, που διέταξε τη διενέργεια τεχνικής πραγματογνωμοσύνης, από τις προσκομιζόμενες νόμιμα με επίκληση τεχνικές εκθέσεις, που εκτιμώνται ελεύθερα ως δικαστικά τεκμήρια, τις αεροφωτογραφίες και όλα τα έγγραφα, που προσκομίζουν νόμιμα με επίκληση οι διάδικοι, τα οποία λαμβάνονται υπόψη, έστω και αν δεν μνημονεύονται ένα προς ένα (ΟλΑΠ 848/1981 ΝοΒ 30.441, ΟλΑΠ 8/1987 ΝοΒ 1988.75, ΑΠ 187/2010 Δημ. Νόμος, ΑΠ 1697/2010 Δημ. Νόμος, ΑΠ 722/2004 Δημ. Νόμος, ΑΠ 152/2002 Δημ. ΤΝΠΔΣΑθ, ΜονΕφΑθ 407/2018 Δημ. Νόμος), για κάποια από τα οποία γίνεται ιδιαίτερη σημείωση παρακάτω, χωρίς, όμως, να αγνοείται η σημασία και η σπουδαιότητα των υπολοίπων και χωρίς να παραλείπεται κανένα, κατά την επανεκτίμηση της ουσίας της διαφοράς (ΑΠ 211/2006 ΝοΒ 54.849, ΑΠ 1659/2005 ΔΕΕ 2006,173, ΑΠ 250/2000 ΕλλΔνη 41.980, ΜονΕφΑθ 407/2018 ό.π.) και τα οποία λαμβάνονται υπόψη είτε ως αυτοτελή αποδεικτικά μέσα, είτε για να χρησιμεύσουν για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων (άρθρα 336 παρ. 3, 339 και 395 του ΚΠολΔ – ΑΠ 60/2008 Δημ. Νόμος, ΑΠ 1201/2007 Δημ. Νόμος), από όλα τα έγγραφα της ποινικής διαδικασίας και τις ποινικές αποφάσεις, που εκτιμώνται ως δικαστικά τεκμήρια (ΟλΑΠ 4/2020 Δημ. Νόμος), από τις επιμέρους ομολογίες των διαδίκων, στα σημεία, που ειδικά αναφέρονται στη συνέχεια (άρθρο 261 ΚΠολΔ), τα διδάγματα της κοινής πείρας, που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο (άρθρο 336 παρ. 4 ΚΠολΔ) και την εν γένει αποδεικτική διαδικασία, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο ενάγων τυγχάνει αποκλειστικός κύριος ενός ακινήτου, μετά της επ’ αυτού παλαιάς διόροφης οικοδομής, κείμενης στην περιφέρεια του Δήμου Πειραιώς εντός του σχεδίου πόλεως Πειραιώς, στην ειδικότερη θέση «Καμίνια», επί της οδού …….., αριθμός ………. Το ανωτέρω ακίνητο μετά της επ’ αυτού παλαιάς διόροφης οικοδομής περιήλθε σε αυτόν, όπως δεν αμφισβητείται ειδικώς, με παράγωγο τρόπο και ειδικότερα με αγορά από την …………, συνταχθέντος προς τούτο του με αριθμό ……./06.12.1991 αγοραπωλητηρίου συμβολαίου της Συμβολαιογράφου Πειραιώς ………….., το οποίο έχει νόμιμα μεταγραφεί στα οικεία Βιβλία Μεταγραφών του Υποθηκοφυλακείου Πειραιώς. Περί του έτους δε 1992 ο ενάγων προέβη αρχικώς στην κατεδάφιση της υπάρχουσας εντός του οικοπέδου παλαιάς διόροφης οικοδομής, δυνάμει της με αριθμό ………/1992 άδειας κατεδάφισης της Πολεοδομίας του Δήμου Πειραιώς και, εν συνεχεία, στην ανέγερση διόροφης οικοδομής, δυνάμει της με αριθμό ………./1992 άδειας οικοδομής της Πολεοδομίας Πειραιώς.Η πρώτη εναγόμενη εταιρία,η οποία, σύμφωνα με το καταστατικό της, έχει ως σκοπό την εισαγωγή και εξαγωγή και το εμπόριο επίπλων, καθισμάτων, τραπεζιών, γενικά ξυλείας, ειδών επιπλοποιίας, μηχανημάτων επιπλοποιίας, ειδών οικιακής χρήσης, ανταλλακτικών αυτοκινήτων, ειδών διατροφής, δυνάμει του με αριθμό ………../22.10.2004 αγοραπωλητηρίου συμβολαίου, νόμιμα εκπροσωπούμενη, κατέστη κυρία, ενός οικοπέδου, εμβαδού 213,55 τ.μ., επί της οδού ………., ήτοι ομόρου με την ως άνω ιδιοκτησία του ενάγοντος και δη στη δυτική της πλευρά αυτής σε πλευρά μήκους 15,60 μέτρων. Περί το έτος δε 2006, κατόπιν αιτήσεως της πρώτης εναγομένης, νομίμως εκπροσωπούμενης, εκδόθηκε η με αριθμ. ………./2006 άδεια οικοδομής της Διεύθυνσης Πολεοδομίας Πειραιώς για την ανέγερση επί του ως άνω οικοπέδου της επταόροφου ειδικού κτιρίου επαγγελματικών αποθηκών με υπόγειο γκαράζ και ισόγειο κατάστημα. Για τη χορήγηση της ως άνω άδειας την αρχιτεκτονική μελέτη υπέγραψαν οι αρχιτέκτονες μηχανικοί ………… (αρχικώς δεύτερος εναγόμενος -τρίτος μη διάδικος στην παρούσα δίκη- και ήδη αποβιώσας) και ο ……… (τρίτος εναγόμενος), τη μελέτη του φέροντος οργανισμού, καθώς και τη μελέτη θερμομόνωσης υδραυλικών παθητικής πυροπροστασίας, ομοίως, υπέγραψε ο ως άνω ………… και, τέλος, τις μελέτες ηλεκτρικών, θέρμανσης, ανυψωτικών συστημάτων ενεργητικής πυροπροστασίας καύσιμο αέριο υπέγραψε ο τέταρτος εναγόμενος ηλεκτρολόγος μηχανολόγος ……… Ως επιβλέπων δε μηχανικός για τη γενική επίβλεψη, την επίβλεψη του φέροντος οργανισμού και την επίβλεψη θερμομόνωσης, υδραυλικών και παθητικής πυροπροστασίας, όπως φέρεται στην ως άνω άδεια, ορίσθηκε ο ……………, ενώ, ως επιβλέπων μηχανικός για την επίβλεψη των ηλεκτρικών, της θέρμανσης, των ανυψωτικών συστημάτων ενεργητικής πυροπροστασίας και του καύσιμου αερίου, ορίσθηκε ο τέταρτος εναγόμενος ηλεκτρολόγος μηχανολόγος …………. Περί το μήνα δε Αύγουστο του έτους 2007, εκκίνησαν οι εργασίες εκσκαφής στο όμορο με την οικοδομή του ενάγοντος οικόπεδο (ιδιοκτησίας της πρώτης εναγόμενης).Ο ενάγων ισχυρίζεται με την υπό κρίση αγωγή του ότι, κατά τις εργασίες εκσκαφής, και συγκεκριμένα καθόλο το μήκος της δυτικής πλευράς των θεμελίων της διόροφης οικοδομής του, δεν ελήφθησαν τα αναγκαία προφυλακτικά μέτρα αντιστήριξης προς αποτροπή κινδύνου για την ιδιοκτησία αυτού. Σύμφωνα δε με τη με ημερομηνία Απρίλιος 2017 έκθεση πραγματογνωμοσύνης του ………….., Πολιτικού Μηχανικού, η οποία συνετάγη κατόπιν της με αριθμ. 4352/2014 μη οριστικής απόφασης του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, σε συνδυασμό με τη με αριθμό 1697/2016 απόφαση του ιδίου Δικαστηρίου περί αντικαταστάσεως του αρχικώς διορισθέντος πραγματογνώμονος και κατατέθηκε στη Γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, κατά τις εργασίες εκσκαφής, λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος ότι το έδαφος της περιοχής είναι υλιοαργιλικό, μειωμένης αντοχής, η θεμελίωση στο κτίριο ιδιοκτησίας του ενάγοντος, αποτελούμενη εξ ενιαίας εσχάρας πεδιλοδοκών, συμπεριφέρθηκε ως μονολιθικό στοιχείο στην υποχώρηση του υπεδάφους της, υφιστάμενη ολική και όχι διαφορική μετακίνηση, με τελικό αποτέλεσμα ο φέρων οργανισμός να υποστεί μη ανεκτή συνολική κλίση προς το κτίριο της πρώτης των εναγομένων. Συγκεκριμένα, κατά την ως άνω δικαστική πραγματογνωμοσύνη,η μεν συνολική στροφή/μετακίνηση του κτιρίου του ενάγοντος προς τα δεξιά (κτίριο της πρώτης εναγομένης), η οποία σε σχέση με τα κατώτερα σημεία του (στάθμη πεζοδρομίου) είναι ίση με 0,75% (μετακίνηση ίση με 0,43 μοίρες), καθώς και η έτερη της πρώτης κατά τα ως άνω μετακίνησης, η οποία αφορά την πρόσοψη του κτιρίου προς τον όπισθεν ευρισκόμενο ακάλυπτο χώρο και είναι ίση με 0,20% (0,11 μοίρες), επάγει αναγκαστικώς την αποκόλλησή του από το μεσότοιχό του με το εξ αριστερών του κτίριο (………….), ολόκληρος δε ο φέρων οργανισμός (ήτοι όλα τα υποστυλώματα του φέροντος οργανισμού) έχει πραγματοποιήσει γωνιακή απόκλιση σχεδόν διπλάσια από τη μέγιστη ανεκτή του Ελληνικού Κανονισμού Οπλισμένου Σκυροδέματος (ΕΚΩΣ 2000). Σύμφωνα, επίσης,με τη με αριθμό ΠΕ.ΧΩ 6043/Φ.5-3/2008 απόφαση επικινδύνου αποφασίσθηκε ότι η διόροφη οικοδομή επί της οδού …., αριθμός ….., στα Καμίνια (ιδιοκτησίας του ενάγοντος), ο μανδρότοιχος στον πίσω ακάλυπτό της, καθώς και ο μεσότοιχος, μεταξύ της οικοδομής αυτής και της όμορης επί της οδού …., αριθμός ……, κρίνονται επικίνδυνα από άποψη στατικής και δομικής και μέχρι τη διενέργεια των ελέγχων, που έπρεπε να λάβουν χώρα, για την άρση της επικινδυνότητας της ως άνω οικοδομής, κρίθηκε επιβεβλημένη η αχρησία του εν λόγω κτιρίου. Ωστόσο, σύμφωνα με την από 16/12/2019 τεχνική έκθεση του ………., Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού ΕΜΠ/MScUCL (της …………..), που προσκομίζουν νόμιμα με επίκληση παραδεκτά το πρώτον ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου οι εκκαλούντες της υπό στοιχείο Α΄ έφεσης, σχετικά με τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά της ταράτσας του κτιρίου του ενάγοντος: «…Τα στατιστικά αποτελέσματα της τρισδιάστατης επιφάνειας και των τομών δίνουν μέση τιμή απόλυτου υψομέτρου της ταράτσας 93.455 μέτρα. Από τη μέση τιμή δηλαδή του υψομέτρου της ταράτσας έχουμε διαφορές από -0.023 έως +0.026 του μέτρου. Με βάση αυτές τις τιμές και παρά την εν γένει κλίση του κτιρίου… (βλ. Συμπεράσματα 5.1.1 και 5.1.2.) …η ταράτσα του κτιρίου είναι – παραμένει πρακτικά οριζόντια (χωρίς κλίση)…»(βλ. συμπεράσματα της ως άνω τεχνικής έκθεσης σχετικά με τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά της ταράτσας του κτιρίου του ενάγοντος σελ. 11 παρ. 5.2). Στην από 30 Ιουνίου 2017 τεχνική δε έκθεση πραγματογνωμοσύνης του Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού …………., που προσκομίζουν νόμιμα με επίκληση οι εκκαλούντες της υπό στοιχείο Α΄ έφεσης και είχε προσκομιστεί με επίκληση και ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, αναφέρεται μεταξύ άλλων, ότι «…Η κλίση της επιφάνειας της πρόσθετης στρώσης μπετόν…. έχει σε όλα τα σημεία της κλίση αντίθετη της αρχικής πλάκας της ταράτσας του κτιρίου…» (βλ. ιδίως σελ. 18 της έκθεσης αυτής). Επίσης, στις προσκομιζόμενες νόμιμα με επίκληση από τους εναγομένους τεχνικές εκθέσεις αμφισβητείται, μεταξύ άλλων, και η χρησιμοποίηση αγκυρίων στην οικοδομή της πρώτης εναγομένης, την οποία επικαλείται ο ως άνω ορισθείς από το Δικαστήριο πραγματογνώμονας. Κατόπιν των ανωτέρω, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι, κατά την ως άνω έκθεση δικαστικής πραγματογνωμοσύνης, ολόκληρος ο φέρων οργανισμός (ήτοι όλα τα υποστυλώματα του φέροντος οργανισμού) της οικοδομής του ενάγοντος έχει πραγματοποιήσει γωνιακή απόκλιση σχεδόν διπλάσια από τη μέγιστη ανεκτή του Ελληνικού Κανονισμού Οπλισμένου Σκυροδέματος (ΕΚΩΣ 2000), ενώ, σύμφωνα με την από 16/12/2019 τεχνική έκθεση του ………………, Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού, η ταράτσα του κτιρίου παραμένει πρακτικά οριζόντια (χωρίς κλίση), στις προσκομιζόμενες δε με επίκληση ερμηνείες των αεροφωτογραφιών των ετών 1988, 1989, 2001 και 2007 από μηχανικούς, ενώ η ιδιοκτησία της πρώτης εναγομένης εμφανίζεται ως αδόμητο οικόπεδο, στον ορθοφωτοχάρτη του έτους 2007, αποτυπώνεται η πρόσθετη επίστρωση μπετόν, στην ταράτσα του κτιρίου του ενάγοντος, ώστε να καταστεί αυτή οριζόντια, χωρίς, ωστόσο,να γίνεται ουδεμία αναφορά στην ως άνω έκθεση δικαστικής πραγματογνωμοσύνης αφενός μεν περί της επιστρώσεως της ταράτσας της οικοδομής του ενάγοντος και του χρόνου αυτής, αφετέρου δε περί της κλίσεως ή μη της ταράτσας και του βαθμού αυτής,σε σχέση και με το φέροντα οργανισμό της οικοδομής, σε συνδυασμό με την αιτιολογημένη άρνηση των εκκαλούντων εναγομένων περί προκλήσεως των ένδικων βλαβών από τις εργασίες εκσκαφής και τον ισχυρισμό τους ότι οι ως άνω βλάβες και η κλίση της οικοδομής του ενάγοντος προϋπήρχαν των εργασιών εκσκαφής, το Δικαστήριο δεν μπορεί να σχηματίσει ασφαλή δικανική πεποίθηση, κυρίως, ενόψει των αντίθετων παραδοχών των σχετικών προσκομιζομένων από αμφότερα τα διάδικα μέρη τεχνικών εκθέσεων, παρά τη διενέργεια της αρχικής πραγματογνωμοσύνης. Συνεπώς, εφόσον για τα εριζόμενα κρίσιμα τούτα θέματα, τα οποία είναι, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, ουσιώδη για τη διάγνωση της υπόθεσης, απαιτούνται, εν προκειμένω, ιδιάζουσες γνώσεις της επιστήμης του Πολιτικού Μηχανικού (βλ. σχετ. ΑΠ 1081/2019 Δημ. Νόμος, ΑΠ 96/2019 Δημ. Νόμος, ΑΠ 498/2018 Δημ. Νόμος, ΑΠ 1025/2014 Δημ. Νόμος, ΕφΠειρ 153/2022 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΤριμΕφΠειρ 355/2021 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΤριμΕφΠειρ 262/2021 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ., ΕφΛαρ 671/2010 ΤΝΠΔΣΑθ, Ζ. Χατζηγιαννάκος, Η Δικαστική Πραγματογνωμοσύνη κατά τον ΚΠολΔ, 2020 σελ. 135 επ., 251 επ., 257 επ.), υπεβλήθη δε σχετικό αίτημα εκ μέρους των εναγομένων και ήδη εκκαλούντων εναγομένων για τη διεξαγωγή συμπληρωματικής πραγματογνωμοσύνης (άρθρο 368 παρ. 2 Κολ), είναι αναγκαίο για την ορθή διερεύνηση της υποθέσεως, χωρίς προηγουμένως το Δικαστήριο να εξαφανίσει την εκκαλουμένη απόφαση (ΟλΑΠ 1285/1982 Δ 1983 σελ. 569, ΑΠ 755/2012 Δημ. Νόμος, ΑΠ 2/2006 ΕλΔ/νη 47 σελ. 1047, ΕφΠειρ 153/2022 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΤριμΕφΠειρ 355/2021 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΤριμΕφΠειρ 282/2021 ό.π., ΤριμΕφΠειρ 262/2021 ό.π., ΤριμΕφΔωδ 164/2020 Δημ. Νόμος, ΤριμΕφΠατρ 166/2019 Δημ. Νόμος, ΤριμΕφΠειρ 409/2018 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, Ζ. Χατζηγιαννάκος, Η Δικαστική Πραγματογνωμοσύνη κατά τον ΚΠολΔ, 2020, σελ. 82 επ.), να διαταχθεί η επανάληψη της συζήτησης της υπόθεσης, ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, προς συμπλήρωση των αποδείξεων, με τη διεξαγωγή νέας πραγματογνωμοσύνης, κατά τα άρθρα 254 παρ. 1, 368 παρ. 2, 369, 388 και 524 παρ. 1 του ΚΠολΔ, όπως ίσχυαν, από Πολιτικό Μηχανικό – Πραγματογνώμονα, που ορίζεται στο διατακτικό της παρούσας, προκειμένου ν’ αποφανθεί με έγγραφη και πλήρως αιτιολογημένη γνωμοδότησή του, περί των αναφερομένων στο διατακτικό της παρούσας κρίσιμων αυτών θεμάτων (πλέον των ταχθέντων με τη συμπροσβαλλόμενη μη οριστική απόφαση θεμάτων), να επιφυλαχθεί δε το Δικαστήριο να ερευνήσει μετά ταύτα την ουσία των υπό κρίση εφέσεων, αναβαλλομένης της εκδόσεως οριστικής αποφάσεως επ’ αυτών (βλ. σχετ. ΕφΠειρ 153/2022 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΕφΠειρ 98/2022 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΤριμΕφΠειρ 355/2021 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΤριμΕφΠειρ 282/2021 ό.π., ΤριμΕφΠειρ 262/2021 ό.π., ΤριμΕφΠειρ 226/2021 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ., ΤριμΕφΔωδ 164/2020 Δημ. Νόμος, ΤριμΕφΠειρ 409/2018 ό.π.), κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό της παρούσας. Σημειώνεται ότι, τα προσκομιζόμενα και επικαλούμενα από τους διαδίκους έγγραφα και λοιπά ως άνω αποδεικτικά μέσα, θα συνεκτιμηθούν κατά την κατ’ επανάληψη συζήτηση, οπότε θα ερευνηθούν και όσοι από τους ισχυρισμούς προβλήθηκαν στην πρωτόδικη δίκη και επανυποβάλλονται νομίμως, κατ’ άρθρο 240 ΚΠολΔ, ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου (βλ. σχετ. ΕφΠειρ 153/2022 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΤριμΕφΠειρ 262/2021 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΤριμΕφΠειρ 226/2021 ό.π.). Τέλος, δεν συντρέχει περίπτωση επιβολής δικαστικών εξόδων, εν προκειμένω, σε βάρος κάποιου διαδίκου, διότι η παρούσα είναι μη οριστική (βλ. άρθρ. 191 § 1 του ΚΠολΔ, Ζ. Χατζηγιαννάκος, ό.π., σελ. 82 επ., ΤριμΕφΠειρ 262/2021 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ, ΤριμΕφΠειρ 226/2021 Δημ. Ιστοσελ. ΕφΠειρ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΖΕΙ αντιμωλία των διαδίκων: Α) την από 29-11-2019 -με ΓΑΚ/ΕΑΚ ………./2019- έφεση και Β) την από 15-04-2019 -με ΓΑΚ/ΕΑΚ ………./2019- έφεση.
ΔΕΧΕΤΑΙ τυπικά τις ως άνω εφέσεις κατά της με αριθμό 5352/2018 οριστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς, η οποία εκδόθηκε κατά την τακτική διαδικασία και
ΑΝΑΒΑΛΛΕΙ να αποφασίσει επ’ αυτών κατ’ ουσίαν οριστικά.
ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ την επανάληψη της, ενώπιον του δευτεροβάθμιου Δικαστηρίου, συζητήσεως της υποθέσεως, προκειμένου να διενεργηθεί η αμέσως κατωτέρω πραγματογνωμοσύνη, με την φροντίδα του επιμελεστέρου των διαδίκων.
ΔΙΟΡΙΖΕΙ πραγματογνώμονα τη ……….., Πτυχιούχο Πολιτικό Μηχανικό Πολυτεχνείου Πάτρας, κάτοικο Πειραιά (………..), Τ.Κ. ………, τηλ. …… και ………,το όνομα της οποίας περιλαμβάνεται στον κατάλογο των πραγματογνωμόνων, που τηρείται στη Γραμματεία αυτού του Δικαστηρίου, η οποία αφού δώσει το νόμιμο όρκο του πραγματογνώμονα, εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από την προς αυτήν κοινοποίηση της παρούσας, ενώπιον του Δικαστηρίου και σε ημέρα και ώρα, που θα οριστεί αρμοδίως, κατόπιν κλήσεως του επιμελέστερου των διαδίκων και αφού λάβει γνώση όλων των κρίσιμων εγγράφων της δικογραφίας, συγκεντρώσει από τους διαδίκους όσες πληροφορίες κρίνει απαραίτητες, καθώς και κάθε άλλο χρήσιμο στοιχείο, που βρίσκεται στην κατοχή των διαδίκων ή κάποιας δημόσιας αρχής και όσα άλλα στοιχεία θεωρήσει αναγκαία και αφού επισκεφθεί την οικοδομή του ενάγοντος, που βρίσκεται στα Καμίνια Πειραιά, επί της οδού …………… και ενεργήσει κάθε αναγκαία πράξη, θα γνωμοδοτήσει, με πλήρως αιτιολογημένη έκθεσή της, περί των ακόλουθων θεμάτων: α) Αν στο σύνολο της οικοδομής του ενάγοντος παρατηρείται έντονη καθίζηση ολικού τύπου και, σε καταφατική περίπτωση, αν αυτή οφείλεται σε φυσικά αίτια ή σε ανθρώπινη επενέργεια και ειδικότερα αν αυτή οφείλεται στον τρόπο και τα επιλεγμένα μέσα της θεμελίωσης του ακινήτου της πρώτης εναγομένης, β) Αν στο ισόγειο και το πατάρι του κτιρίου του ενάγοντος, στην εδαφόπλακα και στο περιβάλλον τοιχίο από οπλισμένο σκυρόδεμα, παρατηρούνται ρηγματώσεις και, σε καταφατική περίπτωση, πού οφείλονται αυτές, γ) Αν στον πρώτο όροφο εμφανίζονται στους εξώστες σημάδια αποκόλλησης και, σε καταφατική περίπτωση, πού οφείλονται αυτές, δ) Αν το ακίνητο του ενάγοντος έχει υποστεί ζημίες από τις εργασίες εκσκαφής του όμορου ακινήτου της πρώτης εναγομένης να καταγραφούν λεπτομερώς αυτές και να γνωμοδοτήσει για το απαιτούμενο συνολικό κόστος αποκατάστασης αυτών και την αγορά των υλικών, που θα χρησιμοποιηθούν (με αναλυτική παράθεση του κόστος κάθε επιμέρους εργασίας επισκευής ή αντιστήριξης του κτιρίου και του κόστος κάθε επιμέρους υλικού, κατά μονάδα μέτρησης), ε) Αν, λόγω των εργασιών εκσκαφής στο όμορο ακίνητο, η οικοδομή του ενάγοντος έχει πρόβλημα στατικότητας και εάν υπάρχει δυνατότητα ανέγερσης τριών επιπλέον ορόφων μετά την αποκατάσταση των ζημιών, στ) ποια προληπτικά (προστατευτικά) μέτρα έπρεπε, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης, να ληφθούν, λαμβανομένης υπόψη και της μορφολογίας του εδάφους, έτσι ώστε να μην προκληθούν ζημιές στην οικοδομή του ενάγοντος -εάν αποφανθεί ότι αυτές προκλήθηκαν από παραλείψεις κατά την ανέγερση της οικοδομής της πρώτης εναγόμενης- και εάν λήφθηκαν τέτοια μέτρα να μνημονευτούν, ζ) Αν διαπιστώνονται οι εκτιθέμενες στην αγωγή ζημιές στην οικοδομή του ενάγοντος και σε θετική περίπτωση ποιες είναι αυτές (να παρατεθεί αναλυτικός πίνακας αυτών) και εάν αυτές οφείλονται στο σεισμό της 7-9-1999 ή σε άλλη αιτία με αναφορά αυτής, η) Αν υφίσταται επίστρωση μπετόν οριζοντίωσης της ταράτσας, σε ποία θέση και σε πόση έκταση της επιφανείας της, με προσδιορισμό του χρόνου της επιστρώσεως αυτής, ιδίως σε σχέση με τις εργασίες εκσκαφής, λαμβανομένων υπόψη και των αεροφωτογραφιών αυτής, θ) Αν η ταράτσα του κτιρίου παραμένει πρακτικά οριζόντια (χωρίς κλίση), όπως αναφέρεται στην από 16/12/2019 τεχνική έκθεση του ………., Αγρονόμου Τοπογράφου Μηχανικού ΕΜΠ/MScUCL, σε πόση έκταση και, σε αρνητική περίπτωση, το βαθμό κλίσης και τη φορά αυτής σε σχέση με το φέροντα οργανισμό του κτιρίου, σε θετική δε περίπτωση, εάν συνάδει με τους κοινώς αναγνωρισμένους κανόνες τέχνης και επιστήμης ολόκληρος ο φέρων οργανισμός (ήτοι όλα τα υποστυλώματα του φέροντος οργανισμού) της οικοδομής να έχει γωνιακή απόκλιση σχεδόν διπλάσια από τη μέγιστη ανεκτή του Ελληνικού Κανονισμού Οπλισμένου Σκυροδέματος (ΕΚΩΣ 2000), ενώ η ταράτσα του κτιρίου αυτού να παραμένει πρακτικά οριζόντια (χωρίς κλίση) ή εάν συνάδει με το βαθμό και τη φορά κλίσης της, λαμβανομένης υπόψη ιδίως της στρωματογραφίας του υπεδάφους και της αναμενόμενης γεωτεχνικής συμπεριφοράς του, τόσο κατά τις φορτίσεις, όσο και κατά τις εργασίες εκσκαφών, και την αιτία της τυχόν διαφοροποίησης αυτών και i) Εάν προϋπήρχε των εργασιών εκσκαφής γωνιακή απόκλιση του φέροντος οργανισμού της οικοδομής του ενάγοντος, το βαθμό αυτής και τη συμβολή ή μη των εργασιών εκσκαφής στην επιδείνωση της απόκλισης αυτής, σε συνδυασμό και με τη διαπίστωση για την κλίση ή μη της ταράτσας της οικοδομής και του βαθμού αυτής. Πλέον τούτων, η ανωτέρω πραγματογνώμονας καλείται να μνημονεύσει στην γνωμοδότησή της και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο, που θα προκύψει από τη μελέτη της, το οποίο κατά την κρίση της είναι χρήσιμο για τη διαπίστωση της αιτίας πρόκλησης των ζημιών στην οικοδομή του ενάγοντος, την εικόνα, που αυτή παρουσιάζει και τις απαιτούμενες εργασίες επισκευής και το κόστος αυτών. Η άνω έκθεση (γνωμοδότηση) πρέπει να κατατεθεί, εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την όρκισή της, στη γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου, όπου θα συνταχθεί και η σχετική έκθεση καταθέσεως. Η νέα συζήτηση της υποθέσεως θα προσδιορισθεί με την κλήση του επιμελέστερου διαδίκου μετά τη διενέργεια της πραγματογνωμοσύνης.
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στις 17/03/2022 στον Πειραιά.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δημοσιεύθηκε δε στο ακροατήριο του παρόντος Δικαστηρίου, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση, στις 06/04/2022, με άλλη σύνθεση, λόγω προαγωγής και αναχώρησης της Δικαστή Μαρίας Ανδρεοπούλου και λόγω μετάθεσης και αναχώρησης της Δικαστή Ευγενίας Τσιώρα, αποτελούμενη από τους Δικαστές Ισιδώρα Πόγκα, Πρόεδρο Εφετών, Δημήτριο Καβαλλάρη και Χρυσή Φυντριλάκη, Εφέτες και με Γραμματέα, λόγω αποσπάσεως της Γραμματέως Ελένης Τσίτου, την Λαμπροπούλου Τριανταφυλλιά, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων Δικηγόρων τους.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ